Þjóðviljinn - 17.07.1991, Blaðsíða 3

ÍDAG
17.JÚIÍ
er mKhrikudagur.
198. dagur ársins.
Sólarupprás í Reykjavík
kl. 3.45 - sólarlag kl.
23.20.
Viðburðir
Þjóðhátíðardagur íraks.
Þjóðviljinn
fyrir 50 árum
Nýtt Dagblað: Verður (s-
land sjálfstætt þegar
Bandaríkin hverfa burt
með heraflann? Siglingar
bannaðar um Hvalfjörð.
Japanska stjórnin segir af
sér. Tvísýn hemaðarstaða
á austurvígstöðvunum.
fyrir 25 árum
Á mánudag verður geim-
farinu Gemini 10. skotið á
loft frá Kennedyhöfða og
verða innanborðs þeir
geimfararnir John Young
og Michael Colling. Talið
er að ferð þeirra verði all-
merkur áfangi í kapphiaup-
inu til tunglsins.
Sá spaki
Heimurinn er skopleikur
fyrir þann sem hugsar og
harmleikur fyrir þann sem
finnurtil.
(Horace Walpole)
MÍN
SK'QÐÍJN
á borgarstjómarferli
Davíðs Oddssonar
Sigurjón Pétursson
borgarstjórnarfulltrúi
Sá tími sem Davíð Oddsson
heftir verið borgarstjóri í Reykja-
vík hefur sett sterkara svipmót á
borgina en flest önnur sambæri-
leg tímabil. Hann náði stöðu
borgarstjóra og oddvita Sjálf-
stæðisflokksins naumlega eftir
harða og óvægna baráttu við Al-
bert Guðmundsson í prófkjöri
1982. Eftir þennan nauma sigur
var staða Davíðs innan flokksins
fremur veik en hún styrktist
mjög fljótt, m.a. vegna óvæginna
árása fjölmiðla (Þjóðviljinn þar
meðtalinn). Þær urðu til þess að
Sjálfstæðismenn urðu að standa
enn þéttar að baki sínum foringja
en þeir margir hverjir vildu.
Davíð náði fljótt sterkum
tökum á flokknum og hefur lengi
ráðið öllu sem hann vill ráða og
hann vill ráða miklu. Á verð-
bólguárunum, á tíma vinstri
stjómar i Reykjavík, söfnuðu
flest önnur sveitarfélög en
Reykjavík, nær óbærilegum
skuldum. Þegar verðlag var ffyst
batnaði hagur Reykjavíkur mjög
mikið og fjárráð urðu mjög rúm.
Uppbygging hefúr verið mikil og
umdeild. Nýju hverfin í Grafar-
vogi og nágrenr.i, háhýsin við
Skúlagötu, Borgarleikhúsið,
Ráðhúsið, Perlan, uppbygging
Kringlunnar, endurreisn Viðeyjar
og uppbygging Laugardalsins
eru allt varanlegar ffamkvæmdir
sem munu vitna um feril Davíðs.
Hann er harður og óvæginn and-
stæðingur en getur að sama skapi
verið ákaflega skemmtilegur fé-
lagi á góðri stundu. 1 kringum
Davíð Oddsson er aldrei logn.
A Sigríður Jóhannesdóttir skrifar
Lögmál markaðarins
munu ríkja ein
Þ
að er nú að verða Ijósara með hverjum deginum sem líður
hvert viðræðurnar um evrópskt efnahagssvæði leiða. Okkur
sem á liðnu ári studdum það að þessar viðræður hæfust hafa
orðið það nokkur vonbrigði á hvern veg þessi mál hafa þró-
ast.Það var í fyrstu talað um samning EFTA- Iandanna við Evropu-
bandalagið en samningsstaða EFTA, sem í upphafí var ekki sterk,
hefur þ
lagið. Þ;
enn veikst þegar Svíþjóð ákvað að ganga í Evrópubanda-
að sem í fyrstu áttu að heita samningar hafa nú snúist upp í
einhliða yfírlýsingar frá hendi EB um hvernig EFTA-ríkin geti best
aðlagað sig hinu yfírþjóðlega valdi EB í smáu og stóru.
Það er augljóslega því
stefnt að þessar viðræður Islend-
inga við EFTA verði fyrsta skreflð
til inngöngu í EB. Þetta er í senn
dapurleg þróun og hættuleg. Hitt
er þó jafnvel enn ískyggilegra á
hvem hátt menn bregðast við þeim
undarlega hræðsluáróðri sem ein-
kennt hefur allan fféttaflutning og
umræður um þetta mál. Náum við
ekki samningum um Evrópskt
efnahagssvæði munum við ein-
angrast og verða fátæki Albaníu-
ffændi Evrópu. Tannlæknar lands-
ins munu ekki geta sett upp stofur i
París. Fiskvinnslufólk mun vinna
hjá „Trosi og slori h.f.“ á krumm-
askuðum landsins í stað þess að
verka fisk undir spænskri sól. Öll
er þessi umræða í sorglegra lagi.
Það er löngu kominn tími til að
reyna að vekja almenning í landinu
til umhugsunar því þetta mál er
stórum alvarlegra en svo að um-
ræðan um það megi hjakka í því
áróðursfari sem við sáum dæmi
um hjá utanríkisráðherra í sjón-
varpinu á dögunum. Að öllum lík-
indum stöndum við fljótlega
ffammi fyrir afdrifaríkustu akvörð-
unum sem við höfúr þurft að taka
síðan lýðveldið var stofnað. Það
ætti því að vera skýlaus krafa okk-
ar að umræður um þetta mál séu
ffá hendi þeirra sem gerst þekkja
hlutlægar og fræðandi þannig að
almenningur eigi þess kost að
mynda sér rökstudda skoðun á
málinu.
Kennarasamtökin hafa nú lagt
sitt lóð á þessa vogarskál með ráð-
stefnu sem haldin var á Laugar-
vatni með ráðstefnu sem haldin var
að Laugarvatni vikuna 5.-12. júlí
og hafði yfirskriflina .“Norðurlönd
og norræn kennarastétt í Ijósi ný-
sköpunar Evrópu". Á þessari ráð-
stefnu reifúðu ýmsir ágætir ffæði-
menn, innlendir sem erlendir,
hugsanlegan ávinning okkar og tap
af tengsium við Evrópskt efna-
hagssvæði og þó einkum af inn-
göngu í Evrópubandalagið því fá-
um blandast orðið hugur um að
þangað sé ferðinni heitið.
Frá sjónarhóli kennarasamtaka
á Norðurlöndum er lítið að vinna
og miklu að tapa við inngöngu i
EB og sama gildir um anddyri EB,
Evrópska efnahagssvæðið. Aðal-
ávinningurinn væri þó auknir
möguleikar til atvinnu og mennt-
unar í löndum Evrópubandalags-
ins. En þetta er þó eitt af því sem
við Norðurlandabúar höfúm hing-
að til haff gott samstarf um og má
þar nefna áætlanir um kennara-
skipti á vegum Norðurlandaráðs og
agnkvæma atvinnumöguleika
ennara á Norðurlöndum. Xuðvit-
að getur verið mikilvægt að hafa
aðgang að tækni og námstilboðum
i Mið- Evrópu. Við hljótum þó að
spyrja hversu mikilvægt það sé og
mæla þann ávinning við tap okkar
á öðrum sviðum. Það er til dæmis
alvarlegt umhugsunarefni hversu
veik staða stéttarfélaganna er innan
Evrópubandalagsins og hversu lítið
tillit er tekið til þeirra í stjómkerfi
þess. Þar er ekkert til sem likist því
„samráði við verkalýðshreyfing-
una“ sem við eigum að venjast á
Norðurlöndum. Eini möguleikinn
sem stéttarfélögin hafa til að koma
sjónarmiðum sínum á framfæri og
hafa áhrif á ákvörðanatöku er með
moldvörpustarfsemi eða svoköll-
uðum „lobbýisma „og þar stendur
verkalýðshreyfmgin vægast sagt
höllum fæti. Verkalýðshreyfingin á
Norðurlöndum hafði til skamms
tíma einn „lobbýista“ í Briissel
meðan Fíatverksmiðjurnar einar
höfðu tæplega 40 slíka og alls eru
þar í fullu starfi um það bil 5000
pess konar undirróðursmenn.
Flestir þessara „lobbýista“ eru á
snærum alþjóðlegra stórfyrirtækja.
Það geta alíir séð að við slíkar að-
stæður verður erfitt og seinlegt
verk fyrir verkalýðshreyfinguna á
Norðurlöndum að vinna upp það
sem tapast við inngöngu í Evrópu-
bandalagið eða þátttöku í „Evr-
ópsku efnahagssvæði" af þeim
rettindum sem aflað var með mik-
illi baráttu á undanfömum árum og
áratugum og okkur hér á Norður-
löndum þykja orðið sjálfsögð
mannréttindi.
Við skulum gera okkur ljóst að
umræðumar um Evrópubandalagið
eru ekki venjulegt póljtískt karp.
Þegar deilt er um hvort Island skuli
gerast aðili að Evrópubandalaginu
- jafnvel þótt í gegnum Evrópskt
efnahagssvæði sé - er í raun tekist
á um grundvallarsjónarmið. Ann-
ars vegar er „hin nýja Evrópa“ þar
sem lögmál markaðarins munu
ríkja ein ofar sérhverri kröfú um
manneskjulegt samfélag. Þar sem
samkeppni og ágóðavon er hið ráð-
andi afl fremur en sú samvinna og
jafnrétti sem við hér á Norðurlönd-
um höfum litið á sem þann hom-
stein sem við viljum reisa samfélag
í þessari umræðu er nauðsyn-
legt fyrir okkur sem teljum okkur
til vinstri í pólitík að ná vopnum
okkar og þótt ekki sé þess að dylj-
ast að af ymsum ástæðum stöndum
við nú hallari fæti en ofl áður, ber
okkur að standa vörð um þau
grundvallarsjónarmið sem íslenskt
jafnréttisþjóðfélag byggist á og
verða aldrei föl fyrir vafasaman
efnahagslegan ávinning.
Höfundur er kennari
í Keflavík
Verkalýðshreyfingin á Norðurlöndum
hafði til skamms tíma einn „lobbýista“ í
Briissel meðan Fíatverksmiðjurnar einar
höfðu tæplega 40 slíka og alls eru þar í
fullu starfi um það bil 5000 þess konar
undirróðursmenn
Síða 3
ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 17. júlí 1991