Þjóðviljinn - 27.01.1990, Blaðsíða 6

ERLENDAR FRÉTTIR
Azerbaijan
Sovétforystan klofin
Leiðtogar Sovétríkjanna eru
klofnir í afstöðunni til þess
hvernig leysa beri þjóðernisá-
tökin í Azerbaijan.
Dmitry Yazov varnarmálaráð-
herra Sovétríkjanna lýsti yfir í
gær að markmiðið með því að
beita sovéska hernum í Azerbai-
jan væri að brjóta Alþýðufylk-
ingu Azera á bak aftur. Á sama
tíma lögðu aðrir hátt settir emb-
ættismenn áherslu á mikilvægi
þess að viðurkenna Alþýðufylk-
inguna og finna friðsamlega lausn
á þjóðernisdeilunum í Azerbai-
jan. Sovéskir fjölmiðlar hafa við-
urkennt að hún nýtur fjöldafylgis
í Azerbaijan og ræður lögum og
lofum í stórum hlutum þess.
Vadim Bakatin innanríkisráð-
herra Sovétríkjanna hefur sagt að
nauðsynlegt sé að hafa samvinnu
við Alþýðufylkinguna til að
koma á friði í Azerbaijan.
Yazov varnarmálaráðherra
sagði hins vegar á fréttamanna-
fundi í Baku í gær að Alþýðufylk-
ingin hefði stefnt að því að taka
völdin í Azerbaijan. Hernum
bæri skylda til að leysa upp valda-
kerfi hennar í fyrirtækjum og
verksmiðjum.
Ummæli varnarmálaráðherr-
ans voru birt á sama tíma og Tass-
fréttastofan tilkynnti að leiðtogar
hryðjuverkasveita hefðu verið
handteknir víðsvegar í Azerbai-
jan f gær og að öryggissveitir
hefðu komið í veg fyrir áætlun
Alþýðufylkingarinnar um að
taka yfir stjórnarskrifstofur og
fangelsi.
Reuter/rb
Japan
Tvísýn kosningabarátta
Kosningarnar sem nú standa
fyrir dyrum í Japan 18. febrú-
ar eru þær tvísýnustu frá því að
Frjálslyndi lýðræðisflokkurinn
komst til valda með sameiningu
tveggja íhaldsflokkar árið 1955.
Jafnvel þótt skoðanakannanir
spái stjórnarflokknum meirihluta
er svo mjótt á munum að hann
gæti auðveldlega tapað ef hluti
kjósenda hans sitja heima.
Fylgishrun Frjálslynda lýðræð-
FRÉTTASKÝRING
isflokksins stafar fyrst og fremst
af óvinsælum breytingum á
skattakerfinu og tengslum
flokksleiðtoga við mikið fjármál-
ahneyksli.
Á síðastliðinu ári kom í ljós að
allir helstu forystumenn flokksins
höfðu þegið stórar fjárhæðir frá
fyrirtækinu Recruit sem meðal
annars hefur hagnast á lóða-
braski í Tokyo. Sumir þeirra
höfðu líka keypt hlutabréf í fyrir-
tækinu skömmu áður en þau voru
sett í sölu á almennum hluta-
bréfamarkaði. Við það margföld-
ust hlutabréfin í verði og stjóm-
málaleiðtogarnir græddu tugmilj-
ónir hver á einni nóttu.
Recruit hafði mikilla hags-
muna að gæta við gerð laga um
fasteignaviðskipti. Er talið að
náin tengsl þess við stjórnmála-
menn hafi orðið til þess að tefja
iagasetningu sem takmarkaði
gróðamöguleika lóðabraskara.
Nokkrir yfirmenn fyrirtækisins
voru handteknir og aðstoðar-
menn stjórnmálamanna sömu-
leiðs. Stjórnmálaleiðtogarnir
sluppu hins vegar við ákæru þar
sem þeir þóttust ekkert vita um
athafnir undirmanna sinn sem
sæju um fjáröflunarmál.
Hin höfuðástæðan fyrir fylgis-
hruni Frjálslynda lýðræðisflokks-
ins er nýr þriggja prósenta virðis-
aukaskattur sem reynst hefur
mjög óvinsæll. Hann varð til þess
að mörg fyrirtæki í viðskiptalífinu
sneru baki við flokknum og fóru
að veita fé í kosningasjóði stjórn-
arandstæðinga.
Skatturinn varð til þess að
verðbólga á síðasta ári varð 2,4
prósent þrátt fyrir fullyrðingar
stjórnarinnar um að hann myndi
engin áhrif hafa á verðlag. Japan-
skur almenningur er óvanur slíkri
“óðaverðbólgu“ enda er þetta
mesta verðbólga í Japan í meira
en hálfan áratug.
Um tíma í fyrra urðu óvinsæld-
ir stjórnarinnar slíkar að minna
en fimm prósent kjósenda lýstu
yfir stuðningi við hana í skoðana-
könnunum. Pá skipti flokkurinn
hið snarasta um forsætisráð-
herra. Það var hægara sagt en
gert því að allir helstu leiðtogar
hans voru flæktir í Recruit-
hneykslið. Að lokum var valda-
lítill stjórnmálamaður í minnsta
flokksbrotinu innan flokksins,
Toshiki Kaifu, gerður að forsæt-
isráðherra.
Undir forystu hans hefur
flokkurinn endurheimt nokkuð
af fyrra fylgi. Þrátt fyrir það er
Kaifu ekki spáð langlífi sem
flokksleiðtoga vegna þess hvað
hann er áhrifalítill, auk þess sem
hann þykir mjög litlaus
stjórnmálamaður sem hafi lítið til
málanna að leggja.
Helsti stuðningurinn við á-
framhaldandi stjórn Frjálslynda
Frá lögmönnum
Höfðabakka
Hreinn Loftsson, héraösdómslögmaöur, sem
rekiö hefur eigin lögmannsstofu aö Suöur-
landsbraut 22, Reykjavík, hefur frá og meö 15.
janúar 1990 gerst meðeigandi í Lögfræðistof-
unni Höfðabakka 9 sf. Mun hann því héðan í frá
reka lögfræðistofuna í félagi við Vilhjálm Árna-
son hrl., Ólaf Axelsson hrl., EiríkTómasson hrl.
og Árna Vilhjálmsson hdl.
Jafnframt hefur verið ákveðið frá og með sama
degi, að breyta nafni félagsins í Lögmenn Höfð-
abakka sf.
Reykjavík, 26. janúar 1990
LÖGMENN HÖFÐABAKKA
Vilhjálmur Árnason hrl.
Ólafur Axelsson hrl.
Eiríkur Tómasson hrl.
Árni Vilhjálmsson hdl.
Hreinn Loftsson hdi.
Toshiki Kaifu forsætisráðherra Japans fór í opinbera heimsókn til fjölda Evr-
ópuríkja í mánuðinum með það fyrir augum að auka eigið fylgi heima í Japan.
lýðræðisflokksins felst í klofningi
stjórnarandstöðunnar og flóknu
kosningafyrirkomulagi sem gerir
flokkum erfitt að nýta sér stórar
fylgissveiflur.
Stjómarandstæðingar skiptast
í fjóra höfuðflokka auk þess sem
nokkrir þingmenn eru ekki
flokksbundnir. Sósíalistar eru
stærsti stjórnarandstöðuflokkur-
inn. Næst kemur Samvinnuflokk-
urinn, Komeito, sem tengist
búddistasamtökum náið, þá
koma sósíaldemókratar og að
lokum kommúnistar.
Þrátt fyrir miklar umræður um
mikilvægi þess að sameina kraft-
ana gegn alræði Frjálslynda lýð-
ræðisflokksins hefur stjórnarand-
stæðingum ekki tekist að mynda
breiða samfylkingu og erfitt að
sjá hvernig þeir geti stofnað sam-
steypustjóm jafnvel þótt þeir
næðu meirihluta.
Þótt flestir frambjóðendur séu
flokksbundnir er kosningin pers-
ónubundin, þ.e. kjósendur
greiða einstaklingum atkvæði en
ekki flokkum. I flestum kjör-
dæmum eru kosnir þrír til fimm
þingmenn og ákveðst kjör þeirra
af persónufylgi en ekki flokks-
fylgi. Rétt kjörnir þingmenn
fimm manna kjördæmis eru ein-
faldlega þeir fimm menn sem fá
mest fylgi. Ef tveir menn bjóða til
dæmis fram í fimm manna kjör-
dæmi og fá samtals tuttugu prós-
ent atkvæða, þ.e. fimmtung at-
kvæða, er líklegt að hvorugur
þeirra komist inn ef atkvæðin
hafa skipst jafnt á milli þeirra.
Flokkamir eru þess vegna ragir
við að bjóða fram fleiri en einn
frambjóðanda í hverju kjördæmi
af ótta við að fylgið dreifist þann-
ig að enginn þeirra nái kosningu.
Jafnvel þótt svo ólíklega færi
að yfir fimmtíu prósent kjósenda
greiddu sósíalistum atkvæði í
kosningum í febrúar þá myndi
það samt ekki duga til að flokkur-
inn næði meirihluta á þingi. Hann
hefur einfaldlega ekki nægjan-
lega marga frambjóðendur til
þess.
Það er athyglisvert að bæði
stjórnarflokkurinn og stjórnar-
andstæðingar nota hrun komm-
únistastjómanna í Austur-
Evrópu óspart í kosningabarátt-
unni.
Frjálslyndi lýðræðisflokkurinn
sakar japanska sósíalista og kom-
múnista um að vilja byggja upp
kommúnískt þjóðfélag eins og
það sem hafi beðið skipbrot í
Austur-Evrópu.
Stjórnarandstæðingar segja
hins vegar að spillingin, sem hef-
ur opinberast í stjórnkerfi komm-
únista í Austur-Evrópu, sýni ljós-
lega þá hættu sem sé samfara
langvarandi stjórnarsetu eins og
sama flokksins.
Ragnar Baldursson
Súkkulaðikosningabarátta
Sósíalistaflokkur Japans til-
kynnti í gær að flokkurinn myndi
beita sætum baráttuaðferðum
fyrir kosningarnar í febrúar.
Flokkurinn ætlar að dreifa 40.000
súkkulaðipökkum í von um að
það bræði hjörtu ungra kjósenda.
Sósíalistar vonast til að fram-
takið skili líka fé í kosningasjóði
þeirra því að á súkkulaðipakkann
er skrifað númer á bankareikn-
ingi flokksins sem kjósendur geta
sent framlög til.
Flokkurinn ætlar líka að gefa
út geisladisk með ástarlögum
eftir bandaríska lagahöfundinn
Jimmy Johnson. Sósíalistar segja
að þetta sýni að þeir séu fylgjandi
kærlíksríkum samskiptum fólks.
Hagnaðurinn af plötusölunni
rennur í kosningasjóð flokksins.
Reuter/rb
6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 27. janúar 1990
Náttúruhamfarir
Mann-
skaða-
veður
Að minnsta kosti áttatíu manns
fórust og mörg hundruð slösuðust
þegar ofsaveður gekk yfír Bret-
landscyjar og norðanverða Evr-
ópu í fyrrinótt.
Mannskaðinn var mestur í
Bretlandi þar sem að minnsta
kosti 45 létust samkvæmt upplýs-
ingum lögreglu.
Stormurinn reif upp tré með
rótum, feykti húsum um koll og
sleit rafmagnslínur í Bretlandi,
Frakklandi, Hollandi, Belgíu,
Þýskalandi, Danmörku, Noregi
og Svíþjóð.
Sænskir veðurfræðingar segja
þetta versta storm sem gengið
hafi yfir Svíþjóð í tvo áratugi.
Reuter/rb
Þjóðernisdeilur
Róstur í
Kasmír
Á undanförnum dögum hafa
miklar róstur verið í Kasmír á
Indlandi. Um 50 manns hafa fall-
ið í höfuðborginni Srinagar í
átökum lögreglu og heittrúaðra
múslima.
Útgöngubann hefur verið í
gildi í nokkra daga í Srinagar en
það var ekki fyrr en í gær að það
tókst að framfylgja því. Ind-
verska stjórnin hefur sent fjöl-
mennt herlið til borgarinnar. Það
er samt ekki víst að það sé höfuð-
ástæðan fýrir því að almenningur
virti útgöngubannið því að Frels-
isfylking Jammu og Kasmír-ríkis
hvatti fólk til að halda sig inni í
gær í tilefni af því að þá héldu
Indverjar upp á fjörutíu ára
sjálfstæðisafmæli sitt.
Átökin hafa breiðst út til fleiri
bæja. Að minnsta kosti níu létust
og fjörutíu særðust í gær þegar
öryggissveitir skutu á mörg þús-
und manns sem réðust á bíl hlað-
inn matvælum í smábænum
Handawor skammt frá pakist-
önsku landamærunum.
Reuter/rb
Pólland
Kommúnistar
ekki öreigar
Pólska þingið ákvað í gær eftir
harðar deilur að leyfa kommún-
istaflokknum að halda eigum sín-
um.Hægrimenn á þingi höfðu
kraflst þess að eigur flokksins,
sem eru metnar á miljarða króna,
yrður gerðar upptækar.
Um tíma leit út fyrir að tillaga
um þjóðnýtingu eigna kommún-
istafiokksins næði fram að ganga.
Leiðtogar kommúnista sökuðu
Samstöðuþingmenn um stalín-
isma og gerræði að ætla að gera
flokkinn eignalausan eftir að hafa
verið öflugasta stjórnmálaafl í
Póllandi áratugum saman. Til-
lagan var að lokum felld eftir að
samsteypustjórnin í Póllandi
lagðist gegn henni. Þess í stað var
samþykkt að setja á laggirnar
nefnd til að gera tillögur um leiðir
til að skila aftur eignum sem
kommúnistaflokkurinn hefði
sölsað undir sig frá ríkinu og öðr-
um aðilum.
Embættismenn kommúnista-
flokksins segja að eignar flokks-
ins séu metnar á jafnvirði 4,4
miljarða íslenskra króna. Áf
þeim 453 byggingum, sem flokk-
urinn noti, séu 279 í ríkiseign.
Nú um helgina koma kommún-
istar saman til að taka ákvörðun
um að leggja kommúnistaflokk-
inn niður og stofna í hans stað
nýjan flokk sem sé ekki marxísk-
ur. Reuter/rb