Þjóðviljinn - 04.05.1991, Qupperneq 26

GM IMPACT
StýribúnaÖur
Rafdrií
i r
UM AÐSKILJANLEGAR NATTURUR
26.SÍÐA — NÝTT HELGARBLAÐ Laugardagur 4. maí 1991
GERÐ VERÐ($) HLEÐSLUTÍMI ENDING FERÐAL.
Blý/sýra Pb/ H2S04 1500 8klst 40.000 km 200 km
Nikkel-járn Ni/ Fe 8000 12 klst 160.000 km 200 km
Natríum-brennisteinn Á TILRAUNASTIGI
Na/S
Nikkelkadmíum 240.000 km 500 km
Ni/ Cd
Þróun rafbíla
AUDi DUO
Rafdrtf
* B«ns«nvél fjrlr
fraradrif
W«ndiog»rinn HX3 frá «<M iwm i
ttl aö konöwf Hngri ríííaUegáir

' rafistöO
Kafdrif
Aukaaflgjiífi
*
Nlkkri- kadmíum VafgeýrnaWl
sem heldur aftur af allmennri
notkun vetnis. Verði víða tekinn
upp kolefnisskattur, má búast við
breytingum á þessu innan fárra
ára. Kosturinn við vetnið er sá að
auðvelt er að aðlaga bensínvélar
að notkun vetnis og allir akst-
urseiginleikar bensínbifreiðarinn-
ar halda sér betur. Bílaflotann,
sem fyrir er, má aðlaga þessu nýja
hlutfallið komið í 10% 2003. í
þessu fylki einu eru tvær miljónir
bifreiða seldar árlega, svo að
miklu er að keppa fyrir framleið-
endur. Um næstu aldamót verða
því mörg hundruð þúsund rafbílar
á ferðinni.
Risamir þrír, General Motors,
Chrysler og Ford eru því komnir á
sporið og dæla miljörðum dollara
EinarValur
Ingimundarson
Greint var frá ýmsu frétt-
næmu um þróun rafbfla á við-
skiptasíðum Mbl. 25. aprfl, sl.
Þarna voru nokkrar fuliyrðing-
ar, sem bera þess merki að höf-
undur/þýðari þekkir ekki efnið
nægilega vel og gæti það villt
um fyrir áhugasömum lesend-
um. Verður því reynt að bæta
um betur í eftirfarandi saman-
tekt.
Til að byrja með er setningin
„Ef ekki koma til einhveijar ófyr-
irséðar tækninýjungar, eða óvænt
þróun vetnisknúinna bíla - sem
blása einungis frá sér gufú - era
rafknúnir bílar þeir einu sem
standast kröfúr mengunarleysis."
alveg úr takti við raunveraleikann
og ber þess helst vitni að upplýs-
ingar skrásetjara séu bandariskar
eingöngu.
Þróun vetnisknúinna bíla er alls
ekki „óvænt“ í Evrópu. Hún er
veraleiki. Tæknin er tilbúin, það
er aðeins eldsneytiskostnaðurinn,
eldsneyti og hljóta allir að sjá
hagræðið í því.
Ameríski draumurinn er hins
vegar sá að geta fleygt „síðustu
árgeró" og skipt yfir í nýjar
græjur. Það eykur hagvöxtinn
meira en að tjasla saman ein-
hveiju gömlu „djönki“. Þar vestra
skiptir frelsið öllu máli. Einka-
bíllinn er eíhisgervingur þess og
skiptir milljónir manna meira
máli en nokkuð annað í lífinu.
I Los Angeles búa 12 miljónir
manna sem eiga 8 miljón bíla. Af
því að LA er í dalverpi umgirt
íjöllum er loflmengun þar alla að
drepa og því brýnna úrbóta þörf.
Almenningssamgöngukerfi
hafa aldrei átt upp á pallborðið hjá
íbúum LA ffekar en öðrum þar í
landi og „lausnimar“ því fólgnar í
mengunarminni bílum.
I Kalifomíu hafa því verið sett
ný lög sem segja að 2% allra
seldra bifreiða árið 1998 verði að
vera algerlega mengunarlaus og
í verkefnið. Frá þessu er m.a.
greint í Newsweek 8. april sl. Þar
fær afkvæmið vinnuheitið
VOLTSWAGON í minningu
bjöllunnar sálugu.
Kynslóð okkar friðar-og um-
hverfissinna hefúr reyndar þurft
að sjá á bak allra þeirra ímynda
einfaldleika og spamaðar á bíla-
markaðinum, sem þekktastar hafa
verið. Bjallan, bragginn og trabb-
inn heyra nú sögunni til. Erfiðast
hefur reynst að útrýma reiðhjól-
inu.
Rafmagnsfarartæki hafa reynd-
ar verið lengur til en bensínbif-
reiðar. Arið 1899 var hr. Jakob
Herman tekinn fastur fyrir glæfra-
akstur í New York á rafleigubíl
sínum. Var hann á hraðanum 19
km/klst. Margítrekaðar tilraunir
til að koma rafbílum á markað
vestra hafa verið til lítils. Bensín-
fákurinn hefur haft yfirburði í lip-
urð, léttleika og rekstraröryggi.
Evrópumenn hafa samt þijóskast
við að nota rafbíla.
A Bretlandseyjum hafa rafbílar
t.d. verið í notkun í 25 ár sem far-
artæki mjólkurpósta. Þeir hafa
liðið hljóðlaust um götumar árla
morguns og skilað sínu hlutverki
ágætlega. Um nokkurt skeið hafa
Fiat verksmiðjumar líka selt fyrir
20.000 dali útgáfu af Pöndu, sem
kölluð er Elettra og hefur verið
þróuð í samvinnu við austurríska
fyrirtækið Steyr-Daimler-Pugh
AG. Hefur hann komist 120 km á
hleðslunni og getað náð 112 km
hraða á klst.
General Motors munu setja raf-
bíl á markaðinn 1993 og á sá að
heita Impact. Undirbúningur
þessa er hafinn í borginni Lansing
í Michiganfylki. Þetta eiga að
vera tveggja sæta sportbílar sem
era búnir blý/ sýra rafhlöðum sem
duga til 200 km aksturs og eiga að
geta náð hraðanum 120 km/klst.
Rafhlöðumar era tiltölulega hefð-
bundnar, vega 360 kíló, kosta
1500 dali og endast 40.000 km.
Hleðsla þeirra tekur um 8 klst.
Margir spyrja vafalítið: Hefur
engin þróun orðið síðan Gísli
Jónsson reyndi rafbílinn hér uppi
á Íslandi ?
Svarið er að rafgeymamir era
mesti höfuðverkur hönnuðanna,
þyngsli, fyrirferð og hleðslutími
gera mönnum enn lífið leitt. Gríð-
arlegum fjármunum hefur samt
verið varið til þróunar nýrra raf-
geyma og er afraksturinn skráður
í kassanum hér til vinstri.
í janúarmánuði komu risamir
þrír sér saman um að verja 35
miljónum dala í hið sameiginlega
fyrirtæki U.S. Advanced Battery
Consortium til að fá sameiginlega
niðurstöðu í þróunarvinnu þriggja
efstu rafgeymanna, en Japanir
(Tokyo Electric Power Company)
era komnir á fleygiferð með að
þróa Ni/Cd geyminn.
Við þann geymi ætla líka
franska fyrirtækið Peugeot að
notast, þar sem stefnt er að fram-
leiðslu 50.000 rafbíla 1995.
En þótt þessi Akkilesarhæll raf-
bilsins standi í mönnum, hefúr
margt annað þróast á jákvæðan
hátt. Til að vega upp á móti massa
rafgeymanna hafa allir aðrir hlut-
ar bifreiðarinnar verið gerðir létt-
ari og útlínur farartækjanna
straumlínulagaðri (sjá myndir).
Rafaflvélunum hefúr verið
komið fyrir í öllum fjóram hjól-
um nýjustu útgáfu NAV (Next
Generation Advanced Electric
Vehicle) bifreiðar rannsóknar-og
þróunarstofnunar Japana í Tokyo.
Með því móti minnkar orkutap-
ið og massi drifbúnaðar verður
minni. Þrátt fyrir að ítrastu hag-
kvæmni sé gætt í efnisvali NAV
bílsins, m.a. með aukinni notkun
áls og þilja úr kolatrefjum, vegur
hann 1200 kíló, eða jafn mikið og
náfrændi hans Honda Prelude.
Þar af era rafgeymamir 435 kg.
Þróaðir hafa verið BLEND-
INGAR (Hybrids), þ.e.a.s. bílar
með tvöfalt aflkerfi. Rafkerfi fyr-
ir akstur í þéttbýli og bensín eða
díselvél fyrir akstur annars staðar.
Af þeirri gerð er m.a. HX3 frá
General Motors og AUDI DUO
frá Þýskalandi.
Hvatinn að baki þessarar þró-
unarvinnu er stóraukin Ioftmeng-
un 1 þéttbýli og sívaxandi áhyggj-
ur manna af áhrifúm branaefna á
lofthjúp jarðar, gróðurhús-áhrifin
svokölluð. Erfiði manna er því að
miklu leyti unnið fyrir gýg, ef raf-
orkan til hleðslu rafgeymanna
kemur úr kolarafstöðvum, sem
framleiða oft enn meira koldíoxíð
enn bílaflotinn, ef hann brenndi
bensíni. Raforka, sem framleidd
væri í vatnsorkuveram, sólarraf-
hlöðum eða með brana jarðgass,
leiddi hins vegar til jákvæðari
niðurstöðu.
Spumingamar, sem ættu hins
vegar alltaf að vera á vöram okk-
ar era þessar:
Er nauðsynlegt að ferðast einn i
bifreið? Get ég tekið fleiri með?
Get ég gengið? Get ég hjólað? Er
möguleiki á almenningssamgöng-
um? Þarf ég ef til vill að skipu-
leggja mig betur?
I--------