Þjóðviljinn - 17.06.1988, Qupperneq 8

MENNING
Leikhús
JAFNVÆGIA MILLI
TVEGGJA HEIMA
Leiksmiðjan Islandflytur nýtt verk við kertaljós í vélsmiðjunni Héðni
Leiksmiðjan ísland ásamt leikstjóra. Mynd - Ari.
„Bera virðingu fyrir hinum
innri heimi/ þar leynast lausnir á
mörgum vandamálum. Aðeins
með því að nálgast sinn innri
heim getur maður nálgast guð...
sálina, menn ráða hvaða nafif
þeir gefa þessu afli... því það er
mikið afl og þannig kemst
jafnvægi á milli tveggja heima,
hins innri og hins ytri heims...“
(Steingrímur Másson um leikritið
Þessi... þessi maður.)
Á sunnudagskvöldið kl. 21
frumsýnir Leiksmiðjan ísland
leikritið Þessi... þessi maður,
eftir Steingrím Másson og Kára
Halldór, í fyrrverandi málms-
teypu vélsmiðjunnar Héðins, við
Vesturgötu. í Leiksmiðjunni eru
átta áhugaleikarar sem flestir
hafa eitthvað fengist við leiklist
áður.
- Við tókum okkur saman í
október í fyrra og ákváðum að
stofna Leiksmiðjuna, segja þau.
- Þá réðum við okkur fjóra kenn-
ara í leiktúlkun, raddbeitingu,
söng og líkamsþjálfun og unnum
tíu til tuttugu tíma á viku. Hug-
myndin var að setja upp leikrit í
lok ársins, og við byrjuðum að
vinna að sýningunni fýrir um
þremur mánuðum.
- Hugmyndirnar að leikritinu
eru sprottnar upp úr okkar vinnu,
þó þetta sé ekki spunaverk. Við
byggjum á grunnhugmynd Kára
Halldórs sem er leikstjóri sýning-
arinnar og kenndi okkur leiktúlk-
un í vetur, og þessar persónur
sem Steingrímur hefur þróað í
leikritinu, urðu til í gegnum
spuna, svo við höfum notfaert
okkur aðferðir tilraunaleikhúss-
ins.
- Leikritið fjallar um átta per-
sónur, fjóra karlmenn og fjórar
konur sem einhverra hluta vegna
hafa farið í ferðalag og enda fyrir
tilviljun á sama staðnum. Þau eru
öll mjög ólík, hafa aldrei sést
áður, og hefðu aldrei kynnst,
nema fyrir þessa tilviljun. Verkið
snýst um þau tengsl sem myndast
þeirra á milli, og þau áhrif sem
þessi kynni hafa á líf þeirra. Það
er óhætt að segja að það sem ger-
ist sé afgerandi fyrir þau öll, þó
það sé kannskí ekki sýnilegt.
- Það má segja að grunnhug-
mynd verksins sé þetta uppgjör
sem verður þegar fólk hefur feng-
ið fjarlægð á það liðna, og er
komið útúr því umhverfi sem það
lifir í frá degi til dags. Leikritið
fjallar líka um uppgjörið á milli
hins innri og ytri heims, um for-
tíðina, og um hugarheim hvers og
eins, og er þannig óháð tíma og
rúmi. Allar persónurnar upplifa
eitthvað sem hefur sterk áhrif á
þær, og til dæmis fara þær að leita
svara við hlutunum í sínum innri
heimi, og hætta kannski að leita
þeirra fyrir utan sig sjálfar.
Sýningin Þessi... þessi maður,
er leikin við kertaljós, og leik-
myndin varð til á staðnum.
Leiksmiðjan hefur æft í málm-
steypunni gömlu í einn mánuð,
og eru leikararnir sammála um að
umhverfið hafi haft mjög mikil
áhrif á sýninguna þó þau hafi ver-
ið komin með textann og fastan
grundvöll fyrir sýningunni áður
en þau fengu húsnæðið.
Meðlimir Leiksmiðjunnar ís-
lands eru Halldóra Geirharðs-
dóttir, Steinunn Knútsdóttir,
Steingrímur Másson, Eggert Ket-
ilsson, Þórir Bergsson, Björg Vil-
hjálmsdóttir, Óttar Svavarsson
og Ásta Arnardóttir. Önnur sýn-
ing verksins verður á þriðju-
dagskvöldið, en sýningar munu
aðeins standa til 15. júlí - ef að-
sókn leyfir.
LG
Listahátíð í Þjóðleikhúsinu
Black Ballet
Jazz
Þessi sýning olli mér miklum
vonbrigðum. Ymissa hluta vegna
hafði hún vakið hjá mér vænt-
ingar sem hún síðan ekki upp-
fyllti. Ég hafði haldið að hér væri
á ferðinni svartur ballett sem
byggði á hefðum jassins og negra-
dansins og skapaði úr þessu nýja
og listræna heild. Ég var búinn að
sjá fyrir mér alveg stórkostlega
sýningu. Eitthvað kannski í ætt
við Alan Aily sem mig hefur lengi
dreymt um að sjá.
Hvað var það svo sem við
sáum? Tólf manna hópur afskap-
lega liðugs fólks renndi sér í gegn-
um sögu negratónlistarinnar og
þeirra dansa sem henni hafa
tengst. Kóreógrafían var afskap-
lega einhæf og laus við frumleik
eða metnað. Tónlistin flutt af
bandi og ailt útflatt og upppopp-
að, gömlu góðu negrasálmarnir
með trommuheilatakti. Söng-
kona sem var vægast sagt afskap-
Iega leiðinleg. Ekkert var hér
sem minnti á ballett eins og ég hef
hingað til skilið það orð og heldur
fátt sem minnti á raunverulegan
jass. Hins vegar skilst mér að til
sé eitthvað sem heitir jassballett
en hefur hingað til ekki talist til
þeirra listgreina sem menn taka
alvarlega. Þetta var kannski angi
af þeirri íþróttagrein? Allavega
fannst mér þetta ekki vera neitt
sem erindi átti á Listahátíð.
Svona sýning á að vera á Hótel
íslandi. Þá þarf enginn að verða
fyrir vonbrigðum.
Sverrir Hólmarsson
Undan frakkanum
Téátre de 1’Arbre sýnir á Listahá-
tíð
S.O.S.
í upphafi sýningar heyrast brak
og brestir, miklir sprengjudynk-
ir, en þvínæst kviknar á ljósum og
á miðju sviði birtist gríðarstór
frakki með engum innaní. Þessi
frakki er svosem þriggja metra
hár og upp úr hálsmáli hans stígur
reykjarmökkur mikill sem leggst
yfir sviðið og leggur einnig út í
áhorfendasalinn. Næst skeður
það að undan þessum stóra
frakka birtist annar Frakki, öllu
minni, íklæddur hlífðarfötum og
gasgrímu og með alltof langa skó.
Þetta er Yves Leþreton og hann
leikur hér mann sem einn hefur
lifað af hildarleik kjarnorku-
stríðsins. Hann er fullkomlega
ruglaður, veit ekkert hvað hefur
gerst og byrjar á því að glíma við
einfaldasta vanda þess að vera til,
ganga um og þess háttar. Þegar
hann er búinn að ná af sér gas-
grímunni fer hann að skyggnast
kringum sig og reyna að átta sig á
hlutunum en umhverfi hans er
stráð brúðupörtum, eins konar
táknmyndum þeirrar eyðilegg-
ingar sem fram hefur farið. Hann
reynir að setja þessa parta saman
en mistekst. Þá birtist honum heil
brúða af himnum ofan. Hann
grípur hana fegins hendi og hefst
nú mikill leikur milli þeirra.
Hann endar þó á því að brúðan
dettur í sundur, skammvinn gleð-
in er rofin og brak og brestir
heyrast á ný og það er eins og
maðurinn átti sig loks á því hvað
hefur gerst.
Þetta er vandlega hugsuð og
útfærð sýning. Hún er vissulega
mjög dapurleg í sýn sinni og væri
óbærileg ef það væri ekki fyrir
óborganlegan látbragðsleik Le-
bretons sem sér til þess að áhorf-
andinn er með óviðráðanlegt
bros á vör ef hann er þá ekki að
skellihlæja. Lebreton er einn af
mestu meisturum látbragðs-
leiksins. Hann hefur sameinað
sígilda látbragðstækni og trúðleik
og gert úr því kostulega blöndu,
en auk þess er hann ekki þögull
heldur gefur frá sér kostulegustu
hljóð, talar mál sem er blanda af
öllu og engu en öllum auðskilið.
Lebreton minnti mig stundum á
fígúruna í þeim ágæta sjónvarps-
þætti Línunni, a.m.k. tala þeir fé-
lagar svipað tungumál.
Lebreton var gestur á Listahá-
tíð 1976 og minnist ég sýningar
hans þá með sérstakri gleði. Þá
var leikur hans opinn, stjórnlaus,
trylltur. Og viðbrögðin voru
hamslaus krampahlátur allan
tímann. Nú er Lebreton með
ólíka sýningu. En snilld hans er
söm við sig.
Sverrir Hólmarsson
8 SIÐA - ÞJÓÐVIUINN Föstudagur 17. júní 1988