Þjóðviljinn - 10.04.1988, Síða 13

Langvía hag-
ræðireggisem
húnbýrsigundir
að klekja út.
Langvía
Einn algengasti
bjargfuglinn
Langvían, sem tilheyrir
svartfuglaættinni, er einn alg-
engasti bjargfugl hér við land.
Mest er um langvíu í björgum
vestan og suðvestanlands.
Stærstu langvíubyggðirnar
eru í Horn- og Hælavíkur-
bjargi og Látrabjargi. Ertalið
láta nærri að 80% af stofnin-
um hér við land sé í þessum
björgum.
Langvían ásamt stuttnefjunni
er stærst svartfuglstegundanna og
vegur fullvaxinn fugl venjulega
um 1 kg.
í sumarabúningi er langvían
mósvört að ofan, á háls og höfuð,
með dökkar rákir á síðunni en
hvít á kvið og bringu. Á vetrum
er hálsinn og kverkin hvít, en að
öðru leytier litur fuglsins
óbreyttur.
Tilbrigði af Iangvíu nefnist
hringvía. Hún er í engu frábrugð-
in langvíunni, nema að því leyti
að utanum augað er hvítur hring-
ur og hvít rák þar úr aftur á háls.
Langvían kemur í björgin fyrst
síðari hluta vetrar, en eftir því
sem líður á vorið er fuglinn
þaulsetnari við varpstöðvarnar
og hefst varptíminn um miðjan
maí til júníbyrjunar.
Langvían verpir aðeins einu
eggi og er allt að mánuð að unga
því út. Eggið er allstórt, mjög
mjótt í annan endann og dröf-
nótt.
Ungarnir fara úr bjarginu eftir
um 20 daga. Fyrstu ungarnir
byrja að sjást á sjónum um
Jónsmessuleytið og þeir síðustu
eru farnir úr bjarginu í ágústbyrj-
un.
Ungarnir eru aðallega aldir á
fiskaseiðum og sílum.
Þegar unginn er kominn úr
bjarginu heldur fullorðni fuglinn
með þá rakleiðis til hafs. Er ung-
arnir eru komnir á sjóinn tekur
fullorðni fuglinn þá þegar að fella
flugfjaðrirnar og er ófleygur í
nokkrar vikur.
Fram eftir vetri heldur fullorð-
ni fuglinn sig víðsfjarri löndum og
sést ekki aftur við ströndina fyrr
en á síðari hluta febrúar og í apríl.
1981, fundust rúmlega 100.000
iangvíur dauðar á fjörum í Skag-
erak.
Netalagnir
og nótaveiði
Fleira kemur þó til en fæðu-
skortur og olíumengun, sem ógn-
ar langvíunni. Netalagnir og nót-
aveiði eru ekki síður vágestur á
þeim slóðum þar sem langvían
ieitar ætis.
Friðun langvíunnar í Noregi
kemur fyrir lítið, því netalagnir
verða urmul af fugli að aldurtila.
í Trom-fylki í Norður- Noregi
drápust 100.000 fuglar í nótum
sjómanna á 14 daga tímabili í
fyrra, svo dæmi sé nefnt um skað-
semi nótaveiði.
Um tveir þriðju hlutar merkt-
rar langvíu sem fönguð er í Nor-
egi festast og drukna í veiðarfær-
um.
Hvað með
íslenska stofninn?
Er á líkan hátt komið fyrir ís-
lenska langvíustofninum og þeim
norska og færeyska?
- Nei, segir Arnþór Garðars-
son, prófessor er frásögn 14.
september er borin undir hann,
- íslenski stofninn er miklu stærri
en sá norski og þar af leiðandi
ekki eins hætt við jafn afdrifarík-
um afföllum.
Áætlað er að lagngvíustofninn
hér við land telji um 1200.000
pör. Til samanburðar má geta
þess að 300.000 pör hafa verið
talin vera við Noreg.
Að sögn Arnþórs er ekkert
sem bendir til umtalsverðrar
fækkunar langvíu hér við land.
Sömu sögu er að segja frá Bret-
landseyjum.
Ilann sagði að langvíustofninn
við Færeyjar hefði verið á unda-
nhaldi lengi og svipaða sögu væri
að segja frá Noregi. Svo virtist
sem ein aðalfæða fuglsins, sand-
sýli, hefði brugðist.
Arnþór sagði að það væri rétt
að langvían hefði í fyrra svo til
horfið frá Bjarnarey, sem rakið
væri til fæðuskorts af völdum of-
veiði.
- En það hefur ekkert slíkt
gerst hjá okkur og á Bretlands-
eyjum. Við hefðum vitanlega
orðið varir við ef hlutfallslega
sömu skörð hefðu verið höggvin í
langvíustofninn hér eins og í Nor-
egi, en hundraðþúsund fuglar til
eða frá eru tæplega merkjanlegur
fjöldi, sagði Arnþór. Arnþór
sagði að í annálum fyrirfyndust
frásagnir um mikinn fuglafelli í
tvígang í björgum hér við land á
fyrri öldum.
- Það hefur komið fyrir með
ströndinni norðanlands og þá inn
til fjarða, að síli hafi brugðist,
sem hefur haft áhrif á bjargbú-
ana. Hins vegar virðist vera
meira jafnvægi í fuglabjörgum
vestanlands. En menn hafa gert
að því skóna að fuglinn kunni að
flytja sig um set eftir fæðuframb-
oði á hverjum stað.
Að sögn Arnþórs er fremur
ástæða til að hafa áhyggjur af net-
aveiðum, þorska og laxanetum,
en olíumengun, þótt alltaf dræp-
ist mikið af sjófugli af völdum
olíu.
- Yfirleitt telja menn að færri
dauðsföll verði af völdum olíu nú
en áður. Trúlega var olíumeng-
unin meiri á árum seinni
heimsstyrjaldarinnar heldur en
nú er, sagði Arnþór.
Ráðstefna um nýjar og betri leiðir í
máiefnum aldraðra á íslandi
meö auknum sjálfsákvörðunarrétti og nýjum,
hagkvæmum ráöstöfunum í byggingarmálum
eldri borgara, verður haldin að tilhlutan heilbrigð-
is- og tryggingamálaráðuneytisins í Borgartúni 6
miðvikudaginn 20. apríl n.k. og hefst með innritun
kl. 8.30 þar á staðnum. Sveitarstjórnarmönnum
og öðrum er starfa að þróun öldrunarmála er
sérstaklega bent á ráðstefnu þessa.
Fundarskrá:
Kl.
8.30 Innritun
9.00 Setning. Hr. Guðmundur Bjarnason, heil-
brigðisráðherra
9.15 Framsöguerindi. Nýjar hugmyndir í bygg-
ingamálum og sjálfsákvörðunarréttur eldri
borgara. Ásgeir Jóhannesson, forstj. Inn-
kaupastofnunar ríkisins og formaður
stjórnar Sunnuhlíðar í Kópavogi.
10.00 Bankar geta veitt ráðgjöf og brúað bilið á
meðan eldri borgarar skipta um bústað.
Erindi. Jón Adolf Guðjónsson, bankastjóri.
10.25 Þannig viljum við búa. Erindi. Egill Bjarn-
son, íbúi í Sunnuhlíð í Kópavogi.
10.50 Uppbygging og rekstur verndaðra þjón-
ustuíbúða og félagsstarf aldraðra. Erindi.
Halldór Guðmundsson, forstöðumaður
Hlíf, ísafirði.
11.15 Frá sjónarhóli sveitarfélaga. Erindi. Páll
Gíslason yfirlæknirog borgarstjórnarmað-
ur úr Reykjavík.
11.40 Samstarfsnefndin um málefni aldraðra.
Formaður nefndarinnar, Steinunn Sigurð-
ardóttir hjúkrunarfræðingur.
12.00 Matarhlé
(í matarhléi geta menn skráð sig á mæl-
endaskrá eftir hádegið. 30 ræðumenn frá
5 mín. hver.)
13.00 Allt að 30 menn taka til máls.
15.30 Kaffihlé
15.45 Pallborðsumræður. Fundarstjóri Hrafn
Pálsson, deildarstjóri.
17.00 Ráðstefnulok
Fundarstjóri verður Finnur Ingólfsson, að-
stoðarmaður ráðherra.
Tilkynna ber þátttöku með bréfi til ráðu-
neytisins fyrir 14. apríl 1988.
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytið
Mjólkurfræðingur
Mjólkursamlag K. V. V. óskar að ráða mjólkur-
fræðing sem fyrst.
Umsóknir sendist til skrifstofu Mjólkurfræðing-
afélags íslands, Skólavörðustíg 16, Reykjavík,
fyrir 25. apríl, sem veitir allar nánari upplýsingar.
ffljf Ferðastyrkur til rithöfundar
Ráðgert er að af fjárveitingu til norræns samstarfs í fjárlögum 1987
verði varið 60 þús. kr. til að styrkja rithöfund til dvalar á Norður-
löndum.
Umsóknir um styrk þennan skulu hafa borist menntamálaráðuneyt-
inu, Hverfisgötu 5, 150 Reykjavík, fyrir 1. maí n.k.
Umsóknum skal fylgja greinargerð um hvernig umsækjandi hyggst
verja styrknum.
Menntamálaráðuneytið,
5. apríl 1988
Auglýsið í Þjóðviljanum
þlÓÐVILIINN
Sími 681333
Sunnudagur 10. apríl 1988 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13