Þjóðviljinn - 14.06.1991, Qupperneq 21

Hreinsikútar á bíla
Auka bensíneyðslu en draga úr eiturefnum í útblæstri.
Hreinsikútur: Ytra byrðið (1) er úr ryðfríu stáli en innan þess er sía úr brenndum leir (2) sem húðuð er með
platínu og rodíum og verndað er með einangrunarkápu (3) sían er svo þunn að hana má vart greina berum
augum og myndar yfirborð sem nemur mörgþúsund fermetrum.
Talsverð umræða hefur orðið
um fyrirhugaða reglugerð númer
655/1989 og þá sérstaklega 22.
grein hennar, er varðar mengunar-
vamarbúnað fyrir ökutæki. Spurt
hefúr verið hvaða mengunarvam-
arreglur verða í gildi frá 1. janúar
1993.
Frá dóms-og kirkjumálaráðu-
neytinu hefúr Bílgreinasamband-
ið fengið eftirfarandi svör hinn
24. maí, sl.:
„Ráðuneytið hefur haft til at-
hugunar hvort og þá hvenær eigi
að breyta ákvæðum reglugerðar
um gerð og búnað ökutækja um
mengunarvamir. Endanlegrar
niðurstöðu er þó ekki að vænta
fyrr en síðar á árinu. Ljóst er að þá
verður of naumur tími til þess að
láta ný ákvæði um mengunar-
vamir taka gildi um nk. áramót.
Akvæði í reglugerðinni um meng-
unarvamir munu því verða í gildi
a.m.k. fram yfir nk. áramót.
Ráðuneytið mun hafa samráð við
Bílgreinasambandið um gildis-
töku nýna ákvæða um mengunar-
vamir frá ökutækjum.
Verði ísland aðili að evrópsku
efnahagssvæði 1. janúar 1993
þurfa innflytjendur ökutækja að
búa sig undir þær breytingar á
reglum sem því munu fylgja.
f.h.r. Þorsteinn Geirsson."
Aukinn kostnað-
ur vegna meng-
unarvarna
Það er ljóst, að hreinsikútar
sem nauðsynlegir verða munu
kosta 50-100.000 kr. á hverja bif-
reið og von að menn kveinki sér
undan því. Allir eldri bílar, sem
búnir yrðu þessum kútum yrðu
líka dýrari í rekstri, því aukin
mótstaða í útblásturskerfinu
krefst aukinnar orku. Þetta sést
mjög skýrt, ef teikning að
hreinsikút er skoðuð (sjá mynd).
Samkvæmt allmörgum heimild-
um, sem fyrir liggja er um 5-15%
eyðsluaukningu að ræða, hvort
sem um bensín eða díselolíu að
ræða.
Nýir bílar, sem búnir em
hreinsikútum em flestir komnir
með beina innspýtingu eldneytis
inn í sprengihólf vélarinnar. Raf-
eindastýring innspýtingar tengist
skynjara í útblæstri og skammtar
mátulegt hlutfall lofts og elds-
neytis inn á vélina, þannig að að-
eins verði um lágmarksmengun
að ræða(sjá mynd).
Þessi búnaður stuðlar að orku-
spamaði, en getur samt aldrei náð
betri árangri en fengist án mót-
stöðunnar, sem er af hreinsikútn-
um.
Hversu áQáðir sem menn em
að lýsa þessari bættu tækni, eins
og starfsmaður umhverfisráðu-
neytisins í útvarpsviðtali á dögun-
um, mega menn ekki bregða fyrir
sig skreytni eins og hann gerði
við það tækifæri. Sami maður
fúllyrti einnig að tollar yrðu lækk-
aðir af mengunarvamarbúnaði á
næstunni, en á fúndi hjá Bíl-
greinasambandinu í vikunni á
undan þvertók Friðrik Sófússon,
fjármálaráðherra fyrir allt slíkt.
Sagði Friðrik að lagður yrði á
mengunarskattur til að jafna að-
stöðu þeirra sem þurfa að kaupa
dýrari bíla með hreinsikútum og
þeirra sem menga.
Útfærslunni á þessu hefur
hins vegar ekki verið lýst í smáat-
riðum, en vafalaust verður gert
um hana heiðursmannasamkomu-
lag.
Virkni
hreinsikúta
99% útblásturslofls frá bílum
er koldíoxíð, vatn og köfhunar-
efni. Engin þessara lofttegunda
telst eitmð. í síðasta rúmmáls-
prósentinu finnast hins vegar:
Obrunnin kolvetni (oft skst. HC,
tákn fyrir vetni og kolefni),
kolmónoxíð (myndast við súrefn-
issnauðan bmna)
köfnunarefnisoxíð (skst. NOx , x
er ótilgreindur fjöldi).
Þessi efni geta hins vegar öll
valdið eitrun og mengun í um-
hverfinu. Hlutverk hreinsikútsins
er að oxa óbmnnin kolvetni og
kolmónoxíð en afoxa köfnunar-
efnisoxíð. Efnahvörf þessi fara
ffarn í hreinsikútnum með aðstoð
hvata, t.d. platínu eða ródíum
málma. Málmar þessir em bundn-
ir á keramik-ffauði, sem er þannig
hannað, að yfirborð þess verður
gífúrlegt (virkt yfirborð í nýjum
hreinsikút getur verið nál. 1000
fermetrar). í gegnum þetta síu-
kennda umhverfi verður útblást-
ursloffið að fara á leiðinni ffá
sprengirými vélarinnar.
Islendingar snúast gegn fyrirhugaöri geymslu
geislavirks úrgangs neöansjávar viö Sellafield
mm
Hörö
klöpp
Aðgreind lyftugöng fyrir verka-
menn, lofræstingu, neyðarút-
ganga og geislavikan úrgang.
Gámar fyrir kjarnorkuúrgang
4m gámar geyma
pressaðar tunnur með
mjög geisalvirkum úrgangi
Tillögur Islendinga og annarra tektir hjá ýmsum náttúmvemdar-
Norðurlandaþjóða á ráðstefnu Par-
ísamefndar sem haldin er í Haag nú
í vikunni hafa hlotið góðar undir-
Einar Valur
Ingimundarsson
samtökum víða um heim. Þannig
lýsir GREENPEACE fullum stuðn-
ingi við tillögumar með eftirfarandi
yfirlýsingu:
GREENPEACE styður heils
hugar íslensku tillöguna, sem er í
röð margra annarra tillagna um
svipuð efni til að forða geisla-
mengun í Norður-Atlantshafi.
Á meðfylgjandi mynd má sjá
hvemig útfærslan á neðansjávar-
göngunum í Sellafield er hugsuð.
I þessum geymslum er fyrir-
hugað að hýsa 3 miljónir tonna
geislavirks úrgangs af ýmsu tagi,
þar á meðal 7 tonn af Plútonium.
Starffækja á geymslur þessar á ára-
bilinu 2005 til 2055.
& &
Föstudagur 14. júní 1991 NÝTT HELGARBLAÐ — SÍÐA 21