Þjóðviljinn - 15.01.1986, Blaðsíða 4

LEHÐARI
Draumurinn sem rættist
Homsteinn var lagður að Borgarleikhúsinu sl.
laugardag. Þarmeð hefur stór og langþráður
draumur Leikfélags Reykjavíkur og unnenda
menningar og lista í höfuðborginni ræst.
Einsog fram kom í ræðu Stefáns Baldurs-
sonar leikhússtjóra er orðið langt síðan Leikfé-
lagið ákvað að stefna á byggingu nýs leikhúss
eða þegar Ijóst var að bæði áhugi og þörf var
fyrir starfsemi Leikfélags Reykjavíkur eftir að
Þjóðleikhúsið tók til starfa.
Það hefur því verið stór stund í lífi unnenda
leiklistar í landinu þegar hornsteinninn að Borg-
arleikhúsinu var lagður. Meðal viðstaddra var
forseti íslands Vigdís Finnbogadóttir, fyrrver-
andi leikhússtjóri og Sveinn Einarsson en þau
voru meðal helstu forvígismanna nýja leikhúss-
ins. Það kom svo í hlut Davíðs Oddssonar borg-
arstjóra í Reykjavík að leggja hornsteininn, en
hann hefur sýnt byggingu leikhússins mikinn
áhuga.
Fjölmargir einstaklingar og hópar hafa gjörva
lagt hönd á plóg til að Borgarleikhúsið mætti
verða að veruleika. Borgaryfirvöld hafa frá 1975
lagt sérstaka áherslu á að hraða þessari bygg-
ingu og það er ástæða til að óska þeim, Leikfé-
lagi Reykjavíkur, Reykvíkingum og lands-
mönnum öllum til hamingju með Borgarleikhús-
ið.
Þegar nú er í augsýn lausn á húsnæðisvanda
LR verður enn auðsærra að leysa þarf húsnæð-
ismál annarra leikfélaga á höfuðborgarsvæð- I
inu. Nú ættu borgaryfirvöld og ríkisvald að
ganga í að útvega Alþýðuleikhúsinu og öðrum
leikfélögum sem orðin eru ómissandi þáttur í I
menningarlífi okkar, húsnæði. Leikhúsið er ekki
ejnungis menningarmusteri, það er sá spegill
þjóðlífsins, tungunnar og listarinnar sem aldrei
má vanta.
Miðjumenn átta sig
?
Þau tíöindi hafa nú orðið meðal stúdenta við
Háskóla íslands, að hægra samstarfi Vöku og
Umbótasinna hefur verið slitið. Hinir ungu
íhaldsmenn hafa farið með valdið í stúdenta-
pólitíkinni um nokkurra ára skeið með aðstoð
miðjumanna, lista Umbótasinna.
Miðjumennirnir í Háskóla íslands eins og
annars staðar í þjóðfélaginu hafa verið mjög
tvístígandi í afstöðu sinni til þeirra hugmynda
sem kenndar hafa verið við frjáishyggju og hafa
frjóan jarðveg meðal íhaldsmanna í háskólan-
um.
Vaka hefur verið eins konar uppeldisstöð fyrir
framagosa í Sjálfstæðisflokknum stendur nú á
eyðiskeri frjálshyggjunnar, eftir að gagnrýnir
Umbótasinnar náðu yfirhöndinni á fundi í fyrra-
kvöld og gátu sannfært þá sem vildu halda
áfram hægra samstarfinu um að braut sam-
stöðu miðjumanna með frjálshyggjuöflunum
væri á enda gengin í Háskóla íslands.
Til þessara tíðinda dró í kjölfar aðfarar hægri
manna að Lánasjóði íslenskra stúdenta, - og
framkvæmdastjóra hans. Afleiðingarnar verða
máske ekki merkjanlegar á landsvísu, - en
meðal þess sem gerist er, að það verður ekki
jafn auðvelt fyrir menntamálaráðherra Sjálf-
stæðisflokksins, að valsa með meirihluta stjórn-
ar LÍN eins og verið hefur síðustu vikur.
En um leið hafa Umbótasinnar í háskólanum
gefið miðjumönnum sem enn hanga öllum til
óþurftar í samstarfi við hægri öfgaöfl göfugt
fordæmi. Nú ætti Páli Péturssyni og öðrum
kristilegum Framsóknarmönnum á alþingi að
aukast þor og kjarkur til að ganga gegn ríkis-
stjórninni. Umbótasinnar hafa gefið tóninn.
-óg
Hundar og kylfur lögreglusveita er daglegt brauð suðurafrískra svertingja. VSÍ
styður kúgunarstjórnina með þvf að berjast gegn uppskipunarbanni Dagsbrún-
ar.
Kálfseistað
Sú var tíð fyrrum að í Sjálfstæð-
isflokki litu menn til Þorsteins
Pálssonar, fjármálaráðherra,
sem hins glæsta foringja framtíð-
arinnar. Með því að gera hann að
fjármálaráðherra átti að gefa
hrumri ríkisstjórn æskuna á ný,
rétt einsog þegar menn forðum
gerðu gamla menn blóðheita á ný
með því að græða í þá kálfseistu.
En Þorsteinn Pálsonar reyndist
ríkisstjórninni ekki það kálfseista
sem upphaflega var til ætlast.
Þvert á móti hefur hann gert hana
enn getuminni en áður, með
endurteknum mistökum.
Hann hefur á örskömmum
tíma þurft að éta oní sig yfirlýs-
ingar fyrri tíðar um skattalækk-
anir sem hann ætlaði að koma í
kring, og hefur meira að segja
beitt sér fyrir skattahœkkunum.
Gráu bætti hann svo ofan á
svart með því að búa ákvæðin um
skattahækkanirnar sem settar
voru á sætabrauðið svo illa úr
garði að þær voru ekki fram-
kvæmanlegar. Nú er búið að tví-
fresta gildistöku sætabrauðs-
hækkananna vegna þessa, og enn
er Steini blessaður ekki búinn að
koma málinu í framkvæmanlegt
horf.
Áfellisdómur DV
Vegna þessa ræða menn nú í
hálfum hljóðum í skúmaskotum
Sjálfstæðisflokksins um að Þor-
steinn Pálsson sé farinn að baka
flokknum meiri vandræði en
sjálfur Albert gerði á sinni tíð.
Sumir segja jafnvel að sæta-
brauðsklúðrið bendi til þess að
embættishæfni fjármálaráðherr-
ans sé nú allmiklu minni, en þeg-
ar Albert fór með embættið.
Þessu til sönnunar er ennfremur
bent á hinn fræga rugling Þor-
KUPPTOG
steins úr áramótagreininni í
Mogganum, sem hagfræðingar
eru enn að hlæja að, þar sem
sjálfur fjármálaráðherrann rugl-
aðist á tveimur grundvallarstærð-
um þjóðarbúsins.
Allt um það. Ekki hefurstjórn-
inni blessast lánið betur eftir að
Þorsteinn kom í hana. Um þetta
segir DV í ritstjórnargrein á dög-
unum, og er ekki að skafa utan af
hlutunum:
„Menn nefna, að óklókt hafi
verið hjá Þorsteini og ríkisstjórn-
inni að hœkka skatta í upphafi
kjarasamninga. Svo virtist fyrir
aðeins nokkrum vikum, að þetta
œtlaði ríkisstjórnin að forðast.
Ekkert hefur verið gert að undan-
förnu sem dregur úr verðbólgu
eða eflir atvinnulíf. Fólk hefur
þyrpst á Reykjavíkursvœðið.
Hætt er við að ýmsir munifara úr
landi, til dœmis iðnaðarmenn, nú
þegar dregur úr byggingariðnaði.
Allt gæti þetta orðið stjórnarlið-
um erfitt..."
Og víst er, að sjálfir stuðnings-
menn stjórnarinnar eru nú í vafa
um hvort hún hafi í rauninni dug
til þess að takast á við þann vanda
sem við blasir.
Þannig er þjóðin smám saman
að komast að því, að þó tilætlaðir
líffæraflutningar hafi ekki tekist
þannig að stjórnin er enn án
kálfseistans góða, þá skortir hana
að vísu ekki kálfshjarta.
Skömm VSÍ
Verkamannafélagið Dagsbrún
verður 80 ára síðar í þessum mán-
uöi. Það hefur um áratugi verið
eitt beittasta spjótið í vopnabúri
verkalýðs á íslandi, og í átökum
hefur það oftar en ekki borið hita
og þunga dagsins. Vera kann að
svo verði líka í átökum vetrarins,
en það er enn of snemmt að spá
um það.
Hitt er sönnu nær, að Verka-
mannafélagið Dagsbrún heyr um
þessar mundir hljóðláta baráttu
sem menn hafa ef til vill ekki gef-
ið gaum sem skyldi. Sú barátta
fer ekki aðeins fram á hafnar-
bökkum og í vöruskemmum,
heldur líka í rykföllnum dóm-
sölum réttarkerfisins. Og hún
snýst ekki um kaup og kjör
Dagsbrúnarverkamanna, heldur
um stuðning við kvalda stéttar-
bræður í löndum órafjarri. Dags-
brún á nefnilega í málsvörn gegn
Vinnuveitendasambandi íslands,
sem hefur kært verkamannafé-
lagið fyrir að setja uppskipunar-
bann á vörur frá Suður-Afríku.
Þannig hafa forkólfar VSÍ gengið
fram fyrir skjöldu til að berja nið-
ur þann drenglynda stuðning sem
íslenskir verkamenn vildu sýna
svörtum meðbræðrum sem búa
við áþján og linnulausa kúgun
hvíts minnihluta.
og lamið“
Það þarf ekki að fara mörgum
orðum um aðbúnað svertingj-
anna í Suður-Afríku. En til að
gefa litla mynd af hlutskipti
þeirra er rétt að birta hér bit úr
SKORIÐ
samtali sem DV átti við ís-
lending, búsettan í Suður-Afríku
og heitir Héðinn Elentíusson.
Samtalið birtist um helgina síð-
ustu: „Það hefurýmislegt breyst á
þeim tíma er ég hef verið hér, til
hagsbóta fyrir svertingja. Þegar ég
kom þá gat maður sparkað íþá og
lamið í djobbinu efþeir voru ekki
einsog menn“.
Það var og. Vera kann að lúa-
legar barsmíðar og líkamlegt of-
beldi gagnvart suður-afrískum
svertingjum séu ekki eins út-
breiddar og áður. En svar Héðins
sýnir viðhorf hvíta fólksins
gagnvart þeim, og víst er, að enn
búa þeir við margvíslegt harð-
ræði.
Enn þann dag í dag eiga svartir
heimilisfeður ekki kost á því að
búa reglulega hjá fjölskyldum
sínum heldur eru nauðbeygðir til
að þræla í námum og við aðra
erfiða vinnu fjarri heimahögum
og ástvinum. Þeir fá ekki sama
kaup og hvítu mennirnir. Þeir fá
ekki að ganga í sömu skóla. Þeir
eru einfaldlega meðhöndlaðir
sem annars og þriðja flokks þegn-
ar, og eru þó hluti af sama sköp-
unarverki og við.
En það er ekki von að þeir hjá
VSÍ skilji þetta. Þeir eru væntan-
lega svo önnum kafnir við að
reikna út hvernig best sé að haga
næstu kjaraskerðingu, að þeim
gefst ekki tóm til annars. Þeir
höfðu þó tíma á dögunum til að
stefna íslenskum verkamönnum
fyrir að vilja styðja bræður sína í
Afríku og hugsa sér það líklega
sem afmælisgjöf íslenskra at-
vinnurekenda á 80 ára afmæli
Dagsbrúnar.
VSÍ forkólfarnir eru vafalaust
hreyknir af tiltæki sínu. En kann-
ski það renni upp fyrir þeim um
síðir að með því hafa þeir fellt á
sig smánarblett, sem ekki verður
auðveldlega af þveginn. - ÖS.
DJÓÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýöshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, össur Skarphóðinsson.
Rltstjórnarfulltrúi: Oskar Guðmundsson.
Fróttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaöamenn: Álfheiður Ingadóttir, Garðar Guðjónsson, Ingólfur Hjör-
leifsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Mörður Árnason,
Sigurdór Sigurdórsson, Víðir Sigurðsson (íþróttir), Þórunn Sigurðar-
dóttir, Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndir: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlit: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Útbreiðslustjóri: Sigríður Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglysingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson, Olga
Clausen.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: Ólöf Húnfjörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 40 kr.
Helgarblöö: 45 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 450 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 15. janúar 1986