Þjóðviljinn - 03.08.1988, Blaðsíða 13

-ÖRFRÉTTIR—
írakar
sögðust í gær ekki undir nokkrum
kringumstæðum fallast á vopna-
hlé sem í raun væri aðeins stutt
pása, „frestur fyrir lokauppgjör".
Iranir létu í gær að því liggja að
það væri þeim ekki á móti skapi
að Sameinuðu þjóðirnar ákvæðu
hvaða dag stríðsaðilar legðu nið-
ur vopn og mætti einu gilda hvort
írakar samþykktu eður ei. Vita-
skuld tóku Irakar þetta óstinnt
upp og háttsettur embættismað-
ur í Bagdað sagði „að Iranir og
írakar verða að koma sér saman
um frið, það er ekki í verkahring
írana og Sameinuðu þjóðanna."
ísraelskur
hermaður skaut ungan Palest-
ínumann til bana á hertekna
svæðinu vestan Jórdanar í gær.
Hann hét Ala Al-Agbar og var 18
ára gamall. Róstur voru miklar á
herteknu svæðunum í gær. Pal-
estínumenn fóru í kröfugöngur og
lögðu niður vinnu í mótmæla-
skyni vegna nauðungarflutninga
átta forystumanna þeirra úr landi.
Þeir voru allir fluttir til Suður-
Líbanon með þyrlum Israelshers
eftir að hafa verið „fundnir sekir“
um að hafa hvatt palestínska fé-
laga sína til „óhlýðni og óspekta.1'
Forystumenn
kommúnista í Azerbaidsjan og
Armeníu hyggjast láta af öllum
fjandskap sín á milli og taka
höndum saman til þess að efla
hag og hamingju íbúa Fjalla-
Karabakhs. Einsog allir vita
liggur hérað þetta í Azerbaidsjan
en er byggt Armenum að miklum
meirihluta. Það var fréttastofan
Tass sem greindi umheiminum
frá þessum gleðitíðindum,
leiðtogarnir tveir hefðu fundað í
Stepanakert, höfuðborg hins um-
bitna héraðs, og ákveðið að
„vinna saman í anda perest-
rojku“.
Blökkumenn
sem sæti eiga í Fulltrúadeild
Bandaríkjaþings hafa allir sem
einn, 23 talsins, borið Japani og
japönsk fyrirtæki þeim sökum að
þau rægi þeldökkt fólk og aðra
„minnihlutahópa" vestra. Því
gæti svo farið að þeir beittu sér
fyrir því að fólk sniðgengi japan-
skar vörur. Þingmennirnir benda
á að Japanir noti ítrekað svartar
skopfígúrur í auglýsingum sínum,
til að mynda „hinn nautheimska
litla svarta Sambó". Þjóðremba
og kynþáttafyrirlitning virðast al-
geng í Japan nú sem fyrr og virð-
ast menn í æðstu stöðum eiga
bágt með að sitja á strák sínum.
Fyrir tveim árum varð þáverandi
forsætisráðherra Japans, Jashu-
hiro Nakasone, að biðjast afs-
ökunar eftir að hafa látið orð falla
á þá leið að blökkumenn yllu því
að meðalgreind Bandaríkja-
manna væri ekki hærri en raun
bæri vitni. í fyrra mánuði varð
háttsettur flokksbróðir hans úr
Frjálslynda flokknum að gera
slíkt hið sama eftir að hafa fullyrt
að svertingjum stæði hjartanlega
á sama þótt þeir væru stórskuld-
ugir og yrðu gjaldþrota.
Utanríkisraðherra
hvítu minnihlutastjórnarinnar í
Pretóríu, Pik Botha, bauðst í gær
til þess að hefja heimflutning
dáta sinna frá Namibíu þann 1.
nóvember næstkomandi. Yrðu
þeir allir kvaddir heim fyrir 1. júní
á næsta ári en þá fara fram kosn-
ingar í þessu umbitna ríki. Hann
setti þó tvö skilyrði fyrir
heimkvaðningunni. í fyrsta lagi
yrði ríkisstjórn Angólu að loka sjö
herbúðum Afríska þjóðarráðsins
í suðurhéruðum landsins. í öðru
lagi yrðu allir kúbanskir hermenn
að halda heim, 50 þúsund stykki.
Hvoru tveggja yrði að vera lokið
fyrir 1. júní 1989.
ERLENDAR FRETTIR
írski lýðveldisherinn drepur þrjá menn á
tveim dögum. Varar menn viðþvíað drekka
og dansa nærri breskum dátum
Aðvörun IRA: Drekktu ekki ölið með breskum dáta.
Liðsmenn írska lýðveldishers-
ins (IRA) vógu tvo menn á
Norður-írlandi í gær. Annar
þeirra var lögregluþjónn en hinn
„hermaður í hlutastarfi“. í gær
gerðist það ennfremur að Irski
lýðveldisherinn gaf út yfirlýs-
ingu; fólk á Bretlandi og megin-
landi Evrópu skildi ekki leggja lag
sitt við breska hermenn. Það væri
hættulegt.
Lögreglumaðurinn lést sam-
stundis þegar sprengja sprakk
undir bifreið hans og tætti hana í
að er alkunna að Birgitta Bar-
dot sagði skilið við leiklistina
fyrir allnokkru til þess að geta
helgað sig baráttunni fyrir vernd
og rétti dýra. Henni verður á
stundum nokkuð ágengt í viður-
eign sinni við dýrafjendurna en
nú um helgina laut hún í lægra
haldi fyrir óprúttnum útgefend-
um sorprits.
Bardot hafði krafist þess að
bann yrði sett við sölu á nýjasta
hefti vikuritsins VSD (Reuter lét
sundur. Hann var á ökuferð um
bæinn Lisburn en þar hefur
breski herinn bækistöðvar. Að
sögn lögreglu særðust 18 manns í
sprengingunni.
Hitt fórnarlambið var sem fyrr
segir „hermaður í hlutastarfi",
þ.e.a.s. félagi í varnarsveitum
Ulsters (UDR). Hann var stadd-
ur í skóverslun ásamt eiginkonu
sinni og ungri dóttur þegar maður
vatt sér að honum, dró hann útá
götu og skaut hann í andlit og
brjóst. Sex félagar þessa manns
hjá líða að ráða skammstöfunina)
en á forsíðunni gefur að líta fyrir-
sögn sem er í hæsta máta villandi
og kattfjandsamleg.
„Eyðni-kettir fá hana líka!“
Bardot staðhæfir að við lestur
blaðagreinar með ofannefndri
fyrirsögn komist lesarinn að því
að ekki sé átt við kynsjúkdóminn
fræga heldur banvænt og bráð-
smitandi kattafár. Hér sé vísvit-
andi verið að gera út á ótta
manna í því auvirðilega augna-
miði að selja VSD.
úr UDR slösuðust einnig í gær
þegar erkifjendur þeirra úr IRA
sprengdu jarðsprengju í Tyrone
sveit, steinsnar frá þorpinu
Dungannon.
írski lýðveldisherinn lýsti víg-
En vikuritið kemur út á mánu-
dögum og um kæru Bardots
hyggjast dómstólar franskir ekki
véla fyrr en í dag. Því má vera
ljóst að þótt dómarar fallist á rök
kattavina verði um seinan að
leggja bann við sölu VSD. Bar-
dot var að vonum sár er henni
bárust þessar fréttir til eyrna en
ritstjóri tímaritsins, hin katt-
fjandsamlega ungfrú Cattelin,
var hinsvegar í sjöunda himni.
Reuter-ks.
um þessum á hendur sér. í fyrra-
dag sprakk sprengja í herbúðum í
Lundúnaborg. Einn hermaður
lést og níu slösuðust. Þar var IRA
einnig að verki. Hryðjuverka-
hópar kaþólikka og mótmælenda
hafa nú myrt 51 mann á Norður-
írlandi á þessu ári.
í fyrrnefndri yfirlýsingu frá
írska lýðveldishernum var fólk
varað við því að eiga nokkuð
saman við breska hermenn að
sælda vegna þess að „návist al-
mennra borgara kemur í veg fyrir
fjölmargar aðgerðir." 17 manns,
allt saklausir vegfarendur, hafa
látist „af slysförum“ í ár. Með
öðrum orðum: Fyrir handvömm
drápu liðsmenn IRA þetta fólk í
stað breskra hermanna eða emb-
ættismanna hennar hátignar.
Heimildamenn úr röðum írska
lýðveldishersins segja að almenn-
ingur sé einkum varaður við því
að sækja krár, bari og diskótek
sem breskir hermenn leggi
gjarnan leið sína á. Lögregluyfir-
völd á Bretlandi óttast að fram-
undan sé ný sprengjuherferð á
Englandi, Skotlandi og megin-
landi Evrópu. Reuter/-ks.
Dýraréttur
Af kattafári og kynsjúkdómum
Birgitta Bardotferhallokafyrir kattafjandanum Cattelin
Norður-írland
„Drekkið
ölið hehna!“
Sovétríkin
Leyndarmál afhjúpuð
Fuchs var „okkar maður‘j Stalín var engu betri en Hitler, Kapitza
varði Sakharov. Flettofan affornum launmálum ísovéskusjónvarpi
Gerskur almenningur sat sem
þrumu lostinn fyrir framan
sjónvarpsskjá sinn í fyrrakvöld.
Þá sýndi sovéska sjónvarpið
heimildamynd sem tekur flestu
því fram sem sýnt hefur verið í
sjónvarpi eystra á þessum „hrein:
skilnu og opinskáu“ tímum. í
henni var staðfest að
Kremlverjar fengu uppskrift að
atómsprengju frá þýska flótta-
manninum og kjarneðlisfræð-
ingnum Klaus Fuchs. Ennfremur
kemur fram að Jósef Stalín var
haldinn áköfu ofsóknarbrjálæði
og háði hermdarverkastríð gegn
þegnum sínum. Heimildamynd
þessi ber heitið „Áhætta-2“.
„Fuchs var eindregið þeirrar
skoðunar að það væri fráleitt að
önnur valdablokk heimsins ein-
okaði kjarnorkuleyndarmálið.
Því ákvað hann að segja vald-
höfum í Moskvu allt af létta,“
segir þulur heimildamyndarinn-
ar.
Fuchs var borinn og
barnfæddur í Þýskalandi en flúði
til Bretlands þegar nasistar kom-
ust til valda. Þaðan hélt hann til
Bandaríkjanna. Á stríðsárunum
vann hann við gerð „sprengjunn-
ar“ í Los Alamos.
Skömmu eftir styrjaldarlok
komst upp um Fuchs og var hann
tekinn höndum á Bretlandi.
Hann viðurkenndi að hafa veitt
Sovétmönnum upplýsingar um
smíði kjarnorkuvopna, var fund-
Klaus Fuchs, Jósef Stalín og Pjotr
inn sekur um njósnir og dæmdur í
14 ára fangelsi.
Þegar Fuchs var látinn laus
settist hann að í Austur-
Þýskalandi og þar lést hann í jan-
úarmánuði síðastliðnum.
Kremlverjar hafa fram að þessu
launað gott með illu því þeir hafa
ætíð svarið fyrir vináttu við hinn
greiðvikna hugsjónamann Klaus
Fuchs.
En framleiðendur „Áhættu-2“
létu skammt stórra högga á milli.
í heimildamyndinni fær Jósef
Stalín það óþvegið. f raun er
hann dreginn í dilk með Adólfi
Hitler og Maó Tse Tung en þá
spyrða menn saman í austurvegi
sem einræðisherrafól sem leiddu
ómældar þjáningar yfir eigin
þegna ekki síður en annarra
þjóða menn.
Kapitsa.
„Áhætta-2“ greinir frá því að
það hafi verið hinn alræmdi Lavr-
entí Bería, þáverandi yfirmaður
öryggislögreglunnar, sem hafði
yfirumsjón með smíði sovésku
kjarnorkusprengjunnar.
í „Áhættu-2“ eru sýndar frétta-
myndir af sovéskum hermönnum
sem gefast upp fyrir Þjóðverjum
skömmu eftir innrás þýsku herj-
anna í ofanverðum júní árið
1941. Þetta var í fyrsta skipti að
þessar kvikmyndir komu fyrir
sjónir alþýðu manna í Sovétríkj-
unum.
í „Áhættu-2“ fullyrða þulir að
Stalín hafi orðið sér „úti um nýj-
an óvin“ eftir stríðið: „sitt eigið
fólk“. Hann hafi borið kvíðboga
fyrir því að alþýðan hefði öðlast
trú á mátt sinn og megin í deiglu
styrjaldarinnar. Því hefði hann
hafið blóðugar ofsóknir á hendur
henni að nýju á ofanverðum
fimmta áratungum í því augna-
miði að „bæta agann“ og efla
auðsveipni og ótta manna í sinn
garð.
Almenningur var einnig
leiddur í allan sannleik um ýmsa
síðari tíma atburði í „Áhættu-2“.
Það sem vafalaust telst forvitni-
legast af þeim er uppljóstrun um
ágreining í sovésku vísindaaka-
demíunni. Höfundar heimilda-
myndarinnar segja að þekktur fé-
lagi í þeim klúbbi, Pjotr Kapitsa
að nafni, hafi gert allt sem í hans
valdi stóð til þess að koma í veg
fyrir brottvikningu Andreis Sak-
harovs árið 1980. Honum hefði
næstum tekist ætlunarverk sitt.
Reuter/-ks.
Miðvikudagur 3. ágúst 1988 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 13