Þjóðviljinn - 04.07.1987, Blaðsíða 8

Fíamhald af bls.7
eigum að venjast Konan í verk-
inu þurfti að birtast í þessu formi
en það var ekki eitthvað sem var
ákveðið fyrirfram af mér heldur
gerir efnið sem ég er með í hönd-
unum og það form sem ég hef
valið mér þessa kröfu.
Útfrá því að rauða stúlkan
deyr, - lærir maður þá um ástina
eingöngu í gegnum dauðann og
þjáninguna?
„Það er ein leið. Ef þú getur
ekki lært það öðruvísi, þá verð-
urðu að læra það þannig. Og áður
en þú hefur lært um ástina þá er
alveg sama hvað þú ert góður, þú
kannt ekki að eiska nema halda
ástinni fanginni því að ástin er
frelsi."
Talan sjö
Þú kallar þetta Sjö spegil-
myndir.
„Það eru í verkinu sjö þættir en
áhorfandinn sér ekki yfirganginn
úr einum í annan, ég hef reynt að
leysa það algerlega upp og láta
verkið renna áfram kaflalaust.
En það kemur fleira inn í þetta.
Áhorfendur skiptast í sjö hópa og
hver hluti verksins höfðar meira
til eins hóps en annarra og það er
alltaf ákveðið ritúal í kring um
það. Siðameistarinn heldur utan
um þennan ramma og gefur fólk-
inu tækifæri til mismunandi við-
bragða en er ekki inni í sögunni.
Það er liður í hverju ritúali að
áhorfendur vígist svolítið inn í
verkið. Nú var leikhús upphaf-
lega ritúal þar sem áhorfendur
tóku beinan þátt og þó þeir geri
það ekki í þessari sýningu þá er ég
að reyna að vinna þannig að þeim
komi verkið við, að verkið höfði
til þeirra persónulega hvers og
eins. Þetta nána samband við
hvem áhorfendahóp byggist upp
á mikilli nákvæmni og persónum-
ar þurfa að hafa visst frelsi innan
ritúalsins til að ná því, en ritúalið
verður að standa.“
Nú er þetta verk ákaflega
mikið öðmvísi en önnur leikverk
sem sést hafa hér. Hvers vegna
velurðu þessa leiö?
„Ég geri þetta af þörf. Og þetta
er það form sem mér finnst ég
þuifa til að leita svara við þeim
spumingum sem brenna á mér.
Og ég reyni að ná sambandi við
aðra í gegnum þetta form. Ég
held ég megi segja að ég hafi
fundið form sem hentar mér og
þetta verk er innan þess ramma.
Og ég á bara þetta líf, ég veit ekki
um nein önnur, og ég tími ekki að
eyða því í að gera eitthvað í ann-
arra manna formi eins og maður
þarf að gera þegar maður gerir
leikmynd fyrir verk sem önnuri
manneskja setur upp. Þetta er
auðvitað ógurleg frekja, ég veit
það.“
Hvemig fjármagnarðu þessa
sýningu?
„Á yfirdráttum og lánum. Ég
er ekki ennþá búin að fá svar frá
Leiklistarráði um hvort ég fæ
styrk hjá þeim. En ég ætla að
borga fólkinu kaup, hvernig svo
sem ég fer að því. Þessi sýning
kostar sitt eins og aðrar sýningar.
Ein leiksýning, sama hvernig hún
er í sjálfu sér, hún kostar pen-
SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Lauaardaaur 4. iúlí 1987
Leiklist
Kaj Munk
„íslendingar geta þetta allt
saman. Brynja Benediktsdóttir
skrifaði Grænlandsleikritið Inuk
fyrir Dani. Og á fimmtudaginn var
íslenskur gestaleikur í Vartov-
í Köben
„Sól, hnífar,
kip“
Sumarsýning Norræna
hússins á verkumjóns
Gunnars Árnasonar
myndhöggvara
[ dag kl. 15 opnar Norræna húsið
hina árlegu sumarsýningu sína,
og sýnir að þessu sinni skúlptúra
og myndverk eftir Jón Gunnar
Árnason.
Á sýningunni eru verk unnin á
tímabilinu 1971-’87, og hefur
þeim verið komið fyrir bæði í sýn-
ingarsalnum í kjallara hússins og í
anddyrinu á efri hæðinni.
Jón Gunnar Árnason hefur
verið brautryðjandi nýrra hug-
mynda í íslenskri höggmyndalist
á síðari árum. Hann var meðal
annars einn af stofnendum SÚM-
hópsins og hann hefur einnig
tekið þátt í uppbyggingu Nýlista-
safnsins. Sýningin í Norræna hús-
inu er ein umfangsmesta sýning
sem Jón Gunnar hefur haldið á
verkum sínum hér á landi og á
hún vafalítið eftir að vekja for-
vitni margra. Sýningin verður
opin daglega kl. 14-19 til 2. ágúst.
Jón Gunnar Árnason myndlistarmað- ”
ur.
kirkju, Kaj MunkeftirGuðrúnu
Ásmundsdóttur. Fullt hús, flestir
íslendingar búsettir hér en einnig
talsvertaf Dönum."
Þannig byrjar umsögn Ellen P.
SVERRIR
HÓLMARSSON
Andersen í Information laugar-
daginn 27. júní. Gagnrýnandinn
er almennt mjög jákvæður í um-
sögn sinni og segir að hér hafi
verið unnið með erfitt leikrit og
þó líti allt út fyrir að vera einfalt
og auðvelt. Og um Arnar Jóns-
son í aðalhlutverkinu segir hún:
„Arnar Jónsson lék ekki Kaj
Munk, hann var hann.“
Leikgagnrýnir Þjóðviljans var
viðstaddur síðari sýninguna í
Kaupmannahöfn og getur vitnað
um að viðtökurnar voru mjög í
anda þess sem getur að lesa í In-
formation. Sýningin hrífur áhorf-
endur og Arnar er ótrúlega að-
sópsmikill og sannfærandi, það er
eins og þessi einkennilega sam-
setti eldhugaklerkur hafi runnið
honum í merg og bein. Það var
sérkennilega áhrifamikið að sjá
þessa sýningu í Vartovkirkju, í
hjarta Kaupmannahafnar, á
þeim slóðum þar sem Kaj Munk
vann sína sigra í leikhúsinu. Vart-
ov er gömul fríkirkja Grundt-
vigssafnaðar, einfalt en svip-
mikið guðshús sem bý
andi andrúmi og enda þótt ýmis-
legt í sýningunni væri ekki eins
hnitmiðað sjónrænt séð og í Hall-
grímskirkju, þá bætti umhverfið
það margfaldlega upp.
Ellen Andersen bendir rétti-
lega á að leikrit Guðrúnar sé eins-
konar helgisaga, einfölduð mynd
af dýrlingnum Kaj Munk og písl-
arvætti hans. Og afskaplega
áhrifaríkt og sterkt sem slíkt.
Hins vegar hljóti Danir að sakna
þess Kaj Munk sem þeir þekktu
best, hins áfjáða kappræðu-
manns sem kastaði sér ótrauður
út í heitustu umræðuefni dagsins
bæði á síðum blaðanna og á fjöl-
um leikhúsanna.
Og undirritaður tekur undir að
eftir að hafa lesið ævisögu Munks
fínnst honum sem amk. einn hluti
persónu hans hafi verið gróflega
einfaldaður. Að vísu er hrifning
hans yfir sigri Hitlers 1933 tíund-
uð, en fyrir þann sem ekki veit
betur er látið að því liggja að
þetta hafi verið stundarhrifning
vakin í hug^ hins geðríka skálds
sem statt var á staðnum mitt í
ölduróti sögunnar. Svo einfalt
var þetta ekki. Ofstækismaður-
inn Kaj Munk var frá upphafi
hatrammur andstæðingur lýð-
ræðis og einlægur aðdáandi ein-
ræðisins, hins sterka einstaklings,
eins og leikrit hans eru reyndar til
vitnis um. Hann hafði hins vegár
burði til þess að snúast gegn því
einræði sem hann hafði dáð með
þeim afleiðingum að hann varð
fórnarlamb þess. Eins og oft áður
er allur sannleikurinn forvitni-
legri en einfölduð helgisaga.
En helgisaga Guðrúnar Ás-
mundsdóttur er engu að síður á-
hrifamikil leiklist. Leikförin til
Danmerkur (og Málmeyjar
reyndar líka) kom til fyrir ein-
dregna hvatningu Lise Munk,
ekkju klerksins, sem var viðstödd
frumsýninguna í Reykjavík og
hreifst mjög af sýningunni. Það
kom svo sem óvænt og kærkomin
viðbót við upphaflega áætlun
leikflokksins að honum barst boð
frá sóknarnefndinni í Vedersö á
Farðu í frí
með fyrirhyggu!
HÚRRA
FYRIR NÝJA
LOTTÓ-MILLANUM,
SEMNO'k aÐI MARGRA
/VIKNA MIÐA!
Hr
í'-2'