Þjóðviljinn - 14.11.1989, Blaðsíða 5

VIÐHORF
Fullveldi Nicaragua og riftun vopnahlés
„Enginn okkar, hvorugur
flokkanna, þvert á pólitíska lit-
rófið, hefur hugsað sér að þola
þetta hneyksli.”
Sagði Robert Dole, öldunga-
deildarþingmaður 31. október
síðastliðinn eftir að öldungadeild
Bandaríkjaþings hafði samþykkt
einróma að fordæma yfirlýsingu
Daniels Ortega, forseta Nicarag-
ua. Yfirlýsingin var þess efnis, að
ríkisstjórnin hefði í hyggju að
rifta vopnahlénu við kontrana,
sem hefur ríkt frá því í mars 1988.
Hinn 1. nóvember var svo
vopnahléð numið úr gildi. í til-
kynningu Nicaraguastjórnar
segir m.a.: „Síðustu þrjár vikurn-
ar hafa 1100 málaliðar farið inn á
landsvæði okkar. Þeir hafa not-
fært sér einhliða vopnahléð er
Nicaraguastjórn lýsti yfir, og þeir
ganga fyrir því sem kallað er
„mannúðaraðstoð” Bandaríkja-
þings.”
I apríl síðastliðnum komu
demókratar og rebúblikanar sér
saman um að veita kontrunum 49
miljónir Bandaríkjadala í stuðn-
ing fram að kosningunum í febrú-
ar.
Atkvæðagreiðsla öldunga-
deildarinnar er nýjasta aðgerðin
sem beinist að pólitískri einangr-
un Nicaragua, áframhaldandi ár-
ásum á efnahags- og hernaðar-
sviðinu og eru ögrun við fullveldi
landsins.
Yfirlýsing Ortega var gefin á
fundi þjóðhöfðingja Ameríku-
ríkja í Costa Rica 27. október og
kemur í kjölfar stigmagnandi á-
rása kontranna í Nicaragua.
Markmið kontranna er að hræða
fylgismenn Sandinistaj-hreyfing-
arinnar (FSLN) frá því að taka
þátt í kosningunum 25. febrúar
næstkomandi.
f síðustu árás sinni af mörgum á
óbreytta borgara, réðust kontr-
arnir á fylgismenn FSLN úr laun-
Gylfi Páll Hersir skrifar
sátri, þar sem þeir voru á leiðinni
að láta skrá sig á kjörskrá, og
myrtu 19 þeirra.
í friðarsamkomulaginu sem
undirritað var af forsetum fimm
Mið-Ameríkuríkja er kveðið á
Viðskiptabannið er hluti af
stríði Bandaríkjastjórnar gagn-
vart Nicaragua. Bandaríska
heimsvaldastefnan hefur drott-
nað yfir Nicaragua í áratugi. Þess
vegna hefur landið verið háð
varnarmálaráðherra. Önnur
„eftirlitsnefnd” er undir forystu
James Carter, fyrrverandi forseta
Bandaríkjanna.
Þessar aðgerðir hafa notið
stuðnings meirihluta beggja
„Ísíðustu árás sinni afmörgum á óbreytta
borgara, réðust kontrarnir áfylgismenn
FSLN úr launsátri, þar sem þeir voru á
leiðinni að láta skrá sig á kjörskrá, og myrtu
19þeirra“
um afvopnun kontranna og flutn-
ing þeirra frá Hondúras til
Nicaragua eða einhvers þriðja
lands fyrir 5. desember.
Samkomulagið kveður einnig á
um að allri hernaðaraðstoð við
„ólögmæta heri á svæðinu” verði
hætt.
Þvert á skilyrði samkomu-
lagsins er afvopnun kontranna
ekki enn hafin. Nefnd sem komið
var á fót af Samtökum Ameríku-
ríkja (OAS) og Sameinuðu þjóð-
unum skipaði kontrunum
afdráttarlaust að yfirgefa Hond-
úras. Utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna, James Baker og aðalrit-
ari Sameinuðu þjóðanna (Sþ),
Javier Pérez de Cuéllar
gagnrýndu þessa yfirlýsingu.
Báðir lögðu áherslu á að kontr-
arnir ættu að afvopnast af fúsum
og frjálsum vilja!
Aðeins fáeinum dögum fyrir
fundinn í Costa Rica framlengdri
ríkisstjórn George Bush viðskipt-
abann Bandaríkjanna á Nicara-
gua.
Bandarfkjunum hvað varðar
verslun, lyf, vélar, varahluti allt
frá bílum til iðnaðar- og land-
búnaðartækja, auk fjölda ann-
arra félagslegra og efnahagslegra
nauðsynja.
Þá hefur Bandaríkjastjórn
staðið fyrir umfangsmikilli her-
ferð sem felur í sér beina íhlutun í
kosningarnar í Nicaragua.
Hinn 22. október skrifaði Bush
undir löggjöf, með stuðningi
bæði demókrata og repúblíkana,
þar sem veittar eru 9 miljónir
Bandaríkjadala til kosninganna í
Nicaragua. Þar af fara 4 beint til
Sameinuðu þjóðarandstöðunnar
(UNO), aðalandstæðinga FSLN í
kosningunum.
Hundruð alþjóðlegra fulltrúa
frá Sþ og OAS hafa farið til Nic-
aragua til þess að fylgjast með
kosningaundirbúningnum. Leið-
togi sendinefndar Sþ er Elliot
Richardson, en hann hefur oft
gegnt ríkisstjórnar- og sendi-
herrastöðum á vegum þriggja
forseta, þar á meðal embætti
MINNING
Agústa Jónsdóttir
w Fædd 11. 5. 1906 - Dáin 1. 11. 1989
Fœdd 11
„Hafðu engar áhyggjur Guðný
mín, ég tek bara aðfangadaginn
og þú tekur jóladaginn. Ara-
mótunum björgum við líka.“
Mamma vann úti og kom heim á
hádegi á aðfangadag og átti þá
allt eftir að gera eins og gengur.
Þannig að hún kveið svolítið fyrir
hátíðunum, enda orðin ekkja
með okkur systkinin. Þessi
lausnarorð komu frá verðandi
tengdamóður eldri systur
minnar, Ágústu, og þarf ekki að
orðlengja það, að svona fóru há-
tíðahöldin fram næstu áratugi.
Ágústa er einn heilsteyptasti
og traustasti persónuleiki sem ég
hef kynnst á ævinni. Aldrei datt
af henni né draup, en þegar hún
kvað upp úr með eitthvað, sáu
allir á augabragði að einmitt
svona átti málið að vera. Góð-
mennskan, höfðingsskapurinn og
hlýjan sem ljómaði af þessari
konu var einstök. Hún hafði sér-
stakt lag á börnum og ól upp
barnabörn sín öll meira eða
minna og barnabarnabörnin áttu
visst skjól hjá henni líka.
Ágústa var gift Skarphéðni
Helgasyni togaraskipstjóra, sem
reyndist mér og systur minni eins
og besti faðir. Oll áramót upp frá
þessu, þegar Héðinn var í landi,
sátum við að spili, og rifumst svo
glæsilega um pólitík, að öllum
hurðum var lokað á okkur. Þegar
ég varð svo háseti hjá Héðni,
varð nú minni tími hjá yfirvaldinu
í spil, en þegar talið barst að nótt
hinna löngu hnífa, stóðst hann
ekki mátið. Hvað var líka eitt
Sovéttrúboð, uppá það að ná
kapteininum í rússa.
Ágústa og Héðinn áttu yndis-
legt heimili að Suðurgötu 83 í
Hafnarfirði. Þetta varð nú annað
heimili mitt. Eitt sinn smíðaði ég
mér kajak og reri útá Hafnar-
fjarðarhöfn. Farkosturinn sökk,
en ég náði landi. Þá var ekki
„Hótel Sheraton" komið á nýju
bryggjuna í Firðinum, en veiting-
ar Agústu gáfu því ekkert eftir.
Ef mig vantaði vinnu í skólafrí-
um, þá var bara hringt í Fjörðinn.
Togari var við bryggju og nóg að
gera og síðan veisla fyrir ungan
verkamann hjá Ágústu. Þegar
systir mín og mágur byggðu í
„Allsleysunni” uppá Mosabarði
árið 1956 færðist vettvangurinn
ofar í Fjörðinn, hjónakornin
unnu úti, en Ágústa passaði
heimilið og börnin.
Ágústa er ein sautján systkina,
barna þeirra mætu hjóna Jóns
Guðmundssonar og Ingibjargar
Jónsdóttur á Gamla-Hrauni í
Árnesþingi. Hún var skírð
11. 1989
Ágústína en jafnan kölluð Ágústa.
Hún fæddist að Framnesi, en fór
fimm ára gömul til Þórðar bróður
síns að Bergi í Vestmannaeyjum
og þaðan til Gíslínu móðursystur
sinnar og Árna manns hennar í
Ásgarði í Vestmannaeyjum og
ólst þar upp. Árið 1927 giftist hún
Einari Guðbjartssyni loftskeyta-
manni í Reykjavík, en hann fórst
með e/s Brúarfossi þá um sumar-
ið. Síðan bjó hún með Karli Rós-
enkjær verslunarmanni í Vest-
mannaeyjum og er Árni sonur
þeirra. Karl dó árið 1939 og
skömmu seinna kynntist hún
Skarphéðni, en þau eignuðust sitt
heimili í Hafnarfirði.
Að Ágústu standa ýmsir glæsi-
legustu ættbogar landsins og er
skemmst að minnast Bergsættar-
innar, sem Guðni prófessor
bróðir hennar skrifaði um. Ég
naut þess í æsku að fá að kynnast
sumu þessu fólki og sonur fátækr-
ar ekkju baðaði sig óspart í birt-
unni og gleðinni, sem fylgdi þess-
ari fjölskyldu. Einn bróðir Ág-
ústu var Lúðvík bakari á Selfossi,
en dóttir hans er Ásta gift Geir
Gunnarssyni alþingismanni. Þau
byggðu líka í „Allsleysunni" á
Börðunum og með fleiri vinum
og kunningjum af Holtsgötunni
og víðar í Firðinum má segja, að
þetta hafi verið ein stór fjöl-
skylda, sem deildi öllum hátíðum
og uppákomum saman.
Að leiðarlokum þakka ég öðl-
ingi barngæskuna, styrkinn og
gleðina. Eg votta Skarphéðni,
Árna og öllum ættingjum og vin-
um mína dýpstu samúð. Kær-
leikans Guðs hefur lagt barn sitt
sér að hjarta.
Guðíaugur Tryggvi Karlsson
flokka á Bandaríkjaþingi. Og þar
eru engin merki þess að andstaða
sé við að halda kontraaðstoðinni
áfram eftir nóvemberlok þegar á
að endurskoða hana, að
viðskiptabannið verði framlengt
eða afVopnun kontranna frestað.
Bandaríkjastjórn heldur fast í
þá skoðun, að hún hafi rétt til
þess að lýsa því yfir hvort kosn-
ingarnar séu „frjálsar og heiðar-
legar” á sama tíma og hún íhlut-
ast beint, pólitískt sem hernaðar-
lega, í rétt fullvalda ríkis.
Talið er að sex til tíu þúsund
málaliðar séu í Hondúras núna og
segir Nicaraguastjórn að sex
hundruð hafi farið inn í Nicarag-
ua síðasta mánuðinn. Alls séu þar
nú 2.500 málaliðar.
George Buch var svo
hneykslaður á því að Nicaragua-
menn hygðust verjast auknum
árásum konstranna, að hann gat
ekki haldið aftur af kynþáttafor-
dómunum. Hann kallaði Ortega
„smávaxna manninn” og líkti
honum við „skepnu í garðveislu”.
Ortega svaraði þessu í ræðu
sem hann hélt þann 29. október í
borginni Rivas í syðri hluta Nic-
aragua: „Það er rétt að Buch er
maður hár. Hann þjáist af Gulli-
ver meinloku og ætti ekki að
gleyma því að dvergarnir bundu
Gulliver. Það má vel vera að
Buch forseti með Gulliver
meinlokuna líti svo á, að í róm-
önsku Ameríku séu dvergar, (en)
hann ætti ekki að gleyma því að
þjóðir okkar eru stoltar og vand-
ar að virðingu sinni. Ég er stoltur
af að vera smávaxinn maður
hinnar miklu (nicaraguönsku) al-
þýðu. Ég myndi skammast mín
fyrir að vera Gulliver Buch, sem
kúgar smærri þjóðir og veldur
þeim tjóni.”
Þessum hrokafullu og herskáu
aðgerðum Bandaríkjastjórnar
verða allir að mótmæla, sem láta
sig varða stuðning við rétt íbúa
Nicaragua til að stjórna eigin
landi. Kröfurnar á hendur
Bandaríkjastjórnar eru því:
Hættið öllum stuðningi við
kontrana
Nemið viðskiptabannið úr gildi
Hættið allri íhlutun í kosning-
arnar í Nicaragua.
Gylfi Páll Hersir dvaldi í Nicarag-
ua um tveggja mánaða skeið,
haustið 1987. Hann skrifaði for-
mála að bókinni „Byltingin í
Nicaragua, ræður og rit sandin-
ista”.
Ekki hugsað
um fólkið
Þar sem nafni mínu er blandað
í skrif um bílastæðismál og svok-
allaða vettvangskönnun á bak-
lóðum húsanna við Skúlagötu og
Rauðarárstíg í Þjóðviljanum í
dag, fimmtudaginn 9. nóvember,
vil ég leggja nokkur orð í belg.
Varðandi vettvangskönnun
þessa sem gatnamálastjóri vitnar
í, þá vil ég geta þess að ég er
uppalinn í hverfinu, auk þess sem
ég hef rekið fyrirtæki þar um
fjölda ára. Hef ég því fylgst náið
með málefnum hverfisbúa um ár-
abil.
Þegar ég frétti um að setja ætti
upp hlið fyrir frímúraralóðina
hafði ég samband við Inga Ú.
Magnússon gatnamálastjóra og
spurði hann hvað hann hygðist
gera við bfla fólks í hverfinu og
þeirra fjölmörgu sem þar starfa.
Á þessari lóð hefur fólk lagt bfl-
um sínum frá því að hús fóru að
rísa í hverfinu. Varð heldur fátt
um svör hjá gatnamálastjóra,
nema hvað hann sagði að þetta
væri mikið vandamál í borginni.
Það vissi ég reyndar.
Einn morguninn sá ég Inga Ú.
ásamt fleira fólki vera að skoða
og ræða saman við hið umrædda
hlið. Gekk ég til fólksins og
spurði Inga Ú. hvort hann væri
búinn að leysa vandamál þau sem
sköpuðust í hverfinu með því að
loka frímúraraportinu. Talaði
Ingi þá um að setja bílana út á
leikvöll og gekk ég með honum
og fylgdarliði hans út á leikvöll-
inn. Meðan fólk var að virða fyrir
sér leikvöllinn spurði ég hvað
meiningin væri að gera við krakk-
ana. Svarið sem ég fékk var að í
hverfinu væru fáir eða engir
krakkar. Ég lét í ljós efasemdir
um að þetta væri rétt, en sá að lítt
mundi duga að deila við höfð-
ingja þessa. Fáir vita þó betur en
hárskerinn í hverfinu sem hefur
mikil tengsl við hverfisbúa, að
þarna býr aragrúi af ungu fólki
sem á börn.
Lokaorð mín til gatnamála-
stjórans voru þau að það væri
greinilega ekki verið að hugsa um
fólkið. Hann sagði hinsvegar að
hann væri að fara milliveginn.
Þetta bréf er skrifað til að fyrir-
byggja þann misskilning að ég
hafi átt einhvern þátt í því að bfl-
astæði var opnað á leikvelli barn-
anna í hverfinu. Öðru nær, ég tel
öllu nær að leikvöllurinn verði
lagfærður, og bflarnir gerðir út-
lægir úr húsagarðinum og af
leikvellinum. Ef það væri í mínu
valdi eða verkahring að ákveða
staðsetningu bflastæða í borg-
inni, þá mundi hið umrædda hlið
á frímúraraplaninu aldrei hafa
verið sett upp.
Með vinsemd og virðingu,
Pétur Melsteð
ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 5
Leiðréttingar
í grein um umhverfismál í
laugardagsblaði Þjóðviljans urðu
þau pennaglöp í frásögn af ráð-
stefnu Lífs og lands að Jón Óttar
Ragnarsson, fyrsti formaður
samtakanna var ranglega sagður
hafa verið fyrsti formaður Land-
verndar.
f sömu grein var frásögn af ráð-
stefnu Landverndar um umhverf-
isráðuneyti á föstudaginn og
Auður Sveinsdóttir þar titluð for-
maður Landverndar. Hið rétta er
að Auður var ekki kosin formað-
ur fyrr en á laugardaginn, en
gegndi varaformannsstöðu fram
að þeim tíma. Þorleifur Einars-
son hefur verið formaður Land-
verndar undanfarin 10 ár.
ÓHT