Þjóðviljinn - 17.11.1987, Qupperneq 9

Búvísindadeildin 40 ára
þessi mál. Hvernig rannsókna-
maðurinn gerði helst gagn.
Hún lýsti vel þeim ógöngum,
sem afkastakrafa af þeirri gerð,
sem að framan greinir, hafi leitt
til á hennar fagsviði í Bandaríkj-
unum. Menn neyðast til að velja
rannsóknaverkefni, sem uppfylli
tvenn skilyrði: Framkvæmdin má
ekki taka langan tíma og rann-
sóknin verður að vera af þeirri
gerð, sem gefur eitthvað til að
skrifa um, ekki ósvipað og við
leggjum áherslu á við val náms-
verkefna. Svo er best að tryggja
skjóta og örugga birtingu
greinarinnar með því að komast í
ritstjórn, eða editorial board,
tímarits.
Af þessu leiddi að mestur hluti
rannsókna og ritgerða verður það
sem hún kallaði rubbish - rusl,
best geymt í ruslakörfu. Enda
hafi könnun leitt í ljós að auk höf-
undar og prófarkalesara lesi að
meðaltali 4 einstaklingar hverja
grein með einhverri athygli.
Hinn valkosturinn, fram-
kvæmdur til hins ítrasta, er líka
hættulegur. Rannsóknamannin-
um hættir til að glata virðingu
fyrir verkefnum sínum og þau
verða átakalaus. Afleiðingin
verður stöðnun. Okkar hætta
liggur frekar í þessu.
Miðlun upplýsinga
Án þess að það hafi verið gerð
samþykkt þar um held ég að megi
fullyrða, að rannsóknamönnum á
Hvanneyri þyki fílabein dýrt
byggingarefni og óhentugt. Til-
raunaverkefni hafa ráðist af þörf-
um hvers tíma og birting niður-
staðna einkum beinst að ráðu-
nautum og bændum.
Frumtölur eru birtar í árlegri
tilraunaskýrslu, sem dreift er í
fjölritaröð skólans, þannig að
þeir, sem áhuga hafa á tilteknum
verkefnum, geta fylgst með
þeim. í tilraunaskýrslunni er
venjulegast um mjög takmark-
aða úrvinnslu að ræða.
Eftir atvikum birtast svo megin
efni tilraunanna í greinum í Frey,
fjölritum, á ráðunautafundum og
síðan fleiri miðlum. Ekki
nauðsynlega úr penna starfs-
manna skólans. Sú góða regla er
nefnilega viðhöfð að meiru skipti
að niðurstöðurnar séu kynntar
notendum en hver gerði
rannsóknina. í megindráttum eru
tilraunagögn öllum opin, sem
þau vilja nota.
Fyrir nokkru tók ég saman skrá
um fóðurræktartilraunir á
Hvanneyri frá 1955 og reyndi að
finna hvar og hvað mikið hafi ver-
ið sagt frá þessum tilraunum
þannig að öllum sé aðgengilegt.
Þetta eru 297 tilraunir, margar
stóðu aðeins eitt ár en aðrar mörg
ár eftir viðfangsefninu. Það er
skemmst frá því að segja, að nær
allar tilraunir, sem kalla má að
hafi leitt af sér marktækar niður-
stöður, hafa verið kynntar meira
og minna í rituðu máli, auk til-
raunaskýrslna.
Af stórum tilraunaflokkum
gegnum árin má nefna áhrif
kölkunar á jarðveg og jarðar-
gróða, heyverkun í samvinnu við
Verkfæranefnd og Bútæknideild,
ýmsa þætti er snerta kynstarfsemi
og frjósemi sauðfjár, húsvistar-
rannsóknir í samvinnu við Bú-
tæknideild og fleiri, matjurta-
rannsóknir, ýmsar jarðvegsrann-
Ríkarð Brynjólfsson deildarstjórí Búvísindadeildar.
Folke Rasmussen, fyrrverandi rektor Landbúnaðar og dýralæknaháskólans I Kaupmannahöfn.
Fyrir nokkru var minnst 40 ára
afmælis Búvísindadeildarinnar á
Hvanncyri, svo sem frá hefur ver-
ið greint hér í blaðinu. Meðal
þeirra sem þar fluttu erindi, var
Ríkarð Brynjólfsson, deildar-
stjóri við Búvísindadeild. Rakti
hann í ræðu sinni aðdragandann
að stofnun deildarinnar, hlutverk
hennar, þróun og starfsemi.
Allt var þetta vel og ítarlega
rakið en er of langt mál til þess að
unnt sé að birta það hér. Hér fer
hinsvegar á eftir síðari hluti er-
indis Ríkarðs:
Það væri að æra óstöðugan að
telja upp þau verkefni, sem unnið
hefur verið að. Nær að spyrja
hvort þau hafi orðið til gagns.
Svarið við því er þríþætt. í
fyrsta lagi er val verkefna, í öðru
Iagi framkvæmd og uppgjör og í
þriðja lagi miðlun niðurstaðna til
annarra rannsóknamanna, leið-
beinenda og notenda, sem oftast
eru bændur.
Hér er komið að gömlu álita-
máli, sem sé hvaða umhverfi gefi
frjóastar og bestar rannsóknanið-
urstöður. A vísindamaðurinn að
sitja í sínum fílabeinsturni og eiga
helst samskipti viðkollega sína í
öðrum slíkum, miða jafnt verk-
efnaval og miðlun niðurstaðna
við þarfir þeirra? Eða á hann að
leita verkefna meðal þeirra, sem
nota niðurstöðurnar og koma
þeim á framfæri beint með alþýð-
legri miðlun? Hvorttveggja hefur
sína kosti og galla og leiðir í
ógöngur eitt sér. Meðalvegurinn
gullni á hér best við sem víðar.
En meðalhófið
er vandratað
Úti í hinum stóra heimi ná vís-
indamenn orðstír með ritun vís-
indalegra ritgerða og stöðugt
eykst krafan um að vísindamenn
sanni rétt sinn til starfa með birt-
ingu ritgerða fyrir aðra rann-
sóknamenn. Fyrir nokkrum vik-
um stóð hér írsk vísindakona,
sem starfar við félagsfræðideild
Rannsóknastofnunar landbúnað-
arins þar í landi, og ræddi m.a.
Ofterþörfen
nú er nauðsyn
Úr rœðu Ríkarðs Brynjólfssonar á 40 ára afmœli Búvísinda-
deildarinnar á Hvanneyri
■
Á afmælishátíðinni mættu fjórir af þeim sem fyrstir útskrifuðust frá Búvísindadeildinni. Frá v. Aðalbjörn Benediktsson, Egill Bjarnason, Skafti Benediktsson, Bjarni Arason. Framan við
þá situr Guðmundur Jónsson, fyrrum skólastjóri á Hvanneyri, einn ötulasti baráttumaðurinn fyrir stofnun Búvísindadeildarinnar.
sóknir svo sem vatnsleiðni jarð-
vegs, rannsóknir á áhrifum vot-
meðferðar á tún, vorheysfóðrun
mjólkurkúa og áfram mætti telja.
Hér um veggi hanga skilti með
niðurstöðum nokkurra verkefna,
sem starfsmenn skólans hafa
unnið að.
Tímamót
með ýmsum hætti
f dag er tímamótadagur í sögu
búnaðarmenntunaráíslandi. Af-
mælisdagur.
Það er kannski ekki réttmætt
að dæma í eigin máli, en ég hygg
að ótvírætt sé að betur gert en
ógert að Framhaldsdeild/Búvís-
indadeild hafi þjónað íslenskum
landbúnaði dyggilega með
menntun starfsmanna hans og
rannsóknum.
Það eru einnig tímamót í að-
stöðu nemenda og kennara um
þessar mundir. Nemendur búa
nú í fyrsta sinn í sérstöku húsnæði
og rannsóknaaðstaða hefur stór
batnað með flutningi
rannsóknarstofunnar í þetta nýja
hús (nýtt rannsóknahús var vígt á
afmælinu). Einnig er það okkur
mikið gleðiefni að Bútæknideild
sér nú hilla undir lausn á húsnæð-
isvanda sínum.
Þessi tímamót eru þó léttvæg
hjá þeim tímamótum, sem land-
búnaðurinn stendur á. En óþarfi
að fjölyrða um það hér.
Úr nýja Rannsókna húsinu.
Oft er þörf en
nú er nauðsyn
Okkar, sem þjónum
landbúnaðinum í einni eða ann-
arri mynd, er það hlutverk að
styðja þessa umbreytingu með
rannsóknum, leiðbeiningum og
þjónustu.
Þörfin fyrir vel menntaða
leiðbeinendur er nú meiri en
nokkru sinni fyrr. Ráðunautar,
hversu góð sem menntun þeirra
hefur verið í upphafi, verða að
halda henni við, bæði grundvall-
aratriðum og hagnýtum nýjung-
um. Þetta hlutverk, endur-
menntun ráðunauta, er Búvís-
indadeild falið með lögum. Að-
eins hefur verið farið af stað með
þessháttar starf í samvinnu við
stofnanir og félög, en nauðsyn-
legt er að það verði fastur liður í
starfi deildarinnar. Á sama hátt
verðum við að stuðla að bættri
menntun og sérhæfingu með því
að hvetja kandidata, nýja og
gamla, til aðnýta sér þá mögu-
leika, sem felast í fjórða árs námi.
En umfram allt er nú nauðsyn,
ekki síst vegna boðaðs niður-
skurðar, ef af verður, að stofnan-
ir landbúnaðarins snúi bökum
saman og leiti sameiginiega leiða
til að bregðast við vandanum.
Það skipulag, sem er á
kennslu, leiðbeiningum og rann-
sóknum í landbúnaði byggir á
gömlum grunni þegar kjörorð
landbúnaðarins var meira og
meira. Nú mætti kjörorðið vera
betra en ekki meira. Við aðstæð-
ur þarf að endurmeta allt kerfið
frá grunni, ekki til að henda því,
sem gamalt er, heldur til að
byggja á reynslunni og þeim
stofnunum sem fyrir eru nýja
heild, sem starfi ótrauð að sama
marki.
Menntamálaráðherra skipaði
nýlega nefnd með fulltrúum
stofnana, sem kenna á háskóla-
stigi hér á landi, sem samráð-
svettvang og til ráðgjafar fyrir
ráðuneytið. Ef til vill er ástæða til
að gera eitthvað slíkt í landbún-
aðargeiranum.
Verkefnin eru óþrjótandi.
Hvernig á að skipuleggja leið-
beiningaþjónustuna ef hún á að
byggja að verulegu leyti á sjálfs-
aflafé? Hvernig verður best stað-
ið að símenntun bænda og ráðu-
nauta? Hvernig á að þjóna nýbú-
greinum? Þannig mætti lengi
telja.
Búsvísindadeild hefur, eins og
aðrar stofnanir innan landbúnað-
arins, reynt að gera sitt besta. En
alltaf er hægt að gera betur og
það hlýtur að vera okkar heit-
strenging á þessum tímamótum.
- mhg
Þriðjudagur 17. nóvember 1987 ÞJÓÐVILJINN - SlÐA 13
FARARHEILL 87
EFNIR TIL SAMKEPFNI
UM GERÐ HANDRITS
AÐ MYNDBANDITIL
NOTKUNAR VIÐ
UMFERÐARFRÆÐSLU
J/f Skila skal frumsömdu handriti að myndbandi, sem er 2x20
mínútur, til notkunar við umíerðarfræðslu í þremur efstu bekkjum
grunnskóla, 7.-9. bekk.
Handritum skal skila sem kvikmyndahandritum, þar sem
fram kemur skýr lýsing á mynd, efnisatriðum og öðrum nauðsynleg-
um upplýsingum.
Mff Sérstök dómnefnd verður skipuð og er Sigurður Helgason,
c/o Fararheill ’87, Suðurlandsbraut 6,108 Reykjavík, sími 91-37320,
trúnaðarmaður hennar og veitir hann allar nauðsynlegar upplýsingar.
JtB Veitt verða ein verðlaun kr. 150 þúsund fyrir besta hand-
ritið að áliti dómnefndar. Verðlaunin framselja rétt til gerðar og sýn-
ingar myndarinnar til Fararheillar ’87. Gera ber sérstakan samning
um framleiðslu hennar. Jafnframt kemur til greina að nýta íleiri hug-
myndir samkvæmt samkomulagi.
J//J Handritum skal skila ómerktum, ásamt lokuðu umslagi með
nafni höfundar. Þau skulu send til Fararheiilar ’87, c/o Samband ís-
lenskra tryggingafélaga, Suðurlandsbraut 6,108 Reykjavík, í síðasta
lagi 15. desember 1987. Þátttakandi samþykkir reglur samkeppn-
innar með afhendingu handrits.
PÓST- OG
SlMAMÁLASTOFNUNIN
Rafeindavirkjanám
- lokaáfangi
Póst- og símamálastofnunin býöur rafeinda-
virkjanemum á 7. önn í bóklegt nám og starfs-
þjálfun, sem hefst í byrjun janúar 1988.
Útskrifast þeir þá sem rafeindavirkjar frá Póst- og
símaskólanum eftir 13 mánuði.
Starfsþjálfun, sem er fólgin í uppsetningu og við-
haldi á mörgum og mismunandi tækjum og kerf-
um, fer fram í ýmsum deildum stofnunarinnar í
Reykjavík og víðsvegar um landið.
Laun eru greidd á námstímanum.
Umsóknir, ásamt prófskírteini eða staðfestu afriti
af því, berist Póst- og símaskólanum fyrir 10.
desember n.k.
Nánari upplýsingar eru veittar í Póst- og síma-
skólanum í síma 91-26000.
Umsóknareyðublöð liggja frammi í Póst- og
símaskólanum, hjá dyravörðum Landsímahúss-
ins við Austurvöll og Múlastöðvar við Suður-
landsbraut og ennfremur á póst- og símstöðvum.
Reykjavík 12.11. 87
Skólastjóri
þlÓHVILJINN
Höfuðmálgagn
síjómarandstöðunnar
Áskriftarsími (9Í) 68 13 33.
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þrlðjudagur 17. nóvember 1987