Þjóðviljinn - 27.06.1989, Blaðsíða 6

Jiang Zemin - tæknikrati og málamaður.
Stuðningur við Rauða kmera
Vestræn ríki
harðlega gagraýnd
Kambódískir flóttamenn sagðir þvingaðir til þjónustu
við skœruliða
KRT.ENDAR FRETTIR
Kína
Jiang fordæmir
spillingu og launamismun
Hinn nýi leiðtogi kínverska kommúnistaflokksins var skjólstœðingur
Zhaos, er tengdur „öldungaklíkunni“, áhugamaður um tcekni og
viðskipti en lítill hugmyndafrœðingur
Bandarísk mannréttindasam-
tök, sem konur standa að,
halda því fram að flóttamenn þeir
kambódískir, um 300,000 talsins,
sem eru í búðum á landamæra-
svæðum Taflands og Kambódíu,
séu í raun fangar skæruliðasam-
taka þeirra, er berjast gegn
stjórninni í Phnompenh, sem Ví-
etnamar styðja. Af skæruliðum
þessum eru hinir alræmdu Rauðu
kmerar langöflugastir.
Talsmenn mannréttindasam-
takanna, sem nefnast Womená
Commission for Refugee Wom-
en and Children, segja samtökin
ætla að mælast til þess við Banda-
ríkjaþing að það stuðli að því, að
komið verði upp nýjum flótta-
mannabúðum, sem skæruliðar
hafi ekki aðgang að. Þangað geti
þá leitað flóttamenn þeir kamb-
ódískir, sem vilji vera lausir allra
mála við skæruliðana. Núverandi
flóttamannabúðir á þessum slóð-
um, sem reknar eru fyrir fé frá
Sameinuðu þjóðunum en eru
undir stjórn skæruliða, væru í
raun bækistöðvar þeirra. Væri
þeim stjórnað af sjálfskipuðum
foringjum, sem héldu flóttafólk-
inu leiðitömu með ógnum og fals-
upplýsingum. Umrædd samtök
halda því fram að Bandaríkin og
fleiri vestræn ríki, sem leggja S.þ.
til fé til reksturs búðanna, beri í
þessu sambandi þunga ábyrgð.
Rauðir kmerar eigi þessum
stuðningi það að þakka að her-
styrkur þeirra sé enn öflugur.
Rauðir kmerar fá það mesta af
vopnum sínum frá Kínverjum, en
að sögn téðra kvenna banda-
rískra kaupa þeir einnig mikið af
vopnum á „frjálsum markaði" í
flóttamannabúðunum, þar sem
þau fást á lágu verði. Konurnar
halda því fram, að flóttamanna-
búðir með um 100,000 manns
innan landamæra Taflands séu í
raun undir stjórn Rauðra kmera,
og neyði þeir fólk í þeim til að
vinna fyrir sig sem burðarmenn.
Nýlega flýðu um 600 Kambódíu-
menn flóttamannabúðir í Taí-
landi til að sleppa við þvingunar-
vinnu þessa.
Skæruliðasamtök þau þrenn,
sem berjast gegn Phnompenh-
stjórninni, hafa á sínum snærum
stjórn, er S.þ. viðurkenna enn
sem hinu einu löglegu stjórn
Kambódíu. Reuter/-dþ.
Iávarpi sem Jiang Zemin, ný-
kjörinn aðalritari kínverska
kommúnistaflokksins, birti í gær,
lýsti hann yflr baráttu gegn spill-
ingu og hvatti til þess að þeim,
sem legðu stund á þesskonar at-
hæfi, yrði harðlega refsað. Hann
sagði einnig að mikið áhyggjuefni
væri orðið hve launamunur væri
orðinn mikill í Kína og hvatti til
aukins jafnaðar í þeim efnum.
Þessi ummæli flokksleiðtogans
nýja, sem birtust í Sannleiksleit,
tímariti flokksins um hugmynda-
fræðileg efni, eru mjög á sömu
lund og kröfur andófshreyfingar-
innar, sem brotin var á bak aftur
með miklum manndrápum 3.-4.
þ.m., viðvíkjandi áminnstum
vandamálum. Hinsvegar
minntist Jiang í ávarpinu ekkert á
kröfur hreyfingarinnar um tján-
ingarfrelsi og lýðræði, enda hafði
ekki verið við því búist.
Ávarp þetta bendir eigi að
síður til þess að flokksforustan
hafi miklar áhyggjur af víðtækri
óánægju mikils hluta landsmanna
og hyggi á ráðstafanir til úrbóta af
því tilefni. Jiang þykir í ávarpinu
hafa vikið að verulegu leyti frá
línu Deng Xiaopings, hins aldna
leiðtoga sem ráðið hefur mestu í
landinu undanfarin ár. Deng
sagði eitt sinn að það væri „dýr-
legt að verða ríkur“ og að enda
þótt markmiðið væri að allir
kæmust sæmilega í álnir, væri í
lagi að sumir yrðu ríkir á undan
öðrum.
Miðnefnd flokksins vék Zhao
Ziyang úr embætti aðalritara á
fundi sínum á laugardag. Var
hann jafnframt sviptur öllum
öðrum stöðum á vegum flokks-
ins, en ekki rekinn úr honum,
enda þótt hann fengi ámæli fyrir
„alvarleg mistök". Lengi hafði
verið búist við að svona færi fyrir
Zhao, þar eð hann var að dómi
annarra ráðamanna of hlynntur
mótmælahreyfingunni. Hann
hefur ekki sést opinberlega frá
því að hann 19. maí kom til fund-
ar við stúdenta, sem voru í
mótmælaföstu á Himinsfriðar-
torgi, og bað þá tárfellandi að
láta af föstunni.
Nokkuð kom á óvart að Jiang
Zemin skyldi verða fyrir valinu
sem nýr flokksleiðtogi þar eð
hann er tiltölulega lítt þekktur.
Almennt hafði verið búist við að
Qiao Shi, aðalráðamaður örygg-
isþjónustunnar, yrði látinn taka
við af Zhao. Má vera að Jiang,
sem sagður er vera fyrst og fremst
tæknikrati með takmarkaðan
áhuga á hugmyndafræðilegum
efnum, hafi þótt líklegri til að
lægja óánægjuöldumar en harð-
línumaðurinn Qiao. Jiang er 61
árs að aldri og því ungmenni mið-
að við það sem gerist í kínversku
forustunni. Hann fæddist í
Yangzhou í Jiangsufylki 1927,
gekk í kommúnistaflokkinn um
tvítugt, er borgarastríðið við
þjóðernissinna stóð enn yfir en
náði ekki verulegum frama í
flokknum fyrr en eftir dauða
Maós formanns 1976. 1985 varð
hann borgarstjóri í Sjanghaí,
stærstu borg Kína, 1987 var hann
tekinn í stjórnmálaráð flokksins
og s.l. ár varð hann leiðtogi
flokksins í Sjanghaí.
Jiang var lengi náinn sam-
starfsmaður Zhaos og skjólstæð-
ingur hans, en úrslitum um frama
hans nú mun hafa ráðið að hann
varð fyrstur framámanna utan
Peking til að lýsa yfir stuðningi
við það að herlög voru sett í höf-
uðborginni. Varla hefur það
heldur spillt fyrir honum að hann
er tengdasonur Li Xiannians,
fyrrum forseta, sem er einn af
oddvitum öldungaklíkunnar
svokölluðu.
Jiang er sagður mikill áhuga-
maður um vísindi, tækni og við-
skipti á alþjóðavettvangi og mik-
ill málamaður. Samkvæmt opin-
berri ævisögu hans er hann auk
móðurmálsins mæltur á ensku og
rússnesku og læs á rúmensku,
frönsku og japönsku. Um feril
hans áður en hann hófst til áhrifa
í flokknum er það helst vitað, að
hann vann í bflaverksmiðju í
Moskvu um skeið á sjötta áratug
og starfaði sem rafmagnsverk-
fræðingur eftir heimkomuna.
Ýmsir fréttaskýrendur telja,
að jafnframt herferð þeirri gegn
spillingu, sem Jiang hefur lýst
yfir, verði stuðningsmenn Zhaos
„hreinsaðir“ úr flokknum, sem
alls hefur um 47 miljónir félaga
og er stærsti stjórnmálaflokkur
heims. dþ.
Varð undir
sjálfsveganda
og dó
Maður nokkur réð sér bana í
gær með því að fleygja sér ofan
af Notre Dame-dómkirkju I París.
Kom hann ofan á 13 ára gamla
skólastúlku í hópi ferðafólks, er
var að skoða kirkjuna. Bæði lét-
ust samstundis.
Llgatsjov - sagður áhrifalítill orð-
inn en heldur áfram harðri
gagnrýni á margt í stefnu forust-
unnar.
Sovétríkin
Stjama Lígatsjovs lækkar
ALÞYÐUBANDALAGIÐ
Ekki lengur talinn skœður keppinautur Gorbatsjovs. Jeltsín krefst
afsagnar hans úr stjórnmálaráði
Sumarferð Alþýðubandalagsins á Austurlandi:
Um söguslóðir á Fljótsdalshéraði
laugardaginn 8. júlí 1989.
Farið verður í rútum kl. 9 frá Söluskála KHB á Egilsstöðum og ekið um
Skriðdal, Fljótsdal, Fell, Hróarstungu og austur yfir hjá Lagarfossi til baka í
Egilsstaði kl. 19. - Bílferðir verða skipulagðar frá fjörðunum eftir þátttöku.
Staldrað verður við á völdum sögustöðum, skoðaðar fornminjar á gömlum
þingstöðum, kirkjur og baeir og fræðst um umhverfið, m.a. væntanleg
skógræktarsvæði á Hóraði.
Meðal leiðsögumanna verða Guðrún Krlstinsdóttir minjavörður, Helgi
Hallgrímsson náttúrufræðingur, Jón Loftsson skógarvörður, Páll Póls-
son fræðimaður frá Aðalbóli og Skarphéðinn Þórisson líffræðingur. Far-
arstjóri: Hjörleifur Guttormsson.
Tllkynnlð þátttöku sem fyrst tll Ferðamlðstöðvar Austurlands, Eglls-
stöðum, sfmi (97)1 20 00.
öllum heimil þátttaka. - Alþýðubandalaglð - kjördæmisráð.
Alþýðubandalagið á Suðuriandi
Sumarferð
Sumarferð Ab. Suðurlandi verður farin til Vestmannaeyja dagana 30. júní til
2. júli nk. Tilkynna þarf þátttöku í síðasta lagi á fimmtudag 29. júni til
Sigurðar Randvers í síma 21714.
Félagar fjölmennum til Eyja.
Ferða- og undirbúningsnefnd Kjördæmisráðs Ab. Suðurlandl
Sagt er að margtalað sé nú með-
al sovéskra stjórnmálamanna
og menntamanna að Jegor K.
Lígatsjov, sem lengi var talinn
helsti oddviti íhaldsmanna í so-
véska kommúnistaflokknum og
skæðasti keppinautur Gorbat-
sjovs forseta um völd og áhrif þar,
hafl glatað völdum sínum að
miklu leyti og stafi nú frjáls-
lyndari mönnum í flokknum lítil
hætta af honum. Að sumra mati
hefur það öllu öðru fremur orðið
Lígatsjov til álitshnekkis að Boris
N. Jcltsín, harður andstæðingur
hans, hefur undanfarið átt miklu
gengi að fagna í stjórnmálum.
Jeltsín, sem áður var leiðtogi
kommúnistaflokksins í Moskvu,
varð að láta af þeirri stöðu og
hverfa úr flokksforustunni eftir
að hafa látið frá sér fara harða
gagnrýni, sem beindist ekki síst
að Lígatsjov. í kosningabarátt-
unni fyrir kosningarnar til fulltrú-
aþingsins í mars s.l. hélt Jeltsín
áfram að gagnrýna Lígatsjov og
náði kjöri í einu kjördæmanna í
Moskvu með 90 af hundraði at-
kvæða. Jeltsín á nú sæti í hinu
nýja æðsta ráði Sovétríkjanna,
sem er löggjafarþing með veruleg
völd, er gamla æðsta ráðið ekki
hafði. Samkvæmt niðurstöðum
skoðanakönnunar á vegum tíma-
ritsins Argumentíj í Faktíj 'er
Jeltsín nú annar vinsælasti
stjórnmálamaður Sovétríkjanna.
Gorbatsjov er sá eini, sem slær
honum við í vinsældum, sam-
kvæmt niðurstöðum þessum.
Það er ekki lengra síðan en
fyrir ári, að Lígatsjov var enn
valdamikill. Þegar jafnt innlend
sem erlend blöð tóku að fjalla um
ágreining milli þeirra Gorbat-
sjovs fyrir um tveimur árum,
mótmæltu þeir því báðir að þá
greindi á um nokkuð. En á síð-
ustu mánuðum hefur forusta so-
véska kommúnistaflokksins að
mestu hætt að láta sem hún sé
einhuga. Deilunum innan forust-
unnar er að vísu enn í hóf stillt
opinberlega, en ljóst er eigi að
síður að frjálslyndari menn for-
ustunnar, Gorbatsjov þar á með-
al, reyna ekki lengur að láta sem
þeir líti á Lígatsjov sem sálufé-
laga.
Lígatsjov sjálfur lætur ekki
deigan síga og gagnrýnir margt,
sem Gorbatsjov stendur fýrir eða
lætur gott heita, til dæmis stefn-
una nýju í utanríkismálum og
hreinskilni í sovéskri söguritun.
Hann hefur einnig gagnrýnt ráð-
stafanir til aukins einkareksturs í
landbúnaði og leggur áherslu á að
samyrkjubúskapur sé rétta form-
ið á þeirri atvinnugrein. í sept.
s.l. var hann settur yfir flokks-
nefnd þá, er hefur yfirumsjón
með landbúnaði, og var sú út-
nefning túlkuð svo, að hann hefði
verið verulega lækkaður í forust-
unni. Hann er þó enn í
stjórnmálaráði flokksins, en
Jeltsín hefur þegar krafist þess að
hann láti af stöðu sinni þar.
IHT/-dþ.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þrlðjudagur 27. júní 1989
Þrlðji