Þjóðviljinn - 25.01.1986, Síða 12

VfÐHORF
Við viljum breytingar
eftir Kristínu Á. Ólafsdóttur
„Pegarfarið erað líta á pólitískafulltrúa
sem heilög vé, sem ekki má hreyfa við,
eiga lýðrœði ogþróun erfitt uppdráttar.
Röksemdina um reynsluna þekkja
konurmœta vel. Henni er gjarnan beitt
þegar valið ístörfþar sem karlar hafa
forskot“
Eftir mikla umhugsun ákvað
ég að taka áskorunum um að gefa
kost á mér í forvali Alþýðu-
bandalagsins fyrir borgarstjórn-
arkosningarnar. Satt að segja
langaði mig lítið í slag við félaga
mína, sem forval auðvitað býður
uppá. Vildi gjarnan sigla lygnari
sjó eftir rót landsfundarins. Ótt-
aðist líka að borgarmálin tækju of
mikinn tíma frá verkefnum vara-
formennskunnar. Var með efa-
semdir út frá spursmálum um
verkaskiptingu.
En rök margra félaga og stuðn-
ingsmanna flokksins höfðu áhrif
á endanlega niðurstöðu mína.
Lítið breyttur framboðslisti var
ekki talinn sigurstranglegur í
komandi kosningum. Þörfin á að
bera áherslur landsfundarins
markvissar út í pólitík flokksins
þótti brýn. Varaformanni bæri að
taka fullan þátt í glímunni við
pólitíska andstæðinga. Borgar-
fulltrúi gæti sinnt verkefnum
varaformanns engu að síður en
þingmaður formennsku. Kominn
væri tími til að hreyfingin sýndi
konum fyllsta traust.
Aður en kemur að forvali þykir
mér rétt að gera grein fyrir þeim
sjónarmiðum sem ég mun leggja
til grundvallar í borgarmálapóli-
tík ef til minna kasta kemur.
Manneskjulegra
líf
Stjórnun borgarinnar felst í því
að ráðstafa sameiginlegum sjóð-
um íbúanna og skapa þeim um-
hverfi og aðstæður í stórum drátt-
um. Manneskjulegra líf fyrir
fjöldann og jafnari möguleikar
fólks hlýtur að vera útgangspun-
ktur sósíalista við ákvarðana-
töku. Uppáhaldssetningin mín í
stefnuskrá AB á við hér sem ann-
ars staðar: „Markmið sósíalis-
mans er að breyta umhverfi og
tilveruskilyrðum mannsins í það
horf að þau leyfi alhliða þroska
mannlegra hæfileika."
Tilveruskilyrðin sem höfuð-
borg íslands býður börnum sín-
um og unglingum ýta ekki undir
alhliða þroska mannlegra hæfi-
leika. Abyrgt samfélag hefði
brugðist við þeim gífurlegu þjóð-
félagsbreytingum sem urðu við
stóraukna atvinnuþátttöku
kvenna. Það hefði skilið mikil-
vægi þess að uppeldi barna og að-
búnaður unglinga nytu forgangs í
sameiginlegum verkefnum.
Þarna er lagður hornsteinninn að
því mannlífi sem lifað er í samfé-
laginu.
Astandið í dagvistarmálum
Reykvíkinga er óþolandi og lýsir
ótrúlegu skilningsleysi um þýð-
ingu barnauppeldis. Ekki er nóg
með að langir biðlistar sýni skort-
inn á heimilum, heldur birtist við-
horf ráðamanna til hlutverks
barnaheimila í fáránlegum
launakjörum starfsfólks og
skeytingarleysi um innra starf.
Þeim miklu framförum sem urðu
í tíð vinstri meirihlutans varðandi
innviði barnaheimila hefur tekist
að spilla undir núverandi stjórn.
Sama skilningsleysið birtist í
málefnum skólabarna, bæði hvað
varðar skóladagheimili og sam-
felldan skóladag. Látið er reka á
reiðanum og stórfelid áhætta
tekin um andlega velferð barn-
anna og beinlínis öryggi þeirra
gagnvart slysum. Fjöldi slysa á
börnum hér á landi umfram það
sem gerist í nágrannalöndunum
ætti að ýta við fólki og fá það til að
spyrja um sameiginlega ábyrgð
okkar.
í málefnum unglinga er brýn-
ast að leita eftir óskum og þörfum
þeirra sjálfra. Elvers konar fé-
lagslíf, hvernig aðstöðu, eða
vinnuskóla vilja þau. Áherslan
verður að þyngjast á uppbygg-
ingu og fyrirbyggjandi starf.
Þeim sem skaddast hafa þarf
að sinna margfalt betur en nú er
gert.
Ábyrgð
gagnvart ellinni
Aðbúnaður aldraðra Reykvík-
inga á langt í land með að geta
kallast sæmandi. Á annað þús-
und manns bíður eftir öruggu
heimili. Upbygging legudeilda
Borgarspítalans var stöðvuð.
Okkur ber að bregðast við örygg-
isleysi og einmanakennd sem
margir þeirra sem lokið hafa
starfsferlinum búa við. Aukin
samskipti ungra og aldinna væru
öllum til góðs.
Ofangreind málefni eru með
þeim þýðingarmestu í stjórnun
borgarinnar. Afstaðan til þeirra
segir til um hvort við teljum okk-
ur sameiginlega ábyrg fyrir vel-
ferð fólks eða ekki. I þeirri af-
stöðu birtist líka skilningur eða
skilningsleysi á mikilvægi uppeld-
is og aðbúnaður sem undirstaða
manngildis.
Launakjör þeirra sem vinna
við þessi undirstöðustörf bera
skilningsleysinu ófagurt vitni.
Það sama á við gagnvart þeim
sem vinna við undirstöðu efna-
hagslegrar velmegunar okkar,
framleiðslugreinarnar. Fram-
ganga stjórnenda borgarinnar í
Grandaævintýrinu sýnir svo ekki
verður um villst að skilningur
þeirra er meiri á þörfum örfárra
reykvískra „athafnamanna" en
skilyrðum fjölmargra borgarbúa í
verkalýðsstétt. 60 miljón króna
greiði borgarstjóra við eigendur
Ólfusvatns sýnir líka hvar hans
menn er að finna.
Sem einn af stærstu atvinnu-
rekendum þjóðarinnar hefur
borgin tök á að sýna gott fordæmi
með því að leiðrétta þau svívirði-
iegu launakjör sem almenningi er
gert að búa til. Meðal annars með
endurmati á verðgildi starfa.
Ný
húsnæðispólitík
Ástand húsnæðismála í
Reykjavík er ekki til að gera
venjulegu launafólki lífið sem
bærilegast. Þannig hefur það ver-
ið alla tíð, en þó aldrei eins slæmt
og eftir kjaraskerðingu núver-
andi ríkisstjórnar og fullkomið
skilningsleysi hennar á erfið-
leikum fólks. Davíð og co. féllu
líka á skilningsprófinu þegar
fjárfest var í stórum einbýlis- og
raðhúsalóðum í Grafarvoginum
sem engir geta byggt á. Hvernig á
að bregðast við þörf ungs fólks
fyrir hæfilegt húsnæði?
Reykjavíkurborg á að taka
þátt í uppbyggingu nýs húsnæði-
skerfis sem gerir öllum kleift að
búa í öruggu húsnæði. Það kerfi á
að ná til einingaríbúða,
búseturéttar- og leiguhúsnæðis.
Borgarstjórn verður að vera
vakandi gagnvart atvinnuástandi
og leggja sitt af mörkum um ný-
sköpun atvinnuveganna. Ýta á
undir möguleika nýrrar tækni og
stuðla að fjölskrúðugu atvinnulífi
og smáum einingum.
Menningarlíf og umhverfismál
eru mikilvægir þættir í stjórnun
borgarinnar sem leggja ber sérs-
taka alúð við, ekki síst á tímum
kaldrar markaðshyggju. í þau
mál ætla ég ekki að fara ítarlega
að þessu sinni, heldur fjalla um
málefni sem Alþýðubandalagið
hlýtur að beita sér sérstaklega
fyrir - lýðræði.
verði mun meira en við það fólk
sem kaus fulltrúana til þess að
vinna fyrir sig. Nema að sérstak-
lega sé unnið að því að koma á
tengslum og halda þeim lifandi.
Slík tengsl eiga að byggjast á
stöðugum upplýsingum úr kerf-
inu til kjósendanna og jafnframt
ábendingum og tillögum kjós-
endanna til fulltrúanna. Séu þessi
tengsl vanrækt er viðbúið að full-
trúarnir fari að skoða málin of
einhliða innanfrá: „kerfisgler-
augun“ setjast á nefið. Rök-
semdir andstæðinganna og kunn-
ingsskapurinn við þá ásamt
tregðulögmálum stjórnkerfanna
fara að vega þyngra en aðstæður
og sýn kjósendanna fyrir utan.
Lýðræðið felst m.a. í því að
fólk fái sem mestu um aðstæður
sínar ráðið. Það er ekki nóg að
vera kjósandi einn dag á fjögurra
ára fresti. Eftir því sem stjórnun-
arheildin stækkar er erfiðara fyrir
fjöldann að hafa eitthvað um sín
mál að segja. Við því er m.a.
hægt að bregðast með samtökum
fólks um sameiginlega hagsmuni.
í Reykjavík eru nokkur hverfa-
samtök starfandi, svo og hópar
um sérhæfð svið eins og foreldrar
barna á dagvistarheimilum, og í
skólum. Þessi samtök hafa hins-
vegar engin bein ítök í stjórnun
borgarinnar og núverandi meiri-
hluti virðist lítinn áhuga hafa á
þeim. Það er löngu orðið tíma-
bært að skipta borginni uppí
svæði og breyta stjórnkerfinu í þá
veru að íbúarnir hafi bein áhrif á
tiltekin mál síns hverfis.
Embættismannakerfi getur
unnið gegn fulltrúalýðræði. Völd
embættismanna eru víða mikil.
Aðstaða þeirra til áhrifa er oft
miklu sterkari en hinna kjörnu
fulltrúa, bæði til að koma málum
fram og ekki síður við að tefja
eða hindra framkvæmdir. Raun-
verulega ætti ráðningartími emb-
ættismanna að fylgja kjörtímabil-
um. Það væri þá á valdi þess
meirihluta sem kjósendur hafa
valið sér að endurráða eða fá nýja
menn til starfa. Hinir kjörnu full-
trúar verða að geta treyst fólkinu
sem leggur fyrir þá upplýsingar
og fylgir eftir ákvörðunum.
Bresku grínþættirnir „Já ráð-
herra“ voru ekki eintómt grín.
Keisaradæmið
Reykjavík undir núverandi
stjórn ber meiri svip af keisara-
dæmi en lýðræðislegu samfélagi.
Eitt fyrsta verk meirihlutans var
að ákveða fækkun borgarfull-
trúa. Sjálfstæðismenn gætu ef-
laust fundið rök fyrir því að topp-
ur píramídans mætti mjókka enn
meir og birtast fólki í einum
kjörnum borgarstjóra. Davíð hér
og Davíð þar, galvaskur með
brandara á færibandi að opna og
vígja (það sem vinstri meirihlut-
inn hrinti í framkvæmd) - eða
gefa börnunum gotterí. Allir vita
hvað Dvíð er hress og brattur og
óhræddur við að stjórna. En er
borgarbúum almennt ljóst hvern-
ig Davíð hefur stjórnað? Hvaða
verkefni hafa notið forgangs og
hvað hefur setið á hakanum - í
hvað peningarnir okkar hafa far-
ið?
Því miður hefur minnihlutan-
um ekki tekist að halda uppi því
andófi sem íhaldstjórnin hefur
gefið tilefni til. Ekki af þeim
krafti að eftir væri tekið. Mark-
vissari samvinna íhaldsandstæð-
inga gæti örugglega skilað betri
árangri í þágu félagshyggjunnar.
Notum
mannréttindin!
Það er ekki hægt að skilja við
lýðræðisspurningar án þess að
skoða forvalið sem nú stendur
fyrir dyrum. Yfirlýsing mín um
að ég stefndi á fyrsta sætið á lista
Alþýðubandalagsins hefur valdið
nokkrum taugatitringi. Sumir fé-
lagar mínir líta á það sem ófor-
skammaða árás þegar efast er um
að núverandi fulltrúar flokksins
séu einu mögulegu málsvarar
okkar.
Þegar farið er að líta á pólitíska
fulltrúa sem heilög vé sem ekki
má hreyfa við eiga lýðræði og
þróun erfitt uppdráttar. Rök-
semdina um reynsluna þekkja
konur mæta vel. Henni er
gjarnan beitt þegar valið er í störf
þar sem karlar hafa forskot.
Reynsla er vissulega mikils virði.
En tíminn sem færir fólki reynslu
getur einnig borið í skauti sér
sáttfýsi og þreytu. Öðruvísi
reynsla, fengin utan kerfisins get-
ur nýst í nýjum áherslum með
óþreyttu fólki.
í forvali er eðlilegt að fólk fái
að vega og meta hvers konar full-
trúar nýtast best í þeim pólitíska
slag sem er framundan. Valið
hlýtur að byggjast á því. í nútíma-
þjóðfélagi heyrir það til sjálf-
sagðra mannréttinda að kjósa um
menn og málefni. Ég skora því á
alla félagana í Reykjavík að nota
þau mannréttindi í forvali Al-
þýðubandalagsins 31. janúar og
1. febrúar.
Kristín Á. Ólafsdóttir
Kristín Á. Ólafsdóttir er varafor-
maður Alþýðubandalagsins.
FÉLAGSMÁLASTOFNUN
REYKJAVÍKURBORGAR
Við erum að leita að hjartahlýrri og ákveðinni
konu eða fjölskyldu, sem vill taka að sér að
styrkja og styðja unga stúlku og væntanlegt
barn hennar.
Ef þú ert aflögufær og hefur áhuga hringdu
þá í síma 621611 kl. 13-15 næstu virka
daga - helst sem fyrst.
Lifandi lýðræði
Lýðræði er eitt af þessum hug-
tökum sem hafa útþynnst vegna
ofnotkunar. í hugum margra er
lýðræði tryggt með kosningarétti
ogtjáningarfrelsi. Minna er hugs-
að um hvað gerist á milli kosn-
inga eða þá hvernig fólki er kleift
að nýta tjáningarfrelsiið.
Að loknum kosningum eru
fulltrúar sendir inn í stjórnunar-
apparötin að glíma við pólitíska
andstæðinga. Samskiptin við þá
12 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN
Skrifstofumaður
Rannsóknarstofnun byggingariðnaðarins Keldna-
holti, óskar eftir að ráða skrifstofumann til starfa hið
allra fyrsta.
Góð vélritunarkunnátta nauðsynleg. Allar nánari upp-
lýsingar veittar hjá stofnuninni að Keldnaholti eða
síma 832000.