Þjóðviljinn - 11.02.1989, Blaðsíða 4

þlÓÐVILIINM Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Fjaðralausir
Málsókn Flugleiöa gegn verslunarmönnum á Suðurnesj-
um vekur æ meiri athygli. Fjölmörg félög launafólks í öllum
fylkingum verkalýðshreyfingarinnar hafa mótmælt málsókn-
inni og með ýmsum hætti látið vita af því að enn varðar það
ekki fangelsi á íslandi að kaupa sér flugfar af öðrum fyrir-
tækjum en Flugleiðum.
Það varð fljótt Ijóst að Flugleiðir standa fyrst og fremst í
þessum málarekstri vegna þrýstings frá VSÍ og fyrir ákvörð-
un þeirrar fámennu ættarklíku eignamanna sem ráða mestu
við Garðastrætið, í flestum stærstu fyrirtækjunum og í Sjálf-
stæðisflokknum.
Þegar Ijóst var að andstaða magnaðist í samfélaginu
gegn þessum dómstólahernaði var ákveðið að setja af stað
áróðursvélina og keyra málið af fullum krafti meðal annars
með umvöndunarleiðurum í Morgunblaðinu og stuttbuxna-
gjammi í DV, og að lokum var keypt skoðanakönnunarfyrir-
tæki til að búa til hagstætt almenningsálit með leiðandi
spurningum um þetta dómsmál. Það verk tókst ekki betur en
svo að um 60% spurðra töldu rangt það athæfi Flugleiða að
hefna þess í réttarsölum sem hallaðist í kjaradeilu, og ekki
nema eðlilegt að Gallup endurgreiði VSÍ fyrir svona slælega
unnið verk.
Eitt af því sem hlaupadrengir VSÍ í fjölmiðlum og annar-
staðar hafa verið að halda að fólki er að hér séu launafélög
með hroka og derringi að setja sig upp á móti því að skorið
sé úr um nokkur nánast tæknileg atriði í samskiptum manna
í vinnudeilum. Með því að agnúast við málsókninni sé verið
að setja sig upp á móti sjálfu réttarríkinu. Óháða heildsala-
blaðið segir til dæmis í gær að verkalýðshreyfingunni beri að
virða rétt annarra einsog aðrir virði rétt hennar.
Þetta er fallega sagt og á vel við til dæmis í stigagangi í
blokk, á gatnamótum í umferðinni eða á knattspyrnuvellin-
um sem leiðarahöfundur DV þekkir öðrum betur.
Málsókn Flugleiða fjallar hinsvegar ekki um slík samskipti
jafningja.
í ákæru sinni gera Flugleiðir þá kröfu að bæði verka-
lýðsfélagið og einstakir verkamenn bæti fyrirtækinu það tjón
sem það telur sig hafa orðið fyrir. Hér er verið að biðja um
ríkisborgararétt fyrir fjárhagslega grýlu til að nota í kjara-
deilum á bæði félögin og einstaka launamenn.
í ákæru sinni gera Flugleiðir þá kröfu að félagið geti kallað
til menn að vinna störf þeirra sem í verkfalli eru. Þetta
jafngildir kröfu um löggildingu á verkfallsbrotum.
í ákæru sinni gera Flugleiðir þá kröfu að mega kalla til sín
lögreglu gegn verkfallsmönnum þegar fyrirtækið telur að
ekki sé löglega að staðið. Fyrirtækið vill þannig löghelgun á
því að nota lögreglukylfuna í samskiptum við starfsmenn
sína.
í raun er VSÍ að krefjast þess að helsta vopn launamanna
í kjarabaráttu sé slævt svo að ekki verði nema nafnið tómt. í
raun varðar málsókn Flugleiða afnám mannréttinda.
Það er kominn tími til að forráðamenn félagsins átti sig á
því að málsóknin verður ekki einungis til þess að viðskipti í
sumar tapast, heldur er hætt við að ímynd fyrirtækisins beri
af mikinn skaða um langa framtíð, bæði heima og erlendis.
Og illt er að fljúga fjaðralaus.
■ rm m m r $Cm m
Lifeyrissjooimir
Um vaxtamálin sagði Björn Grétar Sveinsson formaður
Jökuls á Höfn meðal annars þetta í Nýju Helgarblaði Þjóð-
viljans í gær:
„Lykilatriðið er að lífeyrissjóðirnir gangi á undan með
góðu fordæmi og lækki vexti sína samhliða því að ríkissjóður
lækkar vextina af sínum skuldabréfum. Síðan skulum við sjá
hver vaxtastaðan verður á eftir. í þessu sambandi er mjög
brýnt að lífeyrissjóðirnir brjóti ísinn.“
Þetta eru athyglisverð ummæli. Það er löngu kominn tími
til að lífeyrissjóðastjórarnir geri það upp við sig hvaða
hagsmuna þeir eru að gæta. _m
KLIPPT OG SKORIÐ
Silfurhestur - einn af sjö í stóði.
Árið 1969
Upprifjunarþættir sjónvarps-
ins frá þess eigin sokkabandsár-
um rifja upp margan skemmti-
legan filmubút: í þættinum um
árið 1969 sem sýndur var þriðju-
daginn síðasta mátti til dæmis sjá
kostuleg sýnishorn af sjónvarps-
auglýsingum sem reyndust furðu-
glögg tímanna tákn. Annað er
það sem við erum minnt á, þegar
brotum úr tvítugum fréttum og
skemmtunum er brugðið upp:
hve lygilega langt verður í sjón-
minninu til fortíðar, sem er
reyndar fyrir skömmu um liðin.
Er þetta ef til vill vegna þess hve
miklu sjónvarpsöldin treður af
myndefni á milli okkar og hvers
árs sem liðið er, er það þess vegna
að árið 1969 er allt því því eins og
grá forneskja fyrir augum okkar?
Halldór fékk
silfurhest
í þættinum var sýnt þegar Hall-
dór Laxness tók við Silfurhestin-
um árið 1969, en svo nefndust
bókmenntaverðlaun sem gagn-
rýnendur dagblaðanna héldu úti í
nokkur ár. Þessi Klippari hér var
í gagnrýnendahópnum og ég man
að Halldóri var vel skemmt þegar
hann heyrði um úrslit atkvæðag-
reiðslunnar árið það: Ég á víst að
fá hann Sokka, sagði hann. Silf-
urhesturinn var náttúrlega skáld-
fákurinn sjálfur, hann var ágætur
gripur úr silfri, nýr hestur á
hverju ári, sem Jóhannes Jó-
hannesson smíðaði. Um tíma var
hann kallaður Sokki, það var upp
úr lítt kurteisu rifrildi sem hófst
um Silfurhest númer tvö, sem
Guðbergur Bergsson hlaut árið
áður, 1968, fyrir Ástir samlyndra
hjóna. En þá var Guðbergur
Bergsson enn svo umdeildur
maður, að Ragnar í Smára, útge-
fandi hans, lét svo um mælt við
afhendingu verðlaunanna, að
þetta væri djarfasta verðlauna-
veiting sem sögur fara af.
Felldur
silfurhestur
í framhaldi af fréttamyndinni
sem sýndi Halldór taka við Silfur-
hesti var talað við Jóhann skáld
Hjálmarsson, sem sat á umræddu
ári í gagnrýnendanefndinni fyrir
hönd Morgunblaðsins. Hann var
að því spurður, hvernig á því
hefði staðið að Silfurhesturinn
var felldur, eða eigum við kann-
ski að segja að honum hafi verið
lógað? Jóhann kom með þá skýr-
ingu að nokkrum árum síðar
(1973) hafi Baldvin Halldórsson
neitað að taka við öðrum verð-
launum, Silfurlampanum, sem
leiklistargagnrýendur veittu.
Hafi þá Morgunblaðið ákveðið
að venda sínu kvæði í kross og
hætta allri þátttöku í sameigin-
legum verðlaunum dagblaðanna
fyrir eftirminnilg afrek á sviði
lista.
Hæpin skýring
Þetta er langsótt skýring hjá
Jóhanni og líkast til röng. Það er
erfitt að sjá samhengi í því að það
þurfi að leggja niður bókmennta-
verðlaun þótt leiklistarverðlaun
sigli í strand. (Silfurlampanum
hafði reyndar verið úthlutað í um
það bil tuttugu ár.) Enda hafði
ekki komið upp á yfirborðið telj-
andi óánægja með Silfurhestinn
og hvernig að útgerð hans var
staðið. Þegar Helgi Hálfdanar-
son afþakkaði það góða hross
eftir að gagnrýendur vildu senda
honum það fyrir Shakespeare-
þýðingar hans, þá tók hann það
skýrt fram að það væri eingöngu
vegna þess að hann væri mótfall-
inn öllu slfku verðlaunastússi,
hver sem í hlut ætti.
Vellukkuö skepna
Silfurhesturinn, sem Snorri
Hjartarson fékk fyrstur manna
árið 1967 fyrir ljóðabók sína Lauf
og stjörnur, var nokkuð vel lukk-
uð skepna þegar allt kemur til
alls. Gagnrýnendur fimm blaða,
einn frá hverju, komu saman eftir
áramót og greidu atkvæði um þær
bækur sem þeim fannst mest til
koma af þeim sem út komu á
næstliðinu ári. Hver hafði þrjú at-
kvæði, greiddi einni bók 100 stig,
annarri 75 og hinni þriðju 50.
Frumkvæði að því að af stað var
farið átti Ólafur heitinn Jónsson,
þáverandi gagnrýnandi Alþýðu-
blaðsins. Fyrir utan þá Snorra,
Guðberg, Halldór Laxness og
Heiga, sem að ofan voru nefndir
urðu þeir hver á sínu ári hlut-
skarpastir í þessum atkvæða-
greiðslum Jóhannes úr Kötlum,
Olafur Jóhann Sigurðsson, Ind-
riði G. Þorsteinsson og Hannes
Pétursson. Þegar Hannes tók við
sínum Silfurhesti síðastur manna
hafði Morgunblaðið dregið sig út
úr selskapnum og menn fengu
eiginlega aldrei að vita hvernig á
því stóð.
Stóri bróðir
fer sinna ferða
Menn geta svo reynt að finna á
þessu skýringar, hver eftir sínu
innræti. Til dæmis má spyrja:
Voru Morgunblaðsmenn óá-
nægðir með þær niðurstöður sem
að ofan voru raktar? Um það
verður ekki fullyrt, ekki báru þeir
fram opinskáa kvörtun þar að lút-
andi. Snerust þeir gegn öllum
verðlaunaveitingum af hálfu
blaða? Varla - að minnsta kosti
taldi Morgunblaðið sjálfsagt að
efna til verðlaunasamkeppni um
ljóð á afmæli sínu í fyrra. Hitt
gæti svo verið að hér hafi sagt til
sín sá hroki'sem oftar en ekki ger-
ir sig breiðan á Morgunblaðinu:
það er stórt blað og á skelfilega
erfitt með að sætta sig við það að
fara með barasta eina rödd af
fimm í íslenskum blaðakór.
Ekki þar fyrir: öll verðlaun og
önnur viðurkenning fyrir listræn
afrek bera með sér nokkra galla,
þau verða aldrei óumdeild, það
geta alltaf orðið slys. En þegar á
heildina er litið hafa t.d. bók-
menntaverðlaun, stór sem smá,
haft þá þýðingu að festa um stund
athygli manna við bókmenntir og
nokkra góða höfunda umfram
það sem annars tstkist og mun
mörgum þykja að ekki veiti af.
Þjóðviljinn
Síðumúla 6-108 Reykjavík
Sími 681333
Kvöldsími 681348
Útgefandi: Útgáfufólag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Mörður Árnason, Silja Aðalsteinsdóttir.
Fróttastjóri: LúðvíkGeirsson.
Aðrir blaðamenn: Dagur Þorleifsson, ElíasMar(pr.),Elísabet
Brekkan, Guðmundur Rúnar Heiðarsson, Hildur Finnsdóttirípr.), Jim
Smart (Ijósiji.), Kristófer Svavarsson, Magnús H. Gíslason, ólafur
Gíslason, Páll Hannesson, SigurðurÁ. Friðþjófsson (umsjm. Nýs
Helgarblaðs), SævarGuðbjörnsson, Þorfinnurómarsson(íþr.),
Þröstur Haraldsson.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Skrifstofustjóri: Jóhanna Leópoldsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Olga Clausen.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Unnur
Ágústsdóttir.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, ÞorgerðurSigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Húsmóðir: Erla Lárusdóttir
lu-og afgreiðslustjóri: Björn Ingi Rafnsson.
la: Halla Pálsdóttir, HrefnaMagnúsdóttir.
tumaður: Katrín Bárðardóttir.
a, afgreiðsla, ritstjórn:
a 6, Reykjavík, símar: 681333 & 681663.
mar: Síðumúla 6, símar 681331 og 681310.
Verð í lausasölu: 70 kr.
Nýtt Helgarblað: 100 kr.
Áskriftarverð á mónuði: 800 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 11. febrúar 1989