Þjóðviljinn - 10.07.1991, Blaðsíða 10

MEfTEMOAMÁLIIIIIII
AUmsión Kristrún M. A.
Reykingaáróður í kvikmyndum
Tóbaksfram-
leiðendur
ekki yfir sig
hrifnir af þess-
ari
S
Igömlu bíó-
myndunum
eru svo til
allir með
sígarettu
milli
fingranna.
Á þeim
tíma þótt'
svalt að
reykja.
En nú er
tíðin önn-
ur og
sannað
hefur verið
hversu
óhollar og
hættulegar
reykingar
eru.
þróun því það eru jú þeir sem tapa
peningum í hvert skipti sem ein-
hver hættir að reykja.
Tóbaksframleiðendur hafa
einnig átt erfitt uppdráttar vegna
þess að nú er í mörgum löndum
bannað að auglýsa tóbak í
Qölmiðlum, nema að með
fylgi aðvörun heil-
brigðisyfirvalda þar
sem segir að reyk-
ingar geti verið
skaðlegar heilsu
manna.
Til þess að
coma í veg fyrir
að reykingar
minnki enn meir
hafa framleiðendur
tóbaks gripið til þess
ráðs að auglýsa tóbak-
ið á dulbúinn hátt.
í nýjasta Neytendablaðinu er
fjallað um þessa aðferð tóbaks-
framleiðenda í grein sem heitir
,Lævís reykingaáróður."
Þar kemur fram, að það sé
þekkt fýrirbæri að kvikmyndir og
sjónvarpsþættir séu fjármagnaðir
að hluta með þvi að ákveðnum
vörum er komið á framfæri við
áhorfendur, að sjálfsögðu borga
framleiðendur vörunnar vel fyrir.
Bandaríkjamenn kalla það
„product placement" þegar ákveð-
inni vöru er markvisst komið á
ffamfæri í kvikmyndum og sjón-
varpsþáttum gegn borgun. Gott
dæmi um þetta er James Bond
kvikmyndin „Licence to kill“ sem
sýnd var hér á landi við góða að-
sókn.
Talið er að um 15 fýrirtæki
hafi greitt framleiðendum
Tóku lesendur eftir sígarettuauglýsingu
í Bond-myndinni „Licence to kill“?
Merkingar um
geymsluþol á
matvælaumbúðum
Geymsluþolsmerkingar
sýna hversu lengi matvör-
ur eru söluhæfar eftir að
þær eru framleiddar. 1 Neyt-
endablaðinu er gefin eftirfar-
andi skilgreining á geymsluþols-
merkingum:
-Pökkunardagur: Sá dagur
þegar vörunni er pakkað í þær
neytendaumbúðir sem hún er seld
í.
-Siðasti söludagur: Merkir að
ekki er heimilt að selja vöruna eft-
ir dagsetningu síðasta söludags.
Varan skal þó hafa hæfilegt
geymsluþol hjá þeim aðila sem
kaupir vöruna á síðasta söludegi.
-Best fýrir: Gefúr til kynna
lágmarksgeymsluþol vörunnar við
þau geymsluskilyrði sem við eiga,
en varan getur haldið eiginleikum
sínum og verið neysluhæf eftir til-
greint lágmarksgeymsluþol. Heim-
ilt er að selja vöruna til loka þess
mánaðar eða árs sem tilgreint er á
umbúðum.
Nánari tímamörk á geymslu-
þoli eru: Fyrir kælivörur sem hafa
minna en 3 mánaða geymsluþol,
skal merkja umbúðir með pökkun-
ardegi og síðasta söludegi. Pökk-
unardag og síðasta söludag skal
gefa upp sem dag og mánuð. Þetta
á við um mjólk, unnar kjötvörur,
pizzur og salöt og önnur viðkvæm
matvæli.
Aðrar vörur sem hafa mixma en
3 mánaða geymsluþol, skal merkja
með síðasta söludegi, og skal þá
tilgreina dag og mánuð.
Fyrir vörutegundir sem hafa
frá 3 til 18 mánaða geymsluþol
skal merkja umbúðir með Best fýr-
ir og skal þá tilgreina mánuð og ár.
Vörur sem má geyma við
stofuhita er ekki skylt að geymslu-
þolsmerkja, en sé það gert, skal
merkja með Best fýrir þannig að
fram komi mánuður og ár.
Framleiðandi vörunnar skal
ákvarða og bera ábyrgð á
geymsluþolsmerkingu hennar.
Bond-myndarinnar fyrir að sýna
vörur þeirra á góðum stað í mynd-
inni. Til dæmis notar Bondspæjar-
inn úr ffá Seiko, hann heldur mik-
ið upp á eina tegund áfengis, og
rafeindaleikföng hans eru frá
Philips.
En það sem verst þykir í þessu
máli er að tóbaksfyrirtæki borgaði
framleiðendum myndarinnar nær
þrjátíu miljón krónur fyrir að
koma Lark sígarettum á framfæri í
myndinni.
Mál þetta hefur valdið tals-
verðum usla í Bandaríkjunum
vegna þess að þar gilda strangar
reglur um tóbaksauglýsingar.
Thomas Luke er Bandarískur
þingmaður sem situr í ráði er Qall-
ar um merkingar og auglýsingar á
sígarettum. Hann telur að banna
eigi Bond-myndina í sjónvarpi
vegna þess að hún auglýsi sígar-
ettutegund.
Tóbaksauglýsingar eru einnig
bannaðar á Islandi. Það verður
ffóðlegt að sjá hvort Islendingar
komist að sömu niðurstöðu og
Thomas Luke og banni
Bond-myndina.
Það tóbaksfyrirtæki sem um
ræðir, hefur viðurkennt að hafa
greitt framleiðendum
Bond-myndarinnar fyrir
sígarettuauglýsinguna.
Einnig hefur það viður-
kennt að hafa borgað
fleiri aðilum fýrir sams-
konar auglýsingu. Má þar
nefna auglýsingu á Marl-
boro í kvikmyndinni „Super-
man 2“.
Slíkar óbeinar auglýsingar
hafa orðið æ algengari í Banda-
rikjimum að sögn manna þar
vestra. Eitt auglýsingafýrirtæki
hefúr viðurkennt að styrkja að
jafnaði um 17 kvikmyndir á ári
með sígarettuauglýsingum og
þess háttar.
Það hefúr einnig komið í ljós
að kvikmyndin E.T. tók gjald frá
fýrirtæki fýrir að auglýsa sælgæt-
istegund í myndinni.
Of mikið notað af þvottaefni
Áveðnar reglur gilda um það hvernig geymsluþolsmerk.ingum á vörum
skuli háttað.
Könnun sem gerð var I
samvinnu Verðlagsstofn-
unar og Neytendasamtak-
anna hefur leitt í Ijós að fram-
leiðendur þvottaefna ráðleggja
fólki að nota miklu meira af
þvottaefni en þörf er á.
Þessar upplýsingar koma fram
í Neytendaþlaðinu og þar segir
einnig að besta leiðin til að vera
umhverfisvænn í þvottahúsinu sé
einfaldlega að nota minna þvotta-
efni.
Könunin, sem var gæða- og
verðkönnun, náði alls til 41 teg-
unda af þvottadufii í 64 mismun-
andi umþúðum af ýmsum stærð-
um. Verðupplýsinga var aflað í 25
matvöruverslunum á höfuðborgar-
svæðinu.
Við verðsamanburð var miðað
við að til þess að þvo eitt kíló af
meðalóhreinum þvotti þurfti 10
grömm af virku efni í þvottadufi-
inu.
Miðað við þetta kemur Nemli í
5,2 kílóa pakkningum best út, en
Jelp í 0,88 kílóa pakka er dýrast.
Verðmunurinn er fjórfaldur.
Atján gerðir af þvottaefnum
sem voru með í könnuninni voru
íslenskar. Alls voru 15 þeirra í
ódýrari helmingnum. það gefur því
auga leið að íslenska framleiðslan
er vel samkeppnisfær við erlendar
tegundir.
íslenska framleiðslan er al-
mennt til í fleiri verslunum og gef-
ur það enn betur samkeppnishæfni
hennar til kynna.
Það var Iðntæknistofnun sem
fengin var til að rannsaka efnis-
innihald dufisins fýrir þessa könn-
Nú hefur komið (Ijós að fólk notar almennt of mikið af þvottaefni.
ÞJÓÐVIl. 1N Miðvikudagur 10. júlí 1991
Síða 10