Þjóðviljinn - 24.05.1989, Blaðsíða 3

Ríkisendurskoðun í endurskoðun
Ríkisendurskoðun hefur nú
starfað sem sjálfstæð stofnun
sem heyrir undir Alþingi í um tvö
ár, en áður heyrði stofnunin
undir ijármálaráðuneytið. Á
þessum tveimur árum hefur
stofnunin sent frá sér mikinn
tjölda skýrslna um hin aðskiljan-
legustu málefni og yflrleitt hafa
skýrslur þessar valdið miklum
úlfaþyt.
Nægir að nefna í því sambandi
skýrsluna um flugstöðvarbygg-
inguna, skýrslur um framkvæmd
fjárlaga, skýrslu um rekstur
Ríkisútvarpsins, skýrslur um á -
fengiskaup, skýrslu um fram-
kvæmd búvöruíaga og skýrsluna
um Sigló o.fl. o.fl. Allar þessar
skýrslur hafa komist í brennidepil
þjóðmálaumræðunnar og sýnt
fram á ýmsa misbresti í kerfinu.
Framkvæmd
búvörulaga
Skýrslur hafa orðið að pólitísk-
um hitamálum og hefur ýmsum
þótt nóg um þá bersögli sem ein-
kennir skýrslur Ríkisendurskoð-
unnar og menn jafnvel efast um
að niðurstöður stofnunarinnar
séu réttar, einsog gerðist nú ný-
'verið með skýrsluna um fram-
kvæmd búvörulaga, en samtök
bænda hafa brugðist mjög harka-
lega við henni og Steingrímur
Hermannsson forsætisráðherra
lýsti því yfir við Þjóðviljann í gær
að hann teli túlkun Ríkisendur-
skoðunar á framkvæmd búvöru-
laga ekki endanlegan dóm heldur
þyrfti fleira að koma þar til eins-
og t.d. álit ríkislögmanns.
Sigurður Þórðarson vararíkis-
endurskoðandi vísaði þeirri
gagnrýni á bug að með skýrslunni
um framkvæmd búvörulaga væri
ríkisendurskoðandi að setjast í
dómarasæti. „Það er misskilning-
ur að við setjumst í dómarasæti.
Lögin um ríkisendurskoðun
kveða skýrt á um hvert starfssvið
ríkisendurskoðunar er og við telj-
um okkur vinna eftir þeim
lögum. í skýrslum okkar förum
við ofan í saumana á einstökum
málum og segjum okkar álit á
þeim, en við kveðum ekki upp
neina dóma.“
Sigurður sagði það alvarlegt
mál þegar Ríkisendurskoðun er
ásökuð um að fara með rangt mál
einsog gerst hefur í kjölfar skýrsl-
unnar um framkvæmd búvöru-
laga. Hinsvegar benti hann á að
stofnunin hefur ekki fengið
neinar kvartanir þar að lútandi
inn á borð hjá sér þannig að ekki
væri hægt að taka þessar ásakanir
alvarlega.
Starfsreglur
í sumar stendur til að búa til
starfsreglur fyrir Ríkisendur-
Þessar skýrslur Ríkisendurskoðunar og fleiri til hafa verið mjög í brennidepli fjölmiðla þegar þær hafa birst.
Sú umræða hefur sýnt að full þörf var á að gefa stofnuninni frjálsar hendur og að hún starfaði óháð
framkvæmdavaldinu.
skoðun og eiga þær að liggja fyrir
við upphaf næsta þings. Að sögn
Guðrúnar Helgadóttur forseta
sameinaðs Alþingis stóð alltaf til
að búa til slíkar reglur enda er
gert ráð fyrir því í greinargerð
með lögum um Ríkisendur-
skoðun.
„Það geta verið áhöld um
hvaða skýrsluna forsetum Al-
þingis beri að krefjast af Ríkis-
endurskoðun og hvaða skýrslur
Ríkisendurskoðun telji sér skylt
að gera. Bæði Ríkisendurskoðun
og forsetar Alþingis hafa rætt um
nauðsyn þess að starfsreglur séu
gerðar sem taki af allan vafa um
þessi atriði," sagði Guðrún.
Steingrímur Hermannsson
sagðist telja eðlilegt að settar séu
starfsreglur um Ríkisendur-
skoðun.
„Ég tók þátt í að breyta verk-
sviði Ríkisendurskoðunar þannig
að stofnunin heyrði undir Alþingi
og væri því þannig óháðari fram-
kvæmdavaldinu. Hennar verk-
svið hefur orðið annað og frjáls-
ara við það og þvíeðlilegt að for-
setar þingsins setji stoínuninni
ákveðnar starfsreglur."
Sigurður Þórðarson sagði
nauðsynlegt að menn fyndu far-
I BRENNIDEPLI
veg fyrir viðskipti Ríkisendur-
skoðunar og Alþingis.
„En það verður að gæta þess að
þær starfsreglur setji Ríkisendur-
skoðun ekki þær skorður að hún
geti ekki starfað sjálfstætt. Það er
afar brýnt að stofnunin njóti
sjálfstæðis og sé óháð.“
Guðrún Helgadóttir sagðist
taka undir það að Ríkisendur-
skoðun starfaði sjálfstætt. „Hins-
vegar heyrir stofnunin undir Al-
þingi og því mikil nauðsyn að lín-
ur séu skýrar um hverjar séu
skyldur hvors aðila fyrir sig. Að
okkar mati eru lögin ekki nógu
skýr. Það hafa komið upp mál á
þessum vetri þar sem menn hafa
talið forseta þingsins of
gagnrýnislausa um beiðni urn
skýrslur. Jafnframt hafa verið
uppi aðrar raddir sem telja Ríkis-
endurskoðun hafa farið út fyrir
lögin sem stofnuninni eru sett.
Það mega auðvitað ekki vera
nein áhöld um slíkt. Það er því
nauðsynlegt að hafa skýr ákvæði
um þetta efni.“
Óháð stofnun
En vissu þingmenn hvað þeir
voru að kalla yfir sig þegar
ákvörðun var tekin um að Ríkis-
endurskoðun heyrði ekki lengur
undir framkvæmdavaldið?
„Ég vona að þingmenn hafi vit-
að hvað þeir voru að sam-
þykkja,“ sagði Sigurður. Hann
benti á að í nálægum löndum
hefðu komið upp mál hjá
sambærilegum stofnunum sem
hefðu valdið pólitískum deilurn
en þar hefðu menn gætt sín á því
að sjá til þess að slíkar stofnanir
nytu sjálfstæðis og væru óháðar
Forsetar Alþingis ætla að láta gera starfsreglur fyrir Ríkisendurskoðun
ísumar. Guðrún Helgadóttir: Komið hafa upp raddir um aðforsetar
hafi verið of gagnrýnislausir um beiðnir um skýrslur ogað
Ríkisendurskoðun hafifarið útfyrir valdsvið sitt. Sigurður
Þórðarson: Mikilvœgt að stofnunin starfi sjálfstœtt og að hún sé óháð.
Steingrímur Hermannsson: Eðlilegt aðforsetar setji stofnuninni
ákveðnar starfsreglur
og sagðist hann vonast til þess að
menn bæru gæfu til þess hér á
landi einnig.
Steingrímur Hermannsson
sagðist ekki vera að gagnrýna
starfsemi stofnunarinnar þótt
hann teldi niðurstöður hennar í
skýrslunni um framkvæmd bú-
vörulaga orka tvímælis. „Þegar
um túlkun vafaatriða er að ræða
einsog í því tilfelli verður að
koma til álit fleiri aðila einsog t.d.
ríkislögmanns. Ég vil hinsvegar
taka það fram að ég er ánægður
með starfsemi Ríkisendurskoð-
unar og það var mjög til bóta þeg-
ar hún var færð frá framkvæmda-
valdinu," sagði Steingrímur.
Politísk misnotkun
Á stundum virðist svo að þing-
menn hafi ætlað að nota Ríkis-
endurskoðun til þess að koma
höggi á pólitíska andstæðinga.
Þannig var það t.d. þegar Þor-
steinn Pálsson fór fram á það úr
ræðustól á Alþingi að stofnunin
færi ofan í saumana á þeirri fyrir-
greiðslu sem Sigló hafði fengið.
Senna bættu svo sjálfstæðismenn
við nokkrum öðrum fyrirtækjum
á listann, NT, Sambandinu og
Svart á hvítu. Ekki voru þeir þó
alls kostar ánægðir með niður-
stöðu Ríkisendurskoðunar þar
sem í ljós kom að sú fyrirgreiðsla
sem Sigló hafði fengið í tíð
tveggja fjármálaráðherra Sjálf-
stæðisflokksins, þeirra Alberts
Guðmundssonar og Þorsteins
Pálssonar var að mati Ríkis-
endurskoðunar algjört einsdæmi.
„Samkvæmt lögum þá geta
forsetar Alþingis, að óskum þing-
manna, farið fram á skýrslur frá
Ríkisendurskoðun. Það verður
að gera þá kröfu til þingmann-
anna að þeir séu ekki að misnota
þessa aðstöðu sína,“ sagði Sig-
urður Þórðarson.
Guðrún Helgadóttir taldi ekki
að þingmenn misnotuðu aðstöðu
sína og væru í tíma og ótíma að
kalla eftir skýrslum. Hún sagði
þó, að í einu tilviki hefðu forsetar
kannski átt að hafna beiðni um
skýrslu, en það var þegar farið
var fram á skýrslu um afkomu
ríkissjóðs fyrstu fjóra mánuði
þessa árs, þar sem stofnunin
skilaði þrisvar á ári skýrslu um
afkomu ríkissjóðs og hefði í nógu
að snúast. Það hefði því kannski
verið óþarfa aukaálag á stofnun-
ina.
Hjá Ríkisendurskoðun starfa
nú um 40 manns og að sögn Sig-
urðar er það heldur færra fólk en
stofnunin teldi sig þurfa þar sem
stöðugt eru að bætast verkefni á
stofnunina. Hann sagði þó að
varast bæri að stofnunin þendi sig
út, það hefði aldrei verið tilgang-
urinn með lögunum.
-Sáf
Hálendisvegir
Verða opnaðir seinna en áður
Vegaeftirlitið: Könnum ekki ástandþeirrafyrr en einhver kennileiti fara að koma upp úr snjónum.
Miklir kuldar enn efra. Ástandþjóðvega betra en ætlað var í fyrstu
Við höfum ekki enn séð neina
ástæðu til að fara í okkar ár-
vissa könnunarflug yfir hálendið
til að kanna ástand veganna. Þar
er allt enn á kafi í snjó og það
verður ekki fyrr en við förum að
sjá einhver kennileiti koma upp
úr snjónum að við förum af stað,
sagði Sigurður Hauksson hjá veg-
aeftirliti Vegagerðar ríkisins.
Á undanförnum árum hafa
hálendisvegirnir orðið færir í
seinnihlutann í júní eða í júlíbyrj-
un en núna er ljóst að það verður
með seinni skipum í sumar. Mikl-
ir kuldar eru enn til fjalla og til
marks um það má nefna að fyrir
skömmu var snjódýptin á Hvera-
völlum 1,20 m en var mest 1,40 m
í vetur.
Að öðru leyti miðar snjó-
mokstri vel í snjóheimum nyrðra
og eru íbúarnir smám saman að
komast í vegasamband við aðra
landshluta. Vegir í V-Barða-
strandarsýslu hafa verið mokað-
ir, verið er að moka Hrafnseyrar-
og Dynjandisheiði, Ingjaldssand
og byrjað er að ryðja snjó á
Snæfjallaströnd við Djúp. Einnig
veginn norður Strandir.
Að sögn Sigurðar Haukssonar
hafa þjóðvegir landsins komið þó
nokkuð vel undan vetrinum og
mun minna um aurbleytu en oft
áður vegna minni klaka í jörðu.
Það eru einna helst útvegir og
eldri vegir sem ekki hafa sloppið
eins vel. Þetta þýðir að kostnaður
við endurbætur og viðgerðir á
vegum landsins verður minni en
ætlað var í fyrstu.
-grh
Grandi hf.
145,2 miljón króna tap
Grandi hf. tapaði 145,2 miljón- nam
um króna á árinu sem leið.
Þetta kom fram á aðalfundi fyrir-
tækisins sem haldinn var í lok
fyrri viku.
Heildarvelta Granda í fyrra
1.551,6 miljónum króna,
heildaafli togara þess var 23.888
tonn og heildarlaunagreiðslur
485 miljónir.
Hagnaður fyrir afskriftir og
fjármagnskostnað nam 235,6
miljónum en afskriftir og fjár-
magnskostnaður reyndust 309,6
miljónir. Gengistap reyndist
uppá 123,4 miljónir og önnur út-
gjöld námu 71,2 miljónum
króna. ks
Miðvikudagur 24. maí 1989 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 3