Þjóðviljinn - 23.12.1987, Síða 9

__________________MENNING/BÆKUR
Ólöf Pétursdóttir skrifar um barna- og unglingabækur
Oliver Twist er til og býr í Indlandi.
Nýlega kom út hjá Bókaútgáf-
unni Landakoti bókin Betli-
drengurinn Jugga finnur Móð-
ur Teresu eftir Kirsten Bang, í
þýöingu Torfa Ólafssonar. Þar
segir af fötluðum dreng í Indlandi,
en fötlunin opnar honum ýmsar
leiðir sem öðrum eru ekki færar
og er því mikil blessun, andstætt
því sem tíðkast í vestrænu
samfélagi. Þó fylgir sá böggull
skammrifi að fötlunin gerir hann
eftirsóknarverðan hjá þeim sem
hafa betlandi börn að féþúfu.
Slíkir skúrkar tilheyra öfgafullu
borgarasamfélaginu en fátæktin
til sveita er mun mannúðlegri og
þolanlegri eins og henni er lýst í
bókinni. Fátæktin er annars
meginefni þessarar bókar og
tekst að lýsa henni hispurslaust
og án nokkurrar væmni.
Það er ekki á hverjum degi að-
maður rekst á svona vel gerðar
„tilgangsbókmenntir". Eins og
titillinn gefur til kynna er bókinni
ætlað að minna á starf Móður
Teresu og rennur allur hagnaður
til hjálparstarfs hennar. En höf-
undur missir aldrei sjónar á list-
rænum tilgangi bókarinnar. Við
lestur hennar komu mér oft til
hugar nöfn Charles Dickens og
Astrid Lindgren, og er þá ekki
leiðum að líkjast. Ævintýri litla
flakkarans draga upp ljóslifandi
mynd af indversku samfélagi til
bæja og sveita, kynlegir kvistir
sem verða á vegi hans koma
manni kunnuglega fyrir sjónir,
MMM
eru sammannlegir. Undir bókar-
lok finnur drengurinn Móður
Teresu og einkennist allur sá kafli
af mikilli hófsemi og smekkvísi.
Þarna eru engum sungnar lof-
gjörðir, aðeins sagt frá atvikum
sem eflaust hafa hent oftsinnis á
starfsferli þessarar merku konu.
Hér er að mínu mati komin bók
sem á eftir að verða sígild er fram
líða stundir. Ekki spillir fyrir að
teikningar eru hreint út sagt frá-
bærar, ekkert minna, en þær eru
eftir Kömmu Svensson. Sem sé,
bók sem börn frá sjö ára og allt
upp í sjötíu og sjö ættu endilega
að lesa.
Ólöf Pétursdóttir
Bók um
sorgina
Útgáfufélagið BROS hf hefur
gefið út bókina ÞEGAR ÁSTVIN-
UR DEYR eftir C.S. Lewis í ís-
lenskun Gunnars Björnssonar.
Bókin fjallar um sorg og sorg-
arviðbrögð. Höfundur hugleiðir
sorgina, trúna, ástina, lífið og til-
veruna í tilefni af dauða eigin-
konu sinnar. í sorg sinni lendir
höfundur í miklum andlégum
þrengingum gagnvart öllu um-
hverfi sínu og tilveru og hann vel-
ur þann kostinn að kryfja sjálfan
sig til mergjar í andlegum skiln-
ingi. Bókin er einstakur vitnis-
burður um uppgjör einstaklings á
þeim andlegu þrengingum sem
mörgum reynast svo erfiðar við
fráfall átvinar.
í fyrsta kafla segir m.a.:
Hina stundina er þetta eins og
að vera svolítið kenndur. Eða
ringlaður. Það er líkt og ósýnilegt
tjald milli mín og umheimsins.
Mér gengur erfiðlega að skilja
það, sem er sagt við mig. Eða öllu
heldur langar ekki til að skilja
það. Mér þykir það allt svo ein-
skisvert...
Ekki hafði heldur neinn sagt
mér frá leti sorgarinnar. Þegar frá
er skilið starf mitt þar sem síekja
hversdagsins fer fram með sínu
fasta göngulagi, þá forðast ég
allra minnstu áreynslu eins og
heitan eldinn... Eg nenni ekki
einu sinni að raka mig. Hverju
skiptir, hvort skeggbroddar
standa út úr kjálkunum á mér eða
eru sléttskafnir?
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9
Pétur Guðjónsson
Foringi
Flokks
mannsins
segir frá
Út er komin bókin „Erindi við
þig“. Kaflar úr lífshlaupi Péturs
Guðjónssonar stjómunarráð-
gjafa og formanns Flokks
mannsins. Flestir þekkja Pétur
sem frambjóðanda Flokks
mannsins úr síðustu Alþingis-
kosningum og þótti mörgum
hann eftirminnilegur á margan
hátt. Færri þekkja aðrar hliðar
Péturs en haft er á orði að hann
hafi lifað svo margt að jafngildi
mörgum mannsöldrum.
Pétur hefur yfirgripsmikla
menntun í hagfærði, stjórnmála-
fræði og mannfræði. Hann stund-
aði nám við Harvardháskóla í
Bandaríkjunum á umrótstímum
sjöunda áratugarins, var búsettur
í Chiie á valdadögum Allende,
fór til Kúbu í boði Castros í kjöl-
far blaðamannafundar. Pétur er
einn af upphafsmönnum
„Hreyfingarinnar" sem kennd er
við manngildissjónarmið, en hún
fer nú ört vaxandi í yfir 50
löndum.
Pétur talar um skoðanir sínar á
svokölluðum menningarvitum,
stjórnmálamönnum, sálfræðing-
um, 68 kynslóðinni, lögfræðinga-
veldinu, verkalýðsleiðtogum og
fleiri „sjálfskipuðum speking-
um“.
En umfram allt fjallar þessi
bók um ferð manns sem hefur
leitað lífsfyllingar.
Bókin er skráð af Jóni frá
Pálmholti og er 256 síður, prýdd
fjölda mynda.
Pottþéttar
rjómatertur
Út er komin hjá Æskunni ný
bók eftir unglingabókajöfurinn
Eðvarð Ingólfsson og ber sú
heitið Pottþéttur vinur. Hér skal
ekki dregin dul á það að hingað til
hefur Eðvarð ekki verið sérlega
skemmtilegur rithöfundur. Er
skemmst frá því að segja (og
skiptir engum togum) að undirrit-
uð las á sínum tíma hvorki fleiri
né færri en FJÓRAR! segi og
skrifa fjórar! bækur þessa höf-
undar og fékk þó ekki fálkaorðu
fyrir. Mér er engin launung á því
að ekki öfunda ég nokkurn mann
af því að vera höfundur bóka á
borð við Birgi og Ásdísi,
Fimmtán ára á föstu, eða Sex-
tán ára í sambúð.
En batnandi mönnum er best
að lifa og bráðum kemur betri tíð
með blóm í haga. í fyrsta sinn
náði Eðvarð að skemmta mér
með bókinni Pottþéttur vinur.
Lykill hennar er nefttilega fólginn
í rjómatretunni: „Hún er svo
gimileg að sjá með allar döðlu-
mar upp úr rjómanum,“ Hér er
skyggnst inn í undarlegan hugar-
heim þar sem rjómatertuát kór-
ónar öll átök. Konurnar baka
handa steggjunum og er bakkels-
ið allt með erótískum undirtón-
um. Undarlega gamaldags
karlremba einkennir annars
bækur Eðvarðs en eins og fyrr
segir er að þessu sinni hægt að
flissa að henni. Þó er vart ætlandi
unglingum að lesa þessa bók sér
til gamans. Til þess er erótíska
undiraldan of þung og
karlremban jaðrar við sadisma.
Annað sem mér fannst ósmekk-
legt er afar ómakleg umfjöilun
um einhvern Rikka Breiðfjörð,
sem gerir meira en að líkjast
Bubba okkar Morthens. Hvað
hefur Bubbi eiginlega gert hö-
fundi til þess að verðskulda slíka
útreið? Líkast til er rokkarinn
ekki nógu verseraður í tertu-
nautn og þar af leiðandi óvinur
samfélagsins í augum höfundar.
Rétt er að lokum að geta þess
sem vel er gert. Eðvarð hefur
tekið miklum framförum hvað
varðar stíl og frásögn. Hér skortir
aðeins herslumuninn á að hann
skrifi frambærilega unglingabók.
En hvílíklur herslumunur! Sjón-
Eðvarð Ingólfsson
deildarhringurinn verður að
víkka, ná lengra en að næsta
kökufati. Eðvarð hefði gott af því
að setja sig í skó Rikka
Breiðfjörð og skoða málin frá
hans sjónarhóli. Að öðrum kosti
er sú hætta fyrir hendi að hann
verði aldrei annað en einhver
málpípa siðprúða meirihlutans.
Svo illra örlaga óska ég ekki
neinum.
Ólöf Pétursdóttir