Þjóðviljinn - 05.10.1988, Blaðsíða 4

þJÓÐVILJINN Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Mismunandi
sparifjár-
eigendur
Um síöustu helgi var haldinn framhaldsstofnfundur Sam-
taka sparifjáreigenda. Af fréttum að dæma má ætla að
samtökunum sé ætlað að verða öflugur þrýstihópur sem
reyni að hafa áhrif á stjórnmálamenn. Samtökin berjast
meðal annars gegn einhliða lækkun raunvaxta og ætla að
beita sér gegn skattlagningu á fjármagnstekjur.
Hagspekingar, sem tóku til máls á fundinum, upplýstu
meðal annars það, sem margir þóttust vita fyrir, að sparifjár-
eigendur væru býsna margir en fæstir þeirra ættu stórar
fjárfúlgur. Meðalsparifjáreign einstaklinga væri 300 til 400
þúsund -krónur. Sú skilgreining var sett fram að sparifjár-
eigandi væri sá sem ætti innistæðu í banka eða sparisjóði,
sá sem ætti verðbréf eða hefði aflað sér lífeyrisréttinda.
Þessi skilgreining er það víð að erfitt er að finna þann
einstakling sem er ekki sparifjáreigandi samkvæmt henni.
Á framhaldsstofnfundi Samtaka sparifjáreigenda bar líka
mest á ósköp venjulegu fólki. Rosknu fólki sem á uppkomin
börn og er búið að greiða niður íbúðina sína. Fólki sem tekist
hefur að safna sparifé sem kannski hrekkur fyrir nýjum bíl.
Landsfrægir sparifjáreigendur, sem eiga miljónir í verð-
bréfum, létu lítið fyrir sér fara á fundinum. Á fundinn mættu
ekki þeir stöndugu menn sem snarað geta út miljónum til að
kaupa greiðslukortanótur með afföllum og heldur ekki þeir
sem haldið hafa það vel á sínu að þeir eru taldir eiga í annarri
hverri verslun við Laugaveginn. Þessir menn mættu ekki en
líklegt er að þeir hafi samt fylgst vel með fréttum af fundin-
um.
Á fundinum kom fram að margir sparifjáreigendur óttast
að með stjórnvaldsaðgerðum eigi að búa svo um hnútana
að raunvextir verði neikvæðir. Milli manna ganga hryllings-
sögur um sparifé sem brennur á eldi óðaverðbólgu og rifjað-
ar eru upp frásagnir frá þeim tímum að vísitölubinding og
verðbætur voru óþekkt hugtök og nafnvextir voru langt undir
verðbólgustigi.
í dag er ekki óalgengt að sparifjáreigendur fái greidda um
10% vexti ofan á verðbætur. Þarna er átt við hinn almenna
sparifjáreiganda því að þeir sem eru stórir í sniðum kunna
yfirleitt að ávaxta sitt pund á miklu hagstæðari kjörum. Þetta
þýðir að hinn almenni sparifjáreigandi fær vísitölubætur,
sem tryggja að höfuðstóllinn rýrni ekki í hækkandi verðlagi,
en auk þess vexti sem eru mun hærri en viðgengst í flestum
nágrannalöndum okkar.
Aftur og aftur hefur verið á það bent að raunvextir séu hér
allt of háir. Nýja ríkisstjórnin hefur þá stefnu að koma þeim
niður og er þá miðað við að vextir verði ekki óeðlilega háir en
að engu að síður verði raunvextir jákvæðir þannig að sparifé
haldi verðgildi sínu. En nú virðist eiga að magna andúð hins
almenna sparifjáreiganda á þessum aðgerðum. Látið er í
það skína að verði reynt að þrýsta vöxtum niður, þá sé
næsta víst að ekki verði látið staðar numið fyrr en raunvextir
verði orðnir neikvæðir. Með því að ýfa tilfinningar og vekja
upp hræðslu á að fá hinn almenna sparifjáreiganda til að
vera á móti því að raunvöxtum verði komið í svipað horf hér
og annars staðar tíðkast.
Svipuðum aðferðum er beitt til að æsa upp andúð á því að
tekjuskattur sé lagður á raunvaxtatekjur, jafnvel þótt rætt sé
um að setja þar ákveðið skattfrelsismark. Látið er í það skína
að nú hyggist stjórnvöld gera sparifé upptækt, að nú eigi að
ræna gamalt fólk því litla sem það hefur nurlað saman á
langri ævi.
Venjulegir sparifjáreigendur, fólkið í landinu, gerir kröfu
um eðlilega raunvexti. En það eru aðrir aðilar sem vilja fá frið
til að taka okurvexti. Hinn almenni borgari telur einnig sjálf-
sagt að greiða skatta af tekjum sínum, hvort heldur þær eru
vinnulaun eða leiga fyrir útlánað fé.
ÓP
KLIPPT OG SKORIÐ
aí-

Viðreisnar-
freistingarnar
Forystumenn í Sjálfstæðis-
flokki og Alþýðuflokki hafa oft
talað um samstjórn þessara
tveggja flokka sem æskilegasta
og eðlilegasta stjórnarmynstur
sem völ sé á í íslensku pólitísku
kerfi. Og þá vitna menn gjarna til
Viðreisnarstjórnarinnar sem svo
var nefnd og sat allan sjöunda
áratuginn og gott betur.
Þetta stjórnarmynstur er vitan-
lega sérstaklega hentugt og
freistandi fyrir Sjálfstæðisflokk-
inn. Sjálfstæðisflokkurinn þarf
innan viðreisnarrammans að
öðru jöfnu ekki að brjóta þvílíka
odda af sínu oflæti sem hann
neyðist til í samstarfi við Fram-
sóknarflokkinn. Auk þess sem á
foringjum Sjálfstæðisflokksins
hvílir sú skylda sem einkageirinn
heimtar að þeir virði, að séð sé til
þess að SÍS frændi gerist ekki of
frekur til fjörsins í viðskiptalíf-
inu. Og þar með sé það hag-
kvæmast að láta Framsóknar-
flokkinn liggja sem lengst í
stjórnarandstöðupæklinum. Hér
við bætist, að með samstarfi við
Krata fær Sjálfstæðisflokkur í
viðreisnarstjórn nokkra auka-
lykla að verklýðshreyfingunni og
á þar með aukna möguleika á að
deyfa viðbrögð hennar við þeim
„efnahagsráðstöfunum“ sem
gerðar eru öðru hvoru - og boða
sjaldnast neitt gott launafólki
eins og við vitum öll.
Lífsháski Krata
Viðreisnarmynstrið er hins-
vegar mjög tvísýnt fyrir Alþýð-
uflokkinn. Hann er smærri aðil-
inn í slíku samstarfi og verður þar
eins og lús á milli tveggja nagla
Stóra bróður sem eignar sér allt
það sem stjórninni tekst, og
stjórnarandstöðunnar (einkum
Allaballans) sem heldur uppi
stríðum söng um svik Krata við
vinstrimálin. Það eru þó einkum
sjálf hin heitu faðmlög við stóran
Sjálfstæðisflokk sem lama Al-
þýðuflokk í Viðreisnarstjórn,
hefla af honum hans sérkenni og
þurrka þau jafnvel út í vitund
kjósenda - og hefur stundum litlu
munað að flokkurinn héldi lífi
eftir þann hjúskap.
í þessu ljósi er fróðlegt að lesa
reiðilestur Halldórs Blöndals,
þingmanns Sjálfstæðisflokksins,
sem hann hefur dembt yfir fjand-
vini sína Krata á fundi Sjálfstæð-
isfélaganna á Akureyri á dögun-
um. Hann minnist á yfirlýsingar
Jóns Baldvins og fleiri um nauð-
syn samstarfs við Sjálfstæðis-
flokkinn og þykir honum af fram-
vindu atburða sem þar hafi ekki
allar ástir verið í andliti fólgnar.
Þetta hér er m.a. haft eftir Hall-
dóri:
I bland
við tröllin
„Hann sagði að Alþýðuflokk-
urinn hefði reglulega horfið til
fjalla, lent þar í tröllahöndum
Framsóknarmanna og fjarlægst
Sj álfstæðismenn. “
Merkilegt orðalag reyndar
með ávæningi af þjóðsögu og
harmleik: Kratar svíkja hið góða
(„fj arlægjast Sj álfstæðismenn")
og fara að trúa á Trunt Trunt og
tröllin í fjöllunum (Steingrím
Hermannsson), og sársaukinn
ristir djúpt í hið meyra hold Sjálf-
stæðisflokksins: hvernig gátuð
þið gert OKKUR þetta? Og það
með honum Denna!
Sjálfstæðisþingmaðurinn segir
fleira. Hann hefur ekki lokið
hlutverki hins svikna vonbiðils
sem gæti tekið undir þá fleygu
vísu:
Man ég okkar fyrri fund
forn þótt ástin réni,
nú er eins og hundur hund
hitti á tófugreni.
Hann hyggur á hefndir og
leitar stuðnings alþjóðar til að
koma fram söguiegu réttlæti við
svikula Kratamey. Við vitnum
enn í frásögn Morgunblaðsins:
Hroki
Sjálfstæðismanna
„Hann sagðist telja að ekki
þyrfti að vera mikið bil á milli
Sjálfstæðisflokks og Alþýðu-
flokks, en Alþýðuflokkurinn yrði
þá að halda í borgaralega stefnu
sína. Hann sagði að ef flokkarnir
ættu að geta unnið saman yrði
Alþýðuflokkurinn nú að fá ráðn-
ingu fyrir hegðun sína allt frá
1978. Alþýðuflokkurinn þyrfti að
minnka en Sjálfstæðisflokkurinn
að stækka.“
í þessum ummælum Halldórs
Blöndals alþingismanns kristall-
ast með sérstaklega skýrum hætti
þeir eiginleikar flokks hans sem
virka eins og römm andfýla í til-
hugalífi. Á bak við býr sú freka
sannfæring að Sjálfstæðsisflokk-
urinn sé sjálft hryggjarstykkið í
íslensku þjóðlífi og að hver sá
sem ekki hagar sinni lítilmótlegu
hegðun eftir þeirri meginstað-
reynd skuli hafa verra af. Af
þessu leiðir náttúrlega að það
kemur ekki til greina frá sjónar-
miði Sjálfstæðismanna að eiga
samstarf við aðra á jafnréttis-
grundvelli. Það er Alþýðuflokk-
urinn sem verður að gjöra svo vel
og „halda í borgaralegu stefnu
sína“, m.ö.o halda sigtil hægri, ef
hann á að vera þess verðugur að
stíga í eina sæng með Valhallar-
jarli hvers tíma-það kemur nátt-
úrlega ekki til greina að Sjálf-
stæðisflokkurinn slái eitthvað af
sinni „borgaralegu stefnu“. Og til
þess að þetta gangi allt eftir má
heldur ekki leggja út í stjórnars-
amstarf nema það sé tryggt fyrir-
fram að Stóri bróðir haldi um alla
tauma - og því verður samstarfs-
flokkurinn fyrst að minnka en
Sjálfstæðisflokkurinn að stækka.
Þegar maður les slíkan boð-
skap hættir maður alveg að undr-
ast það þótt forystumenn Alþýð-
uflokksins kjósi nú að horfa í aðr-
ar áttir um pólitískt samstarf. Að
ánetjast viðreisnardraumi við
þessar aðstæður væri ekki annað
en sjálfspíningarfrygð og dauða-
þrá.
ÁB.
Þjóðviljinn
Síðumúla 6 108 Reykjavík
Sími 681333
Kvöldsími 681348
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar:Árni Bergmann, MörðurÁrnason, ÓttarProppé.
Fróttastjóri: Lúðvík Geirsson.
Blaöamenn: Dagur Porleifsson, Guðmundur Rúnar Heiðarsson,
HeimirMár Pótursson, HjörleifurSveinbjörnsson, Kristófer
Svavarsson, Magnús H. Gíslason, LiliaGunnarsdóttir, ólafur
Gíslason, Páll Hannessorr SigurðurÁ. Friðþjófsson, Sævar
Guðbjörnsson, Porfinnur ómarsson (íþr.).
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Hildur Finnsdóttir.
LjÓ8myndarar: Einar Ólason, Jim Smart.
Útlitsteiknarar: Kristján Kristjánsson, KristbergurÓ. Pótursson
Framkvæmdast jóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrifstofustjóri: Jóhanna Leópoldsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pótursdóttir.
Auglýsingastjóri: OlgaClausen.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Unnur
Ágústsdóttir, Sigurrós Kristinsdóttir.
Sfmavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, PorgerðurSigurðardóttir.
Bíistjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Húsmóðir: Anna Benediktsdóttir
Útbreiðslu-og afgreiðslustjóri: Björn ingi Rafnsson.
Afgreiðsla: Halla Pálsdóttir, Hrefna Magnúsdóttir.
Innheimtumaður: Katrín Bárðardóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síðumúla 6, Reykjavík, símar: 681333 & 681663.
Auglý8ingar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Pjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í Iausa8ölu: 70 kr.
Nýtt helgarblað: 100 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 800 kr.
4 SlÐA - ÞJÖÐVIUINN Miðvikudagur 5. október 1988