Þjóðviljinn - 08.11.1989, Page 6

ERLENDAR FRETTIR
Austur-Þýskaland
Stjómin segir af sér
Valdhafar gagnrýndir af þingnefnd og háskólamönnum. Volkskammer kýs nýja ríkisstjórn
Austurþýska stjórnin sagði af
sér í gær. í stuttorðri tilkynn-
ingu um þetta segir að Willi
Stoph, forsætisráðherra, hafi
ákveðið að segja af sér ásamt
öllum öðrum ráðherrum til að
gefa þinginu, Volkskammer, færi
á að kjósa nýja stjórn. Er það
hlutverk þingsins, stjórnarskrá
samkvæmt. Tilkynning þessi kom
allmjög á óvart og er talin Ijós
vottur um mikla og vxandi ólgu í
ríkisflokki og ríkiskerfi.
Ríkisstjórnin hefur að vísu tak-
mörkuð völd, þar eð þau eru
einkum í höndum stjórnmálaráðs
og miðnefndar kommúnista-
flokksins. Eigi að síður hefur
stjórnin taisverð ráð um daglega
stjórn ríkisins og mikla táknræna
þýðingu, þannig að afsögn henn-
ar allrar þykir tíðindum sæta.
Andstaða mótmælafólksins á
götunni er nú greinilega farin að
hafa umtalsverð áhrif á þinginu,
því að fyrr í gær vísaði
stjórnarskrár- og laganefnd þess
á bug tillögu stjórnarinnar um að
draga úr hömlum á ferðalögum
úr landi. Telur nefndin tillöguna
ekki ganga nógu langt og krefst
þess að fólk fái að ferðast utan án
vegabréfsáritunar og að því
leyfist að dveljast utanlands svo
lengi sem það vilji.
Nefndin krefst þess ennfremur
að Volkskammer komi tafarlaust
saman til að ræða vandræðin í
stjórnmálum landsins. - Berliner
Zeitung, blað á vegum kommún-
istaflokksins, gagnrýndi í gær til-
löguna um að draga úr hömlum á
ferðum úr landi sem ófull-
nægjandi ráðstöfun og enn
iengra gekk hópur háskólamanna
í Potsdamakademíunni, sem
sögð er hafa mikil áhrif. f opnu
bréfi til miðnefndar kommúnist-
aflokksins segja þeir að flokkur-
inn megi sjálfum sér um kenna,
hvernig ástandið sé orðið, því að
hann hafi á liðnum árum alltaf
brugðist við hófsamri gagnrýni af
hroka sem borið hafi fáfræði
vitni. Krefjast háskólamennirnir
þess að fyrir árslok sé haldið sér-
þing flokksins til að gera á honum
gagngerar breytingar. Líklegt má
telja að gagnrýnin frá stjórnar-
skrárnefnd og Potsdamakademí-
unni hafi ráðið úrslitum um það
að stjórnin sagði af sér.
Stjórnmálaráð flokksins,
valdamesta stofnun hans og þar
með ríkisins, kemur saman í dag
og er búist við að þá segi af sér
störfum í ráðinu einir fimm
rosknir fulltrúar, allir í íhalds-
samara lagi. Mótmæla- og kröfu-
fundir halda áfram á götum borga
og sama er að segja um fólks-
strauminn til Vestur-Þýskalands.
Yfir 31,000 Austur-Þjóðverjar
hafa flúið þangað yfir Tékkósló-
vakíu síðan á föstudag og tala
þeirra, sem flust hafa eða flúið
það sem af er árinu, er komin upp
í 194,000. Reuter/-dþ.
Egon Krenz, hinn nýi aðalvald-
hafi Austur-Þýskalands - hann er
greinilega þeirrar skoðunar að
það sé þó alltaf búningsbót að
bera sig karlmannlega.
7. nóv.-hátíðahöld
Atök í Kisjinjev
Hersýningum ogfundum aflýst í Georgíu og
Armeníu
Sovétríkin
Óháð hábðarganga í Moskvu
Súfyrstasíðaná3. áratug. Krafistfjölflokkakerfis. Gorbatsjovheitir
að halda áfram á sömu braut en segir damóklessverð hanga yfir
Sovétríkjunum
Róttækir Sovétmenn stofnuðu
til sérstakrar göngu um mið-
borg Moskvu í gær í tilefni 72 ára
afmælis byltingar bolsévíka í
Petrógrad, upphafs Sovétríkj-
anna. Þátttakendur í göngunni
voru um 10,000 talsins að sögn
fréttamanns Reuters og af ýmsum
stéttum og þjóðfélagshópum. Er
þetta í fyrsta sinn frá því á 3. ára-
tugnum sem haldið er upp á 7.
nóv., helsta opinbera hátíðisdag
Sovétríkjanna, með göngu og
fundi sem valdhafar standa ekki
fyrir.
I göngu þeirra róttæku fóru
fremstir þrír æðstaráðsþingmenn
frá Moskvu, Telman Gdljan, Júr-
íj Andrejev og Arkadíj Mura-
sjov. Göngumenn kröfðust m.a.
afnáms einokunar kommúnista-
flokksins í stjórnmálum og fjöl-
flokkakerfis. Einn talsmaður
göngumanna kvað daginn sögu-
legan og fyrir aðeins ári hefði
engum dottið í hug að svona
nokkuð ætti eftir að eiga sér stað.
Á Rauða torginu fóru fram að
vanda hátíðahöld á vegum hins
opinbera og stóð Gorbatsjov
forseti sem fyrri leiðtogar á graf-
hýsi Leníns og tók kveðjum
fólksins. Næstur honum stóð
Níkolaj Ryzjkov, forsætisráð-
herra. Hefðbundin hersýning var
miklu fyrirferðarminni en vaninn
hefur verið og í henni einkum
varnarvopn, efalaust til að leggja
áherslu á stefnu Gorbatsjovs um
afvopnun og friðsamleg sam-
skipti við Vesturlönd. Fólk sem
gekk tugþúsundum saman í fylk-
ingu yfir torgið að hersýningu
lokinni lýsti stuðningi við glas-
nost, lýðræði og perestrojku.
Sumir mannanna á götunni
létu í ljós að lítil ástæða væri til
hátíðahalda, meðan vöruskortur-
inn væri eins og hann væri orðinn.
Sjónvarpsviðtal var haft við Gor-
batsjov á pallinum á grafhýsinu
(það fyrsta á þeim stað) og kvað
hann damóklessverð hanga yfir
Sovétríkjunum vegna erfiðleika
þeirra, sem perestrojka gengi nú í
gegnum. En hann kvað enga leið
vera til baka. „Við verðum að
sækja fram hraðar og hraðar til
nýrrar hugsunar,“ sagði forset-
inn. Reuter/-dþ.
Til áfloga kom í gær í Kisjinjev,
höfuðborg Sovét-Moldavíu,
milli lögreglu og moldavískra
þjóðernissinna. Talsmaður Al-
þýðufylkingarinnar moldavísku
segir um 30,000 manns hafa tekið
þátt í mótmælaaðgerðum til að
hindra að hersýning færi fram á
Lenínstorgi þar í borg og hafi
fólkið ruðst í gegnum raðir lög-
reglumanna og síðan yfir skrið-
dreka og önnur vígtól inn á torg-
ið.
Forustumenn lýðveldisins,
sem tekið höfðu sér stöðu á palli
við torgið að vanda, lögðu á flótta
er manngrúinn flæddi inn á það.
Hætt var við hersýninguna.
Nokkrir menn meiddust í átök-
unum og lögregla handtók ein-
hverja.
í Georgíu og Armeníu var
bæði hersýningum og útifundum í
tilefni byltingarafmælisins aflýst,
að líkindum vegna þrýstings frá
þjóðernissinnum. f Georgíu eru
menn reiðir sovésku stjórninni
vegna árásar lögreglu á mót-
mælafólk í Tíflis í aprfl s.l. er 20
menn voru drepnir og Armenum
líkar illa að Fjalla-Karabak skuli
ekki hafa verið sameinað Armen-
íu. Héraðið heyrir undir Sovét-
Aserbædsjan, enda þótt mikill
meirihluta íbúa þar sé armen-
skur. Sovéska stjórnin hefur ekki
Namibía
Kosið til
stjómlagaþings
Baráttan stendur um hvort SWAPO fái tvo
þriðju hluta atkvæða
Kosningar hófust í Namibíu í
gær og standa til 11. þ.m. Al-
mennt er búist við að sjálfstæðis-
hreyflngin SWAPO fái meiri-
hluta atkvæða, en hún stefnir að
því að ná tveimur þriðju hlutum
atkvæða. Fái hreyfingin svo
mikið fylgi, verður hún ein um að
setja landinu stjórnarskrá.
Samkvæmt fréttum fór allt
friðsamlega fram fyrsta daginn og
var kjörsókn mikil. Heitt hefur
verið í kolunum í kosningabarátt-
unni og mikið um gagnkvæmar
ásakanir um ógnanir við kjósend-
ur milli SWAPO og Lýðræðislega
Turnhallebandalagsins, aðal-
andstæðings SWAPO. Nokkrir
menn hafa verið drepnir. Alls
bjóða 10 flokkar og samtök fram í
kosningunum. Um 700,000
manns eru á kjörskrá. Kosnir
verða 72 fulltrúar á stjórnlaga-
þing, sem ætlað er að setja
landinu stjórnarskrá.
8000 manns lið á vegum Sam-
einuðu þjóðanna vakir yfir kosn-
ingunum og segir yfirmaður þess,
Finninn Martti Ahtisaari, að
aldrei í mannkynssögunni hafi
farið fram kosningar undir svo
gaumgæfilegu eftirliti.
Reuter/-dþ.
Heitt hefur verið f kolunum í nami-
bísku kosningabaráttunni. Hvít
kona og þrjú börn helltu fyrir
nokkrum dögum bensíni á gröf
Antons Lubowski, hvíts forustu-
manns í SWAPO, sem myrtur var
fyrir nokkru, og kveiktu í.
viljað breyta þeirri skipan af ótta
við ofsaviðbrögð af hálfu Asera.
Reuter/-dþ.
Ný Hollandsstjórn
Ný ríkisstjórn settist í gær á
ráðherrastóla í Hollandi eftir
stjórnarkreppu sem staðið hefur
yfir frá því eftir þingkosningar
þarlendis í sept. s.l. Að nýju
stjórninni standa tveir stærstu
stjórnmálaflokkar Hollendinga,
Kristilegi demókrataflokkurinn
og Verkamannaflokkurinn. For-
sætisráðherra er Ruud Lubbers,
kristilegur demókrati sem hefur
gegnt því embætti óslitið síðan
1982. Varaforsætis- og fjármála-
ráðherra er Wim Kok, leiðtogi
Verkamannaflokksins, með
utanríkismál fer Hans Van Den
Broek, kristilegur, og með varn-
armál Relus Ter Beek, Verka-
mannaflokknum.
Jafnretti fyrir
homma í
Massachusetts
Öldungadeild þingsins í Mass-
achusetts samþykkti í fyrradag
frumvarp til laga þess efnis, að
bannað sé þar í ríki að hommar
sæti misrétti á vinnu-, húsnæðis-,
lána- og tryggingamarkaði, sem
og að þeir séu settir hjá um opin-
bera þjónustu. Michael Dukakis
ríkisstjóri, frambjóðandi dem-
ókrata í forsetakosningunum s.l.
ár, segist ætla að undirrita frum-
varpið, en andstæðingar þess
hafa Iýst því yfir að þeir muni eigi
að síður reyna að hrinda því með
því að leggja það undir dóm kjós-
enda n.á. Hart hefur verið deilt
um málið í Massachusetts í 17 ár
samfleytt. Það er annað ríki
Bandaríkjanna til að löggilda
ákvæði um jafnrétti homma.
Fyrst ríkjanna til þess varð Wisc-
onsin 1982.
Borgarstjóra
brugðið um
krakkneyslu
Eiturlyfjasali nokkur sagði
fyrir rétti í fyrradag að hann hefði
oftar en einu sinni selt Marion
Barry, borgarstjóra í Washing-
ton, höfuðborg Bandaríkjanna,
krakk, sem er unnið úr kókaíni.
Þetta er ekki í fyrsta sinn, sem
Barry, er verið hefur borgarstjóri
í næstum 11 ár, er sakaður um
eiturlyfjaneyslu, en hann neitar
öllum sökum í því efni og ekkert
hefur sannast á hann. En þetta
hefur orðið til þess að vinsældir
hans hafa mjög dalað. í Washing-
ton eru framin fleiri morð en í
nokkurri annarri bandarískri
borg, að tiltölu við fólksfjölda, og
stafar sú óöld að mestu af eitur-
lyfjaneyslu.
6 SIÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvlkudagur 8. nóvember 1989