Þjóðviljinn - 24.03.1987, Side 4

LEIÐARI
Vilji þjóðarinnar er Ijós, Matthías
Á morgun hittast í Reykjavík utanríkisráðherrar
Norðurlanda á vorfundi sínum. Allir eru þeir góðir gestir
og velkomnir til Islands, og er þó einkum ástæoa tn
að fagna hinum norska Thorvald Stoltenberg sem
hingað kemur í fyrstu opinbera heimsókn sína. Og
um leið gefst tækifæri til að votta Norðmönnum sam-
úð okkar vegna fráfalls fyrirrennara hans, hins knáa
Knúts Frydenlund, sem (slendingum var að góðu
kunnur, meðal annars úr landhelgisdeilum og Jan
Mayen-málum.
Fundur ráðherranna nú er mikilvægari en slíkir
fundir eru allajafna. Fyrir fundinum liggur tillaga um
fyrsta sameiginlega skref norrænna þjóða á opin-
berum vettvangi að stofnun kjarnavopnalauss
svæðis á Norðurlöndum, tillaga um að setja á stofn
nefnd embættismanna til að vinna að tæknilegri út-
færslu hugmyndarinnar og athuga með hvaða hætti
svæðisstofnun er möguleg.
Það liggur fyrir að þeir Sten Anderson, Uffe
Elleman-Jensen, Paavo Váyrynen og Thorvald
Stoltenberg leggja mikla áherslu á að þessi nefnd
verði stofnuð. Svo mikla að danski ráðherrann og sá
norski hafa boðið Matthíasi Á. Mathiesen að fresta
fundinum ef Matthías telji að fundartíminn komi illa
við kosningabaráttu ráðherrans í Reykjanesi.
Það er líka að verða deginum Ijósara að í grann-
löndum okkar gætir mikiliar óþreyju vegna tregðu
íslenska utanríkisráðherrans í þessu máli. Þar er
farið að tala opinberlega um að halda áfram án
íslands. í stærsta dagblaði Noregs, Aftenposten, var
meðal annars fjallað um þessi mál undir fyrirsögn-
inni „Norrænn þrýstingur á íslendinga", og þar er
talið að Norðmenn, Svíar og Finnar séu með í er-
minni ákvörðun um að stofna embættismannanefn-
dina án íslenskrar þátttöku ef herra Mathiesen held-
ur fast um sinn sporð, sem einsog kunnugt er lykur
sig jafnt um Grænland og Úralfjöll, og gott ef ekki
suður yfir (talíu, og er þá skammt í að Hafnfirðingur-
inn hugumstóri sé kominn til annarra hnatta.
Hver og einn getur gert sér Ijósar þær hættur sem
hljótast af því að íslendingar sitji hjá í þessu sam-
starfi Norðurlandaþjóða. Við værum þarmeð að
reisa múr á milli okkar og granna okkar, og er þó enn
verra að slík hjáseta jafngilti nánast tilboði til kjarn-
orkuveldanna, og þá fyrst og fremst Bandaríkjanna,
um að hér sé barasta allt í lagi að setja niður kjarna-
vopn.
Matthías hefur enn ekki lýst því yfir hvort hann
ætlar að taka þátt í skipun embættismannanefndar-
innar. En þjóðin hefur lýst því yfir að hún vill takast í
hendur við frændur okkar í þessu máli.
Þjóðviljinn hefur oft varað við því að of mikið mark
sé tekið á skoðanakönnunum, miklar ályktanir
dregnar af nokkurra prósenta tilfærslu milli flokka
eða stóridómur kveðinn upp á grundvelli þriggja eða
fjögurra svarenda.
Sú könnun sem Félagsvísindastofnun gerði fyrir
skömmu um fylgi íslendinga við kjarnorkuvopnalaus
Norðurlönd verður hinsvegar engan veginn véf-
«ngd. Stuðningurinn eryfirgnæfandi, fortakslaus, án
nokkurs spurningarmerkis. Áttatíu og sex komma
átta prósent spurðra eru hlynntir aðild íslands að
þessu norræna samstarfi. Áttatíu og níu komma sex
prósent þeirra sem tóku afstöðu eru hlynntir. Af kjós-
endum Alþýðubandalagsins og Kvennalistans eru
meira en 95% hlynntir. Af kjósendum Framsóknar-
flokksins sem situr í ríkisstjórn með Matthíasi Á.
Mathiesen eru tæplega 90% hlynntir. Af kjósendum
Alþýðuflokksins, sem hefur veitt Matthíasi Á. Mathie-
sen stuðning í andófi hans á norrænum vettvangi,
eru yfir 90% hlynntir. Af kjósendum Sjálfstæðis-
flokksins sjálfs eru 83,4% hlynntir, þar af 67,2%
mjög hlynntir. Og í því kjördæmi þarsem Matthías Á.
Mathiesen berst við hlið forsætisráðherra síns við þá
Geir Gunnarsson og Ólaf Ragnar Grímsson eru
86,3% kjósenda hlynntir íslenskri aðild.
Þurfi frekar vitnanna við um afstöðu þjóðarinnar
má benda utanríkisráðherra á að lesa þá áskorun
sem í gær birtist í DV frá um 60 valinkunnum íslend-
ingum. Undir þá áskorun ritar áhrifafólk af öllum
sviðum samfélagsins. Undir þá áskorun rita þær
Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir verkalýðsleiðtogi og
Guðný Guðmundsdóttir konsertmeistari, þeir Hall-
dór Laxness og Helgi Ólafsson stórmeistari, þau
Herdís Þorvaldsdóttir leikari og Hjörtur Þórarinsson
búnaðarfélagsformaður, rektorarnir Jónas Pálsson
og örnólfur Thorlacius, biskuparnir Sigurbjörn Ein-
arsson og Pétur Sigurgeirsson, þeir Finnur Ingólfs-
son, aðstoðarmaður ráðherra, og Guðmundur Árni
Stefánsson bæjarstjóri, séra Jón Ragnarsson í Bol-
ungarvík og Kristín Á. Ólafsdóttir, varaformaður Al-
þýðubandalagsins, og þeir Sigurður Blöndal skóg-
ræktarstjóri og Stuðmaðurinn Valgeir Guðjónsson,
svo aðeins séu nefndir örfáir áskorendur úr fjöl-
skrúðugum hópi.
Þetta er afar skýrt. Afar einfalt. Þetta eru afar
afdráttarlausarog skorinorðarábendingartil utanrík-
isráðherrans Matthíasar Á. Mathiesen um að láta
íslenska hagsmuni ráða og fara að íslenskum þjóð-
arvilja á fundinum á morgun og á fimmtudag.
-m
KUPPT OG SKORK)
Forsetinn örug'gur
fullur sjálfstrausts
íraeuu
ig* i tyiímMumii f aörd-
>rh)uU
raiT-ti sagðí j.ýi'.marher
b»:Mi umkrmjrt ffbjiita her-
A svgéðir.u ftróJfi mitii Bír Kor*
ia4i Doorn. Ho/ðu 3S4 iibftk-
raowi verið frlídir 47 tetoiir
Hfu. Kngiun bcSIH komisl unrf-
mn^íWti ___
rasía loi& 1 bankitíit.
í‘h*d oik Innrisurlwri LlOyu
a hufur stuW yfir tri jivf um j
a tfoneraher sl. Stjómuriiennr, /
• að hrt'kju lJbýuraentv sem 1
. u/jpra/anarmenn i íiorínir- I
Chiú). úr laruií. Ýms>r4iiipur !
} brtftt iiamt vm vAM i iandinu j
tiruiug* akrið. j
fujidraiUT/
fWw-
hingboo f
fyiru-
kviöd.
Jeagan sagður hafs
innið mikinn sioiir
Huggun
að utan
Heimilisböl er þyngra en tár-
um taki og það er kannski ekki
nema von að Morgunblaðið væri
um síðustu helgi fáort um fjöl-
miðlaframhaldssögu Sjálfstæðis-
flokksins, Þorsteins sögu og Al-
berts. Eins þótt þetta hafi
óneitanlega verið æsispennandi
saga og hin eina innlenda fram-
leiðsla síðustu ára sem getur
skákað Dallas og Dynasty að
vinsældum í sjónvarpi.
Þegar menn eru án ills gengis
neman heiman hafi er gott að
hugga sig við það, að einhvers-
staðar á fjörrum ströndum séu já-
kvæð og uppbyggileg tíðindi að
gerast sem munu andann hressa
og kæta. Og slík tíðindi fann
Morgunblaðið á blaðamanna-
fundi um íranshneykslið sem Re-
agan Bandaríkjaforseti hélt í
Hvíta húsinu rétt fyrir helgina.
Forsetanum tókst í þeirri lotu enn
einu sinni að leika þann leik sem
hann er frægastur fyrir - að hrista
af sér gagnrýni fyrir meira en
hæpna pólitík með vel útfærðri
sviðsframkomu. Með þeirri
niðurstöðu að Morgunblaðið,
sem lætur sér annt um Reagan
með meiri innileik en dæmi eru til
í öðrum fjölmiðlum í okkar
heimshluta, getur slegið því upp
sem aðalfyrirsögn á forsíðu
laugardagsblaðsins að:
„REAGAN SAGÐUR
HAFA UNNIÐ MIKINN SIG-
UR“.
Sjálfstraust
forsetans
Á eftir fer frétt sem tvær frétta-
stofur og svo fréttaritari Morgun-
blaðsins, ívar Guðmundsson eru
borin fyrir í sameiningu, því nú
liggur mikið við. Það sem blaðinu
þykir mestu varða í sendingum
þessara aðila er þetta hér :
„Stuðningsmenn Ronalds Re-
agans Bandaríkjaforseta eru
himinlifandi vegna þess hve vel
hann þykir hafa staðið sig á
blaðamannafundinum í fyrra-
kvöld. Jafnvel andstæðingar for-
setans viðurkenna að hann hafi
farið með mikinn sigur af hólmi á
fundinum, sem beðið hafði verið
eftir með mikilli eftirvæntingu.
Stjómmálaskýrendur austan hafs
og vestan eru sammála um að Re-
agan hafi unnið á með fundinum
og að hann hafi verið fullur sjálfs-
trausts og öruggur í fasi á fundin-
um .
Þetta stef er svo ítrekað með
nokkmm tilbrigðum bæði í for-
síðugreininni og í fimm fréttum
inni í blaðinu, sem fylla heila
síðu. Fyrirsagnirnar sjálfar, sem
eru öðm fremur framlag blaðs til
fréttaflutnings, segja sína sögu af
mikilli hamingju með Reagan.
Efsta fregnin þenur sig þvert yfir
síðu undir uppbyggilegri fyrir-
sögn : „Forsetinn öruggur og full-
ur sjálfstrausts". Næsta frétt fjall-
ar um gagnrýni á stjórnarhætti
Reagans, sem fram kom á marg-
nefndum blaðamannafundi, og
verða þar ekki heldur maðkar í
mysunni: „Stjórnarhættir vom
eðlilegir" er hin sjálfsagða yfir-
skrift blaðsins. Fyrirsagnir hinna
fréttanna þriggja em og allar til
þess fallnar að gera hlut Ronalds
Reagans sem allra bestan. Ein er
um að Reagan taldi sig vita að
„Lausn gíslamálsins var í sjón-
máli“. Önnur samþykkir þá túlk-
un Reagans á peningastreymi frá
vopnasölu til írans til Contras-
kæmliða í Nicaragua að hann
„Vissi ekki um leynilegan stuðn-
ing við skæruliða". Og í þriðja
lagi er þess getið að Bush varafor-
seti hafi verið hlynntur hinni
vafasömu vopnasölu til írans,
sem allt snýst um.
Rösklega
í pontu
ítrekanirnar í textanum sjálf-
um segja og sína sögu af fögnuði
Morgunblaðsins yfir því að loks-
ins tókst Reagan að snúa á fjend-
ur sína. Nokkur dæmi :
„Reagan Bandaríkjaforseti
virtist í góðu jafnvægi og fullur
sjálfstrausts“
„Frammistaða forsetans þótti
sannfærandi og svaraði hann
spurningum af festu og öryggi.“
„Á blaðamannafundinum
varði Reagan eigin framgöngu af
mikilli fimi“
„Forsetinn bar sig frjálsmann-
lega er hann kom til fundar við
blaðamennina, gekk rösklega að
pontunni og bað strax um fyrstu
spurninguna. Afgreiddi hana
fljótt og bað um næstu. Hann var
í essinu sínu og svaraði spurning-
um fljótt og vel, stundum með
gamanyrðum og af kankvísi.“
Takið eftir listrænum smáat-
riðum eins og „afgreiddi hana
fljótt og vel“. Svo sannarlega er
það elskuleg tilbreyting í
grimmum heimi að sjá einn vold-
ugan fjölmiðil fyllast bernskri og
jákvæðri og uppbyggilegri hlýju
og trúnaðartrausti með þessum
hætti.
Ekkert geröist
Þetta er allt þeim mun merki-
legra, sem það kemur um leið
fram í þessum smásmugulega
fréttaflutningi Morgunblaðsins af
blaðamannafundinum, að í raun
og veru hafi „ekkert nýtt fram
komið í málinu“. Er einmitt þetta
sagt samdóma álit fréttaskýr-
enda. Það er og tekið fram að
Reagan forseti hafi „reyndar ekki
virst taka gagnrýni Towemefnd-
arinnar til sín“ - og er þar með átt
við þung skeyti sem beinst hafa
að forseta og hans embættisrek-
stri sem koma frá sérstakri þing-
nefnd um íransmálin. Þeim hefur
Reagan ekki svarað Hann hefur
slegið á aðra sálma. Hann hefur
bmgðið í staðinn á gamanyrði og
kankvísi.
Blaðamannafundur þessi er
enn eitt dæmið um það hve grátt
aðstæður í fjölmiðlaheimi leika
mannfólkið. Það gleymist gjör-
samlega að gefa að því gaum,
hvort fjölmiðlafígura á borð við
Bandaríkjaforseta hefur svarað
spurningum eða vikið sér undan
þeim, hvort eitthvað nýtt kemur
fram eða ekki. Það er annað sem
sætir tíðindum: sjálf framganga
forsetans, hvort hann hefur lært
vel eða illa það hlutverk hins
trausta landsföður, sem að vísu
getur orðið á mistök, en sem
engu að síður sýnist hafa öll ráð í
hendi sér. Og það er um leið
ljóst, að eftir þessari framgöngu
fer það, hvort meirihluti þjóðar
Reagans telur hann hæfan forseta
eða óhæfan. Það sem hann hefur
gert skiptir litlu máli í því sam-
hengi.
Og matreiðsla Morgunblaðsins
á þessu máli gefur ekki annað til
kynna en að þetta sé allt nokkuð
gott.
Litlu verður Vöggur feginn.
áb.
þlÓÐVILIINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
ÚtgefandhÚtgáfufélagÞjóðviljans.
Rltstjórar: Árni Bergmann, práinn Bertelsson, Ossur
Skarphóðinsson.
Fróttastjórl: LúðvíkGeirsson.
Blaðamenn: Garðar Guðjónsson, Ingólfur Hjörleifsson, Kristin
Ólafsdóttir, Magnús H. Gíslason, Mörður Árnason, ÓlafurGíslason,
Sigurður Á. Friðþjófsson, Stefán Asgrímsson, Vilborg Davíðsdóttir,
VíðirSigurðsson (fþróttir), Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrlta- og prófarkalestur: Elías Mar.
LJósmyndarar: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Útlttstelknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrlfstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Guðbergur Þorvaldsson.
Auglýslngastjórl: Sigriður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýslngar: Olga Clausen, Guðmunda Kristinsdóttir.
Slmvarsla: Katrin Anna Lund, Sigriður Kristjánsdóttir.
Húsmóðlr: Ólöf Húnfjörð.
Bflstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbrelðslu-og afgreiðslustjórl: HörðurOddfrlðarson.
Afgrelðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristln Pétursdóttir.
Innhelmtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ölatur Bjömsson.
Útkeyrsla, afgrelðsla, ritstjórn:
Sfðumúla 6, Reykjavík, slmi 681333.
Auglýslngar: Sfðumúla 6, sfmar 681331 og 681310.
Umbrot og setnlng: Prentsmlð|a Pjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð I lausasölu: 50 kr.
Helgarblöð:S5 kr.
Áskrlftarverð é ménuðl: 500 kr.
4 SÍÐA - ÞJÖÐVIUINN Þrlðjudagur 24. mars 1987