Þjóðviljinn - 06.08.1988, Qupperneq 6

þJÓÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Ef flugvél færist
á Austurvelli...
Það verða alltaf slys segja menn, - ef það ætti að koma í
veg fyrir slys yrðu menn að halda sig í húsum inni, og jafnvel
þar verða ófá slys, raunar sum þau allra verstu, bæði í
líkamlegum skilningi og félagslegum.
En óhöpp og slys eru ekki öll af sömu ætt. Sumt hendir
einsog náttúrutilviljun eða guðsvilji, ekki verður úr bætt, ekki
við neinn að sakast, og varla annað að gera en bíta á jaxlinn
og halda áfram frammá veg.
önnur slys verða vegna þess að hættunni hefur verið
boðið heim, hugsunarleysi, leti, þekkingarskortur,
hagsmunaárekstrar, ósamlyndi, kæruleysi, sjálfgæðings-
háttur, ræfildómur, mismeðvituð mannvonska eða hrein og
bein eðlisheimska koma í veg fyrir að um hlutina sé búið
þannig að gætt sé þess öryggis sem sjálfsagt er í félagi
manna sem bera virðingu fyrir eigin lífi og annarra.
Við búum hérlendis við óblíða náttúru, og íslendingar hafa
í þúsund ár þurft að bíta á jaxlinn frammi fyrir þeim óförum
sem fátt hefur verið við að gera.
Þessi saga kann að hafa gert að verkum að við höfum í
nýju tæknisamfélagi sinnt lítt um slysahættu og öryggi,
hvorki á vinnustað, á þjóðvegum eða í skipulagi. Það hefur
eiginlega þótt hálfgerður bleyðiskapur, ósamboðinn ís-
lenskri karlmennsku í víkingastíl.
Það er tímanna tákn að upp er risinn hópur kvenna sem
hafa ákveðið að reyna að vekja almenning og yfirvöld til
alvarlegrar umhugsunar um sjálfskapað fjöldamorðsástand
í umferðinni, ástand sem á sér skýringar bæði í ýmsum
mannlegum löstum og í þeim samfélagsháttum sem við
þrífumst í, ástand sem er svo mikið daglegt hneyksli að við
kjósum oftast að hliðra okkur hjá að muna eftir því.
Viðbrögð valdsmanna við flugslysinu í Vatnsmýrinni í vik-
unni eru hinsvegar dæmigerð um gamla tíma, og ekki fulll-
jóst hvort þar ræður smásálarskapur eða heimska.
Stór innanlandsflugvöllur í miðri höfuðstaðarbyggð er
stórhættuleg tímasprengja frá sjónarhóli öryggis, og dugar
lítt að bæta böl með því að benda á önnur verri, eða vísa til
samþykktar Sjálfstæðismanna í borgarstjórnarsalnum uppí
Skúlatúni. Þar við bætist að mörg önnur rök hníga að því að
völlurinn verði fluttur eða aflagður. Þetta ætti að vera eitt af
stórverkefnum næstu ára í samgöngumálum, - jafnmikils-
vert og jarðgöngin vestra og eystra.
í umræðu sem óhjákvæmilega spratt upp eftir flugslysið
var spurt hvort þrjú kanadísk mannslíf væru ef til vill ekki
næg fórn til að yfirvöld -fyrst og fremst borgarstjórnarmeiri-
hlutinn og stjórnendur flugmála - rönkuðu við sér. Fimmtíu
metrar frá Hringbrautinni væru þó 50 metrar, og í raun og
veru hefði kannski ekkert gerst nema bara slys einsog
venjulega, og bara útlendingar týnt lífinu.
Guðjón Petersen, framkvæmdastjóri Almannavarna, lýsir
því í helgarblaði Þjóðviljans hvað gæti gerst ef aðeins stærri
vél en sú kanadíska færist nokkur hundruð metrum hinu-
megin við Hringbrautina, og kynni sú lýsing ef til vill að
hreyfa við stjórnvöldum.
Færi Fokker-vél niður við Austurvöll og ekki í Vatnsmýr-
inni, - til dæmis að vestanverðu, segir Guðjón að við það
misstum við Landssímahúsið, Alþingishúsið, Dómkirkjuna
og jafnvel fleiri hús þar suður af. Brot og logandi eldsneyti
dreifðust mjög víða og gætu valdið stórbruna í miðbænum í
mörgum húsum. Ef slíkt gerðist þegar mikið væri af fólki í
bænum yrði manntjón eflaust mjög mikið og gífurlegt slys.
Þar að auki yrðu afleiðingarnar miklar fyrir þjóðfélagið,
þarna er aðal símstöðin, og færi hún gæti það valdið meiri-
háttar samgönguörðugleikum við landið, nú - Alþingishúsið
og ráðhúsið. Afleiðingarnar yrðu mjög víðtækar og alvar-
legar af að fá flugvél þarna niður, segir framkvæmdastjóri
Almannavarna.
Hætt er við að við slíku dygði skammt það vopn að búið sé
að samþykkja í borgarstjórn að flugvöllur skuli vera til eilífðar
í Vatnsmýrinni.
-m
-----HALLGRÍMUR-----
Siesta í Siena
í Toscana-héraði miðju, falleg-
asta héraði Ítalíu, er smáborgin
Siena, fallegasta borgin í Tosc-
ana, og í henni miðri er aðaltorg
hennar, Piazza del Campo, fal-
legasta torg í heimi. Yfir því nær
miðju gnæfir ráðhústurninn, tákn
borgarinnar, og klukka hans slær
eitt bergmálandi högg þegar
skuggi hans gengur þvert yfir
torgið mitt eins og stærri vísir á
venjulegri klukku. Klukkan er
eitt og sólin í hásuðri. Siestan er
hafin og kvíslast út frá torginu í
þröngum strætum sem hlykkjast
upp og niður hæðirnar út frá hinu
_ skeifulega torgi sem hallar niður
að miðpunkti sínum undir turnin-
um og er eiginlega stærsta götu-
ræsi heims. Pá sjaldan að það
rignir hér um slóðir. Regntími
júlímánaðar er í mínútum talinn.
Verslanir loka, barir og bank-
ar, hinar þröngu götur sem allar
eru göngugötur fyllast af fólki
sem er á leið heim til sína í Siestu.
64 þúsund ítalir, sem flokkast í
gamla kalla og ungar stelpur, og
álíka margir túristar sem þó
jafnvel heilsast sín á milli því
borgin er lítil og fólk er alltaf að
hitta sama fólkið aftur. Menn
handlanga sig eftir hellunum sem
þó hitna aldrei um of því húsin
eru há með skeggjum og sólgler-
augu því óþörf hér þótt sólin skíni
300 daga á ári. Borgin er hönnuð
með tilliti til sólar, ef hönnun
skyldi kalla, því líkast er til að
hún hafi vaxið sjálfkrafa og eðli-
iega út frá keppnistorginu upp að
dómkirkjunni og niður í nálæga
dali. Gatnakerfið er eins og bród-
eríng úr alþýðulist.
Allir komast þó heim til sín að
lokum, túristarnir herma hvert
skref sitt upp eftir kuðluðu kort-
inu en heimamenn þjóta um á há-
værum skellinöðrum sem kallað-
ar eru mótorettur. Eins og fólkið
upp tröppurnar skríður hitinn
eftir mælinum og yfir þrjátíu
gráður en nær þó ekki inn í lokuð
dimm og svöl húsin með sínum
grænmáluðu gluggahlerum og tíu
tonna hurðum. Brátt verða göt-
umar svotil mannlausar eins og í
íslensku sjávarþorpi um hádegis-
bilið og allt dettur í dúfnalogn,
jafnvel þær slá af leiðigjörnu og
þéttbýlu kurri sínu og stinga
höfði undir væng í skugga frá
þakskeggi. Kirkjuklukkurnar slá
þó enn einu sinni áður en pönn-
urnar taka að suða út um eldhús-
gluggana, í gegnum gluggahler-
ana, tortellini á panna, með til-
heyrandi diskaglamri og eigin-
mannsumli. Húsmæðurnar þegja
hinsvegar alveg og kveikja í stað-
inn á sjónvarpinu á eldhúsborð-'
inu, fjölskyldan horfir á fimm ára
gamlan þátt í „Fame“-röðinni á
hverjum degi. Söngurinn berg-
málar um hverfin „I’m gona live
forever, I’m gona learn how to
fly“. En síðan tekur döbbingin
við. Va bene.
Þungir á meltunni leggjast
menn síðan til svefns á meðan hit-
inn stígur þetta einsamall síðustu
skref sín upp með húsveggjun-
um, á mælunum upp í 35 stig,
hápunkt sinn, og fer síðan að
lækka flugið til vesturs eins og
sólin. Á milli þrjú og fjögur er
Síestan í hámarki sínu, kyrrðin er
spænsk og ekki múkk að heyra
utan einstaka glas af míneral
vatni sem suðar litla stund eftir að
hellt hefur verið í það.
Inní loftháum herbergjunum
hnyklar sig spaghettíið í ítölskum
innyflum og önnur pasta passar af
aldagamalli hefð í meltingarfærin
og ratar síðan rétta leið út. Eftir
rumsk og byltur velta senjórar og
rínur sér fram úr og hljóðin ber-
ast nú út um bakgluggana á tojl-
ettóunúm. Niðursturt og sturtu-
hljóð, menn skella sér í eina
freddó áður en aftur er farið í föt
og byrjaður nýr dagur. Sá fjórt-
ándi í þessari viku. Rennihurð-
irnar renna hávært upp frá búð-
argluggum og brátt fyllir loftið
einn allsherjar skellinöðru-
sveimur. Espressó-bollarnir fyll-
ast á börunum og tæmast skjótt
með einum og einum Camparí-
sóda innan um. Grazie.
Þessi síð-dagur er þó nokkuð
frábrugðinn hinum fyrri morgun-
degi. Hitinn er meiri þótt farinn
sé að lækka og skemmtilegri blær
yfir öllu, hægari og afslappaðri ef
hægt er að segja svo um þessa
þolinmóðu þjóð. Það liggur
minna á og sumir eru alveg búnir í
vinnunni, kallarnir eru komnir í
stólana sína utan við
billjardbarina eða byrjaðir á slag
undir viftu á briddsborðunum í
innsal. Konurnar eru ögn betur
tilhafðar og aliar klæddar eins og
þær væru stórfallegar og uber-
sexy, þótt þær séu það ekki, það
er ekki nema ein og ein, sem
alltaf er reyndar sú hin sama.
Brún bök, leggir og kálfar verða
að illa grilluðu fési þegar þeim er
fram snúið. Strákarnir eru hins-
vegar allir vængstýfðir kerúbar
og komnir í Palíó-búningana með
trumbur og fána, æfa sig um göt-
umar fyrir hina miklu hesta-
keppni á Piazza del Campo, sem
fram mun fara þann 16. ágúst
n.k. og verður sjálfsagt að efni í
grein.
Sá mikli hávaði breytir þó ekki
að gaman sé að spóka sig um
þessar faðmbreiðu skuggagötur á
stuttbrók með brilljantín, kíkja á
verðmiða í fatagluggum, fá sér ís
hjá Nannini eða Spúmante á
Jolly-Café, róla sér inn í bóka-
búðir og lesa litia stund í Virgli
eða Vergilíusi um þá „borg sem
þeir kalla Róm“ eða blaða lítt í
Súddeutsche Zeitung, Melody
Maker eða Alþjóðlegum Haraldi
Þríbunu svo maður gerist iaxnæs.
Já, það er mannúðleg munúð að
mega laus við litarstrit um frjálst
þenkjandi höfuð strjúka. Að
loknum löngum kvöldverði með
pöstum og antipöstum, pjöttum
primi og sicundi með niður-
skoluðu gylltu rauðvíni úr nær-
sveitunum örlar svo jafnvel á
menningarviðburðum í bessu
kúltúrlausa miðaldabæli. Á að-
altorginu er etv. jazz-festival í
gangi þar sem „tifa tómir kollar, í
takti frá öldnum snerli" eða sýn-
ing í útibíóinu þar sem setið er á
fornyrðislegum hringleikhús-
tröppum við breiðtjald. Já, það
er margt dundrið í heiminum og
sumt af því hér í Siena, í Toscana,
fyrir, um eða eftir Siestuna.
Prego.
Siena,
31. júlí 1988
HalUgrímur
Þjóðviljinn
Síðumúla 6-108 Reykjavík
Sími 681333
Kvöldsími 681348
Útjpfandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
RiUtjórar: Ami Bergmann, Möröur Ámason, óttar Proppó.
Fróttastjórl: Lúövík Geirsson.
Blaöamenn: Guömundur Rúneir Heiöarsson, Hiörleifur
Sveinbjömsson, KristóferSvavarsson, Magnfrföur Júlíusdóttir,
Magnús H. Gíslason, Lilja Gunnarsdóttir, Ólafur Gíslason, Ragnar
Karlsson, Siguröur Á. Friöþjófsson, Stefán Stefánsson (íþr.), Sœvar
Guöbjömsson, Tómas Tómasson, Þorfinnur Ómarsson (íþr.).
Handrlta-og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
LJÓsmyndarar: Einar Ólason, Siguröur Mar Halldórsson.
Útlitatalknarar: Kristján Kristjánsson, KristbergurÓ.Pótursson
Framkv»mdastjórl:HallurPállJónsson.
Skrifstofustjóri: Jóhanna Leópoldsdóttir.
Skrifatofa: Guörún Geirsdóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýslngastjóri: OlgaClausen.
Auglysingar: Guömunda Kristinsdóttir, Unnur
Agústsdóttir, Sigurrós Kristinsdóttir.
Símavarsla: Sigríöur Kristjánsdóttir, ÞorgeröurSiguröardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Utbreiöslu-og afgreiöslustjóri: Björn Ingi Rafnsson.
Afgreiösla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumenn: Katrín Bárðardóttir, ÓlafurBjörnsson.
Utkeyrsla, afgreiösla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, símar: 681333 & 681663.
Auglý8ingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóöviljans hf.
Prentun: Blaöaprent hf.
Verð í lausasölu: 70 kr.
Helgarblöö: 80 kr.
Áskriftarverö á mánuöi: 800 kr.
6 SÍÐA — ÞJÓÐViLJINN Laugardagur 6. ágúst 1988