Þjóðviljinn - 05.12.1989, Blaðsíða 6

ERLENDAR FRETTIR
Mölturáðstefna
Samvinna í stað samkeppni
Stefntað helmings niðurskurði langdrœgra kjarnavopna. Bush býður upp á bestukjarasamning.
Sameiginlegur uggur um aðþróunin í Austur-Evrópu fari úr böndunum
Forsetar Bandaríkjanna og So-
vétríkjanna, þeir George Bush og
Míkhaíl Gorbatsjov, ræddu
margt á ráðstefnu sinni við Möltu
um helgina en einbeittu sér eink-
um að samböndum ríkja sinna,
afvopnun og vígbúnaðareftirliti,
viðskiptum, Austur-Evrópu og
Mið-Ameríku.
Báðir fögnuðu batnandi sam-
skiptum stórvelda þeirra er þeir
stjórna og komst Bush svo að
orði, að nú færi í hönd nýtt tíma-
bil samvinnu fremur en sam-
keppni þeirra á milli. í sumum
umsögnum um ráðstefnuna er
komist svo að orði, að með henni
hafi formlega verið bundinn endi
á kalda stríðið.
Forsetarnir urðu sammála um
að stefna að því að samningur um
helmings niðurskurð langdrægra
kjarnavopna í eigu risaveldanna
verði frágenginn til undirritunar
er þeir hittast næst í júní n.k.
Ákveðið hefur verið að sá
leiðtogafundur verði í Bandankj-
unum. Gorbatsjov stakk upp á
því að afvopnun á höfunum yrði
tekin inn í viðræðurnar í Vín um
niðurskurð hefðbundins vígbún-
aðar í Evrópu, en því hafnaði
Bush. Að sögn Gorbatsjovs mið-
aði þeim eitthvað áleiðis viðvíkj-
andi fyrirhuguðum sáttmála um
afnám efnavopna.
Bush kom fram með tillögur
um ráðstafanir til að aðlaga So-
vétríkin efnahags- og viðskipta-
kerfi Vesturlanda. Bauð hann
A ustur-Þýskaland
Obreyttir flokksmenn felldu forustu
Ríkisflokkur óstarfhœfur í bráð. Honecker gerðurflokksrækur við
tólfta mann. Mittag og Tisch handteknir
Sósíalíski einingarflokkurinn,
ríkisílokkur Austur-Þýskalands
frá stofnun þess ríkis, hefur látið
af því hlutverki og dregið sig í hlé
frá landsmálum í bráðina, eða
þangað til þing flokksins, sem
kvatt hefur verið til, hefst 15.
þ.m. Þetta er að sögn niðurstaða
afsagnar gervallrar forustu
flokksins á sunnudag.
„Það er enginn flokkur
lengur,“ sagði erlendur stjórnar-
erindreki. „Aðeins umsjónar-
menn sem opna póst og raða stól-
um fyrir flokksþingið.“ Afsögn
flokksforustunnar hefur vakið
gífurlega athygli, jafn utanlands
sem innan. Svo er að sjá að það
sem knúði forustuna til að taka
þetta skref hafi fyrst og fremst
verið þrýstingur innan flokksins
sjálfs. Meðal flokksfélaga er al-
mennt litið svo á að flokkurinn sé
svo óvinsæll orðinn vegna spill-
ingar og valdsmisbeitingar ráða-
manna að skipta verði gersam-
lega um forustu, til þess að hann
eigi einhverja möguleika í frjáls-
um kosningum, sem að öllum lík-
indum fara fram á næsta ári.
Allt stjórnmálaráð flokksins,
til skamms tíma eiginleg ríkis-
stjórn, sagði af sér á sunnudag og
sömuleiðis öll miðnefnd flokks-
ins. Þar með lét Egon Krenz af
embætti aðalritara flokksins, en
þeirri stöðu hefur hann gegnt í sjö
vikur aðeins. Hann er áfram for-
seti ríkisins, en því embætti fylgja
ekki teljandi völd. Líkur eru á að
ferli Krenz í stjórnmálum sé senn
lokið, því að ljóst er að hann ný-
tur lítils trausts meðal almenn-
ings. Þar sem ríkisflokkurinn er
lamaður eru völdin nú í raun í
höndum ríkisstjórnarinnar undir
forustu Hans Modrow, forsætis-
ráðherra. Hann virðist vera nán-
ast sá eini af fyrri ráðamönnum,
sem nýtur almennra vinsælda. Til
þess að stjórna flokknum til bráð-
abirgða og undirbúa flokksþingið
hefur verið útvalinn starfshópur
umbótasinna og flokkssvæðis-
stjóra. Þar í hópi eru Markus
Wolf, fyrrum yfirmaður njósna-
þjónustunnar með allmerkilegan
Eitt meshi rána
Noregssögu
Þrír grímuklæddir ræningjar
óku í gær vörubfl á sérbyggðan bfl
í þjónustu stærsta banka Noregs,
Christiania Bank og Kreditkasse,
og komust undan með um sex
miljónir norskra króna. Rán
þetta, sem átti sér stað í Osló, er
að sögn lögreglu eitt þeirra mestu
í sögu Noregs.
Krenz (t.h., hór með Manfred Gerlach, leiðtoga austurþýskra frjálsdemókrata, er Volkskammer samþykkti
að fella ákvæðið um forustu Sósíalíska einingarflokksins úr stjórnarskrá) - verður honum rutt frá á hæla
Honecker?
feril að baki og Wolfgang Berg-
hofer, borgarstjóri í Dresden.
Á flokksþinginu á að kjósa
flokknum nýja miðnefnd og ræða
breytingar á stefnu hans og regl-
um. Eru spár mjög mismunandi
um það, hvort þeirri forustu tak-
ist að koma flokknum á laggimar
á ný eður ei. Austurþýskir fjöl-
miðlar eru dag eftir dag fullir af
harðri gagnrýni gegn fyrri vald-
höfum fyrir spillingu og mis-
beitingu valds. Hafa þeir Gunter
Mittag, fyrrum efnahagsmála-
stjóri, og Harry Tisch, áður for-
seti alþýðusambands, verið bom-
ir ákærum af því tagi og hand-
teknir. Um helgina gerðist það
einnig að rekinn var úr flokknum
Erich Honecker, leiðtogi hans og
ríkisins til skamms tíma, við tól-
fta mann. Meðal þeirra em Erich
Mielke, fyirum öryggismálaráð-
herra, Willi Stoph, fyrmm for-
sætisráðherra, Horst Sinder-
mann fyrrverandi þingforseti og
áðurnefndur Harry Tisch. Em
þeir sakaðir um óstjóm og mis-
ferli.
Reuter/-dþ.
Borgara-
vettvangur
gegn Adamec
Yfir 250,000 manns vom í gær-
kvöldi á fjöldafundi í Prag á veg-
um stjórnarandstöðusamtakanna
Borgaravettvangs. Ræðumenn
gagnrýndu harðlega Ladislav
Adamec, forsætisráðherra, en
Borgaravettvangur er óánægður
með ríkisstjórn þá er hann mynd-
aði á sunnudag. í henni eru að
vísu fimm af 21 ráðherra óháðir
kommúnistaflokknum, en Borg-
aravettvangur telur að flokkur-
inn hafi eigi að síður tögl og
hagldir í stjórninni og krefst þess
að í hana séu teknir sérfræðingar,
sem samtökin bera traust til. Lík-
ur eru á að til allsherjarverkfalls
komi n.k. mánudag ef ekki verð-
ur gengið að kröfum þessum.
Fyrsti hjarta-,
lifur- og
nýrnaflutningur
Nýtt hjarta, lifur og nýra voru
sett í Cindy Martin, 26 ára gamla
konu, á Oldungaháskólasjúkra-
húsi í Pittsburgh, Pennsylvaníu, í
fyrradag. Aðgerðin, sem tók 21
klukkustund, tókst vel. Talið er
að þetta sé í fyrsta sinn, sem líf-
færi þessi þrjú swéu í einu grædd í
sömu manneskjuna.
Hernaðar-
bandalög
sögð nauðsyn
Leiðtogar Natóríkja, sem
komu saman í Brussel til að hlýða
skýrslu Bush Bandaríkjaforseta
um fund þeirra Gorbatsjovs,
lýstu því yfir í gær að nauðsynlegt
væri að Atlantshafsbandalagið og
Varsjárbandalagið yrðu áfram
til, þar eð þau væru trygging fyrir
stöðugleika í Evrópu. Kvað Bush
Gorbatsjov vera Natóleiðtogum
sammála um þetta, en sagði hann
hafa lagt til að bandalögin
breyttu að nokkru um viðfangs-
efni og sinntu stjórnmálum meira
en þau hefðu gert hingað til. Mun
þar vera átt við að komið verði á
samráði með bandalögunum.
Sovétríkin
fordæma
1968-innrás
Varsjárbandalagið fordæmdi í
gær innrás sína 1968 í Tékkósló-
vakíu, að sögn austurevrópskra
heimildamanna. Var fordæming-
in innifalin í yfirlýsingu, sem gef-
in var út í lok leiðtogafundar
bandalagsins í Moskvu. Skýrði
Gorbatsjov forseti Sovétríkjanna
leiðtogum annarra Varsjárband-
alagsríkja þar frá viðræðum
þeirra Bush Bandaríkjaforseta
við Möltu. Þetta er í fyrsta sinn
sem Sovétríkin fordæma téða
innrás formlega.
Endursamein-
ingar krafist
Yfir 200,000 manns voru í gær á
hefðbundnum mánudagskvölds-
útifundi á Karl Marxtorgi í
Leipzig. Bar mest á kröfum um
að Þýskaland yrði endursamein-
að, Sósíalíski einingarflokkurinn
leystur upp og endir bundinn á
spillingu.
Sovétríkjunum fyrir Bandaríkj-
anna hönd upp á bestukjara-
samning um viðskipti,að því til-
skildu að Sovétmenn afléttu
öllum hömlum á útflutningi
fólks. Bush lofaði og að stuðla að
því að Sovétríkin fengju aukaað-
ild að Alþjóðlega viðskipta- og
tollabandalaginu (GATT).
Örlagaþrunginn gangur mála í
Austur-Evrópu hélt áfram á full-
um hraða í Austur-Þýskalandi og
Tékkóslóvakíu yfir helgina og
kom fram að hvorugur leiðtoga
er laus við áhyggjur út af því.
Báðir lýstu því yfir að þeir
óskuðu þess að breytingar þessar
yrðu ekki svo hraðar og bylting-
arkenndar að enginn fengi við
neitt ráðið, enda gæti slíkt grafið
undan stöðugleika Evrópu sem
heildar.
Bush kvað þeim viðmælendum
hafa miðað í átt til samkomulags
um Mið-Ameríku. Hann kvað
uppreisnarmönnum í Salvador
enn berast vopn erlendis frá, en
sagðist ekki rengja þá fullyrðingu
Gorbatsjovs að Sovétmenn væru
hættir að senda vopn til þess
heimshluta.
Fundirnir fóru fram af fullri
vinsemd, en til þess er tekið að
þeir hafi ekki verið neitt viðlíka
hjartanlegir og áður er Reagan
var viðmælandi Gorbatsjovs af
Bandaríkjanna hálfu. Mun
ástæðan vera sú að þeir Bush og
Reagan eru harla ólíkar per-
sónur. Á hverjum fundi nú var
komið beint að efninu og haldið
sér við það.
Reuter/-dþ.
Franskar
aukakosningar
Mikið fylgi
Þjóðfylkingar
Þjóðfylkingin franska, hægri-
sinnaður óánægjuflokkur sem
beitir sér hvað mest gegn inn-
flutningi fólks frá þriðja heimin-
um og sköttum, fékk í aukakosn-
ingum á sunnudag 61 af hundraði
atkvæða í Dreux, vestur af París,
og kom þar með manni á þing. I
aukakosningum sama dag í kjör-
dæmi í Marseille fékk flokkurinn
47 af hundraði atkvæða, en þar
vann frambjóðandi Lýðræðis-
sambandsins, sem yfirleitt er kall-
að miðjusinnað, með 53 af
hundraði atkvæða.
Konur voru í framboði fyrir
Þjóðfylkinguna í báðum kjör-
dæmum. Urslitin benda til að
flokkur þessi hafi nú byr í seglin
með mesta móti og telja flestir
aðalástæðuna vera fjaðrafok það
er upphófst fyrir tveimur mánuð-
um út af skuplum, sem íslamskar
skólastúlkur vilja hafa á höfðinu í
tímum. Margir innfæddir líta á
þann höfuðbúnað sem trúará-
róður öðrum þræði, og svoleiðis
er bannað í frönskum skólum.
Hefur þetta vakið athygli á
mörgu öðru í sambandi við út-
lendinga frá þriðja heiminum,
fjölda þeirra í landinu, aðlög-
unarerfiðleika, íslamska bók-
stafstrú yfirleitt o.fl. - Þjóðfylk-
ingin þurrkaðist út af þingi í síð-
ustu almennu þingkosningum,
semframfóruíjúnís.l. ár, ogolli
nokkru um það nýtt kosningafyr-
irkomulag sem er smærri
stjórnmálaflokkum í óhag.
Reuter/-dþ.
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 5. desember 1989