Þjóðviljinn - 08.09.1988, Side 8

Saga sósíalismans
Gmnnur nýrrar
alþjóðahyggju
John Riddeller ritstjóriMbinda verks um aðdragandaAlþjóðasam-
bands kommúnista á tímum Leníns og lífdaga þess
Kanandamaðurinn John Ridd-
ell var staddur hér á landi til að
ræða við Brynjólf Bjarnason
fyrrum ráðherra og formann
Kommúnistaflokks Islands, en
Brynjólfur er annar tveggja sem
Riddell hefur náð til og voru á
þingi Alþjóðasambandsins í Len-
íngrad 1920. Riddell er ritstjóri
14 binda verks sem ber yfirskrift-
ina „Alþjóðasamband Kommún-
ista á tímum Leníns“. Rakinn er
aðdragandinn að því að forystu-
menn byltingarinnar í Rússlandi
stofna Alþjóðasambandið 1919
og faríð ofan í skjöl og pappíra
þeirra þinga sem Alþjóðasam-
bandið stóð fyrir. Þetta efni hefur
hingað til aðeins verið aðgengi-
legt á frönsku, þýsku og
rússnesku.
- Ástæðan fyrir því að ég kem
til íslands er sú að ég er að skrifa
um þing Alþjóðasambandsins í
Leníngrad 1920. Ég vissi ekki af
neinum á lífi sem var á þinginu og
Brynjólfur var sá fyrsti sem ég
frétti af. Síðan hef ég haft upp á
einum öðrum sem býr í Austin í
Texas, sagði Riddell þegar Þjóð-
viljinn ræddi við hann í vikunni.
Brynjólfur og
John Reed
Þegar þingið var haidið í Len-
íngrad 1920 mátti enginn fara til
Sovétríkjanna eða frá þeim.
Brynjólfur hefur sagt mér hvern-
ig hann og Hinrik Ottóson kom-
ust á þingið með því að fara með
bát frá norður Noregi til Múrm-
ansk og síðan lest þaðan til Len-
íngrad. Þær heimildir sem Brynj-
ólfur hefur gefið mér eru mikil-
vægar í frásögnum af því hvernig
þingið fór fram og í tilraunum til
að endurskapa þann anda sem
þar ríkti. Hann umgekkst mikið
þann merkilega mann John Reed
og indverjan M.N.Roy, en Roy
var blaðamaður í nýlendunum og
gaf á þinginu skýrslur um bylting-
ar sem áttu sér stað þar.
Brynjólfur lýsti einnig fyrir
mér ræðuhöldum Leníns á þing-
inu. Hann sagðist hafa hrifist af
því þegar Lenín svaraði spurning-
um sendinefnda héðan og þaðan
úr heiminum á þeirra eigin tungu-
máli; þýsku, frönsku, ensku og
jafnvel enn fleiri málum. í ræðum
Leníns, tilsvörum og spurningum
hefði komið vel í ljós hvað hann
var vel að sér í málefnum ein-
stakra ríkja.
Hvernig er að nálgast það
prentaða efni sem sem kom frá
þinginu?
Það voru margar skýrslur gerð-
ar á frönsku, þýsku og rússnesku
en það er langt í frá auðvelt að
nálgast þær. Við höfum gert okk-
ar besta til að safna þeim saman
og síðan þýtt þær yfir á ensku. Til
að verkið verði aðgengilegt sem
flestum er það ekki akademískt í
framsetningu. Verkið veitir les-
andanum beinan aðgang að rök-
ræðum helstu leiðtoga byltingar-
innar eins og Leníns og Trotskýs
og Leníns og Búkaríns. í öðru
bindi má síðan sjá misjafnar
áherslur Kautskys, Luxemburg,
Radeks og fleiri.
Alþjóðahyggja
Leníns á erindi
við verkamenn
En hvað fær lesandinn út úr
verkinu þegar upp er staðið?
Eftir lestur verksins ætti fólk
að sjá betur að Lenín hafði rétt
fyrir sér f öllum grundvallarat-
riðum. Margir þeirra sem
gagnrýndu Lenín sögðu hann
þröngsýnan. Þess vegna setjum
við alla þessa menn saman á einn
stað svo fólk geti borið saman
áherslur.
Tilgangurinn með útgáfunni er
sá að okkur finnst alþjóðahyggja
Leníns eiga erindi við verkafólk í
dag. Kapítalisminn virðir engin
landamæri lengur og etur verka-
mönnum ólíkra landa saman.
Verkamenn á íslandi berjast
gegn hagsmunum verkamanna í
John Riddell er ritstjóri 14 binda verks um aðdraganda og lífdaga
Alþjóðasambands kommúnista sem var stofnað 1919 af leiðtogum
rússnesku byltingarinnar. Hann var hér á landi til að ræða við Brynjólf
Bjarnason sem var staddur á þingi Alþjóðasambandsins í Leníngrad
1920. Mynd: Ari
Bretlandi og öfugt. Meðan kapít-
alistarnir vinna á alþjóðavett-
vangi reyna þeir að fá verkamenn
til að vinna á þjóðargrundvelli.
Eina svarið við þessu er að verka-
menn vinni saman á alþjóðlegum
grundvelli.
Verkið hefur að geyma mikið
efni sem ekki hefur verið fólki
aðgengilegt áður og kannski að-
allega efni sem fólk hefur ekki
getað gengið að á einum stað
áður. Það getur til að mynda nýst
sósíalistum þegar þeir spyrja: Af
hverju gerðist byltingin ekki í
Þýskalandi. í því sambandi birt-
um við skýringar Trotskýs, Lux-
umburg, Leníns og Radeks.
Bindin fjórtán reifa þróun
stefnu Alþjóðasambandsins á
dögum Leníns og hvernig henni
var fylgt eftir. Við verðum því
einu skrefí nær því að byggja upp
nýtt Alþjóðasamband. Verkið
gæti orðið vopn í höndum nýrrar
kynslóðar sósíalista og kennir
þeim vonandi að forðast gömul
mistök.
Að sögn Riddells eru nú þegar
komin út þrjú bindi verksins. Á
næsta ári bætast tvö við og í þeim
verður sérstaklega fjallað um
þróun sósíalismans í Asíu. Path-
finder, sem er alþjóðleg sósíalísk
útgáfa, gefur bækurnar út. Ridd-
ell sagðist að jafnaði hafa einn til
tvo aðstoðarmenn við ritsmíð-
arnar en nokkur hundruð manns
um allan heim legðu hönd á
plóginn, meðal annars frá ís-
landi.
-hmp
LESENDABREF
Islenskir smáborgarar
fslensk smáborgarastétt er ósköp
úrræðalaus um þessar mundir.
Hún er að fara í gegnum kreppu
sem hún hefur hingað til aðeins
lesið um í Newsweek og Time og
kannski hagfræðibókum, en hef-
ur aldrei þurft að glíma við í þess-
ari mynd. Hún reisti sér markað
að erlendri fyrirmynd og boðaði
að allt skyldi í kauphöllum falt og
þeim öfgafyllstu finnst þeir rétt
hafa byrjað á dansinum.
Þessari stétt hefur orðið ansi
vel ágengt hér á landi eins og í
Bretlandi og Bandaríkjunum.
Hún á sér jafnvel spámenn sem
kenna sig við erlenda skóla og
hefur nýlega troðið einum þeirra
með valdboði í háskólann.
íslenskri borgarstétt finnst
markaðurinn, eins og hún kallar
það, ganga eitthvað illa núna.
Það er allt komið í vaskinn. Og
hálf skömmustuleg og vandræða-
leg játar hún að henni detti enn
ekkert annað í hug en að rýra
laun verkafólks. En af því hún
hefur gert það í svo ríkum mæli
undanfarin ár, læst hún liggja
undir feldi og hugsa málin. Svo
fólk haidi að hún hafi virkilega
reynt að kryfja málið á meðan
hún ráfaði vegvillt um eigið völ-
undarhús.
Ef þessi markaður, sem gengur
svona vel í Bretlandi og Banda-
ríkjunum, gengur ekki hér, þá
höfum við ekkert með hann að
gera. Þá er hann einfaldlega
rangt kerfi. Við skulum bara
beita því ímyndunarafli og
sköpnargáfu sem náttúran gefur
okkur, til að fara aðrar leiðir.
Hrista af okkur þann doða sem
stöðugar vangaveltur um rangt
og óréttlátt kerfi skapa.
Það er ekkert nýtt misgengi á
íslandi eins og hrokafull, hag-
fræðilesin smáborgarastéttin í
landinu raupar um. Hún hefur
ekki uppgötvað neinn stóra sann-
leik. Borgarastétt evrópu hefur
boðað þennan ófögnuð í 150 ár.
Fyrr á dögum var þetta kallað
misrétti og arðrán fjárm-
agnseigenda á arði sköpunar
vinnandi fólks. Nýjar nafngiftir á
gamlar meinsemdir hjálpa ekki
þeim sem vinna að frumverð-
mætasköpun í landinu.
Klassíska dæmið um offram-
leiðslu kapítalismans er að end-
urtaka sig, eða réttara sagt hún
hefur aldrei hætt. Óumflýjan-
legar kreppur herja á kapítalista í
samkeppni og stríði um gróða af
striti vinnandi fólks.
En vinnandi stétt á íslandi hef-
ur látið bjóða sér að bera kreppur
fjafmagnseigenda. Hún hefur
verið blekkt, svikin og rugluð í
ríminu, þannig að hún þekkir
ekki hagsmuni sína frá hagsmun-
um kapítalistanna; sér ekki að rót
vandans liggur í þjóðskipulagi
sem er mannfjandsamlagt. Glys
og glingur taumlausrar og óþarfr-
ar neyslu birgir sýn og setur
hagsmuni í annarlegt samhengi.
Á markaðnum er allt til sölu og
ekkert selt eins ódýrt og vinnandi
hendur og heilu heimsálfurnar
kremjast undir krumlu hans.
Þaðá að taka manninn af mark-
aðnum og setja hann á þann stall
sem sköpunargáfa hans og
mennska á skilinn. Maðurinn
þarf ást, ekki peninga - hann þarf
mat, ekki líf sambræðra sinna á
fómaraltari græðginnar og sjálfs-
elskunnar. Maðurinn þarf frelsi
„Samdráttaraðgerðir mega því
ekki miða að því að skerða kjör
ellih'feyrisþega, einstæðra for-
eldra, láglaunafólks eða fólks í
kröggum á húsnæðismarkaðn-
um. Þar er enga óhófslega þenslu
að finna“.
Hvar haldið þið lesendur góðir
að þessa klausu sé að finna? Þið
haldið kannski að þetta sé
eitthvað sem Þjóðviljinn hefur
verið að upplýsa fólk um sífelldar
árásir íhaldsins á kjör láglaunaf-
ólksins í þjóðfélaginu. Nei, ekki
alveg. Þetta er úr Morgunblaðinu
samhjálparinnar, ekki hroka
sjálfbirgingsháttarins.
Þó íslenskir smáborgarar telji
sig hafa dansað á gröf sósíalism-
ans og sjálfumglaðir mokað til sín
arðinum af frumframleiðslunni
þá eru það hennar dagar sem eru
taldir en ekki sósíalismans. Borg-
arastétt allra landa með fagurgala
útjaskaðs frelsisbabbls í farar-
broddi ber feigðina í græðginni
og heimskulegu verðmætamati.
Ef sósíalisminn kæfir hana ekki
kafnar ún í eigin úrgangi.
- Már
20. ágúst 1988. Endirinn á for-
ystugrein blaðsins þann dag.
Nú má spyrja: Hvað kemur til
að blaðið friðmælist við lágl-
aunafólkið og situr upp kristi-
legan mannúðarsvip því til stað-
festingar. Halda morgunblaðs-
menn að launþegar og gamal-
menni er fylgst hafa með blaðinu
í sambandi við átök og verkföll á
vinnumarkaðinum um árabil séu
ginkeypt fyrir svona hjali og láta-
látum úr blaði atvinnurekenda?
Þetta fólk spyr nú á móti.
Hvert hefur góðæri undanfarinna
ára farið? Hverjir eru þeir er hafa
hirt ágóðann af þessum auðæf-
um? Það eru stórlaxarnir, prakk-
ararnir undirheimalýðurinn
svokallaði með svört gleraugu.
Ríkisstjórnin ræður til sín for-
stjóra úr atvinnulífinu til að
möndla málin, og niðurstaða
þeirra var ósköp einföld: Lækka
kaupið strax, og ekkert múður.
Þessir höfðingjar voru síðan í
sjónvarpinu eitt kvöldið og fékk,
Guðmundur jaki að fljóta með.
Það þarf ekki að lýsa þessum
fundi og hafði verkalýðsforinginn
h'tið að segja, enda ríkisstjórnin
og hjálparkokkar hennar ekki á
þeim buxunum að taka verka-
lýðssamtökin alvarlega, enda
múlbundin fram í apríl á næsta
ári. Stjórnin telur því ekkert að
óttast og ráðherrarnir á ferð og
flugi út um öll foldarból.
En nú hafa hlutirnir gerst svo
hratt á vettvangi stjómmálanna
að upp er komin sú staða að
stjórnin er búin að gefa út lög er
banna umsamda kauphækkun 1.
sept. og síðar á að lækka kaupið
ennþá meira. Talað er um 10%.
Stjómin ætlar ekki að því virðist
að lögfesta verðlag, en í þess stað
eiga hersveitir Jóns Baldvins að
hræða kaupmennina, og setja þá
alverstu í grjótið. Þetta er allt og
sumt.
Nú eiga verkalýðssamtökin að
vígbúast halda stóran og voldug-
an fund þar sem ASÍ, BSRB og
háskólafólkið sameinast í einni
fylkingu að mótmæla þessu kaup-
ráni. Það er ekki um annað að
ræða, ef þessi samtök eiga að
halda höfði.
Með baráttukveðju
Páll Hildiþórs
8 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Flmmtudagur 8. september 1988