Þjóðviljinn - 19.10.1991, Blaðsíða 2

Þjóðviljinn
og framtíðin
Greiðslustöðvun Þjóðviljans lýkur í dag. Á mánu-
dag kemur í Ijós hvort skiptaráðandinn í
Reykjavík hefur samþykkt beiðni útgáfufélags
blaðsins um framlengingu á greiðslustöðvun til ára-
móta.
Á síðustu vikum eða frá því er greiðslustöðvun var
leyfð, hafa ný tíðindi gerst. Forráðamenn Þjóðviljans
og Tímans hafa átt í viðræðum um samstarf og ýmsir
fleiri aðilar í samfélaginu hafa komið þar við sögu.
Það er kunnara en frá þurfi að segja að litlu dagblöðin
þrjú eiga öll í verulegum rekstrarerfiðleikum. Sumir
segja að tími flokksblaðanna svokölluðu sé liðinn og
forráðamenn þeirra verði að gera sér grein fyrir þeirri
staöreynd. í þessu samhengi ber þó að minna á að
stærsta blað þjóðarinnar, Morgunblaðið, er ekkert síð-
ur flokksblað en Þjóðviljinn, Tíminn og Alþýðublaðið.
Ágætur árangur í áskrifendasöfnun Þjóðviljans,
sem hefur skilað um 1400 nýjum áskrifendum á tveim-
ur mánuðum, auk verulegs sparnaðar í daglegum
rekstri vegna minnkunar blaðsins, hafa bætt stöðu
þess til muna. Vonandi tekst að ná takmarkinu um
2000 nýja áskrifendur, sem ætti að vera mögulegt svo
fremi að greiðslustöðvun fáist framlengd til áramóta.
Forráðamenn Þjóðviljans og Tímans gera sér fulla
grein fyrir þeim vanda sem blasir við blöðunum.
Þess vegna hafa þeir átt í alvarlegum viðræðum
um stofnun nýs dagblaðs, samhliða því að blöðin tvö
hætti að koma út. Alþýðublaðið kemur ef til vill einnig
inn í þá mynd þótt forráðamenn þess hafi ekki tekið
þátt í viðræðum á þessu stigi. Ljóst er að þeim mun
meira fjármagn sem kemur inn í nýja útgáfu, því líf-
vænlegri verður hún.
Það er mikilvægt fyrir alla þjóðfélagslega umræðu
af hvaða toga sem er, að fjölbreytni ríki og komið verði
í veg fyrir einokun í skoðanamyndun. Ef Þjóðviljinn,
Tíminn og Alþýðublaðið hættu að koma út og Morgun-
blaðið og Dagblaðið sætu tvö eftir á dagblaðamark-
aðnum, ylli það tómarúmi sem margir væru fúsir til að
fylla. Aðstandendur Þjóðviljans gera sér það mæta vel
Ijóst að það er markaður fyrir stórt, þverpólitískt og
gagnrýnið dagblað, og eru reiðubúnir að skoða alvar-
lega samstarf um blaðaútgáfu af þeim toga.
Enginn vafi leikur á að velunnarar blaðsins hafa
tekið höndum saman um að tryggja framtíð þess. Enn
sem komið er, er ekki Ijóst hvernig sú framtíð verður,
hvort hún verður í lítið breyttu formi, í sameiginlegri út-
gáfu Tímans og Þjóðviljans eða enn nýrri útgáfu á
miklu breiðari grunni. Það sem mestu varðar er þó að
tryggð verði sú fjölbreytni á fjölmiðlamarkaði sem
minni blöðin hafa stuðlað að í áranna rás. Til þess að
svo megi verða þurfa lesendur þessara blaða, velunn-
arar þeirra og aðstandendur að velja þá leið sem lík-
legust er til að skila góðum árangri til lengri tíma litið
og sem tryggir að einokunaröfl sitji ekki alein að les-
endum og auglýsendum.
Aðstandendur Þjóðviljans þurfa nú á stuðningi vel-
unnara blaðsins að halda í þeirri vinnu sem framund-
an er og þeim viðræðum sem standa yfir í tengslum
við fyrirsjáanlegar breytingar á fjölmiðlamarkaðnum.
Óháð því hvort niðurstaðan verður að breytinga á út-
gáfunni sé þörf eða ekki, má Ijóst vera að brýnt er að
halda áfram átaki til styrktar Þjóðviljanum. Það er ekki
síst mikilvægt fyrir hreyfinguna sem að Þjóðviljanum
stendur að, ef til kemur, gangi hún til samstarfs við
aðra aðila um blaðaútgáfu í þeim tilgangi að standa
vörð um raunveruleg og lýðræðisleg skoðanaskipti og
geri það af þeim myndugleik sem dugar til raunveru-
legra áhrifa. Þess vegna er brýnt að efla Þjóðviljann
eftir fremsta megni nú til að staða hans verði sem
styrkust.
ÞJÓT>VIIJINN
Málgagn sóslalisma þjóðfrelsis og verkalýðshreyfingar
Síðumúla 37 — 108 Reykjavík
Símis 681333
Símfax: 681935
Útgefandi: Útgáfufélagið Bjarki h.f..
Framkvæmdastjóri: Hallur Páll Jónsson.
Rltstjórar: Ámi Bergmann, Helgi Guðmundsson.
Ritstjómarfulltrúar: Árni Þór Sigurðsson, Sigurður Á. Friðþjófsson.
Ritstjóm, skrifstofa, afgreiðsla, auglýsingar: Siöumúla 37, Rvik.
Auglýsingar: 681310, 681331.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Oddi hf.
Verö f lausasölu: 110 kr. Nýtt Helgarblað: 170 kr.
Áskriftarverð á mánuði: 1200 kr.
UPFT & SKOMÐ
Stórsigur
stórsöngvarans
I krafti stærðar sinnar hefur
Morgunblaðið tilhneigingu til að
telja sig hafíð yfir alla gagnrýni.
Blaðið stærir sig af því að vera op-
ið fyrir öll sjónarmið, svo fremi
þau brjóti ekki i bága við siðgæð-
isvitund þjóðarinnar eða eru bein
meiðyrði. Þeir kalla sig blað allra
landsmanna og það sem i Morgun-
blaðinu stendur er satt og rétt. Ein-
staka sinnum geta þó Morgunblað-
inu orðið á mistök, það er bara
mannlegt, en þau mistök eru þá
leiðrétt á lítið áberandi stað í blað-
inu til að rýra ekki trúverðugleika
blaðsins.
Það kom því Klippara mjög í
opna skjöldu þegar hann fletti
Morgunblaðinu í gær og við hon-
um blasti viðtal við Kristján Jó-
hannsson stórsöngvara í leiðara--
opnu blaðsins undir fyrirsögninni
„Eg er mjög ósáttur við Morgun-
blaðið“. Reyndar rámaði Klippara
í að hann hefði séð annað viðtal
við þann sama Kristján á annarri
síðu sama Morgunblaðs, þar
rammað inn í viðhafnarramma.
Klippari flýtti sér því að fletta
blaðinu aftur á síðu tvö og mikið
rétt, þar brosti Kristján sínu feg-
ursta við lesendum biaðsins.
Klippari ákvað að lesa það við-
tal fyrst áður en hann legði i ádrep-
una um Morgunblaðið. Þetta var
mjög jákvæð frétt um áframhald-
andi stórsigra sórsöngvarans úti í
hinum stóra heimi. Kristján mun
syngja aðalhlutverk í II Trovatore
við opnun óperuhússins í Genúa.
Kristján hefur nú aldrei þótt
hógvær maður, enda segir Kristján
í viðtalinu að þetta sé nokkurskon-
ar stimpill á það hvert ferill hans
sé kominn.
„Við opnum með II Trovatore
og það eru nú ekki margir tenórar í
dag í hæsta gæðaflokki sem syngja
essa óperu. Mér frnnst afar at-
yglisvert að ég skyldi vera ráðinn
þar sem ég er útlendingur. En ég er
náttúrulega útlendingur hvar sem
ég kem og maður verður var við
lað að fólkið vill heldur að landi
icirra yrði í þessu hlutverki en
legar ekki eru til aðrir betri þá er
ekki um það að ræða.“
Stórsöngvarinn brýnir
raustina
Þetta viðtal yljaði Klippara um
hjartarætur. Hann gladdist yfir vel-
gengni stórsöngvarans og ósjálfrátt
rifjaðist upp það eina tækifæri sem
Klippari hefur átt til að njóta hetju-
tenórsins í lifandi flutningi. Það
var við endurvígslu Þjóðleikhúss-
ins í fyrra, og hafi Klippari ein-
hvemtímann haldið að Kristján
væri annar Garðar Hólm þá þurrk-
aðist sú hugsun út við að hlýða á
kröftugan sönginn. Klippari er því
einsog aðrir landar okkar í sjöunda
himni í hvert skipti sem stórsöngv-
arinn vinnur nýja sigra úti i hinum
stóra heimi, og af blaðafregnum
undafarin ár eru þeir ekki svo fáir
sigramir hans Kristjáns.
Nú var flett aftur í opnu Morg-
unblaðsins og tekið til við lestur
hins viðtalsins við Kristján. Það
var ekki jafn mikil gleðilesning og
viðtalið í viðhafnarrammanum.
Þama jós Kristján úr skálum reiði
sinnar yfir blaðaskrif um hann í
Morgunblaðinu einhvemtímann í
sumar. Og hann er ekkert að spara
stóryrðin.
Aftakan
„Ég er mjög ósáttur við Morg-
unblaðið og hef verið það síðan í
sumar. Þetta er einu sinni blað
þjóðarinnar og það blað sem þjóð-
in treystir hvað mest og les mest.
Morgunblaðið opinberar í flestum
tilfellum mínar eigin skoðanir,
bæði póhtískt og um lífið og til-
vemna. Ég verð að segja eins og er
að mér finnst blaðið hafa sett mik-
ið niður í blaðamennsku og öllum
fréttaflutningi.“ Og Kristján heldur
áfram: „Mér finnst „standardinn" á
blaðamönnum hafa lækkað til
muna undanfarin ár.“
Og hvert skyldi svo vera tilefni
þess að blaðamennskan á Morgun-
blaðinu og allur fréttaflutningur
þess skuli hafa sett svona niður, að
ekki sé talað um „standardinn" á
blaðamönnum? Jú, það er frétta-
flutningur Morgunblaðsins af „de-
buti“ Kristjáns í Veróna í sumar.
Blaðamaður Morgunblaðsins
hafði tekið sér það bessaleyfi að
birta nokkrar úrklippur úr ítölskum
blöðum um frammistöðu Kristjáns
og segir Kristján að fréttaflutning-
urinn hafi verið til háborinnar
skammar.
„Lélegir blaðamenn fjölluðu
um það og ónýtir þýðendur, þýð-
endur sem virðast engan veginn
skilja þá tungu sem þeir þykjast
vera að þýða, sem í þessu tilfelli
var ítalska. Blaðið sendir blaða-
konu sem hefúr minni en enga inn-
sýn i leikhús og ennþá síður í óp-
eru. Hún fjallaði um þetta á eins
„provinsíal" hátt og hægt er og
forðaðist það eins og heitan eldinn
að fjalla um minn þátt í dæminu,
heldur fór í kringum þetta eins og
köttur í kringum heitan graut. Síð-
an tók hún einu greinina, af tugum
greina sem allar voru mjög já-
kvæðar þar sem talað var um mig
sem stærsta dramatíska tenór í ver-
öldinni. Umfjöllunin fór einfald-
lega fram um þessa grein sem var í
Corriere della Sera sem var tiltölu-
lega neikvæð en þó ekki slæm ef
hún er lesin af þeim sem skilur
tungumálið. En það var greinilegt
að þýðandinn stiklaði á þeim fáu
orðum sem hann kunni í ítölsku og
lét það sem skipti kannski mestu
máli, kyrrt liggja. Þá hluti sem
voru virkilega jákvæðir Iétu þeir á
Morgunblaðinu algjörlega eiga sig
en settu þann hlut sem var eini
skugginn á annars glæsilegum sigri
í fyrirsögn.“
Ekki ætlar Klippari að blanda
sér í þessa erju Kristjáns við Morg-
unblaðið, enda ekki séð þá dóma
sem um er að ræða. En er þetta
ekki óþarfa viðkvæmni hjá stór-
söngvaranum? Islenskir fjölmiðlar
hafa borið hann á gullstól fram til
þessa, með örfáum undantekning-
um þó, enda væri annað óeðlilegt.
En Kristján heldur áfram og
reiðir nú hátt til höggs og beinir
því höggi að íslensku blaðamanna-
stéttinni, já íslensku þjóðinni, eins-
og hún leggur sig.
„Eg var hreinlega búinn að
loka á íslenska fréttamennsku eflir
þetta, því raunverulega skiptir hún
mig ekki neinu máli. Það skiptir
minn feril engu máli hvað íslensk
blöð eða fjöjmiðlar segja um mig
eða yfirleitt íslendingar. Ég er eig-
inlega búinn að fá mig fúllsaddann
á svona öfundsnaggi og því að
menn séu að reyna að finna eitt-
hvað neikvætt við það sem ég er að
gera.“
Morgunblaðið
bugtar sig
Klippara var nokkuð brugðið
við þetta. Ekki endilega það sem
Kristján sagði, það dæmir sig
sjálfl, heldur hvemig Morgunblað-
ið framreiddi fréttina. Þama vegur
stórsöngvarinn mjög alvarlega að
heiðri eins blaoamanna Morgun-
blaðsins, réttast væri að tala um af-
töku, segir fréttastofu blaðsins
stýrast af öfúnd með því að velja
hlutdræga fyrirsögn, dæmir ís-
lenska fréttamennsku sem óalandi
og ófeijandi og segir Morgunblað-
ið hafa sett mikið niður í blaða-
mennsku og öllum fréttaflutningi.
Þennan yfirlestur birtir Morg-
unblaðið athugasemdalaust í við-
hafnaropnu blaðsins. Hvað hefúr
eiginlega gerst? Efast Klippari
jafnvel um að forsætisráðherra
þjóðarinnar kæmist upp með slíkt í
blaðinu.
Eftir nokkra umhugsun sá
Klippari hinsvegar hvað hafði
gerst. Ritstjórar blaðsins höfðu
ákveðið að bugta sig fyrir stór-
söngvaranum. Morgunblaðið getur
ekki án Kristjáns verið. Stærsta
blað þjóðarinnar ákveður að slátra
blaðamanninum og heiðri sínum til
að halda súpertenór þjóðarinnar
góðum.
Til hamingju með sigurinn
Kristján! Þetta er eflaust stærsti
sigur þinn fram til þessa og bliknar
frammistaða þín í Þjóðleikhúsinu á
sínum tíma í samanburði við þetta.
Hafi Klippari verið orðlaus þegar
hann hlýddi á þig flytja Hamra-
borgina i leikhúsi þjóðarinnar þá
veit hann varla hvemig hann á að
bregðast við þessum stórsigri þín-
um þegar sjálf hamraborg íslenskr-
ar fjölmiðlunar hrynur þegar þú
ferð upp á háa séið.
-Sáf
ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 19. október 1991
Síða 2