Þjóðviljinn - 14.08.1991, Qupperneq 4

ElLEMMR
FMETTIR
Bandarískir sendiráðsmenn fangar í Teheran 1979 - þangað sóttu bókstafstrúarsjítar í Líbanon fyrirmyndir.
Mannræningjar og gíslar í Líbanon
Saga sú sem snýst um vestrænu gíslana í Líbanon hófst laust fyrir
miðjan s.l. áratug. Nú eru 10 vesturlandamenn í haldi mannræn-
ingja þarlendis, fimm Bandaríkjamenn, tveir Bretar, tveir Þjóðverj-
ar og einn Itali.
Þegar byijað var að nema á brott
vesturlandamenn í Líbanon voru
mannrán síður en svo nýlunda þar í
landi. Líbanonsstríðið hafði þá verið
háð í áratug og meðal annars hryll-
ings í því var mikið um mannrán.
Þúsundum manna hafði verið rænt
og til fjölmargra þeirra hefur ekkert
spurst síðan. Flestir þeirra voru af
hinum ýmsu trú/þjóðflokkum sem
landið byggja eða Palestínumenn.
I upphafi s.l. áratugs tóku Líban-
onssjítar, sem einkum búa í suður-
hluta landsins og höfðu ffam að því
lengst af verið lægstir allra trú/þjóð-
flokka þar, að færa sig upp á skaflið.
Sóttu þeir hvatningu og fynrmyndir
til trúbræðra sinna í Iran, er þver-
brutu reglur í samskiptum ríkja með
því að halda bandarískum sendiráðs-
mönnum í gíslingu 1979- 81,.
Margir sjítar fognuðu ísraelum,
er þeir hertóku Suður-Líbanon 1982,
þar eð þeim þótti gott að losna við
yfirráð Frelsissamtaka Palestínu
(PLO), en fljó(t urðu sjítar þar engu
hressari með Israela en PLO áður.
Skæruhemaðar sjíta gegn Israelum
varð svo magnaður, að Israelsstjóm
sá sér þann kost vænstan að hætta
hersetu í mestum hluta Suður-Líban-
ons. Það er eini teljandi ósigurinn,
sem Israel hefur hingað til beðið i
hemaði við araba.
Sá árangur hressti mjög upp á
siálfstraust Líbanonssjíta en ekkert
dró úr heift þeirra gegn ísrael. Koinu
þar til bæði áhrif frá bókstafstrú Ir-
ans, sem þeir tileinkuðu sér, og sú
staðreynd að ísrael hafði áfram ítök í
Suður- Líbanon. Sú heift beindist
gegn Vesturlöndum, bakhjarli
vesturlandamönnum, án mikils tillits
til þess hveijir þeir voru og í hvaða
erindagerðum í Líbanon. I augum
„sanntrúaðra“ íslamskra bókstafstrú-
arsinna er ekki ástæða til annars en
að leggja alla gyðinga og kristna
„vantrúarmenn" að jöniiu. Þó er ljóst
að Bandaríkjamönnum og Bretum
hefúr verið hættara en öðrum, þeim
fynmefhdu vegna þess að þeirra land
er voldugast vesturlandaríkja og á
stuðningi Bandaríkjanna við ísrael
byggist tilvera þess og hinum síðar-
nefndu vegna þess að þeir eru ná-
komnari Banclaríkjunum en aðrar
stórar vesturlandaþjóðir.
Tilgangurinn með mannránunum
yar og er að neyða vesturlandaríki og
Israel til að ganga að ýmsum kröfum
mannræningjanna og bandamanna
þeirra. Flestir mannránshópa þessara
eru taldir vera nákomnir sjítaflokkn-
um ,Hizbollah, sem hefúr sambönd
við íran.
ANNÁLL:
1985:
16. mars: Bandaríkjamaðurinn
Terry Anderson, forstöðumaður
deildar AP-fréttastofunnar í Austur-
löndum nær, numinn,á brott af sam-
tökum sem nefnast Islamska Jihad.
Sá félagsskapur heldur honum
fongnum enn. Af vesturlandamönn-
um þeim sem enn eru í gíslingu í
Líbanon hefur hann verið fangi
lengst.
25. mars: Numinn á brott Alec
Collett, rúmlega hálfsjötugur breskur
Bush Bandarikjaforseti og Assad Sýrlandsforseti - vinátta þeirra sem
hófst með Persaflóastriði er talin hafa orðið til þess að Sýrfand leggi nú að
líbönsku mannræningjunum að láta gíslana lausa.
blaðamaður. I apríl árið eftir tilkynnti
aðili sem nefndist Byltingarsamtök
sósíalískra múslíma að samtök þessi
hefðu drepið Cpllett.
28. maí: Islamska Jihad rænir
David Jacobsen, hálfsextugum
Bandaríkjamanni, sem var fram-
kvæmdastjóri sjúkrahúss á vegum
American University í Beinít. Hann
var látinn laus f nóv. árið eftir.
9. júní: Islamska Jihad rænir
Thomasi Sutherland, 57 ára gömlum
Bandaríkjamanni, sem var deildar-
forseti búffæðideildarinnar í Americ-
an University í Beirút. Hann er enn í
gíslingu.
19. ágúst: íslamska Jihad lætur
lausan Benjamin Weir, prest í þjón-
ustu bandarísku öldungakirkjunnar,
sem Jihad hafði haft í haldi síðan 8.
maí 1984.
11. sept.: Rænt Alberto Molin-
ari, 62 ára ítölskum kaupsýslumanni.
Hann er fangi enn.
Sept.-okt.: Fjórum sovéskum
sendiraðsmönnum rænt. Einn þeirra,
Arkadíj Katkov, er myrtur skömmu
síðar, en hinum sleppt.
Franska AFP-fréttastofan hafði
eftir heimildum þar eystra að sov-
éska leyniþjónustan, KGB, hefði
bjargað löncfum sínum þremur með
því að gjalda líku líkt. Hefðu hennar
menn í Líbanon rænt nokkrum
mönnum, sem hún taldi að væru ná-
komnir mannræningjunum, og drep-
ið einhveija þeirra. Hefðu Sovet-
mennimir þrír þá verið látnir lausir.
4. okt.: Islamska Jihad tilkynnir
að það hafi drepið William Buckley,
57 ára gamlan Bandaríkjamann sem
Jihad hafði rænt 16. mars 1984.
Hann starfaði við bandaríska sendi-
ráðið í Beirút og talið er að hann hafi
verið yfirmaður CIA, bandarísku
leyniþjónustunnar, í Líbanon. Líklegt
er að Jihad hafi með pyndingum
knúið Buckley til að láta uppi margt
sem hann vissi um athafnir og kerfl
CIA í Austurlöndum nær og kann
það að vera skýring á því að CIA
hefur í engu orðið ágengt í því að
frelsa gíslana.
1986:
15. apríl: Bandarískar stríðsflug-
vélar, sumar frá stöðvum í Bretlandi,
gera árás á Líbýu eftir tilræði við
bandaríska hermenn í Vestur-Þýska-
landi. Mannræningjar í Líbanon,
hlynntir Líbýu, myrtu skömmu síðar
þijá gísla, Bretana Philip Padfield og
John Leigh Douglas og Bandaríkja-
manninn Peter Kilbum.
17. apríl: Rænt er John McCart-
hy, rúmlega þrítugum breskum
fféttamanni við Worlawide Televisi-
on News. Hann var látinn laus í s.l.
viku.
26. júlí: íslamska Jihad lætur
lausan Lawrence Jenco, fimmtugan
kaþólskan prest bandarískan, sem
það hafði haldið fongnum síðan 8.
jan. 1985.
12. sept.: Hópur sem nefnist
Byltingarsinnuðu réttlætissamtökin
ræna Joseph James Cicippio, 57 ára
gömlum Bandaríkjamanm. Hann er
enn í gíslingu.
21. okt: Numinn á brott Edward
Austin Tracy, 57 ára gamall banda-
rískur bókasölumaður. Honum var
sleppt um s.l. helgi.
1987:
18. jan.: Numinn á brott Rudolf
Cordes, vesturþýskur kaupsýslumað-
ur. Honum var sleppt í sept. 1988.
20. jan.: Terry Waite, tæplega
fimmtugur Breti, numinn á brott.
Hann var í Líbanon sem sendiboði
erkibiskupsins af Kantaraborg, æðsta
manns ensku kirkjunnar, þeirra er-
inda að fá vestrænu gíslana látna
lausa. Fyrst í s.l. viku var staðfest að
hann væri enn á lífí.
21. jan.: Numinn á brott Alffed
Schmidt, vesturþýskur verkffæðing-
ur. Hann var látinn laus í sept. sama
ár.
24. jan.: Hópur sem nefhist Is-
lamska Jihad til ffelsunar Palestínu
rænir Qórum mönnum sem störfúðu
við kennslu og rannsóknir við Beir-
útháskóla, Bandaríkjamönnunum
Robert Polhill, Jesse Tumer og Al-
ann Steen og Indveijanum Mithilesh-
war Singh. Sá síðastnefndi var látinn
laus 3. okt. árið eftir og Polhill 22.
apríl 1990. Hinir tveir eru enn í gísl-
ingu.
1988:
17. febr.: William Higgins,
bandarískur undirofursti, numinn á
brott í Suður-Líbanon, þar sem hann
var í erindum Sameinuðu þjóðanna.
3. maí: Látnir lausir úr gíslingu
þrír Frakkar, Marcel Fontaine og
Marcel Carton sendiráðsmenn og Je-
an Paul KaufTmann félagsffæðingur.
Höfðu mannræningjar í Líbanon þá
sleppt alls 11 Frökkum, sem þeir
höfðu haft í haldi, síðan 1985. Síðan
eru engir ffanskir gíslar í haldi í Líb-
anon. Það land var sem kunnugt er
undir yfirráðum Frakklands milli
heimsstyijaldanna.
1989:
12. maí: Numinn á brott Bretinn
Jack Mann, ffamkvæmdastjóri næt-
urklúbbs í Beinit og áður atvinnu-
flugmaður. Hann var þá næstum
hálfáttræður.
Mann er enn í haldi hjá mann-
ræningjum.
16. maí: Þremur vesturþýskum
hjálparstarfsmönnum, Heinrich
Strúbig, Petru Schnitzler og Thomas
Kemptner, rænt í Suður- Líbanon.
Schnitzler var sleppt nokkrum
klukkustundum síðar, hinir eru enn í
haldi.
3. júní: Andlát Ruhollah Kho-
meini ajatolla í Teheran. Vöknuðu þá
vonir um að eitjhvað drægi úr ofsa
íslamsbyltingar Iransklerka og fylg-
ismanna þeirra í Líbanon, er leitt
gæti til þess að vestrænu gíslunum
yrði senn sleppt. Akbar Hashemi
Rafsanjani, sem kjörinn var Iransfor-
seti í næsta mánuði, hvatti opinber-
lega til að öljum gíslunum yrði
sleppt, en sagði Iran ekki hafa ráð yf-
ir mannræningjunum.
28. júlí: Sérþjálfaðir ísraelskir
hermenn nema á brott Sheikh Abdul
Karim Obeid, áhrifamikinn sjítaklerk
líbanskan, ffá heimili hans í Suður-
Líbanon. Síðan er grunnkrafa líb-
anskra mannræningja að honum og
þðrum arabískum longum í halcfí
Israela og líbanskrg bandamanna
þeirra verði sleppt. Israelar segjast
tilleiðanlqgir til þess, með því skil-
vrði að Israelar, sem rænt var eða
hurfú í Líbanon, verði látnir lausir
eða upplýsingar gefnar um örlög
þeirra.
31. júlí: Hópur sem neínist Sam-
tök kúgaðra í heiminum tilkynnir að
hann hafi drepið Higgins ofiirsta til
hefúda fyrir að Obeid klerki var rænt
og sendir til sannindamerkis mynd af
líki, er að sögn hópsins var lík ofúrst-
ans.
1990:
22. aprfl: íslamska Jihad til
Breski fréttamaðurinn John
McCarthy fagnar frelsi eftir rúm-
lega fimm ára fangavist - tíu vest-
urlandamenn eru enn í gíslingu f
Líbanon.
frelsunar Palestínu lætur Bandaríkja-
manninn Polhill lausan.
24. ágúst: Brian Keenan, írskur
og kennari við American University
í Beirút, er verið hafði í gíslingu hjá
hópi sem nefnist Islömsk dögun síð-
an 11. apríl 1986, látinn laus. Við-
leitni til að fá fleiri gísla lausa fer í
bráðina að mestu út um þúfur,vegna
yfirvofandi stríðs eftir innrás Iraka í
Kúvæt.
9. sept: Frank Herbert Reed,
bandarískur og skólastjóri áður starf-
andi í Libanon, látinn laus af Is-
lamskri dögun. Hann hafði þá verið
fangi síðan 30. apríl 1986.
1991:
8. ágúst: John McCarthy látinn
laus og fáeinum dögum síðar Ed-
ward Tracy. Merki sjást um ágrein-
ing meðal mannræningja, einna helst
það er Frakkanum Jerome Leyraud
var rænt og honum síðan sleppt eftir
fáeina daga.
ÞJÓÐVILJINN Miövikudagur 14. ágúst 1991
Síða 4
r v. •