Þjóðviljinn - 05.04.1990, Blaðsíða 6

Israel
Pereskveðst
getamyndað
stjóm
Verkamannaflokkur ísraels
segist hafa tryggt sér meirihluta á
þingi til að mynda nýja stjórn sem
hæfl viðræður við Palestínu-
menn. En þær viðræður klufu
stjórn flokksins og Likudbandal-
agsins á dögnunum.
Pattstaða hefur verið á þinginu
með 60 þingmenn í hvorki blökk.
En Peres, formaður Verkamann-
aflokksins mun nú geta treyst á
stuðning fimm þingmanna Agu-
dat Isroel, sem er heittrúarflokk-
ur, 10 vinstrisinna, sex kommún-
ista og araba - auk þess sem hann
hefur gert hosur sínar grænar
fyrir fimm óánægðum þing-
mönnum úr Likudbandalaginu.
Flokkur Peresar á 39 fulltrúa á
þingi.
Sovétríkin
Meira en
hálf miljón
flystúrlandi
Gert er ráð fyrir því að á þessu
ári muni 500-600 þúsundir sové-
skra þegna flytja úr landi - flestir
til Israels, Bandaríkjanna,
Vestur-Þýskalands og Grikk-
lands.
í fyrra voru útflytjendur 235
þúsund, þar af fóru um 100 þús-
undirtil Israels. Gyðingarfara nú
flestir til ísraels, því eftir að þeim
sem vildu var leyft að flytja úr
landi, neita Bandaríkin að taka
við nema mjög takmörkuðum
fjölda gyðinga. Flestir þeirra sem
nú sækja um að fara til Banda-
ríkjanna (237 þúsundir hafa lagt
inn umsókn á þessu ári) eru Arm-
enar, sem flýja afleiðingar jarð-
skjálftanna og blóðug átök við
Asera. Margir sovéskir borgarar
þýskrar ættar (afkomendur fólks
sem flutti til Volguhéraðanna á
18. öld) sækja nú um að flytja til
lands forfeðranna, en á stríðsár-
unum galt þetta fólk uppruna síns
og var flutt nauðugt austur fyrir
Uralfjöll og hefur ekki fengið
leiðréttingu sinna mála síðan.
áb/apn
ERLENDAR FRETTIR
Friðarhorfur í El Salvador
Loks eru horfur á að ófriði í E1
Salvador linni, en hann hefur
staðið í áratug og kostað um 75
þúsundir manna líflð. Hægri-
stjórn Alfredo Christiani forseta
og fulltrúar hinnar róttæku
skæruliðahreyfingar FMLN fél-
lust á það á fundi í Genf í gær að
taka upp samningaviðæður undir
merkjum Sameinuðu þjóðanna.
Aðilar undirrituðu samkomu-
lag í sjö liðum þar sem gert er ráð
fyrir vopnahléi, skrefum til ósvik-
ins lýðræðis, virðingu fyrir
mannréttindum sem og því að
skæruliðar fái lagalega viður-
kenningu sem pólitískur flokkur.
Viðræðurammi þessi var saman
tekinn af Peres de Cuellar, aðal-
ritara S.Þ. sem undirritaði skjalið
ásamt fulltrúum hinna stríðandi
aðila.
Við það tækifæri lét aðalsamn-
ingamaður skæruliðahreyfingar-
innar FMLN, Shafik Handel, svo
um mælt, að varla yrði hægt að
koma á vopnahléi strax og mundi
það ráðast af framgangi viðræðn-
anna hvenær af því gæti orðið.
Fyrstu alvöru
viðræður
Inntak skjalsins virðist benda
til þess að skæruliðar hafi náð
betri árangri í undirbúningsvið-
ræðum í Genf en fulltrúum hægri-
aflanna gott þykir - og vildu full-
trúar stjórnar E1 Salvador
reyndar sem fæst um málið segja
við fréttamenn.
Shafik Handel lét svo um mælt
í Genf í gær, að þetta væru fyrstu
raunverulegu viðræðurnar milli
skæruliða og stjórnvalda. Stríð-
andi aðilar hittust síðast í október
leið í San José, höfuðborg Costa
Rica, en upp úr þeim viðræðum
slitnaði. Handel, sem er einn af
fimm herstjórum FMLN, lét þá
svo um mælt að stjórnin hefði
gert fullkomlega óaðgengilegar
kröfur: „þeir vildu að við hættum
vopnaðri baráttu okkar og póli-
tískri baráttu okkar áður en sest
væri í alvöru niður við samninga-
borð,“ sagði hann.
En nú hefur það gerst með
stuðningi almenningsálits í
heiminum og fyrir milligöngu
Sameinuðu þjóðanna, að E1 Sal-
vador getur þróast til lýðræðis
eftir sex áratuga einræði í ýmsum
myndum.
Hann lagði áherslu á þá kröfu
skæruliða að herinn í Ei Salvador
lyti með ótvíræðum hætti
stjórnvöldum. Einnig á það, að
fram færu nýjar kosningar undir
alþjóðlegu eftirliti.
Skæruliðar FMLN virðast,
með öðrum orðum, færa sér í nyt
fordæmi frá Nicaragua með þeim
hætti að ekki verði lakara alþjóð-
legt eftirlit haft með kosningum í
E1 Salvador en þar. FMLN hefur
notið stuðnings Sandinista, sem
töpuðu í nýlegum kosningaslag
eins og mönnum er í fersku
minni. En spár um að þar með
væru vinstrisinnar í E1 Salvador
sem lamaðir hafa ekki ræst.
Hlutverk SP
Alvaro de Soto, fulltrúi Cuell-
ars aðalritara í málefnum Mið-
Ameríku, lét í ljós bjartsýni um
friðarvilja stríðandi aðila, sem
kæmi m.a. fram í því að aðalrit-
ara Sameinuðu þjóðanna hefur
verið falið lykilhiutverk í þeim
erfiðu viðræðum sem nú eru að
byrja. Viðræður munu fara fram
með leynd og aðeins fulltrúar SÞ
hafa rétt til að skýra frá einhverju
um gang þeirra.
Þessi tíðindi minna á það, að
eftir að sambúð risaveldanna
batnaði og borgarastríð urðu í æ
Sjötíu og fimm þúsundir hafa látið lífið..
minni mæli einskonar stað-
genglastríð milli þeirra, hafa
möguleikar Sameinuðu þjóð-
anna til að sinna sáttagerð með
virkum hætti vaxið að miklum
mun. Samkomulagið um E1 Slav-
dor var undirritað í sömu salark-
ynnum og samkomulag um Af-
ganistan 1988 og um Indókína
1954.
áb/ Reuter
Mildari tónn milli
Kremlar og Lítháa
Enda þótt engin niðurstaða hafl
fengist af fundi sendinefndar
Litháa og fulltrúa sovétstjórnar-
innar í Moskvu, gætir aukinnar
sáttfýsi í orðsendingum sem nú
fara á milli Kremlar og Vilnius.
Landsbergis forseti hefur
ítrekað að ekki komi til mála að
afturkalla sjálfstæðisyfirlýsingu
Litháa, en hann hefur gefið til
kynna að hún þyrfti ekki að þýða
tafarlaust sjálfstæði og tekið fram
að ekki vilji Litháar skaða per-
estrojkustefnuna.
Sáttatóns gætti og í ummælum
fvans Laptéfs í gær, en hann er
nýkjörinn forseti Sambandsráðs-
ins, annarrar deildar sovéska
þingsins. Hann sagði að afstaða
sú sem kæmi fram hjá fulltrúum
Eystrasaltsríkjanna væri hluti af
umbreytingum á þjóðfélaginu og
„við erum samþykkir mörgum
þeirra. Við erum hinsvegar and-
vígir því með hvaða hraða og í
hvaða formi breytingarnar eiga
sér stað.“
Vikublaðið Moskvufréttir hef-
ur gagnrýnt harðlega hlutverk
sovéska hesins í Litháen sem
hefði verið sendur á vettvang að
beiðni minnihlutahóps í Kom-
múnistaflokki Litháens eftir að
meirihlutinn tók afstöðu með
sjálfstæðiskröfum landsmanna.
áb/ Reuter.
Sovétríkin
0g nú eru það mæður og böm
Gorbatsjov forseti vill bœta aðbúnað mœðra og barna og létta lífsbar-
áttu kvenna í Sovétríkjunum en þegir þunnu hljóði um jafnrétti í stjórnmálum
Míkhaíl Gorbatsjov forseti hef-
ur heitið því að bæta aðbún-
að mæðra og barna í Sovétríkjun-
um, efla fæðingadeildir sjúkra-
húsa að öllum búnaði og auka
ungbarnaeftiriit. Hann vill enn-
fremur að konum verði gert kleift
að hætta að vinna slítandi erfiðis-
vinnu.
Þetta var haft eftir honum í
Prövdu á mánudag. Hann hét því
að erlendum gjaldeyri yrði varið
til kaupa og innflutnings á ung-
barnamat, sem ætíð er af
skornum skammti í sovéskum
verslunum, og ennfremur til þess
að endurnýja löngu úreltan bún-
að fæðingardeilda.
„Nú er svo komið að málefni
mæðra og bama verða að sitja í
fyrirrúmi enda er það til marks
um menningar- og siðferðisstig
hvers samfélags hver gaumur er
þeim gefinn, einkum og sér í lagi
á þetta þó við um sósíalískt
samféiag. Ég tel nauðsyn bera til
þess að gjaldeyri verði varið til
þess að bæta úr brýnni þörf á bún-
aði á fæðingardeildir og til kaupa
á nauðsynjavörum fyrir börn,“ er
haft eftir forsetanum og segir
Pravda að þetta hafi verið fyrir-
mæli til Æðsta ráðsins.
Gorbatsjov fjallaði ennfremur
um bág kjör kvenna í Sovétríkj-
unum. Þær vinni oft og iðulega
tvöfalda erfiðisvinnu, striti í
verksmiðjum eða í bygginga-
vinnu eða við sveitastörf jafn-
framt því sem þær gerði allt sem
gera þurfi innan veggja heimilis-
ins. Sovétforsetinn vill láta banna
konum með börn á brjósti að
vinna á næturnar og segir af og frá
að konur eigi að strita myrkranna
á milli í þungaiðnaði.
Hinsvegar minntist Gorbat-
sjov ekkert á að æskilegt væri að
auka þátttöku kvenna í
stjórnmálum eða öðrum þeim
störfum sem flétta saman völd og
ábyrgð. Jafnrétti kynjanna á enn
lengra í land í Sovétríkjunum en
víða á Vesturlöndum.
Gorbatsjov lét til að mynda
ekki svo lítið á dögunum að skipa
eina einustu konu í hina valda-
Hvar er í heimi hæli tryggt? Dagheimili í Stavropol, en þar var Gorbat-
sjov eitt sinn hæstráðandi.
miklu forsetanefnd sína. Engin
kona er fullgildur félagi í
stjórnmálaráði Kommúnista-
flokks Sovétríkjanna. Og aðeins
ein kona gegnir sendiherraemb-
ætti fyrir landið.
Hinsvegar er mikið um konur í
láglaunastörfum, hvort sem þau
krefjast menntunar eður ei.
Meirihluti lækna og kennara í So-
vétríkjunum eru konur og um 45
af hundraði verkafólks á sam-
yrkjubúum, svo dæmi séu tekin.
Reuter/ks
Vestur-Þýskaland
Hessen vill
losna við
amerískan
her
Walter Wallman, forsætisráð-
herra Hessens, sem er eitt af sam-
bandslöndum Vestur-Þýska-
Iands, hefur krafist þess að í
framkvæmd niðurskurðar her-
afla í Evrópu verði það látið hafa
forgang að bandarískt herlið
verði á brott frá landinu.
Hessen hýsir fleiri bandaríska
hermenn en flest önnur lönd
Sambandslýðveldisins. eða um
sextíu þúsundir. I bréfi til
Kohls kanslara hvetur Wallman
forsætisráðherra til þess að lögð
verði niður flugherstöðin Rhine-
Main og að bandaríski herinn
verði á brott frá Frankfurt. Af
600 þúsundum íbúa Frankfurt
eru um 25 þúsund í bandaríska
hernum eða honum viðkomandi.
Telur Wallman að brottför hers-
ins frá borginni mundi skapa
henni nýja þróunarmöguleika.
Rhine-Main flugstöðin notar
sömu flugbrautir og alþjóðaflug-
völlurinn í Frankfurt og er hún
helsti komu- og brotttfararstaður
bandarískra hersveita í Evrópu.
Þá hefur forsætisráðherra
Hessen lagt það til að lögð verði
niður herstöð nálægt Erbenheim,
en íbúar þar hafa kvartað yfir um
hundrað herþyrlum bandarískum
sem þar hafa bækistöð.
áb/Reuter.
Rúmenía
Uppgjafa-
kóngur í
heimsókn
Mihai, síðasti konungur Rúm-
eníu, sem neyddur var til að segja
af sér fyrir 42 árum, ætlar að
heimsækja ættland sitt seinna í
þessum mánuði og hyggst m.a.
vera við páskaguðsþjónustu í
Búkarest. Anna, fyrrum drottn-
ing landsins, og þrjár dætur
þeirra verða í för með honum.
Mihai, sem nú er 68 ára að aldri,
hefur lifað í útlegð í Bretlandi,
Bandaríkjunum og nú síðast
Sviss, eftir að kommúnistastjórn-
in rúmenska hrakti hann frá völd-
um 1948.
Rúmeníukonungur hafði því
pólitísku hlutverki að gegna á sín-
um tíma, að hann kom með eins-
konar hallarbyltingu Rúmeníu út
úr heimsstyrjöldinni, en Rúmen-
ar börðust þá við hlið Þjóðverja.
áb/reuter
6 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 5. apríl 1990