Þjóðviljinn - 11.06.1986, Side 4

LEHDARI
Lúxemborgarar í heimsókn
Stórhertogahjónin af Lúxemborg eru í opin-
berri heimsókn á íslandi. í hófi þeim til heiöurs
komst Vigdís Finnbogadóttirforseti m.a. svo að
orði, að skugga hafi aldrei borið á tengsl íslend-
inga og Lúxemborgara og eru það orð að
sönnu. Við höfum átt veruleg samskipti við
þetta litla land á krossgötum germanskrar og
latneskrar menningar - og kannski hafa þau
verið fremur farsæl ekki síst vegna þess að um
tvö smáríki er að ræða - íbúar ríkjanna tveggja
ekki nema um 600 þúsundir samtals. Sam-
skiptin við Lúxemborgara gætu reyndar minnt á
þá vísu, sem ekki er of oft kveðin - að það er
eðlilegt og nauðsynlegt að íslendingar leiti jafn-
an samstarfs og samvinnu við hin gæfulegri
smáríki. Það er altént skárra en aö risarnir séu
að kippa smáþjóðum einni og einni undir sína
arnarvængi, þar sem þau mega vart mæla fyrir
ótta eða tillitssemi.
Jón stórhertogi komst svo að orði í svarræðu
sinni, að íslendingar og Luxemborgarar ættu
væntanlega sameiginlega þá smáþjóðar-
þrjósku sem lýsir sér í einkunnarorðum hans
fólks: „Við viljum áfram vera þeir sem við
erum." í þeim tilvistarvanda að týnast ekki í
„heimsþorpinu" erum við íslendingar allmiklu
betur settir en frændur okkar í flugsamgöngum.
Þeir sitja klemmdir milli stórra ríkja sem oftar en
ekki hafa farið með hernaði yfir þeirra litla land,
móðurmál þeirra er heimilismál meðan
menntun og fjölmiðlun fara fram á þýsku og
frönsku. Sumum gæti virst sem erfitt væri að
koma höndum yfir þann sérleika sem Lúxemb-
orgarar eigna sér. En allt um það: Sjálf þessi
Austurríki hefur beðið nokkurn hnekki: Kurt
Waldheim sigraði í seinni umferð forsetakosn-
inga þar. En eins og margtekið hefur verið fram í
fréttum, hafa staðið á þessum fyrrverandi fram-
kvæmdastjóra Sameinuðu þjóðanna mörg
spjót vegna fortíðar hans. Engar sönnur hafa
verið á það færðar, að Waldheim hafi tekið þátt í
athæfi sem kenna má til stríðsglæpa. Hitt er
víst, að hann hefur á árum heimsstyrjaldarinnar
haft meiri og riánari vitneskju um margvísleg
óhæfuverk en honum hefur sjálfum þótt hollt að
viðurkenna. Að minnsta kosti hefur hann gert
sitt besta til að leyna ákveðnum köflum úr lífi
sínu - sú viðleitni hefur náttúrlega haft hinar
verstu afleiðingar fyrir mannorð hans.
Stuðningsmenn Waldheims höfðu fyrst skír-
viljayfirlýsing, að vera áfram við sjálfir - er
góðra gjalda verð, það er hún sem ætti að vera
hornsteinninn í alþjóðahyggju smáþjóða í öllum
heimshornum.
áb.
skotað til þess að hann var þekktur maður á
alþjóðlegum vettvangi: „Kjósið manninn sem
heimurinn teystir," sögðu þeir. Þegarsvo á dag-
inn kom að „heimurinn" vantreysti Waldheim,
þá sneru þeir blaðinu við gjörsamlega: Nú var
haft hátt um það að það væru Austurríkismenn
einir sem veldu sér forseta en ekki einhverjir
vafasamir útlendingar. Og úrslit kosninganna
sýna, að þessi áróður hreif. Og því miður benda
þau þá um leið til þess, að þeir hafi mikið til síns
máls, sem segja, að Waldheimmálið sýni að
Austurríkismenn hafi aldrei þorað að gera það
upp við sig, hvern þátt þeir sjálfir áttu í þeim
hörmungum sem nasisminn stórþýski leiddi yfir
heiminn.
-áb.
Waldheim var kosinn
KUPPT OG SKORIÐ
Efasemdir um stöðu Þorsteins
Pálssonar formanns Sjálfstæðis-
flokksins hafa farið vaxandi í
kjölfar kosningaúrslitanna um
síðustu mánaðamót. Meðal á-
hrifamanna eru sífellt fleiri
þeirrar skoðunar að nauðsynlegt
sé að fá Davíð Oddsson til for-
ystu, jafnvel þótt mjög skammt
kunni að vera til kosninga.
Morgunblaðið viðrar þetta
stöðumat í Reykjavíkurbréfi s.l.
sunnudag. Það vekur athygli að
blaðið skuli nú opna málið með
þessum hætti því hingað til hefur
þótt heppílegra að halda þessum
vangaveltum í innsta hring. Þykir
líklegast að með þessum skrifum
vilji Morgunblaðið kanna við-
brögð sjálfstæðismanna.
Erfiður línudans
Ráðahópurinn í kringum
Morgunblaðið og Geir Hall-
grímsson hefur aldrei fyrirgefið
Þorsteini það bráðlæti að hefja
sóknina að formannsembættinu
áður en Geir tilkynnti opinber-
lega að hann gæfi ekki kost á sér.
Hugmyndafræðingur hópsins,
Styrmir Gunnarsson ritstjóri,
lýsti því þá þegar yfir að næsti
formaðurfengi ekki þá vigt, þann
status, sem fyrri formenn hefðu
notið.
Þessi áhrínsorð hafa ekki dulist
okkur samviskusömum lesend-
um Morgunblaðsins þann stutta
tíma sem Þorsteins Pálssonar hef-
ur notið við á stalli formanns. Við
og við er formaðurinn snupraður
með þeim hætti sem óhugsandi
hefði verið á dýrðardögum Geirs
Hallgrímssonar. Enginn láir því
Þorsteini þótt hann hafi svolítið
lent á hrakhólum í leit sinni að
formannsímynd. Línudansinn
milli ofurhugans unga og lands-
föðurins ábúðarmikla, milli
Kennedy og Ólafs Thors, getur
verið giska pínlegur - ekki síst
þegar vandlætingarfullt Morgun-
blaðið stendur álengdar.
Fotfestan
Jafnhliða þessum erfiðu að-
stæðum telja menn Þorstein sjálf-
an hafa verið seinheppinn á stalli
formanns. Bent er á að honum
hafi tekist að klúðra ólíklegustu
málum á sínum stutta formanns-
ferli. Um þetta segir Albert Guð-
mundsson í viðtali við Þjóðvilj-
ann í gær: „Það er afskaplega erf-
itt að taka við svona stórum flokki
og það má enginn búast við því að
Þorsteinn Pálsson geti byrjað þar
sem hinir formennirnir enduðu.
Hann verður að byrja á að skapa
sér og flokknum sitt andlit.“
Fleiri hafa brotið heilann um
málið. f athyglisverðu viðtali
BSRB-blaðsins við Styrmi Gunn-
arsson ritstjóra lýsir hann annarri
skoðun en Albert. Styrmir segir:
„Þéir sem taka að sér forystu í
stjórnmálaflokkum nú verða að
ná fótfestu nánast samstundis til
þess að ná tökum á störfum sín-
um.“ Hér er um kalt mat að ræða
sem vart verður misskilið.
Þegar kosningaúrslitin lágu
fyrir um síðustu mánaðamót
kenndi Þorsteinn heimamönnum
á einstökum stöðum um tap
flokksins. Raunar mótmælti
hann því að um tap hefði verið að
ræða. Formaðurinn bar sig
mannalega og lýsti sig nokkuð
ánægðan með úrslitin.
Þessi drýgindalega framkoma
fór í taugarnar á Morgunblaðinu.
í Reykjavíkurbréfi s.l. sunnudag
segir Styrmir Gunnarsson m.a.:
„Það virðist vera komið í tísku
hjá stjórnmálamönnum að vera
ánægðir með kosningaúrslit,
hvernig svo sem þau eru.“
Styrkur Davíðs
í þessu Reykjavíkurbréfi er
farið lofsamlegum orðum um Da-
víð Oddsson sem sagður er hafa
staðið af sér mikinn mótbyr á
Suðvesturhorninu. í beinu fram-
haldi af umfjölluninni um hinn
„geysilega pólitíska styrk“ sem
Davíð er talinn búa yfir vindur
ritstjórinn sér í vangaveltur um
framboðslista flokksins í Reykja-
vík fyrir komandi þingkosningar.
Segir hann að vegur flokksins í
þeim geti byggst mjög á því að
menn dragi réttar ályktanir af
kosningaúrslitunum. Sjálfur
dregur hann ályktun: „Sam-
kvæmt þeim tilgátum sem hér
hafa verið settar fram, yrðu t.d.
að verða töluverðar breytingar á
framboðslista Sjálfstæðisflokks-
ins í Reykjavík í þingkosningun-
um til þess að hann hefði mögu-
leika á að ná árangri sem væri
eitthvað í námunda við útkomu
flokksins í borgarstjórnarkosn-
ingum.“
Hér er þeirri skoðun opinber-
lega komið á framfæri að
nauðsynlegt sé orðið að kalla Da-
víð Oddsson til forustu. Innan
Sjálfstæðisflokksins var reyndar
vitað að þessi væri skoðun ráða-
hópsins. Opinber dagskipun
svona fljótt ræðst einkum af því
hve skammt menn telja vera til
kosninga. Hugmyndin verður að
komast í umræðuna strax.
Ný armaskipan
í framhaldi þessarar hernaðar-
áætlunar er enn og aftur veist að
Þorsteini Pálssyni. Morgunblað-
ið heldur áfram að minna lesend-
ur sína á ósigurinn í Suðurlands-
kjördæmi og segir: „Þá væri það
vanmat í meira lagi, ef þingmenn
Sjálfstæðisflokksins í þeim kjör-
dæmum þar sem um verulegt tap
er að ræða, litu ekki í eigin barm
og hugleiddu rækilega stöðu
flokksins í þessum kjördæmum.“
Enn á ný ætlar Sjálfstæðis-
flokkurinn að sjá okkur fyrir for-
ystuvanda. Þeir bregðast okkur
ekki fremur en fyrri daginn.
Valtari Morgunblaðsins er far-
inn af stað svo nú fer hver að
verða síðastur að skipa sér í arm.
Þeir sem ákafast vildu losna við
Geir á sínum tíma heyrast nú
muldra: Enginn veit hvað átt hef-
ur fyrr en misst hefur.
-g.sv.
DJOÐVIIJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, össur Skarphóðinsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Oskar Guðmundsson.
Fróttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: öarðar Guðjónsson, Guðlaugur Arason (Akureyri), Ing-,
ólfur Hjörleifsson, Kristín Ólafsdóttir, Lúðvík Geirsson, Magnús H.
Gíslason, Mörður Árnason, Sigurdór Sigurdórsson, Sigurður Á. Frið-1
þjófsson, Víðir Sigurðsson (íþróttir), Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndir: Einar ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlit: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Utbreiðslustjóri: Sigríður Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Sigríður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglysingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson
Clausen.
Simvarsla: Katrín Anna Lund, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmóðir: ólöf Húnfjörð.
Bllstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Hörður Jónsson.
Afgrelðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Bjömsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumula 6, Reykjavík, sími 681333.
Olga Auglýslngar: Síðumúla 6 símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verö í lausasölu: 40 kr.
Helgarblöð: 45 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 450 kr.
4 SÍÐA - ÞJÖÐVILJINN Miðvikudagur 11. júní 1986