Þjóðviljinn - 18.07.1991, Blaðsíða 11

Eru Framsóknarmenn í Ástralíu?
Reykjavik 17. júli 1991
Heil og sæl og þakka þér fyrir
bréfið í síðustu viku.
Þú áttir kollgátuna. Eg á alveg
eftir að koma til Barselónu og hitta
Börsunga eins og Kristinn R. Ól-
afsson fréttaritari Útvarpsins á
Spáni kallar heimamenn. Borgina
bar á góma í samtali við mann hér
á dögunum, sem sagði voðalegar
sögur, sagði þar að störfúm ein-
hverja fingraliprustu þjófa sem
sögur fara af. A eftir fylgdu ffá-
sagnir af því hvemig farið hefði
fyrir ýmsum ferðalöngum sem sáu
á eftir sinni aleigu í ferðafé og krít-
arkortum að viðbættu vegabréfi og
öðm smálegu. Sögumar nægja mér
auðvitað ekki til að sverja þess
dýran eið að koma aldrei til þessar-
ar borgar. Þangað fer ég sjálfsagt
þegar færi gefst i trausti þess að
hinir fingralöngu hafi öðmm
hnöppum að hneppa en mínum á
meðan ég stend við.
Og af því að þú fórst að tala
um Spánveija má ég til með að
segja þér sögu af vini mínum sem
var á ferð í Madrid, sem honum
þótti öðmm borgum sem hann
hafði komið í miklu fegurri. Hann
var þama á ferð með konu sinni og
bömum sem öll em nálægt því
uppkomin. Eins og gengur á svona
ferðalögum verða menn stundum
viðskila hver við annan og dag
einn uppgötvar félagi minn að
hann er einn á ferð á hinum fogru
strætum höfuðborgarinnar. Hann er
af gætnara taginu og geymir fjár-
sjóði sína í þar til gerðum pung,
þegar hann ferðast í ókunnum
borgum. Sem hann er nú þama á
ferð í einsemd sinni ber að konur
nokkrar, ákaflega heillandi. Hrafh-
svart hárið glampaði í sólskininu
og iturvaxnir líkamimir nutu sín
vel í þröngum hæfilega flegnum
blússum og mikilfenglegum pils-
um. Þær gáfu sig á tal við hann, en
þessi góði vinur minn er ekki
mæltur á tungu kvennanna. Það
skipti hins vegar litlu, því þær
vildu bókstaflega allt fyrir hann
gera, einkum að láta vel að honum
með handayfirlagningum og öðm
atlæti sem ofl hefur gagnast kon-
Helgi Guðmundsson
skrifar Sólveigu Kr.
Einarsdóttur
í Ástralíu
um vel ef þær vilja fá ffam vilja
sinn við karlmenn.
Nú er þessi félagi minn grand-
var maður og ákaflega heiðarlegur.
Það var þess vegna ekki nema von
að honum væri um og ó við svo
hlýleg atlot fagurlimaðra kvenna á
götum úti. Hann fór því undan í
nokkram flæmingi og sýnist mér
af ffásögnum að brosið á vörum
hans hafi verið heldur vandræða-
legt um það leyti sem hinar hjálp-
fúsu konur náðu að króa hann af
við fagran gosbrann. Þá þótti mín-
um manni nóg að gert og vildi rífa
sig lausan, ekki mátti hann til þess
hugsa að konan og bömin kæmu
að honum í vafasömum félags-
skap, svoleiðis gæti jú misskilist.
Hann hristi þær af sér og eins og
gefúr að skilja móðguðust þær sár-
lega, enda heiðri þeirra og miklum
sóma gróflega misboðið. - Jæja
góði, úr því að þú ert með þessi
merkilegheit þá geturðu bara átt
þig - hafa þær áreiðanlega sagt, því
þær stransuðu burt í fússi og hurfú
í mannhafið.
Ég þarf náttúrlega ekki að
segja þér að konumar hirtu sinn
toll fyrir óumbeðna athygli og at-
lot, því pungurinn góði var tómur.
Og lýkur þar að segja ffá með-
höndlun fagurra spænskra sígauna-
kvenna á íslenskum sómamanni.
Aldrei hef ég komið til Ástral-
iu og Iangar því til að spyija þig
um bæjarbraginn þar um slóðir. Til
að mynda hvort þar um slóðir finn-
ist jafh fingralangir menn og Bör-
sungar, eða sígaunakonur í Madr-
id. Eg var í eina tíð málkunnugur
manni nokkram sem bjó í Welling-
ton á Nýjasjálandi og spurði hann
hvort það væri rétt sem ég hefði
eftir sannorðum manni uppi á ís-
landi að Nýsjálendingar væra
breskari í sínum háttum en ffumrit-
ið, Bretar sjálfir. Kvað hann nokk-
uð til í þessu hjá hinum sannorða
Islendingi. Það sem maður sér af
þessu mikla landi, Ástralíu, með
því að horfa á kvikmyndir og
fylgjast með fféttum, bendir helst
til að þjóðfélagð sé einskonar affit
af Bandaríkjunum. Er þetta rétt hjá
mér?
Og af því að ég er að tala um
sannorðan íslending minnist ég
þess að hafa heyrt konu nokkra
lýsa manni svo, að hann væri bæði
greindur maður og gætinn, sem
hún taldi til mestu kosta sem prýða
mættu einn mann. Má þá ljúka
þessu skrafi með því að spyija þig
hvort Ástralir séu greindir menn
og gætnir og svona í bláendann:
hvar era þeir í pólitík? Ihald eins
og Kanamir? Finnast kannski
Framsóknarmenn þar um slóðir?
Eða einhveijir sem kenna sig við
rauða litinn?
Heilsaðu manninum þínum.
Heyri ffá þér fljótlega.
Með kveðju.
hágé
VIÐHOIF
H [vei t*s veei n Ld . vei cí ia . S1 b ri íð A Sieurlaue S. Gunnlauesdóttir skrifar
Fyrri grein.
Blaðamaður Morgunblaðsins
hitti naglann á höfuðið þegar
hann kallaði grein sína um Atl-
antshafsbandalagið (NATO) 27.
júní s.l.: „Persaflóastríðið
kennslustund í því sem koma
skal“. Niðurstaða hans er sú að
NATO hafi hlutverki að gegna.
Ég hyggst nú gera grein fyrir
hvernig staðhæfingin stenst. Síð-
ar vil ég reifa hvers vegna NATO
er partur af vandanum.
Persaflóastríðið var ólíkt öðr-
um striðum sem háð hafa verið ffá
Persaflóastríðið
var stríð
kapítalískra ríkja
lokum síðari heimsstyijaldar að
því leyti, að það var ekki stríð
gegn þjóðfrelsishreyfingu eða sósí-
alískri fylkingu, heldur stríð kapít-
alískra ríkja.
Hvað mannfall og eyðilegg-
ingu snertir líktist það Kóreustríð-
inu og Víetnamstríðinu (ég deili
þeirri skoðun með neíhdum á veg-
um Sameinuðu þjóðanna og Har-
vardháskóla í Bandaríkjunum sem
hafa gert aðgengilegar skýrslur um
ástandið í írak). Bandaríkjaher
lagði Pyongyang í rúst og drap
a.m.k. miljónir Kóreumanna á ár-
unum 1952-’55. Hvemig má það
vera? Einangran þjóðfrelsisafla í
Kóreu og styrkur heimsvaldasinna
heima fyrir, á kostnað skipulags-
sfyrks og sjálfstrausts vinnandi
fólks, er helsta skýringin á því
hveiju ffam fór í Kóreu.
Þessar afstæður breyttust á tím-
um Víetnamstriðsins. Hreyfingin
gegn Víetnamstríðinu sótti styrk
sinn til félagsafla skyldra þeim
sem standa undir ffamleiðslu auðs-
ins, nefnilega til ungra herskyldra
manna úr alþýðustétt, og til baráttu
blökkumanna fyrir borgararéttind-
um, en þeir bjuggu þá nánast við
aðskilnaðarkerfi og sérstaka vinnu-
kúgun. Sú trú styrktist meðal ungs
fólks og margra annarra, að hægt
væri að spoma við og jafnvel
vinna sigur á þeim öflum sem
skáluðu í hauskúpum snauðrar
bændaalþýðu í fjarlægum löndum.
Aukin réttindi og sjálfstraust er
ekki öll skýringin. Ognir Vietnam-
Harmonikuhátíð
í Árbæjarsafni
Unnendur harmoníkutónlist-
ar eru mjög margir og sömu
sögu er að segja um þá sem hafa
gaman af að taka einn léttan ræl
eða skottís. Þeir ættu að fjöl-
menna i Árbæjarsafn á sunnu-
dag því þá verða gömlu dans-
arnir og harmoníkan í hávegum
höfð.
Dansað veður við harmoníku-
undirspil í Árbæjarsafni. Danshóp-
ur eldri borgara undir stjóm Sig-
valda Þorgilssonar danskennara
mun sýna gömlu dansana við und-
irleik Harmóníkufélags Reykjavík-
ur ffá kl. 14.30 til 15.00 við Dill-
onshús.
Harmóníkan mun svo hljóma
fram eftir degi, enn einnig gefst
gestum kostur á að skoða safnið.
Unnið verður við spjaldvefnað og
tóvinnu, lummur verða bakaðar í
Árbænum og gullborinn verður í
gangi allan daginn. -Sáf
Sama er uppi á teningnum
hvað varðar verslunarstríð, en
fijálsri verslunarstefnu fylgja nán-
ast í prinsippinu mannskæð striðs-
átök. Verðbréfamarkaðir og lána-
stofhanir era í dag helsti vettvang-
ur íjármagnseigenda til að við-
halda efnahagsgrunni þjóðfélags-
stöðu sinnar. Verðbréfahranið fyrir
fimm árum gaf til kynna að nýir
tímar kynnu að renna upp og nýjar
aðferðir yflrgnæfa.
Ég er að leiða að þeirri stað-
hæfingu að stríð um verslun (olíu)
og viðskiptasvæði (Mið- austur-
lönd) á borð við Persaflóastríðið,
þar sem venjulegt vinnandi fólk er
ekki meira virði en peð á skák-
borði, sé það sem er í vændum.
Það era eldci stríð þar sem alþýðu-
fólk er skipulagt til að beijast gegn
yfirgangi heimsvaldasinna. (í Nic-
aragua féllu 50.000.) Slíkt stríð
getur komið aftan að vanskipu-
lögðum smábændum og alþýðu-
fjölskyldum í borgum, sem hefúr
látið eiginhagsmunasegg tala fyrir
sig í stjómmálum, og strádrepið
hundrað þúsunda manna á fáeinum
dögum. (I írak féllu til samanburð-
ar 200.000.)
Þessar hugmyndir era meðal
þess sem við viljum ræða, sem
stöndum að málfundum verkafólks
og baráttusinna. Málfundir verða
haldnir næstu þrjú fimmtudags-
kvöld kl. 20:00 að Klapparstíg 26,
2. hæð (Pathfinder-bóksölunni). Á
fyrsta fundinum 18. júlí verður
Gylfi Páll Hersir, Dagsbrúnarfé-
lagi, málshefjandi um efnið: Hvers
vegna verða stríð.
Sigurlaug S. Gunnlaugsdóttir
er félagi f Iðju.
stríðsins urðu opinberar líka vegna
þess að kapitalisminn færir lönd
þéttar saman. Heimsvaldasinnaðar
ríkisstjómir opna fyrirtækjum af
öllum stærðum, sem skipuleggja
sig innan ramma þjóðríkis, braut
inn í Afríku, Indókína, Mið-Amer-
íku, Brasilíu, og svo framvegis.
Um leið skapa þeir verkalýðsstétt í
þessum löndum hemaðaritök, að-
stöðu, andstöðu, umhverfisslys,
eymd og niðurlægingu, rosalega
fólksflutninga og skuldabönd
gegnum hyskið sem situr við
„völd“ og myndar þarlenda ráða-
stétt.
Það er mikilvægt að átta sig á
hvemig kapítalisminn þróast. Þá er
hægt að skilja hve gjörólíkur heim-
urinn er veröldinni á fyrstu áratug-
unum eftir að Bandaríkin höföu
fengið forskot á að þróa efhahag
sinn og athafnir eftir eyðileggingu
síðari heimssfyrjaldarinnar. Ekki
aðeins Bandaríkin, heldur önnur
heimsvaldaríki, gátu þróað efhahag
sinn í friðsamri sambúð. Sovétrík-
in gátu gert slíkt hið sama, með
framstæðari lögmálum: Draga sí-
fellt fleiri úr sveitum inní fram-
leiðsluna og pína fólk til að fram-
leiða iðnvaming með aðstoð her-
og leynilögreglu.
Þetta vora friðsamir tímar í
þeim skilningi að gróðahlutfallið
af vöraframleiðslu var nægilega
stórt til að fjármagnseigendur fjár-
festu í framleiðslu og væra tiltölu-
lega ánægðir með úrbýtið. Verð-
myndunarstríð hófúst: Þeir sem
vora í sterkri aðstöðu til að koma
sér upp einokun á ákveðnum
markaði eða ákveðinni vörateg-
und, gerðu það með því að hafa
fyrir áhrif samkeppni, og samfara
vissri mettun markaðarins rýmar
bæði gróðahlutfallið og heildar-
gróðinn. Við þessu þurfti að
spoma.
andstæðinga undir í verðstríði og
ákveða síðan verð. Að baki þessu
lá ekki ósiðferðileg afstaða, heldur
kapítalískt lögmál: Með aukinni
tækni lækkar verðgildi vörannar
Síða 11
ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 18. júlí 1991