Þjóðviljinn - 01.09.1990, Side 1

1
I
Þessi hollenski kvendáti kom með fastaflota NATO til Reykjavíkur í gær. Mynd Kristinn.
*
Alver
Brat á alþjóðasamningum
Nýtt200þúsund tonna álver myndi auka losun brennisteinsdíoxíðs innanlands um 50 afhundraði.
Alþjóðasamningargera ráðfyrir verulegum samdrœtti. Hugsanlegframleiðsla á rafskautum hérlendis
myndi auka enn á losun brennisteinsdíoxíðs og myndun krabbameinsvaldandi efnasambanda
Verði nýtt 200 þúsund tonna ál-
ver reist á Islandi, er gert ráð
fyrir að losun brennisteinsdíoxíðs
innanlands muni aukast um 50 af
hundraði. Þetta brýtur algerlega í
bága við norrænar og alþjóðlegar
samþykktir um losun brenni-
steinsdíoxíðs, sem hefur skaðleg
áhrif á heilsu manna, dýr og
gróður.
Verði nýtt álver reist er jafn-
framt búist við að hagkvæmt
verði að framleiða rafskaut á ís-
landi og slík framleiðsla myndi
enn auka á losun brennisteinsdí-
oxíðs. Auk þess myndi fram-
leiðsla rafskauta auka verulega
myndun efnasambanda sem talin
eru krabbameinsvaldandi.
Brennisteinsdíoxíð þekkir eng-
in landamæri og er litið á losun
þess sem sameiginlegt vandamál
þjóða heimsins. Norrænar og al-
þjóðlegar samþykktir gera ráð
fyrir verulegum samdrætti í losun
brennisteinsdíoxíðs. Þannig hafa
Danmörk, Finnland, Noregur og
Svíþjóð skuldbundið sig til þess
að minnka losun efnisins um að
minnsta kosti 50 af hundraði fyrir
1995, miðað við árið 1980.
f bréfi Hollustuverndar ríkisins
til iðnaðarnefndar neðri deildar
Alþingis frá í vor segir:
„ísland gerðist árið 1982 aðili
að alþjóðlegum samningi um
loftmengun sem berst langar
leiðir milli landa. ísland hefur
vegna sérstöðu sinnar ekki getað
skrifað undir samkomulag í fram-
haldi af samningnum um að
draga úr brennisteinslosun út í
andrúmsloftið um a.m.k. 30%
eins og margar Evrópuþjóðir
hafa gert. Hins vegar hefur Island
á vettvangi Norðurlandaráðs
skrifað undir Norræna umhverf-
isvemdaráætlun og samþykkt
framkvæmdaáætlun um að vinna
gegn loftmengun þar sem því er
heitið að fara varlega í þessum
efnum.“
Verði af byggingu 200.000
tonna álvers, rjúka þessi fyrirheit
út í veður og vind. Samkvæmt
upplýsingum frá Hollustuvernd
ríkisins myndi nýtt álver losa
meira brennisteinsdíoxíð en ál-
verið í Straumsvík og Grundar-,
tangaverksmiðjan til samans.
Losun nýja álversins yrði svipuð
og verður við alla gasolíu- og
svartolíunotkun íslendinga inn-
anlands til samans. Hægt er að
draga verulega úr losun brenni-
steinsdíoxíðs í andrúmsloftið
með vothreinsibúnaði, en engin
ákvörðun hefur verið tekin um að
krefjast slíks búnaðar. Álverið í
Straumsvík notar ekki vot-
hreinsun.
Náttúravemdarráð hefur bent
á að með nýju álveri muni losun
brennisteinsdíoxíðs aukast veru-
lega og leggur áherslu á að krafist
verði vothreinsibúnaðar.
Rafskaut eru framleidd að
mestu úr koksi, en við hitun þess
losnar nokkurt magn brenni-
steinsdíoxíðs. Álverið í
Straumsvík fær rafskaut sín forh-
ituð erlendis frá og notar tæplega
hálft tonn af þeim við framleiðslu
á hverju áltonni.
Rísi 200 þúsund tonna álver í
Keilisnesi, verða framleidd tæp-
lega 300 þúsund tonn af áli á
Reykjanesi, enda stefnir ÍSAL
að því að auka framleiðslu sína í
tæplega 100 þúsund tonn á næstu
árum. 300 þúsund tonna fram-
leiðsla á hrááli krefst um 150 þús-
und tonna framleiðslu á rafskaut-
um og viðmælendur Þjóðviljans
telja líklegt að þá verði orðið hag-
kvæmt að framleiða skautin hér-
lendis.
Við framleiðslu á rafskautum
losnar sem fyrr segir nokkurt
magn brennisteinsdíoxíðs. En
jafnframt myndast svonefnd
PAH efnasambönd við fram-
leiðslu á skautunum. PAH sam-
bönd eru fjölhringa aromatísk
kolvetnissambönd og eru talin
vera krabbameinsvaldandi.
Myndun þessara efna verður
mest við framleiðslu og forbökun
skautanna, en minni við notkun
þeirra í álveri eins og í
Straumsvík. Þess eru þó dæmi að
notuð eru óforbökuð skaut í ál-
verum og eykst þá krabbameins-
hætta á vinnustað umtalsvert að
því er talið er. “88
► Sjá síðu 3
Stjórnarflokkur Suður-Afríku
Verði flokkur allra kynþátta
Forusta Þjóðernisflokksins,
sem verið hefur stjórnarflokk-
ur Suður-Afríku í 42 ár og kom á
apartheidkerfinu í upphafl
stjórnartíðar sinnar, hefur lagt til
að fólki af öllum kynþáttum skuli
heimilað að ganga í flokkinn.
Hingað til hefur einungis hvítum
mönnum verið heimilt að gerast
flokksmenn.
Þetta þykir tíðindum sæta, þar
sem Þjóðernisflokkurinn hafði
lengi forustu um kynþáttað-
skilnað, en er raunar í samræmi
við stefnu flokksforustunnar og
ríkisstjórnarinnar undanfarið um
að leggja apartheidkerfið niður.
F. W. de Klerk, forseti Suður-
Afríku sem jafnframt er formað-
ur flokksins, lagði þessa tillögu
flokksforustunnar fram á þingi
deildar hans í Natal í gær. Sam-
þykkti þingið tillöguna einróma
og er fastlega gert ráð fyrir að
allur flokkurinn muni samþykkja
hana. Reikna má þó með að tekið
geti nokkra mánuði eða jafnvel
ár að ganga frá þeim bre.ytingum
á stefnuskrá og reglum flokksins,
er nauðsynlegar eru til að
breyting sú, sem flokksforustan
stefnir að, öðlist fullgildingu.
De Klerk sagði á flokks-
deildarþinginu í gær að ósamrým-
anlegt væri núverandi stefnu
flokksins í kynþáttamálum að
fólk af öllum kynþáttum gæti
ekki gengið í hann.
Reuter/-dþ.