Þjóðviljinn - 11.09.1986, Side 14

FLOAMARKAÐURINN
HEIMURINN
íbúð óskast
Starfsmaður Þjóðviljans óskar eftir
að taka á leigu 2-3ja herb. íbúð sem
fyrst. Tvennt í heimili. Reglusemi og
öruggar mánaðargreiðslur. Uppl. í
síma 681331 kl. 9-17.
Örlagið
hefur ánægju að kynna Dagbók
Lasarusar, nýja Ijóðabók eftir Kjart-
an Árnason. Bók sem lyftir andan-
um og er til sölu hjá höfundi,
Hamrahlíð 33A, Máli og menningu,
Eymundssyni og Laxdalshúsi á Ak-
ureyri. Örlagið, sími 32926.
Hæ hæ, allir hressir húseigendur
Viljum taka á leigu lítið hús eða íbúð
í Reykjavík. Erum mjög róleg og
reglusöm. Getum borgað einhverja
fyrirframgreiðslu ef nauðsyn krefur.
Vinsamlegast hafið samband við
Hjördísi í s. 79126 í kvöld og næstu
kvöld.
3 unglingarúm
með dýnum o.fl. fást gefins gegn
því að þau verði sótt. Sími 37745.
Körfustólar - gítar
Tveir körfustólar til sölu, 1.500.- kr.
stk., kosta 3.000.- nýir. Einnig Yam-
aha þjóðlagagítar til sölu. Selst
ódýrt. Uppl. í s. 22461.
Óska eftir ýmsum notuðum
handverkum til trésmíði
svo sem smergeli, lítilli hjólsög o.fl.
Sími 72072.
Grillofn og vöfflujárn
og straujárn
til sölu. Sími 18873.
Vantar þig í eldhúsið
tvöfaldan stálvask m/stálplötu til
vinstri? Stærð: 120x57 sm. Hafðu
þá samband í síma 651294 eftir kl.
17.
Bíll til sölu
Til sölu er Volkswagen Jetta '82 ek-
inn 137 þús. km. Verðhugmynd 190
þús. kr. Fæst á góðum kjörum t.d. á
skuldabréfi. Uppl. í s. 622084 eða í
bílasölunni Bílkaup, Borgartúni 1, s.
686010.
Fundist hefur í Kópavogi
lítið, brúnt veski. Uppl. í s. 40116.
Til sölu
Subaru '79 1600 GFT. Þarfnast við-
gerðar á boddíi, að öðru leyti í lagi.
Einnig til sölu Lada '79 station og
önnur í varahluti. Uppl. í s. 44919
eftir kl. 16.
Kettlingar
Kettlingar af hinu fræga Blóma-
skálakyni fást gefins. Uppl. í s.
44919 eftir kl. 16.
Kettlingar fást gefins
1 Vfe mán. og 3 mán., fallegir og vel
upp aldir, sannkölluð snyrtimenni.
P.S.: eru af sérstöku úrvalskyni (þó
ekki af Víkingslækjarætt). Uppl. í
síma 21861 kl. 18-20.
Vantar 3-4ra herb. íbúð strax
Upplýsingar Hafdís í s. 31938.
Kvenskíði
Blizzard skíði 150 sm og Alfa 140
sm. Önnur eru með bindingum en
hin ekki. Seljast ódýrt. Sími 27913,
Óli.
Brio barnakerra til sölu
og Emmaljunga tvíburakerra, bað-
vaskur og eldhúsvaskur. Sími
681993 og 685144.
Hailó!
Við erum svört kisubörn og okkur
vantar gott heimili. Erum voða góð.
Hringið í síma 28892.
Tll sölu
30 watta Zansui magnari, ákaflega
gott tæki. Fæst fyrir lítið, sími
621454.
Óska eftir
að kaupa ódýra og góða eldavél
(ekki gorma). Sími 34956 í hádegi.
Óska eftir að kaupa
nothæfa rafmagnsritvél. Uppl. í s.
13589.
Furursvefnbekkur til sölu .
Þetta er vandaður og traustur bekk-
ur og selst á rúmlega hálfvirði.
Uppl. í síma 76796 eftir kl. 16.
Tölva til sölu
Amstrad CPC 6128 m/grænum
skjá og diskettustöð. OKIMATE 20
gæðaletursprentari, RS 232C seri-
al interface ásamt ritvinnslukerfi,
skákforriti og ýmsum gagnlegum
forritum. Fæst á mjög góðu verði.
Sími 32926.
Saumanámskeið
- saumanámskeið
Hjá okkur eru byrjendur og fram-
haldstímar, dag- og kvöldtímar, fag-
lærðir og frábærir leiðbeinendur.
Innritun i fullum gangi í símum
18716 og 77812.
Húsengill óskast
Er einhver á lausu sem vill taka að
sér heimilishjálp í Hafnarfirði einu
sinni í viku? Ef svo er, vinsamlegast
hringið í síma 53978 eftir kl. 18 á
kvöldin.
Fuglavinir
2 páfagaukar, karl og kona, óska
eftir góðu heimili. Búr og fylgihlutir
fylgja með. Sími 39325 eftir kl. 18.
Borðstofuskápur (tekk),
borð, 6 stólar og skápur til sölu á
tækifærisverði. Uppl. í s. 82432 eftir
kl. 17.
Til sölu AEG griilofn
lítið notaður. Uppl. í s. 22436.
Sófasett til sölu ódýrt
Sími 18038 eftir kl. 5.
St. Jósefsspítali, Landakoti
Ræstingar
Starfsfólk óskast til ræstinga. 100% vinna.
Vinnutími frá kl. 7.30-15.30. (Hlaupandi frídagar).
Uppl. veitir ræstingastjóri í síma 19600/259 milli
kl. 8 og 16.
Reykjavík 10.9. 1986.
Verkefnisstjóri
Marska hf. Skagaströnd
óskar aö ráöa verkefnisstjóra í fjóra til sex mán-
uði.
Starfið snertirframleiðslu, umbúðir, vélvæðingu,
frystingu o.fl.
Uppl. veita Heimir í síma 95-4789, Sveinn í síma
95-4690 og Lárus í síma 95-4747.
Marska hf.
Eiginmaður minn og fósturfaðir okkar
Jón Kolbeinsson
Hátúni 4
lést miðvikudaginn 10. september.
Valgerður Guðmundsdóttir
Ella Kolbrún Kristinsdóttir Pálína M. Kristinsdóttir
Kínverji vinnur við tölvu: á skerminn hefur hann ritað táknin „wang an“, sem þýðir „konunglegur friður".
Kínversk tákn
til vegs og sóma
Tölvutœkni nútímans auðveldar mjög ritun þeirra
Fyrir fáum áratugum virtist
kínverska letrið, sem í aldir og
jafnvel árþúsundir hafði sett svip
sinn á menningu Suðaustur-Asíu,
vera dauðadæmt. Víetnamar og
Norður-Kóreumenn höfðu lagt
það algerlega niður og Japanir,
sem höfðu lengi notað tvenns
konar samstöfuletur við hliðina á
kínverskum táknum, ákváðu að
takmarka notkun myndletursins
og leyfa aðeins 200 slík tákn í rit-
máli sínu. Peking-stjórnin reyndi
að einfalda letrið með því að
fækka strikum í flóknum táknum
- og voru þá stundum notaðar
„skammstafanir“ eða fljótaskrift
sem lengi höfðu tíðkast í hvers-
dagslífinu - en hún lét einnig taka
í notkun sérstaka stafsetningu
vestræns iatínuleturs, svokallaða
pinyin-stafsetningu, sem var
miklu fullkomnari en eldri til-
raunir til að skrifa kínversku á
okkar letri og er nú almennt not-
uð á Vesturlöndum, þegar kín-
versk nöfn eru skrifuð. Var stefnt
að því að þessi pinyin-stafsetning
myndi smám saman leysa gamla
myndletrið af hólmi.
Straumhvörf
En nú hafa orðið merkileg
straumhvörf og virðist kínverska
letrið sterkara en það hefur lengi
verið: yfirvöld í Peking eru hætt
öllu tali um að leggja það niður
og taka upp vestrænt letur í stað-
inn, í Japan er notkun kínverskra
tákna aftur að aukast, og á ráð-
stefnu sem haldin var í Tókíó í
maí stungu fulltrúar frá ýmsum
löndum upp á því að nota þetta
myndletur sem e.k. alþjóðatákn-
mál fyrir mikinn hluta Austur-
Asíu: þar sem táknið sýnir hug-
myndina en ekki framburðinn
(táknið „Fjall“ er t.d. borið fram
„shan“ á kínversku og „yama“ á
japönsku) geta menn skilið það
þótt þeir tali annað mál en sá sem
skrifaði það, rétt eins og t.d. tal-
an „100“ er skiljanleg í rituðum
texta á hvaða tungumáli sem er.
Ein helsta ástæðan fyrir því að
kínverskt letur er nú aftur hafið
til vegs og virðingar eru tækni-
framfarir. Vegna hins gífurlega
fjölda táknanna var lengi firna
erfitt að vélrita eða prenta texta
með kínversku letri: kínversk rit-
vél var risastórt bákn með letur-
kassa og e.k. „krana“ sem tók
upp eitt tákn í einu og setti það
svo aftur í kassann. Þótt Kínverj-
ar hefðu fundið upp prentlistina á
undan Evrópumönnum, var setj-
aravél þeirra einnig klunnaleg í
notkun. En með tölvutækni nú-
tímans hefur þetta gerbreyst: það
er orðið sáralítið vandamál að
prenta og fjölfalda texta með kín-
verskum leturtáknum. Þannig
getur letrið ekki á neinn hátt tal-
ist „tímaskekkja“ eins og áður
var gjarnan sagt, og hefur athygli
manna þá jafnframt beinst að
þeim kostum sem það býr yfir.
Kostir letursins
Vesturlandabúar hafa á síðari
árum gjarnan haft tilhneigingu til
að líta á kínverska letrið sem al-
gerlega fáránlegan fomaldararf,
sem einungis forpokaðir mennta-
menn og skriffinnar haldi fast við
af hreinni íhaldssemi, en fyrir
tungumál eins og kínversku eru
kostir þess mjög miklir. Kín-
verskan er byggð upp úr eins at-
kvæðis orðum, en vegna þess hve
einföld hljóðfræði málsins er,
verður tala hugsanlegra „orða“
mjög lág: ef málið er skrifað með
venjulegu latínuletri, eru ekki til
nema um 400 mismunandi „orð“,
en séu sérstök merki sett til að
sýna tónana (eins og gert er í
pinyin-stafsetningu) kemst talan
upp í u.þ.b. 1200. Af þessu leiðir
að þessi „orð“ sem hafa gerólíka
merkingu eru gjarnan borin fram
á nákvæmlega sama hátt. Úr
þessu er reynt að bæta í daglegu
talmáli með því að nota mikið
samsett orð, þar sem merkingin
sjálf er kannske tvítekin (eins og í
orðinu „dansiball“ á íslensku), og
Svo skýrir samhengið merking-
una. En í ritmálinu er þetta
vandamál ekki fyrir hendi, þar
sem táknin sýna merkinguna en
ekki framburðinn og mismun-
andi orð eru skrifuð með mis-
munandi táknum þó svo þau séu
borin eins fram. Fróðir menn
segja að flókinn kínverskur texti,
sem skrifaður sé með okkar
latínuletri, geti orðið illskiljan-
legur - og texti á gamalli kín-
versku, þ.e.a.s. allar sígildar
bókmenntir Kínverja, hreinlega
óskiljanlegur. En þegar táknin
eru notuð er allt deginum ljósara
og lesturinn miklu fljótlegri þar
sem lesandinn þarf ekki að brjóta
heilann um það hvert af þeim
mörgum tugum orða, sem borin
eru fram „yi“ eða „hu“ er þarna á
ferðinni, táknið segir honum það
í einni sjónhendingu.
Ekki er það heldur eins erfitt
að læra kínverskt letur og Vest-
urlandabúar halda yfirleitt, þar
sem það fylgir ýmsum reglum.
Venjuiega eru kínversk tákn sett
saman úr tveimur hlutum, og er
annar þeirra nefndur „lykill“.
Þessir „lyklar“, sem eru á annað
hundrað talsins cg notaðir til að
raða táknunum í orðabókum, eru
einföld tákn og því til sjálfstæðir,
og eru upprunalega gjarnan stfl-
færðar myndir af hlutum. Hinn
hluti táknsins getur verið annar
„lykill", annað einfalt tákn eða
fleiri, og eru flókin tákn æfinlega
samsett úr öðrum einfaldari. Sá
háttur er gjarnan hafður á, að
„lykillinn“ gefur til kynna merk-
ingarflokkinn en hinn hluti
táknsins framburðinn: það ber
t.d. oft við að tákn orða sem bor-
in eru eins fram eru eins að öðru
leyti en því að skipt er um „lykil“.
Svo hafa orð skyldrar merkingar
oft sama „lykilinn": flest vökva-
heiti hafa þannig „lykil“ sem er
ekki annað en táknið „vatn“ í
lítillega breyttri mynd. En að-
ferðirnar til að setja saman tákn
og gefa til kynna hugmyndina,
sem í því felst, eru harla margvís-
legar: táknið sem merkir „góður“
(hao) er þannig sett saman úr
tveimur einföldum táknum, sem
merkja „kona“ og „bam“, og
táknið sem merkir „friður“ (an),
er sett saman úr tákninu „kona“
og tákninu „þak“, sem sett er yfir
hið fyrra, þannig að samsetning-
urinn þýðir eiginlega „ein kona í
húsi“...
Á þennan hátt fá táknin
gjarnan e.k. „yfirtóna“ sem
bætast við bókstaflega merkingu
þeirra og jafnvel sérstakan „til-
finningablæ", og er þetta allt
mikið notað í ritmálinu, þannig
að það er engan veginn „hlut-
laust“ eins og latínuletur okkar
heldur felur í sér eða vísar til mik-
ils hluta kínverskrar menningar-
arfleifðar. Ýmsir telja reyndar að
tilgangur leturbreytinganna, sem
boðaðar voru á tímum „menning-
arbyltingarinnar" hafi verið sá að
slíta þjóðina úr tengslum við
þennan menningararf: þessar
breytingar hefðu orðið jafnáhrif-
aríkar og bókabrennur Qin She
Huang Ti keisara í fomöld...
En tölvutækni aðhæfir þennan
forna arf að nútímanum betur en
nokkur önnur „menningarbylt-
ing“. Fjöldamörg tölvukerfi eru
nú þegar komin í notkun, sem
gera mönnum kleift að skrifa um
sextíu tákn á mínútu.
-e.m.j. (eftir Newsweek)
14 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Flmmtudagur 11. september 1986