Þjóðviljinn - 11.11.1989, Blaðsíða 4

þJÓOVILJINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Berlínarniúrinn
úr sögunni
Þá er Berlínarmúrinn hruninn í reynd, nýir ráöamenn í
DDR, Austur-Þýskalandi hafa afnumiö allar hömlur á ferða-
frelsi þegna landsins. Þau tíðindi heföu þótt meö ólíkindum
fyrir nokkrum mánuöum, en eru reyndar eðlilegt framhald
bæöi af þeim tilslökunum um feröalög til Vestur-Þýskalands
sem áöur voru gerðar og hinni voldugu og friösömu hreyf-
ingu um pólitískar umbætur sem risið hefur á skömmum
tíma í Austur-Þýskalandi. Þaö er fagnaðarefni aö gáttir allar
opnast á múr, sem hefur veriö spennuvaldur í samskiptum
austurs og vesturs, tilræöi viö mannréttindayfirlýsingar og í
reynd tafiö fyrir nauösynlegri umbótaþróun í því ríki sem
gerði tilkall til aö vera „sósíalískur valkostur" á þýskri grund.
Hvaö gerist næst? Þegar í fyrradag lögðu margir leiö sína
vestur á bóginn, sumir spá þvílíkum fólksstraumi til Vestur-
Þýskalands aö þar komi til meiriháttar vandræöa í atvinnu-
og húsnæöismiölun. Þó er ekki víst aö þær spár gangi eftir:
ef menn vita fyrir víst aö þeir geta farið úr landi aö freista
gæfunnar ef þeir vilja og fyrst búiö er aö boöa frjálsar kosn-
ingar í landinu, þá má eins búast viö aö menn fari sér hægt
og að þau öfl styrkist sem vilja spreyta sig á virkri þátttöku í
umbótum heima fyrir.
Og hver verður sú umbótaþróun? DDR leitaöi sér réttlæt-
ingar sem ríki í því, aö þaö væri valkostur, eitthvað allt annaö
en vesturþýskur kapítalismi byði upp á. Umbótasinnar þar í
landi hafa reyndar talaö í þá veru margir hverjir, aö þeir vilji
taka með sér inn í nýja tíma markaðskerfa ýmislegt þarflegt
úr félagslegu öryggisneti sem DDR hefur státaö af. DDR,
segja sumir þeirra, á aö vera „afkastaþjóðfélag en ekki
þjóöfélag þar sem hver treður á öörum“. Hvaö svo verður,
þaö veit enginn. Allt gerist meö mjög skjótum hætti - vel
getur þaö verið, aö næst verði þeir ofan á í pólitískum
vinsældaslag sem taka fyrirvaralausa trú á blessun frjáls-
hyggju og einkavæðingar á öörum sviöum. Einstefna og
valdeinokun ríkisflokks í fjörtíu ár kallar á sterka gagnsefjun:
allt hlýtur aö vera gott sem „þeir“ kölluöu illt. Sem fyrr segir:
áhrif slíkrar gagnsefjunar geta ráöið miklu á næstunni - eöa
þar til menn reka sig á vandamál af „vestrænum" toga sem
þeir hreppa í staö hinna „austrænu".
Altént vita allir, að sú þróun sem hafin er mun draga mjög
rækilega úr þeim mun sem hefur verið á þýsku ríkjunum
tveim. Enda tala nú allir sig hása um það, hvort sameining
þessara ríkja sé ekki á döfinni á næstunni, er ekki ástæöu-
laust að þau séu tvö? Það hefur lengi verið siður við meira
eða minna hátíðleg tækifæri að gjalda varaþjónustu þeirri
hugmynd að vitanlega eigi Þýskaland að sameinast ein-
hverntímann, en aðstæöur hafa í raun verið þær, aö fáir hafa
litið á sameiningarmálin sem raunhæft verkefni. En þær
spurningar sem nú vakna um þau mál draga strax upp langa
keðju annarra spurninga bæði um tilverugrundvöll hernaö-
arbandalaganna tveggja, um rótgróinn ótta bæði í austri og
vestri við sterkt Þýskaland og svo um þaö, hvort sameining-
arþróun í Þýskalandi hljóti ekki að setja stórt strik í reikninga
Evrópubandalagsins. Allt verður þetta mjög til kappræöu
á næstu misserum. Og þá verður ekki síst ástæöa til þess
fyrir íslendinga að fylgjast vel meö einum þætti þessara
mála: Ný tegund samskipta milli þýsku ríkjanna og hugsan-
leg sameining þeirra hlýtur aö margfalda líkur á því aö
sovéskir og bandarískir herir veröi sendir heim frá Miö-
Evrópu og hernaðarbandalögin verði varla annað en skuggi
af sjálfum sér. Slík þróun fæli í sér gott fordæmi sem við
þurfum aö kunna aö færa okkur í nyt.
ÁB
Útkeyrsla, afgreiðsla, ritstjórn:
Síöumúla 6, Reykjavík, símar: 68 13 33& 68 16 63.
Símfax:68 19 35
Auglýsingar: Síöumúla 6, símar 681331 og 681310.
Umbrot og setning: Prentsmiöja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaöaprent hf.
Verð í lausasölu: 90 kr. Nýtt Helgarblað: 140 kr.
Áskriftarverö á mánuði: 1000 kr.
þJÓÐVILJINN
Síðumúla 6-108 Reykjavík
Sími: 681333
Kvöldsími: 681348
Símfax:681935
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Ritstjórar: Árni Bergmann, ólafur H. Torfason.
Fróttastjórl: SigurðurÁ. Friðþjófsson.
Aðrlrblaðamenn: Dagur Þorleifsson, ElíasMar(pr.),Guðmundur
RúnarHeiðarsson, HeimirMár Pétursson, Hildur Finnsdóttir(pr.),
Ingibjörg Þorsteinsdóttir, Jim Smart (Ijósm.), Kristinn Ingvarsson
(Ijósm.), LiljaGunnarsdóttir, ÓlafurGíslason.ÞorfinnurOmarsson
(íþr.), ÞrösturHaraldsson.
Skrif8tofustjóri: Sigrún Gunnarsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsinga8tjóri:0lgaClausen.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Svanheiður Ingi-
mundardóttir, UnnurÁgústsdóttir.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Þorgerður Sigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Útbreiðslu-ogafgreiðslustjóri:GuðrúnGísladóttir.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Halla Pálsdóttir, Hrefna
Magnúsdóttir.
Innheimtumaður: Katrín Bárðardóttir.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 11. nóvember 1989