Þjóðviljinn - 24.05.1990, Page 21

VIÐHORF
ERLENT
NATÓ-kúlur
Kvöl eða völ
Guðrún Helgadóttir skrifar
Máltækið segir að sá eigi kvö-
lina sem á völina. Og réttmæti
þess kann að sannast mörgum Al-
þýðubandalagsmönnum í
Reykjavík á laugardaginn kem-
ur, þegar menn verða að velja
milli tveggja framboðslista. Báða
geta menn ekki kosið. Eigum við
að setja kross við G-lista eða H-
lista?
Þessu verður hver að svara
fyrir sig. Fæst okkar óskuðu þess
að slík staða kæmi upp. Við vor-
um fleiri sem töldum að skynsam-
legra væri að fylkja liði með þeim
minnihlutaflokkum í borgar-
stjórn Reykjavíkur sem það vildu
og sameina þannig félagshyggju-
fólk sem þegar hefði sýnt að það
gæti unnið saman. En félagsfund-
ur Alþýðubandalagsins í Reykja-
vík bar ekki gæfu til að taka þá
ákvörðun, þó að ágæt reynsla
hefði fengist af slíku samfloti í
öðrum sveitarstjórnum víða um
land. Og því eru félagar okkar nú
á tveimur framboðslistum, og
annan hvorn verðum við að
kjósa.
Það er ekki eðli mitt að afstaða
mín svífi í lausu lofti. Þess vegna
skal það vera lýðum ljóst að ég
mun greiða H-listanum atkvæði
mitt í þessum kosningum. Þá
ákvörðun tók ég að vandlega yfir-
veguðu ráði einfaldlega vegna
þess að þeir félagar mínir sem þar
fylkja liði standa mér mun nær í
viðhorfum til nútímastjómmála
en innsti kjarni Alþýðubanda-
lagsfélagsins í í Reykjavík, og ég
sannfærðist endanlega um ágæti
þeirrar ákvörðunar eftir lestur
greinar Sigurjóns félaga míns
Péturssonar í Þjóðviljanum s.l.
þriðjudag þar sem hann boðar
grímulaust klofning Alþýðu-
bandaiagsins sem stjórnmála-
flokks. Samstarf vinstri flokk-
anna í Reykjavík kallar hann
„óvinafagnað" og formann
flokksins „íhaldsafl". Hingað til
hefur mér sýnst að umræddur
Sigurjón sé í meira uppáhaldi hjá
íhaldinu í landinu en Ólafur
Ragnar.
Hvað sem því líður er aðalat-
riðið það, að ég hef ekki í hyggju
að kljúfa Alþýðubandalagið. Eg
tel að aldrei hafi verið nauð-
synlegra en einmitt nú að gera
Alþýðubandalagið að öflugum
stjórnmálaflokki á vinstri væng
stjórnmálanna. Innan vébanda
flokksins er stór hópur af fólki
sem hefur skilning á þeirri nauð-
syn í þeim heimi sem við lifum nú
í en hirðir minna um að sitja bak
við lokaðar dyr og nöldra yfir ný-
jum heimi. Ég tel það heldur eng-
an óvinafagnað að vinna með Al-
þýðuflokki að betri borg, enda
hef ég átt prýðilegt samstarf við
þingmenn þess flokks um ýmis
framfaramál, og þá ekki síst Jó-
hönnu Sigurðardóttur félags-
málaráðherra, sem einhver syfj-
aður sjálfstæðismaður í Kópa-
vogi vogaði sér að kalla „greyið
hana Jóhönnu“ í sjónvarpi ný-
lega. En varla þarf nú að hugsa
um hann frekar. Ég get satt að
segja unnið með öllum þeim sem
breyta vilja áherslum í meðferð
fjármagns Reykvíkinga til hags-
bóta fyrir þá sjálfa en ekki fjöl-
skyldumar fimmtán sem núver-
andi borgarstjórn hlúir að. Og til
þess treysti ég þeim félögum mín-
um, sem sæti eiga á H-listanum
betur en þeim sem G-listann
skipa. Svo einfalt er það.
Sú afstaða breytir í engu sósí-
alistanum í sjálfri mér. Við erum
raunar í ríkisstjórnarsamstarfi
við nokkra þessa sömu flokka og
nú bjóða fram saman ef einhver
skyldi vera búinn að gleyma því,
án þess að hann hafi beðið
hnekki. Ekkert er mér fjær en að
kalla það samstarf „óvinafagn-
að“. Én ég vil fá úr því skorið
hvort Alþýðubandalagsmenn
kjósa að ganga fram í víðtækri
samfylkingu gegn íhaldinu í
Reykjavík eins og gerðist 1978
þegar Sjálfstæðisflokkurinn
missti meirihlutavaid sitt vegna
þess að við náðum út til fólksins í
borginni, eða hvort þeir vilja eiga
fastan áskrifanda að einum hæg-
indastól í borgarstjórninni. Menn
verða að segja til um hvorn ko-
stinn þeir kjósa. Minn kostur er
H-listinn.
En valið er kjósenda. Hver
sem niðurstaðan verður hittumst
við öll heil að kosningum lokn-
um. Öll munum við hafa dregið
einhverja lærdóma af þessum af-
drifaríku kosningum, og styrkur
öflugs stjómmálaflokks liggur í
því að draga lærdóma og nýta sér
þá.
Guðrún Helgadóttir er þingmaður
Alþýðubandalagsins í Reykjavík og
forseti Sameinaðs Alþingis.
„Ég getsattað segja unnið með öllum þeim
sem breyta vilja þeim áherslum í meðferðfjár-
magns Reykvíkinga til hagsbótafyrir þá sjálfa
en ekkifjölskyldurnarfimmtán sem núver-
andi borgarstjóri hlúir helst að. Og tilþess
treysti ég þeimfélögum mínum, sem sœti eiga
á H-listanum“
A reiðskapnum kennist...
Mörður Árnason skrifar og svarar Svavari Gestssyni
Grein mín hér í fyrradag um
Tjarnargötu 20, Hrafn Jökulsson
og arfinn frá gömlu samfylkingar-
mönnunum, Einari og Sigfúsi og
Héðni og Magnúsi og Lúðvík - að
ógleymdum hinum dyntóttu ís-
afjarðarfeðgum - hefur farið al-
varlega fyrir brjóstið á þingmanni
mínum til nokkuð margra ára, fé-
laga Svavari Gestssyni.
Og Svavar einhendir sér sam-
dægurs uppá stærstu fallbyssuna í
vopnabúrinu og drunar í gær yfir
landslýð í Þjóðviljagrein helgaðri
yðar einlægum.
Það er gott að skjóta sjálfur. Þá
þarf ekki að stóla á fjarstýringar í
gegnum aðstoðarmenn eða
venslafólk. En maður þarf þá líka
að kunna að stilla byssuna.
Blekking
- átta dæmi
Þetta em undarlegir dagar.
’Ýmsum samtökum vinstrimanna
og félagshyggjufólks - þar á með-
al tveimur Alþýðubandalagsfé-
lögum - í kjördæmi Svavars
Gestssonar hefur gengið furðan-
lega vel að skapa samfylkingar-
framboð sem höfðar til ícjósenda
gegn spilltu einveldi Sjálfstæðis-
flokksins. Viðbrögð forystu-
manna í ABR eru að búa til
áróðurslínu sem meðal annars
sakar Mörð Árnason um eftirfar-
andi:
1. Að vera á móti leikskólum.
2. Að vera á móti hverfalýðræði.
3. Að óska eftir Natóflugvelli á
Norðurlandi.
4. Að vilja afsal landsréttinda til
Brússel.
5. Að fylgja aronsku í hermál-
um.
6. Að vilja borga með stór-
iðjufyrirtækjum á íslandi.
7. Að standa gegn þeim
grunnrétti kvenna að ráða lík-
brögð, nýta sér vopn samtímans.
Þá tapa menn orrustunni, og
styrjöldinni einnig, nema önnur
braut sé rudd í snatri.
Sjálfsblekkingin einkennir líka
helstu sögupersónu frænda okkar
í Noregi, Pétur Gaut. En Ibsen
hefur einmitt legið við hliðina á
Frakklandsbókinni á náttborðinu
hjá mér núna í maí. Og þegar ég
las Þjóðviljann í gær og sá þann
áróðurslega fararskjóta sem
Svavar Gestsson, þingmaður
Reykvíkinga frá 1978, núverandi
menntamálaráðherra, fyrrver-
andi heilbrigðis- og tryggingaráð-
„Þannig getur farið um þjóðir, flokka og
menn, að blinda á aðstœðurnar, á núið, gerir
þeim ókleift að tileinka sér ný vinnubrögð,
nýta sér vopn samtímans. Þá tapa menn orr-
ustunni, og styrjöldinni einnig, nemaönnur
brautséruddísnatri “
ama sínum, sem Magnús Kj art-
ansson, Vilborg Harðardóttir
og fleiri komu í gegn á síðasta
ártug.
8. Að vera vondur hægri krati
sem telur lífsnauðsynlegt að
kljúfa Alþýðubandalagið.
Og fleira.
Svona pólitískur áróður er ekki
notaður nema við sérstakar að-
stæður óvissu og örvæntingar, og
ég treysti lesendum til að greina
hismið frá kjarnanum. Að öðru
leyti staðfestir Svavar það sem
segir í minni grein um innan-
Blekking - tvö
dæmi í viðbót
Þessi svargrein var annars að-
allega skrifuo til að segja lesend-
um frá því að á náttborðinu hjá
mér hefur undanfarið legið
bók um fall Frakklands í síðari
heimsstyrjöldinni. Núna þessa
dagana er einmitt hálf öld liðin
frá þeirri orrustu, sem ennþá er
mikið feimnismál þar syðra og
ógjarna rædd í betri manna stof-
um.
Af mörgum ástæðum sam-
flokkstilgang með sérframboði
ABR: Áætlunin um lítinn þjóð-
legan íhaldsflokk með stór orð en
engin áhrif verður sífellt skýrari.
Þessvegna beri að hafna öllu sam-
starfi við aðra jafnaðarmenn og
félagshyggjufólk. Árangur í
stjórnmálum lendir í öðru sæti á
eftir hagsmunum • hluthafanna í
litla flokknum með arfinn.
Það eina sem kemur á óvart er í
raun og veru að Svavar Gestsson
skuli þrátt fyrir allt þetta sitja
misserum saman í fjölflokka rík-
isstjórn og samþykkja þar álver,
evrópskt efnahagssvæði, húsb-
réf, nútímahagstjóm, alþjóða-
viðskipti, metrakerfi og margt
annað útlenskt og óhugnanlegt.
tengdum fyrir þeim gífurlega
ósigri skín ein í gegn: Sjálfsblekk-
ing Frakka vorið 1940, sjálfs-
blekking ráðamanna og almenn-
ings. Bæði ráðherrarnir í París,
æðstu herforingjar á vígstöðvun-
um og Monsieur Jón Jónsson á
götunni trúðu því statt og stöðugt
að franski herinn væri sá öflugasti
í heimi. Frakkland væri einfald-
lega ósigranlegt. Maginot-línan í
austri var hið mikla varnarvirki
sem hlaut að standa til eilífðar, og
styrjöldin við Þjóðverja þess-
vegna einfaldur eftirleikur sigurs-
ins frá 1918.
Þannig getur farið um þjóðir,
flokka og menn, að blinda á að-
stæðurnar, á núið, gerir þeim
ókleift að tileinka sér ný vinnu-'
herra, félagsmálaráðherra, við-
skiptaráðherra, fyrrverandi rit-
stjóri Þjóðviljans og fyrrverandi
formaður Alþýðubandalagsins,
hafði valið sér, - þá datt ein-
hvemveginn í hugann senan úr
Pétri Gaut þegar söguhetjan er
kominn í Dofrahöil með þursun-
um, og er sestur uppá svínið, og
segir sjálfumglaður og aldrei sælli
með sitt góða hlutskipti í henni
veröld - enda á að fara að festa á
hann hala:
,Á reiðskapnum kennist hvar
heldrimenn fara.“
Öðruvísi mér áður brá.
Mörður Árnason er miðstjórnarmað-
ur í Alþýðubandalaginu og fyrrver-
andi ritstjóri Þjóðvifjans.
Fimmtudagur 24. maí 1990 NÝTT HELGARBLAÐ - SÍÐA 21
Sagðar hafa
getað sprungið
af slysni
Komið er fram að sumar af
þeim kjarnafallbyssukúlum
Bandaríkjamanna, sem staðsett-
ar eru í Vestur-Evrópu, flestar í
Vestur-Þýskalandi, voru gallaðar
og hefðu að sumra sögn þess-
vegna getað sprungið ef þær
hefðu orðið fyrir verulegu
hnjaski. Blaðið Washington Post
hafði þetta í gær cftir ónefndum
bandarískum embættismönnum
og Dick Cheney, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, staðfesti
það á fundi með fréttamönnum í
Brússel.
Cheney hélt því fram að vísu að
aldrei hefði verið nein hætta á að
gölluðu kúlurnar spryngju, en
Washington Post er á öðru máli
um það. Gallarnir á kúlunum
uppgötvuðust 1988. Bandaríkja-
menn segjast hafa brugðist við
hart er gallanna varð vart og væru
nú engar gallaðar kjarnafallbyss-
ukúlur í Vestur-Evrópu. Svo er
að heyra að vesturþýsk
stjórnvöld hafi ekki verið upplýst
um málið meðan gölluðu kúlurn-
ar voru ennþá í herbækistöðvum
þarlendis.
í Vestur-Þýskalandi er fyrir
hendi almennur vilji tilað losna
við öll kjarnorkuvopn þaðan og
er búist við að uppljóstrun þessi
verði til þess að kröfur um það
færist í aukana. Meira að segja
má reikna með að þess verði nú
krafist af aukinni eindrægni að
Nató fjarlægi úr Evrópu öll þau
vígvallakjarnavopn er það hefur
þar til taks, og það án þess að bíða
þess að Sovétríkin samþykki að
gera samskonar fyrir sitt leyti.
Sum evrópsku Natóríkjanna eru
því hlynnt að svo verði gert.
Áhyggjurnar af þessum vopnum
eru skiljanlegar, því að hver og
ein af kúlum þeim er hér um
ræðir hefur aðeins þriðjungi
minni sprengikraft en Hiroshim-
asprengjan hafði. Talið er að
Nató hafi um 2000 slíkar fallbyss-
ukúlur í Vestur-Evrópu, flestar
þeirra í Vestur-Þýskalandi.
Bandalagið hefur þegar ákveð-
ið að sprengikúlur þessar verði
ekki endurnýjaðar.
Reuter/-dþ.
Sovétríkin
Höfundar
gefa sjálfir
út bækur sínar
I fyrra komu út í Sovétríkjun-
um 463 bækur í alls þrem miljón-
um eintaka, sem gefnar voru út á
kostnað höfundanna sjálfra af
hinum ýmsu forlögum.
Sovéskir rithöfundar höfðu
lengi kvartað yfir því, að þótt
glasnost legði niður ritskoðun, þá
væru þeir alltof háðir hinum stóru
og svifaseinu ríkisforlögum. Því
var árið 1988 opnað fyrir þann
möguleika að rithöfundar gæfu út
bækur sínar sjálfir hjá forlögun-
um. Höfundarnir bera þá fulla
ábyrgð á textanum, eiga upplagið
og ákveða sjálfir verð bókanna,
sem þeir geta sjálfir selt, heima
eða erlendis, eða samið um sjálfir
við bóksölukerfið.
Enn er þetta lítill hluti bókaút-
gáfunnar, en það segir sína sögu
að á einu ári hefur slík útgáfa sjö-
faldast - árið 1988 komu aðeins
63 bækur út á kostnað höfunda.
Hér er um allskonar bækur að
ræða - ljóðakver jafnt sem fræði-
rit. Nokkrir erlendar höfundar
hafa sjálfir gefið út bækur sínar á
rússnesku með þessu móti. Þessi
útgáfumöguleiki er talinn hafa
góð áhrif á betri siði í útgáfumál-
um yfirhöfuð, örva forlögin til
skilvirkni og til að læra betur á
framboð og eftirspurn.
(byggt á apn).