Þjóðviljinn - 15.08.1991, Blaðsíða 4

Albanir í Bari:
Fimm hundruð fá að vera
_L_tölsk stjórnvöld hafa gefist
I upp á því að senda þegar í
I stað aftur til Albaníu um 500
_l_flóttamenn þaðan, sem enn
eru á íþróttaleikvanginum í Bari
í Apúlíu. Sagði Vincenzo Parisi,
yfirlögreglustjóri, í gær að þeir
yrðu sendir í flóttamannabúðir í
norðurhluta landsins.
Alls komu til Bari fyrir viku
um 17.000 Albanir á skipum, sem
þeir höfðu tekið traustataki i höfn-
um lands síns. Að undanskildum
áminnstum 500 mönnum hafa þeir
allir verið sendir aftur til föður-
landsins, nauðugir.
Talsmenn yfirvalda segja þeim
hafi snúist hugur vegna þess að
meðal fólksins á íþróttavellinum
séu konur og böm, sem líði þján-
ingar vegna vöntunar á aðbúnaði,
og ennfremur séu sumir flótta-
mannanna liðhlaupar úr albanska
hemum og aðrir með áverka eftir
pyndingar. En vera kann að ein-
hverju um þessi skoðanaskipti
ítölsku yflrvaldanna valdi að
flóttamennimir segjast ætla að
verja sig með öllum ráðum, verði
reynt að senda þá til ættlands
þeirra, og gmnað er að einhveijir
þeirra séu vopnaðir.
Til harðra átaka hefur komið
undanfama daga meðan heimflutn-
ingur flóttamannanna stóð yfir og
vörðust þeir ítölsku lögreglunni,
sem rak þá út í skipin sem fluttu þá
til baka, með járnstöngum og
grjóti.
Sagt er að matarskortur sé
verulegur í Albaníu og á sumum
bamanna meðal flóttafólksins sjást
greinileg merki vannæringar. Með-
an kommúnistar réðu einir í Alban-
iu var landbúnaðurinn þar allur í
kerfi ríkis- og samyrkjubúa. Það
kerfi hefur nú hrunið saman og það
valdið upplausn i sveitum, með
þeim afleiðingum að dregið hefur
úr landbúnaðarframleiðslu.
Til að koma í veg fyrir fleiri al-
bönsk flóttamannaflóð hefur Ítalía
lofað að sjá Albaníu fyrir talsverðu
magni matvæla fram í nóvember,
og er vonast til að þá verði al-
banski landbúnaðurinn eitthvað
farinn að jafna sig. Þá flaug nefnd
ítalskra herforingja til Tirana, höf-
uðborgar Albaníu, á þriðjudag.
Hún verður albönskum stjómvöld-
um til aðstoðar við að endurskipu-
leggja og efla lögregluna þar og
ennfremur stendur til að herflotar
Italíu og Albaníu hafi samráð um
að hindra frekari flóttamannaútrás-
ir frá síðamefnda landinu til hins
fyrmefnda.
Þetta er í fyrsta sinn eftir
heimssfyijöldina síðari, sem full-
trúar vestræns hers hafa verið inn-
an landamæra Albaníu.
Þessi albanska flóttamannainn-
rás hefur vakið ugg bæði á Ítalíu
og annarsstaðar í Vestur-Evrópu
um að hún kunni að vera aðeins
smjörþefurinn af því sem í vænd-
um sé og ekki aðeins frá Albaníu,
heldur og frá öðmm löndum Aust-
ur- Evrópu, Sovétríkjunum og þó
einkum þriðja heiminum. Ljóst er
að mörgum Vestur-Evrópumönn-
um finnst að þeir hafi þegar fengið
til sín fullmikið af fólki frá þessum
heimshlutum, einkum þeim síðast-
nefnda.
Albani I Bari sem gripið hefur upp gúmmfslöngu til varnar gegn Itölsku lögregl-
unni - aðeins smjörþefurinn af þvi sem I vændum er?
Armenar handtaka
sovéska hermenn
Vopnaðir Armenar í Fjalla-
Karabak tóku á þriðjudag til
fanga 33 sovéska hermenn og
segjast ekki sleppa þeim fyrr en
látinn hafi verið laus armenskur
forustumaður, sem Zh. Petrosjan
heitir og kallaður er Napóleon.
Er þetta samkvæmt Tassfrétt.
Petrosjan mun hafa verið hand-
tekinn skömmu áður í skærum
við Asera, en héraðið Fjalla-
Karabak er þrætuepli þeirra og
Armena.
Miðasískt
efnahagsbandalag
SovésLu Mið-Asíulýðveldin
fimm, Kasakstan, Usbekistan,
Kírgisistan, Túrkmenía og Tad-
sjikistan undirrituðu í gær samn-
ing sín á milli um samvinnu í
efnahagsmálum. Virðist ásetn-
ingur forustumanna þar með
þessu vera sá að standa saman í
því að tryggja sér aukið sjálf-
ræði í stjórn- og efnahagsmálum
gagnvart sovésku stjóminni.
Sviss til bjargar
ósonlagi
Svissneska stjómin tilkynnti
í gær að notkun efna, sem skaða
ósonlagið, yrði að mestu úr sög-
unni þar í landi 1995. Osonlagið
ver jörðina fyrir útfjólubláum
sólargeislum.
Danska þingið samþykkir Eyrar-
sundsbrú - göng koma til greina
Danska þingið samþykkti í gær með 117
atkvæðum gegn 42 að gerð skuli brú
yfir Eyrarsund, milli Kaupmanna-
hafnar og Malmö. Sænska þingið sam-
þykkti þessa fyrirhuguðu brú í júní.
Sundið er um 17 km breitt þar sem brúin verður
yfir það. Verður á henni bæði akvegur og jámbraut.
I samþykkt danska þingsins er gert ráð fyrir að
hætta megi við að byggja brúna og grafa í staðinn
göng undir sundið, ef sá kostur kunni að reynast að-
gengilegri og samkomulag um það náist við Sví-
þjóð. Sumir þeirra sem óttast umhverfisspjöll af
völdum brúarinnar telja að göng yrðu að því leyti
ekki eins skaðvænleg og þar að auki yrði ekkert
dýrara að grafa þau en að byggja brúna.
Eitthvað um 100 ár eru síðan farið var að bolla-
leggja um brú yfir Eyrarsund. Svíar hafa verið ívið
áhugasamari um það en Danir. Er skoöun margra í
Svíþjóð að Eyrarsundsbrú sé bráðnauðsynleg til að
greiða fyrir aðlögun sænsks efnahagslífs að efha-
hagslífí Evrópubandalagsins.
Andstæðingar hinnar fyrirhuguðu brúar segja að
hún muni valda röskun á lífríki sjávar þar í kring og
af umferðinni á henni muni stafa mikil lofímengun.
Fyrirætlunum um Eyrarsundsbrú mótmælt
við eina vindubrúna í Kaupmannahöfn - margir
óttast mengun, sumir vilja heldur göng.
Norðmenn vilja líka eigna sér Kólumbus
Sænska blaðið Expressen
var hneykslað á frekjunni
í Norðmönnum: „Ná-
grannar okkar þykjast
hafa fundið Amríku tvisvar“.
Þeir vilja bæði eiga Leif heppna
og Kristófer Kólumbusar.
Islendingar kannast svo sem
mætavel við togstreituna um þjóð-
emi Leifs Eiríkssonar. En hitt kann
að koma mönnum á óvart, að uppi
er sú kenning í Noregi að Kristófer
sá Kolumbus, sem sigldi til Amer-
íku 1492, hafi verið maður norsk-
ur.Svein-Magnus Grodys heitir
norskur ættfræðingur sem fór að
hreyfa þessum hugmyndum þegar
árið 1969. Og nú hefur annar
Norðmaður, Tor Boch Sannes, sér-
ffóður um siglingasögu - i tilefni
þess að á næsta ári er haldið upp á
fimm alda afmæli ferða Kolumb-
usar - skrifað rit um líkur á norsk-
um uppruna kappans. Bókin heitir:
„Kristófer Kolumbus - Evrópu-
maður frá Noregi?“.
I bókinni er reifuð sú kenning
að Kólumbus hafi í rauninni heitið
KristoíTer Bonde og sé fæddur árið
1451 í Norðfirði, sem er um 30
km. norður af Björgvin. Sá maður
var af þekktri höfðingjaætt. Faðir
hans, Dominicus Bonde, dvaldi á
Ítalíu í nokkur ár áður en elsti son-
ur hans, Kristoffer, fæddist. Sonur-
inn gekk í læri til biskupsins í
Bergen, sem var frá Genúa (Noreg-
ur var þá enn kaþólskt land vitan-
lega).
Sannes telur, að Kristoffer hafi
fylgt læriföður sínum til Genúa.
Þar hafi hann þýtt á Iatínu ættar-
nafn sitt „bóndi“ - Kristoffer Bon-
de varð Christopherus Colonus,
síðarmeir þekktur sem Columbus.
Sannes styður tilgátur sínar
með skjölum ýmsum frá Genúa og
ýmsum líkum öðrum. Til dæmis að
taka heita bræður þess Kólumbusar
sem sagan þekkir Bartolomeo og
Diego - rétt eins og bræður Krist-
ófers úr Norðfirði. Skjaldarmerki
beggja eru mjög svipuð. Og svo
framvegis.
Ef að líkum lætur munu aðrir
ekki fúsir til að afhenda Norð-
mönnum Kólumbus og reyndar tel-
ur Sannes sig ekki hafa sannað sitt
mál endanlega. Sex lönd hafa gert
tilkall til sægarpsins - og nasista-
veiðarinn Simon Wiesenthal telur
reyndar að hann hafi verið spænsk-
ur Gyðingur, Iandflótta. Sex ítalsk-
ar borgir þykjast eiga Kólumbus,
en reyndar bendir Sannes á það að
sæfarinn noti aldrei ítalskt orð í
sínum bréfaskriftum, hvað sem
öðru líði.
Sannes reynir og að sfyrkja mál
sitt með vísbendingum um að
Kristófer Kðolumbus hafi árið
1477 farið í mikla siglingu allt
norður fyrir ísland. Kannski hafi
hann þá þegar komist alla leið til
Baffinslands í Kanada.
En meðan Norðmenn gera til-
raun til að eign. sér Kristófer Kol-
umbus er hátíðanefndin bandaríska
sem á að annast hátíðahöld á næsta
ári í miklum vandræðum. Afkom-
endur frumbyggja Ameríku, Ind-
jána, og margir aðrir sem endur-
skoða vilja „sigra“ landvinninga-
tíma Evrópumanna, neita þvi með
öllu, að flakkið á Kólumbusi hafi
verið fólki til blessunar. Það hafi
þvert á móti verið upphaf að mikl-
um þjóðamorðum og öðrum djöf-
ulskap. Því sé litlu að fagna á
næsta ári, þegar 500 ár eru liðin frá
því að sæfarinn Kolumbus kom sér
á spjöld sögunnar.
áb tók saraan.
Norðmennirnir tveir ásamt Kólumbusi: hann fæddist hér I Norðfirði strákur-
inn....
ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 15. ágúst 1991
Síða 4