Þjóðviljinn - 11.08.1990, Page 4

Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
KLIPPT OG SKORIÐ
Um við-
brögð við
innlimun
Kúvæt
Innrás íraka í Kúvæt og innlimun þessa auðuga smárík-
is hefur vakið upp eindregnari og samstilltari fordæmingu
rikja heims en dæmi eru um. Það er ekki mörg önnur dæmi
um það að finna, að vestræn stórveldi flytji her til átaka-
svæða án þess að nokkur hreyfi andmælum. Heimsbyggð-
in virðist nokkumveginn sammála um að það megi ekki láta
einræðisherra, sem hótar að beita efnavopnum og hefur
þegar beitt þeim gegn Kúrdum í eigin landi, komast upp
með að innlima grannríki - og gerast í leiðinni mestur áhrifa-
maður um orkuverð í heiminum.
Þessi nýja staða vekur líka upp nýjar spumingar. Sú
fýrsta er blátt áfram þessi: Duga þær refsiaðgerðir sem
Sameinuðu þjóðimar hafa samþykkt til árangurs, dugir við-
skiptabannið til að knésetja Hússein og bjarga Kúvæt? Það
getur vel verið að það takist, en menn verða að hafa það í
huga að hingað til hefur það reynst mjög erfitt að láta við-
skiptabann ná tilætluðum árangri, og skiptir þá ekki máli
hvort til þess var efnt í hinum besta tilgangi (eins og til að
vinna gegn apartheid í Suður-Afríku) eða ekki.
Það er að sönnu meiri samstaða um viðskiptabann á
írak en náðst hefurfýrr í dæmum sem skyld mega heita. En
gleymum því ekki, að Hússein íraksforseti er hættulegur
orðinn vegna þess, að margir hafa orðið til að aðstoða hann
við hemaðaruppbyggingu. Til dæmis birti vikuritið Spiegel á
dögunum skýrslu yfir arðvænleg og Ijósfælin viðskipti
þýskra fýrirtækja við Hussein - en þau hafa m. a. hjálpað til
við framleiðslu efnavopnanna sem mjög eru í fréttum þessa
daga og þau hafa líka stytt írak leið til að eignast eigin kjam-
orkusprengjur. Margir fleiri hafa grætt drjúgum á hemaðar-
uppbyggingu íraka - og hér er að þessu alvörumáli vikið, að
það gæti reynst enn erfiðara að glíma við hugvitssemi hins
samviskulausa gróða þegar stöðva þarf mann eins og
Hussein en pólitískar freistingar stórvelda til að snúa stað-
bundnum deilum sér í hag.
Eins og að líkum lætur beitir Saddam Hussein fýrir sig
herskárri arabískri þjóðemishyggju og gömlum og nýjum
draumum um sameiningu Araba. Enda er á þeim vettvangi
helst eitthvað það að finna, sem gæti aflað honum nokkurr-
ar samúðar í öðrum arabískum ríkjum. En sem fyrr segir:
menn vona að honum verði ekki kápan úr því klæðinu og að
þau verði málalok að hann verði að leggja niður sitt eitur-
vopnaða skott. Hitt er svo annað mál, að hver sem málalok
nú verða í Persaflóaríkjum, þá kann Kúvætmálið að verða
forboði margra ótíðinda annarra. Menn hafa svo lengi haft
allan huga við fjandskap risaveldanna tveggja í austri og
vestri, að mönnum hefur hætt til að gleyma því að heimsins
vandi var ekki allur þeim bundinn. Margir hafa spáð því, að
nú þegar jámtjaldið er hrunið og búið að selja það í minja-
gripi, þá muni fljótt rísa nýttjámtjald og í þetta sinn milli suð-
urs og norðurs. Milli þeirra ríkja, flestra fátækra, sem til
þessa hafa einkum verið kennd við þriðja og jafnvel fjórða
heiminn, og svo sæmilega vel stæðra iðnríkja í norðri. Og
deiluefni sem hlaðið gætu undir slíkt jámtjald eru ótalmörg:
þau lúta að verðlagi á hráefnum, að viðskiptastefnu sem
hefur lengst af verið mjög hagstæð iðnríkjum, að yfirráðum
yfir hráefnum og verðlagi á þeim, að aðgangi að ríkum og oft
vemduðum mörkuðum. Og í þeim dæmum verður sektin
ekki jafn eindregið hjá landfrekum harðstjóra fyrirsunnan og
í dæmi Saddams Husseins - það er eitt af því sem menn
ættu að gera sér Ijóst og vera við búnir.
lnmöMbesðron iögð ? herofcr lfaWæformaro»sms.
Óiína geríst flokkshundur
Straumurínn Hggur
fll Alþýðuflokksins
Ótti við Ólínu?
Olína Þorvarðardóttir, borgar-
fulltrúi Nýs vettvangs í Reykja-
vík, gekk í Alþýðuflokkinn á dög-
unum með lúðraþyt og söng. Við-
brögð hafa verið með eindæmum
snörp, svo spuming vaknar hvort
hinir flokkamir sjá í henni einn
skeinuhættasta stjómmálakafbát-
inn núna. Tíminn reyndi að hæð-
ast að þessu 8. ágúst: „...vildi svo
heppilega til að flokksformaður-
inn var einmitt staddur þar (í aðal-
stöðvum flokksins) þegar borgar-
fúlltrúinn leit inn með inntöku-
beiðni upp á vasann. Og Alþýðu-
blaðið, sem ávallt er á vettvangi
þegar stórfrétta er von, hitti á
óskastundina og náði mynd af Ó-
línu og Jóni Baldvin þegar happa-
fengurinn mikli var um borð
dreginn. - Svona geta ævintýrin
enn skeð...”
Tíminn helgaði þessum tíma-
mótaatburði dágott pláss, síst
minna en Alþýðublaðið, en Stak-
steinar Morgunblaðsins bæta svo
um betur í gær og spandera öllu
plássi sinu á inngönguna undir
fyrirsögninni: „Ólína gerist
flokkshundur”. Verður ekki ann-
að séð en Sjálfstæðisflokkurinn
og Framsóknarflokkurinn hafi
fengið svimakast út af fjölguninni
í Alþýðuflokknum, því mikið
kapp er lagt á að gera Ólínu sem
hallærislegasta í þessum mein-
homum. Tíminn er beinlínis öf-
undsjúkur: „Að minnsta kosti
hafði núkratinn Ólína aldrei heyrt
á önnur eins ódæmi minnst og
þegar verið var að núa Nýjum
vettvangi því um nasir að vera
hallur undir Alþýðuflokkinn fyrir
kosningamar...er nýlunda að
kjörinn fúlltrúi kljúfi sig inn í
stjórnmálaflokk og fer kjamakon-
an Ólína Þorvarðardóttir hvergi
troðnar slóðir í framasókn sinni”.
í staðinn fyrir „framasókn”
Iangaði Tímann ömgglega til að
geta skrifað „í Framsókn sinni”,
því margsinnis hefur Ólína verið
bendluð við þann flokk og jafnvel
framboð hjá frændgarði sínum af
Framsóknarkyni á Vestfjörðum á
vegum hans, en hún ævinlega
sagt allt úr lausu loffi gripið. En
kannski menn muni, að pólitísk
greining Tímans í vor gekk út á
það, að af ótrúlegri lævísi reyndu
Alþýðubandalagið og Alþýðu-
fiokkurinn að lauma inn fulltrú-
um sínum bakdyramegin gegnum
Nýjan vettvang, því flokksmask-
ínumar treystu ekki fyllilega á
eigin lista.
Tveggja kvenna
straumur
Jæja, en hneykslan Tímans
jafnast ekki á við vandlætingar
Morgunblaðsins, sem rifjar upp,
að á Nýjum vettvangi í vor hafi
Ólína Þorvarðardóttir verið
„...svo óháð, að í prófkjörsbaráttu
listans kallaði hún meðframbjóð-
endur sína úr Alþýðuflokki og
Birtingu flokkshunda. Ólína hlaut
1. sæti listans og túlkaði hún kjör
sitt sem sigur fyrir óháða borgara,
sem væm lausir við flokksklaf-
ana.”
Staksteinar rifja svo upp, að
þegar ljóst varð eftir talningu at-
kvæða, að í fyrsta skipti í sjötíu ár
átti Alþýðuflokkurinn engan full-
trúa í stjóm Reykjavíkur, þá lýsti
Jón Baldvin því yfir „...að hann
teldi báða borgarfúlltrúa Nýs
vettvangs verða fullgilda jafnað-
armenn áður en yfir lyki. - Ólína
svaraði formanni Alþýðuflokks-
ins fúllum hálsi og kvaðst vera
fulltrúi óháðra og flokkslausra...”
Jón Baldvin reyndist hins
vegar sannspárri en Ólína sjálf,
því nú tveim mánuðum eflir
kosningar segir Ólína: Innganga
mín í flokkinn er kannski enn
ffekari staðfesting á því að Al-
þýðuflokkurinn hafi ekki borið
skarðan hlut frá borði...(í borgar-
stjómarkosningunum).
Og við inngönguna í Alþýðu-
flokkinn hlýtur væntanlega jafn-
harðan að Iinna þeim málflutningi
Ólínu sem hófst í sumar, að Nýr
vettvangur gæti vel hugsað sér að
verða þjóðmálaafl í næstu þing-
kosningum.
Morgunblaðið grípur á lofti
kosningaorð Ólínu um flokks-
hundana og segir: Hún birtist 2.
ágúst á flokksskrifstofú (eða
hundakofa) Alþýðuflokksins og
lagði fram inntökubeiðni í hendur
flokksformanninum, sem hafði
gefið sér tíma til að bregða sér frá
á neyðarfúndi ríkisstjómarinnar
við setningu bráðabirgðalaga
vegna BHMR-deilunnar.
Pressan upplýsir svo í gær, að
ákveðin öfl reyni nú að fá rótgró-
inn Alþýðuflokksmann, Sigurð
Pétursson sagnffæðing, til að gefa
kost á sér sem formaður Sam-
bands tmgra jafnaðarmanna nú í
mánuðinum, - en maki hans er
Ólína Þorvarðardóttir.
Frægur Bandaríkjamaður jók
útbreiðslu fréttablaðs síns á síð-
ustu öld með því að prenta ævin-
lega í því nöfn nýrra áskrifenda.
Pressan hefúr m.a. lært af þessu
og birtir í hverri viku myndir af
nýfæddum bömum í þættinum
„velkomin”. Og fóstra þess Al-
þýðublaðið hefúr svo tekið upp
sömu venju hvað varðar pólitíska
hvítvoðunga: 2. ágúst kom mynd
af endurfæðingu Olínu í Alþýðu-
blaðinu og í gær, 10. ágúst, var
þar í seríunni afbragðs góð skím-
armynd af næstu persónu sem Al-
þýðuflokknum fæddist, Valgerði
Gunnarsdóttur Schram, sem var
reyndar férlagi Ólínu og stjómar-
maður í Samtökum um nýjan
vettvang í vor. Tóku þær Ólína og
Jóhanna Sigurðardóttir við inn-
tökubeiðninni. Og eftir þessar
tvær inntökubeiðnir NV-kvenna
er það eðlilegt, í hlutfalli við
stærð flokksins væntanlega, að
rita í fyrirsögn eins og blaðið ger-
ir: „Straumurinn liggur til Al-
þýðuflokksins.”
Blessuð séu
Bandaríkin
DV og Morgunblaðið em ekki
að skafa utan af því þegar þau
lýsa aðdáun sinni á Bandaríkjun-
um eftir að Bush forseti lét til
skarar skríða í Kúvæt-málinu.
Um stund hafði sól Bandaríkj-
anna dalað nokkuð í heimsmálun-
um og fátt af þeim frést nema
mistök í geimferðaáætluninni,
fjárlagahalli og dvínandi hag-
vöxtur ásamt boðuðum samdrætti
í herafla, svo ekki sé minnst á
uppljóstranir um ófaglega og
óhreinlynda starfsemi leyniþjón-
ustunnar CIA varðandi austur-
blokkina. En Ellert B. Schram
skrifar í leiðara blaðsins í gær:
„Hagsmunir heimsbyggðar-
innar em undir því komnir að
Hussein verði stöðvaður. Þar mun
atbeini Bandaríkjamanna skipta
sköpum. Enn einu sinni kemur í
ljós að Bandaríkin gegna forystu-
hlutverki í hinum vestræna heimi.
Viðbrögð Bandaríkjamanna em
vonin og vömin, sem við verðum
að treysta á, til að stemma stigu
við ofbeldi og yfirgangi.”
Morgunblaðið er sama sinnis
í leiðara sínum í gær, sem nefnist
Markviss forysta Bandaríkja-
stjómar: „Hafi einhveijú efast um
að áfram sé litið til Bandaríkja-
manna eftir forystu, þegar mikið
liggur við á alþjóðavettvangi, hef-
ur þeim efa verið eytt með við-
brögðunum við innrás Iraka í Kú-
væt... Bandaríkjamenn einir ráða
yfir því afli sem dugar til að bjóða
Hussein byrginn og með póli-
tískri festu hafa þeir skapað meiri
einingu um efnahagsþvinganir
gegn Irökum en samtíminn hefúr
áður kynnst gagnvart nokkm
ríki...Hitt er ljóst að undir forystu
Bandaríkjastjómar og Georges
Bush hefúr á einstakan hátt tekist
að sameina allar þjóðir um að
setja Saddam Hussein afarkosti.”
Látum það nú vera þótt Ör-
yggisráð Sameinuðu þjóðanna og
samtök eins og NATÓ hafi líka
einróma fordæmt innrás íraka. En
öllum má ljóst vera, að sjaldan
hefúr hagsmunum Bandaríkjanna
verið teflt í þvílíka tvísýnu og nú.
Mikla fúrðu hefði vakið, sætu
þeir með hendur í skauti núna.
ÓHT
þJÓÐVILJINN
Síðumúla 37 —108 Reykjavík
Sími: 681333
Símfax: 681935
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Ritstjórar: Ámi Bergmann, Ólafur H. Torfason.
Fréttastjóri: SigurðurÁ. Friðþjófsson.
Aðrir blaðamenn: Bergdís Ellertsdóttir, Dagur
Þorleifsson, Elías Mar (pr.), Garðar Guðjónsson,
Guðmundur Rúnar Heiöarsson, Heimir Már Pétursson,
Hildur Finnsdóttir (pr.), Jim Smart (Ijósm.), Kristinn
Ingvarsson (Ijósm.), Vilborg Daviðsdóttir, Þröstur
Haraldsson.
Skrífstofustjóri: Sigrún Gunnarsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Geirsdóttir, Kristín Pétursdóttir.
Auglýsingastjóri: Steinar Harðarson.
Auglýsingar: Guðmunda Kristinsdóttir, Svanheiður
Ingimundardóttir.
Útbreiðslu- og afgreiðslustjóri: Guðrún Gisladóttir.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Halla Pálsdóttir, Hrefria
Magnúsdóttir, Þorgerður Sigurðardóttir.
Bílstjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Skrifstofa, afgreiðsla, ritstjóm, auglýsingar:
Siðumúla 37, Rvik.
Sími: 681333.
Símfax: 681935.
Auglýsingar: 681310,681331.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Oddi hf.
Verð f lausasölu: 100 kr. Nýtt Helgarblað: 150 kr.
Askriftarverð á mánuði: 1100 kr.
4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 11. ágúst 1990