Þjóðviljinn - 10.10.1986, Blaðsíða 5

Umsjón:
Helgi
Hjörvar
DJOÐtflUINN
Alli frá íslandi í heimspressunni.
Te gek í
Hollandi
Alli hinn íslenski í Þjóðviljanum. Mynd: EÓI.
„Hollandi" sagði ég og þóttist
með sjálfum mér vita allt um það.
En hváði stuttu síðar og spurði
sjálfan mig: Hvað þykist þú vita
um Holland? Eftirað hafagrafið
nokkra stund í langtímaminninu
og fundið aðeins einskisverða
mola, hélt ég áfram að spyrja.
„Skiptinemi" sagði ég og þóttist
enn hafa þekkta stærð, en annað
kom á daginn, svo ég ákvað að
birta spjall okkar.
Viðmælandinn heitir (Má ég
kynna A A A) Aðalsteinn og er
sonur Leifs. Hávaxinn, ljóshærð-
ur, laglegur tvíburi og geðfelldur
eftir því, svo við gefum honum
bara orðið:
„Ég fór þarna á vegum Intern-
ational Christian Youth Ex-
change, en þeim var vísað úr al-
þjóðlegu kristilegu samtökunum
fyrir nokkrum árum, fyrir að taka
nema frá Póllandi og Júgóslavíu.
Sjáðu til, það eru sossar sem
stjórna þessu, alminnilegir sossar
og þeir vildu ekki láta nemana að
austan borga neitt því þá hefðu
bara börn forréttindastéttarinnar
fyrir austan fengið að koma.
í þeim hóp sem ég var í, var
einmitt ungt fólk frá þessum
löndum. Ég eignaðist góða kunn-
ingjakonu frá Póllandi og lærði
margt af henni um þetta samfé-
lag. Hana langaði í blaða-
mennsku og merkilegt nokk var
hún að hugsa um að læra hana í
Hollandi og fara ekkert aftur
heim, því hún hélt sig myndu læra
nokkuð sjálfstæðari og hlut-
lausari vinnubrögð í Hollandi eða
fyrir austan. Júkkinn hinsvegar,
sem varð einn besti vinur minn,
honum líkaði ekki vel. Hann var
heldur ekki mælandi á neina al-
þjóðatungu, og leið töluvert fyrir
það. Eina nóttina vakti hann mig
og sagði á sinni bjöguðu
standard-ensku: Æ heit ðis kántrí
Alli. Æ gó bakk hóm. En ég held
hann hafi verið einn um að þjást
af heimþrá.“
Hvernig gekk ykkur með holl-
enskuna? Erþetta ekki erfitt mál?
„Pað gekk upp og ofan einsog
gengur. Sjálfur lærði ég hana
nokkurnveginn á fjórum mánuð-
um. Fyrsta mánuðinn vorum við
raunar í búðum þarsem við áttum
að læra hollensku, nær allan dag-
inn. En við nenntum því ekkert.
Okkur fannst miklu gáfulegra, að
nota tímann til að kynnast hvort
öðru og menningu þeirra landa
sem skiptinemarnir voru frá, en
sitja inní kennslustofu og tuldra:
salt - mjólk - kaffi - ég drekk
kaffi, o.s.frv. Og þareð frjáls-
lyndir sossar stjórnar samtöku-
num höfðum við okkar fram.
Fyrsta mánuðinn lærði maður
þessvegna í raun meira um t.d.
Austurríki en Holland, en það
var ekkert verra.
Borgin sem við vorum í, var
raunar afar skrautleg. Aðalgatan
sem lá í gegnum miðjan borgina,
var jafnframt landamæralínan
milli Þýskalands og Hollands,
þannig að Pjóðverji sem hefur
verið á krá í Hollandi og slagar
eftir aðalgötunni heim til sín, get-
ur farið fjörutíu fimmtíu sinnum
inní þýska ríkið og jafnoft inní
Holland. Er nema von að hann sé
orðin svolítið ringlaður þegar
heim kemur? Annars var þetta
mjög hentugt. Áfengi, bensín og
tæknivörur voru seldar í þýska
hlutanum, flest annað í þeim hol-
lenska.“
Hvað tók svo við eftir þennan
mánuð?
„Þá tók afar skemmtilegt og
gagnlegt nám við. Því var þannig
háttað að í tvær vikur unnum við
einhver þau störf er tengdust
námsefninu. T.d. vann ég í tvær
vikur á bóndabæ þegar við
könnuðum landbúnað og tvær
vikur í félagsmiðstöð, þegar við
könnuðum félagslega þjónustu.
Svo hittumst við öll aftur og
sögðum frá reynslu okkar, hvert
á sínu svæði. Kynntum líka
hvernig þetta væri heimafyrir og
ræddum hvað væri gott og snið-
ugt, hvað mætti betur fara.“
Hvernig félagsmiðstöðvar voru
þetta?
„Þetta var ekkert í líkingu við
það sem hér er. Þarna voru allir
aldurshópar, þetta var miðstöðin
í hverfinu. Ég segi ekki að ég hafi
lent í fínasta hverfinu, var í versta
hverfinu í Arnem, en í Arnem er
eyndin og atvinnuleysið mest í
Hollandi.
Þessar miðstöðvar eru reknar á
mjög greindarlegan hátt. Þær
starfa sjálfstætt og er ekki komið
á fót að frumkvæði hins opin-
bera. Hópur fólks getur tekið sig
saman (yfirleitt félagsráðgjafar
og fólk með skylda menntun),
gert áætlun um reksturinn, til-
högun hans og kostnað og lagt
tillögur sínar fyrir borgarstjórn.
Síðan veltur það á vilja hennar og
fer svarið gjarnan eftir því hvort
kristilegir demókratar eru í
meirihluta, eða sossarnir.
Þetta er raunar einkenni á hol-
lensku stjórnkerfi, að ríkið er
ekki að vasast í öllum sköpuðum
hlutum, gín ekki yfir öllu. Það er
meðvitað um að það er ekki ó-
skeikult og t.d. um siðferðið
þarna má benda á að pabbi vin-
konu minnar var á launum hjá
ríkinu við að höfða mál gegn rík-
inu, fyrir einstaklinga sem það
hafði hlunnfarið!
En þarna í Arnem var ekkert til
fyrirmyndar. í hverfinu sem ég
var í eru níu af hverjum tíu karl-
mönnum atvinnulausir og
gjarnan afbrotamenn. Mikið um
innflytjendur sem áttu ekki sjö
dagana sæla, enda gekk þeim erf-
iðlega að aðlagast. Það vandamál
sem glímt var lengstum við með-
an ég var þarna, var að fá tyrk-
nesku konurnar til að koma, svo
þær gætu lært eitthvað í málinu,
en það gekk ekki vel. Þær voru
lokaðar inni allan liðlangan dag-
inn. Svo var auðvitað að hjálpa
afbrotamönnunum, en þar var
félagsráðgjafinn raunar milli
tveggja elda. Annarsvegar hafði
hann verið ráðinn meðal annars
með það fyrir augum að afla upp-
lýsinga fyrir lögregluna, en hins-
vegar varð hann að vinna traust
íbúanna í hverfmu og þá gekk
það auðvitað ekki.
En fólkið, Hollendingarnir,
hvernig féll þér við þá?
„Auðvitað er misjafn sauður í
mörgu fé, en ég held það megi
segja að þeir eru dálítið mikið á
yfirborðinu. Strax fyrsta daginn
minn buðu allir góðan daginn og
maður hugsaði með sjálfum sér
hversu indælt fólk þetta hlyti að
vera. En svo héldu þeir bara
áfram að bjóða góðan daginn og
ekkert meir. Þeir eru, held ég,
miklu lokaðri en við. Við kunn-
um eftil vill að vera ruddaleg á
stundum, en það er bara óvart og
innað hjartanu er greið leið.
Hollendingarnir þykjast líka
vera mjög frjálslyndir af því að
þeir leyfa allt, en þó eru þeir
alltaf að hneykslast. Þeir eru líka
verri en þorpskellingarnar okkar,
í hnýsni sinni um nágrannann og
hafa margir meira að segja spegl-
akerfi svo þeir geti fylgst með
útum gluggana nágrönnum sín-
um.
En þeir hafa góðan húmor!“
Eitt dœmi af honum?
„Lýsandi er þegar ég var á
gangi í Arnem einhverjusinni, í
hverfi þar sem er fullt af plakata-
búðum þarsem engin plaköt fást
og kaffihúsum þarsem ekkert
kaffi er til. Þar vinda sér að mér
tveir lögregluþjónar og segja
laumulega: viltu hass? Mér kross-
brá auðvitað, en þeir ráku upp
hlátursrokur, enda höfðu þeir
bara verið að gera at í mér...“
Vinsældalistar Þjóðviljans
Bylgján
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
(1) La Isla Bonita
(2) Holiday Rap
Madonna
MC Micker G & Deejay Swen
Sinitta
Jermaine Stewart
Eurythmics
Bubbi Morthens
Berlin
(6)So Macho
(4) We don’t have to
(5) Thorn in my side
(3) Braggablús
(12) Take my breath away
(9) Stuck wlth you
Huey Lewis and the News
((7) Ég vll fá hana strax Greifarnir
(15) I want to wake up with you
Boris Gardner
Grammið
1. Elvis Costello Blood and chocolate
2. David Sylvian Gone to earth
3. Smithereens Especially for you
4. Rem Lives reach pagaeant
5. Bubbi Blús fyrir Rikka
6. TheSmiths The Queen is dead
7. Elvis Costello Tokyo Storm Warning
8. PaulSimon Graceland
9. MilesDavis Tuta
10. LeoSmith Human Rights
Rás 2
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
(1) La Isla Bonita Madonna
(6) (I Just) Died in YourArms Cutting Crew
(8) I Wanna Wake Up With You Boris Gardiner
(3) Thorn In MySide Eurythmics
(2) Ég vil fá hana strax (Korter iþrjú) Greifarnir
(5) Holiday Rap M.C. Miker G And DJ Sven
(7) Stuck With You Huey Lewis And The News
8. (20) SoMacho Sinitta
9. (12) YouCanCall MeAI Paul Simon
10. (4) Braggablús Bubbi Morthens
Föstudagur 10. október 1986 ÞJÓÐVILJINN - SfÐA S