Þjóðviljinn - 17.05.1986, Blaðsíða 4

LEIÐARI
Kjamorkan og við
Þaö er frá því skýrt í fréttum, aö geislunin frá
kjarnorkuverinu, sem bilaði í Tsjernobyl, sé ekki
eins alvarleg og menn óttuöust. Og velviljaðir
menn hljóta aö vona aö þaö sé rétt.
Sovétmenn hafa kvartað mjög yfir því aö
vestrænir fjölmiölar hafi velt sér upp úr þessu
slysi og reynt að gera úr því ádrepu á sovéskt
þjóðfélag. Það er vitanlega ekki nema satt og
rétt að æsifréttamennskan brá á leik. Þaö var
heldur ekki viö ööru að búast. Þau viðbrögö eru
partur af þeirri mengun hins pólitíska andrúms-
lofts, sem stirð sambúð öflugustu ríkja heimsins
hefur í för með sér. Og enginn gerir ráð fyrir því
að Sovétmenn stilli sig um gagnrýnar athuga-
semdir og illkvittni þegar eitthvað fer úrskeiðis í
vestrænum tækniheimi.
Á Vesturlöndum er reyndar um nokkuð svo
blendin viðbrögð við kjarnorkuslysinu að ræða.
Það er lögð mikil áhersla á það, að slysið hafi
orðið fyrst og fremst vegna þess, að sovéskur
öryggisbúnaður sé lakari en sá sem tíðkast til
dæmis í Vestur-Þýskalandi og Bandaríkjunum. j
Ástæðan fyrir því að mikið er lagt upp úr slíkri
túlkun er augljós: kjarnorkuiðnaðurinn vill
bjarga sínu skinni með einhverjum ráðum.
Máltækið segir að fátt sé svo með öllu illt að
ekki boði nokkuð gott. Og má vera að jákvæð
afleiðing hins hörmulega slyss verði sú, að
menn taki til endurskoðunar allt það sem liggur
á bak við líkindareikning valdsmanna tækn-
innar.
Sovétmenn halda því fram að kjarnorkuverið í
T sjernobyl haf i verið vel úr garði gert. Sjaldgæf-
ur samsláttur atvika hafi hrundið af stað slysinu.
En slysið varð samt.
Þegar slysið varð á Three Mile Island í
Bandaríkjunum fyrir sjö árum var það rækilega
tekið fram, að þar hefði gerst það sem var ein-
staklega ótrúlegt. Og að ekki hefðu sloppið út
geislavirk efni að ráði.
En slysið varð og það var viðurkennt að litlu
hefði mátt muna að enn verr færi. Og enn í dag
er unnið við tiltektir í kjarnorkuverinu, því geisla-
virkni hverfur ekki, eins þótt takist að byrgja
hana inni.
Líkindareikningurinn fer líka út í þá sálma að
segja sem svo: vissulega hafa menn orðið fyrir
heilsutjóni af völdum slysa í kjarnorkuverum.
Nokkrir hafa dáið. En þetta er samt allt tiltölu-
lega smár háski miðað við margt annað. Tugir
þúsunda manna farast í bílslysum á ári hverju.
Reykingar eru miklu meiri krabbameinsvaldur
er kjarnorkan.
Það er rétt. En menn telja ástæðu til að berj-
ast gegn hryðjuverkum eins þótt þau kosti
margfalt færri mannslíf en umferðarslys. Og
gegn kjarnorkuvá, eins þótt kjarnorkuver séu
enn ekki eins skaðleg og sígarettur.
Meðal annars vegna þess, að menn ráða því
hvort þeir reykja eða ekki. En eru dæmdir til
kjarnorkuslysa. Og svo líka vegna þess, að
kjarnorkan er óútreiknanlegri en flestir aðrir
„lærisveinar galdramannsins” sem mannfólkið
hefur haft reynslu af. Það er margfalt erfiðara að
bæta þann skaða sem meiriháttar kjarnorku-
slys veldur en flestan annan.
íslendingar mega hrósa happi yfir því að
kjarnorkan hefur aldrei komist á dagskrá hér.
Að vísu var svo talið um tíma, að kjarnorka yrði
svo ódýr og þægilegur kostur í orkumálum, að
ekki yrði mögulegt að koma vatnsorku í verð;
þær röksemdir réðu víst miklu um álsamning-
ana við Alusuisse. Við gætum því fundið til
vissrar Þórðargleði, þegar óhöpp og andóf og
auknar öryggiskröfur gera kjarnorkuna að
óhagstæðum kosti. En við vitum líka að það er
meira en hæpið að gleðjast yfir óförum annarra.
Að svo miklu leyti sem við komum við sögu í
kjarnorkuumræðunni ættum við að skipa okkur í
fylkingu með þeim, sem hafa sem allra strang-
asta fyrirvara um kjarnorkuframleiðslu, með
þeim sem gera strangar kröfur um meðferð
geislavirks úrgangs, með þeim sem leggja
áherslu á aðra og hreinlegri kosti.
•..■ y««■ ■11 • ■ ■ ■ ■ * *1 ■ *1 ■■•••••..... i... ....
LJOSOPIÐ Mynd: Sigurður Mar

DIOÐVmiNN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, össur Skarphéðinsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Oskar Guðmundsson.
Fróttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Guðlaugur Arason (Akureyri), Ing-
ólfur Hjörleifsson, Kristín Ólafsdóttir, Lúðvík Geirsson, Magnús H.
Gíslason, Mörður Árnason, Sigurdór Sigurdórsson, Sigurður Á. Frið-
þjófsson, Víðir Sigurðsson (íþróttir), Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndir: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útllt: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Útbreiðslustjóri: Sigríður Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Ásdis Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson, Olga
Clausen.
Símvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: ólöf Húnfjörð.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Hörður Jónsson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6 símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmlðja Þjóðvlljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð I lausasölu: 40 kr.
Helgarblöð: 45 kr.
Áskrlftarverð á mánuðl: 450 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 17. maí 1986