Þjóðviljinn - 27.08.1987, Page 4

LEIÐARI
Ákvörðun óskast
Útvegsbankamáliö hefur verið að velkjast á vörum
manna og miðla síðustu vikur. Tildrög þess máls
voru afar einföld:
Hlutabréf bankans voru til sölu á frjálsum markaði
samkvæmt ákvörðun Alþingis og auglýsingu þáver-
andi viðskiptaráðherra, Matthíasar Bjarnasonar.
Hverjum og einum var frjálst að bjóða í bréfin.
Hins vegar bjuggust flestir við því, að það yrðu
ekki aðrir en aðilar úr sjávarútvegi sem myndu falast
eftir bréfunum í bankanum. Útvegsbankinn hefur
samkvæmt hefð og nafngift verið banki útvegsins og
sjálfsagt að það hlutverk rækti hann áfram.
En útvegurinn kom aldrei með neitt tilboð. Það
sem verra var, - menn gerðu því nánast opinskátt
skóna að útgerðarauðvaldið byggist ekki við neinni
samkeppni um bréfin og hygðist í fyllingu tímans
kaupa sér eitt stykki banka á útsöluprís.
Fyrir landsmenn hefðu þau vinnubrögð þýtt enn
ein útlátin upp á miljónahundruð.
Hið snjalla og óvænta tilboð SÍS kom hins vegar
öllum í opna skjöldu. Fyrir skattgreiðendur kom það
vitaskuld einsog himnasending. Það eyðilagði hin
ábyrgðarlausu áform tiltekinna aðila i Sjálfstæðis-
flokknum um að fá bankann á tombóluverði, og hafa
þannig gífurlegar upphæðir af skattgreiðendum.
Það hefði mátt ætla að málsvarar hinnar svoköll-
uðu frjálsu samkeppni fögnuðu tilboði SÍS, enda
hlutabréfin á opnum markaði þar sem allir gátu gert
tilboð.
Þegar SÍS hafði komið með tilboð sitt brá hins
vegar svo undarlega við, að talsmenn hins svokall-
aða frjálsa markaðar voru allt í einu orðnir talsmenn
hins lokaða markaðar.
Þeir sem áður settu á langhunda um gæði sam-
keppninnar voru nú allt í einu orðnir þeirrar skoðun-
ar, að undir engum kringumstæðum mætti SÍS
eignast bankann. Sjálft flaggskip einkaframtaksins í
heimi fjölmiðlanna fékk hálfgert taugaáfall, sem í
sjálfu sér var skemmtileg viðbót við farsann.
Ættaveldið í Sjálfstæðisflokknum, sem hafði ætl-
að að eignast bankann fyrir lítinn pening brást við á
örvæntingarfullan hátt. Á einni nóttu tókst því að
gera það sem ekki tókst áður á mörgum mánuðum, -
að leggja fram tilboð í bankann.
í orði hét tilboð ættaveldisins „tilboð útvegsins".
En það þurfti ekki einu sinni framsóknargreind til að
sjá strax, að útvegurinn átti minnst í þeim miljóna-
hundruðum sem boðnar voru í bankann. Ljónspart-
urinn var í eigu ættaveldisins í Sjálfstæðisflokknum,
eða þá í vörslu sjóða sem ættaveldið getur ráðstaf-
að.
Þannig var Lífeyrissjóði verslunarmanna beitt á
mjög umdeilanlegan hátt í þessu skyni. Allir vita hins
vegar tengsl valdakjarna Sjálfstæðisflokksins og
sjóðsins. Sjóðir íslenskra aðalverktaka, soralegasta
hermangsfyrirtækis landsins, voru einnig notaðir í
stríðinu um bankann, þó í orðni kveðnu væru það
þeir Thor Thors og Halldór H. Jónsson, sem létu
saman af hendi rakna 50 miljónir í púkkið.
Aðdragandinn að tilboði ættaveldisins lyktaði
þannig af spillingu, og það er óhætt að segja að hin
óvænta flétta SIS hafi svælt rakkana út úr greninu.
Einungis vegna hinnar fullkomnu ringulreiðar sem
skapaðist við tilboð þess lét hinn leyndi valdavefur
ættaveldisins draga sig fram í dagsljósið með með
jafn augljósum hætti og nú.
Hvað sem mönnum annars finnst um auðhringinn
SlS er Ijóst, að menn telja að því beri hinn siðferðilegi
réttur til að kaupa bankann. Það sýndi frumkvæðið
og djörfungina, meðan íslenskt einkaframtak sýndi
sitt rétta andlit: værð, framtaksleysi, stöðnun.
Hins vegar virðist sem viðskiptaráðherra eigi erfitt
með að taka ákvörðun um hvert beri að selja bank-
ann. Hin upphaflega drift sem hann sýndi í málinu
hefur gufað upp fyrir endaiausum vangaveltum um
mögulegar leikfléttur.
A mjúku hægindi í stóli forstjóra Þjóðhagsstofnun-
ar kann vel að vera að Jóni Sigurðssyni hafi hugnast
vel að horfa úr Seðlabankahúsinu upp í bláma him-
ins og skjóta erfiðum ákvörðunum á frest. En ríkis-
stjórn er ekki Þjóðhagsstofnun. Jón Sigurðsson er
orðinn ráðherra, og ráðherra getur ekki leyft sér að
rýna of lengi í himintunglin. Hann þarf að sýna áræði
og/ögg.
Úrþví sem komiðerværi lang hreinlegast að selja
SÍS Útvegsbankann. Með því myndi viðskiptaráð-
herra líka sýna þá djörfung, sem íslensk alþýða vill
sjá hjá stjórnendum sínum.
En hefur Jón áræðið og kjarkinn?
-ÖS
KIIPPT OG SKORHE)
Refsivöndur
drottins
Margir straumar illir fóru af
stað eftir að óttinn við banvænan
smitsjúkdóm, eyðni, breiddist út
yfir öll foldarból. Og verst léku
þeir minnihlutahóp sem hefur
ekki átt sjö dagana sæla í sög-
unni, hómósexúalista. Hommar
reyndust einn helsti áhættuhóp-
urinn eins og kunnugt er, og þetta
hafði þær afleiðingar, að þeim
sem lítið þekktu til mála fannst að
eyðni væri barasta hommaveiki -
og létu þá skoðun magna enn upp
þá fordóma gegn hommum sem
er yfrið nóg af fyrir. Og þeir sem
telja sig mjög heittrúaða og Biblí-
ufasta gripu náttúrlega til sinnar
„rökleiðslu" - það var einum of
freistandi fyrir þá að sjá í eyðni
einskonar Sódómu og Gómorru:
Drottinn var að refsa mönnum
fyrir syndir þeirra og hómóxeúal-
ismi var einna verst þeirra.
Gegn útskúfun
Á þetta höfum við nú verið
minnt með ýmsum hætti í fjöl-
miðlum að undanförnu þegar
talsmenn heittrúarsöfnuða hafa
Iátið ljós sitt skína. Þeir hafa með
einum eða öðrum hætti boðað
það viðhorf að hómósexúalismi
sé dauðasynd og ósamrýmanleg
kristninni. Forstöðumaður
Krossins talar síðast í fyrradag
um það í Mogganum að „sá sem
ástundar slíka ónáttúru hefur þar
með gengið út úr náð Guðs“.
Homminn er semsagt helvítis-
matur.
Slíkum og þvílíkum dómum
mótmælir Óttar Magnússon
læknir á Vogi í ágætri grein í Al-
þýðublaðinu á sunnudaginn var.
Hann segir frá reynslu sinni af
hómósexúölum einstaklingum,
sem hafa vegna þrýstings for-
dóma og fjandskapar hafnað í
þjáningarfullri sektarkennd og
sjálfsfyrirlitningu. Óttar tekur
drengilega upp hanskann fyrir
þennan minnihluta bæði í nafni
þeirrar mannnúðarstefnu sem
nauðsynleg er til að líft sé í samfé-
laginu og svo í nafni skynsemi og
þekkingar, sem getur gert sitt til
að koma ýmsum slæmum og líf-
seigum fordómum fyrir kattarnef
(til dæmis þeim að menn verði
hommar ef þeir séu forfærðir til
þess á unga aldri). Óttar minnir
m.a. á það, að engar sérstakar
skýringar séu til á hómósexúal-
isma, hvorki erföafræðilegar né
uppeldisrýnar og það sé út í hött
að reikna fyrirbærið til syndar
eða „vandamáls“ sem leysa megi
með ásetningi og viljastyrk
Partur af
sköpunarverkinu
En Óttar gerir fleira. Hann
reynir að mæta hinum dómhörðu
heittrúarmönnum á þeirra
heimavelli með því að gera hóm-
ósexúalismann að snörum þætti
sköpunarverksins. Hann segir
m.a.:
látið þá texta flækjast fyrir sér
með þeim afleliðingum að
hommum hefur verið útskúfað úr
kristnu samfélagi. Hann bregður
þá á það ráð að neita að taka
Biblíuna bókstaflega í þessum
efnum og fær sér til þess stuðning
í fordæmi Krists, sem háði marga
hildi við bókstafstrúarmenn eins
og menn muna og átti þeim mun
greiðari leið að þeim sem sam-
tíminn taldi syndum hlaðna og út-
skúfaði.
Þarfur mál-
flutningur
Það er mjög þarft að reyna að
sporna við fordæmingarhjali
heittrúarmanna nú á tímum, þeg-
ar ýmsir gera sig líklega til að taka
aftur af minnihlutahóp eins og
hommum það sem þeim hafði
miðað til mannréttinda og frið-
helgi einkalífs. Og einmitt alveg
prýðilegt að gera sjálft almættið
„samsekt" um þá sem eru barasta
öðruvísi en aðrir menn.
Þótt menn svo ekki gangi svo
langt að taka beinlínis upp vörn
fyrir mannfólkið gegn skaparan-
um, eins og sumir trúmenn hafa
gert. Til dæmis sá merki hassídi
Leib frá Shpole sem ávarpaði guð
sinn með svofelldum orðum:
„Vertu ekki alltaf að hugsa um
syndir mannanna. Hugsaðu frek-
ar um góð verk þeirra. Ég veit að
þau eru færri, en þú hlýtur að
viðurkenna að þau eru verðmæt-
ari. Trúðu mér, það er ekki
auðvelt að vera góður í þessum
heimi. Og ef ég sæi það ekki með
mínum tveim augum að maður-
inn er, þrátt fyrir allt, fær um góð-
vild, þá mundi ég ekki trúa því.
Og því bið ég Þig: vertu ekki
grimmur börnum þínum, þér
væri nær að undrast gæsku
þeirra.“
áb
„Hómósexúalitet er sam-
kvæmt því sem við vitum best
mannlegt ástand sem homminn
eða lesban geta ekkert að gert,
þau eru svona þrátt fyrir ótal til-
raunir til að breyta sér og atferli
sínu. En þau eru sköpuð eins og
allir aðrir í Guðs mynd svo hómó-
sexúalitet er liður í sköpunar-
verki guðs.“
Óttar Guðmundsson veit vel af
því að bókstafstrúarmenn geta
fundið sitt af hverju í Móselögum
og svo hjá Páli postula sem kem-
ur sér meira en illa fyrir homma,
enda hafa kirkjur oft og lengi
þJÓÐVILIINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýöshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Þráinn Bertelsson, össur
Skarphóðinsson.
Fróttastjórl: Lúðvík Geirsson.
Blaðamenn: GarðarGuðjónsson, GuðmundurRúnarHeiðarsson,
Hrafn Jökulsson, HjörleifurSveinbjömsson, IngunnÁsdísardóttir,
Kristín Ólafsdóttir, Kristófer Svavarsson, Logi Bergmann Eiðsson
(íþróttir), Magnús H. Gíslason, MörðurÁrnason, ólafurGíslason,
Ragnar Karlsson, SigurðurÁ. Friðþjófsson, Stefán Ásgrímsson, Vil-
borg Davíðsdóttir, Yngvi Kjartansson (Akureyri).
Handrita-og prófarkalestur: Elías Mar, HildurFinnsdóttir.
Ljósmyndarar: EinarÓlason, SigurðurMarHalldórsson.
Utlitstelknarar: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Framkvæmdastjórl: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofu8tjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýsingastjóri: Siariður Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Auglýsingar: Unnur Ágústsdóttir, Olga Clausen, Guðmunda Krist-
insdóttir.
Símvarsla: Hanna Ólafsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Bilstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Utbreiðslu-og afgrelðslustjóri: HörðurOddfríðarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, OlafurBjömsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavfk, simi 681333.
Auglýsingar: Síðumúla 6, simar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðvi Ijans hf.
Prontun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 55 kr.
Holgarblöð: 60kr.
Áskriftarverð á mánuði: 550 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Flmmtudagur 27. ágúst 1987