Þjóðviljinn - 29.10.1991, Qupperneq 4

Þjónustu-
gjöld auka
/ /♦•♦£ K
a ojornuo
Fyrirhuguðum skattahækk-
unum ríkisstjórnarinnar í formi
þjónustugjalda á sjúklinga og
nemendur er harðlega mótmælt
í ályktun sem stjórn starfs-
mannafélagsins Sóknar hefur
sent frá sér. Stjórn Sóknar lýsir
ennfremur furðu sinni á þvi að
fólk eigi ekki að hafa sjálfkrafa
rétt á ókeypis sjúkraþjónustu og
skólagðngu þar sem þegnar
landsins greiða fyrir slíka þjón-
ustu með skattaálðgum.
Bent er á að óbeinir skattar eða
þjónustugjöld af þvi tagi sem rík-
isstjómin boðar, muni auka á
ójöínuð og bitna mest á þeim sem
minnst mega sín, það er láglauna-
fólki, sjúklingum, öldmðum og
bömum. Stjóm Sóknar telur aðrar
leiðir réttlátari til að bæta hag rík-
issjóðs og tekur sem dæmi skatt-
lagningu fjármagntekna, hærri
skattaálögur á hina tekjuhærri með
fleiri skattþrepum og tekjuteng-
ingu ýmissa tiyggingabóta.
Fyrirhugaður niðurskurður á
sjúkrahúsum og stofnunum veldur
áhyggjum segir i ályktuninni og
skorað er á ríkisvaldið að láta hag-
ræðingu í rekstri ekki bitna á sjúk-
lingum eða almennum launþegum
sjúkrahúsa og stofnana.
Að lokum skorar stjóm Sóknar
á ríkisstjóm og atvinnurekendur
að leita annað en í vasa láglauna-
fólks til að fjármagna stöðugleika
í þjóðfélaginu og vísar á bug
„þjóðarsáttarsamningum um
minna en ekkert“. -ag
Unglinga-
skemmti'
staður í
Þórscafé
Á fundi borgarráðs Reykja-
víkur á þriðjudaginn kom fram,
að Æskulýðs- og tómstundaráð
Reykjavíkur er um þessar
mundir að taka skemmtistaðinn
Þórscafé á ieigu. Ætlunin er að
reka þar unglingaskemmtistað
næstu sex mánuði til reynslu. Ef
vel.gengur mun Reykjavíkur-
borg kaupa skemmtistaðinn.
Siguijón Pétursson, borgarfull-
trúi Alþýðubandalagsins, sagði
það gleðilegt að málefni sem
minnihlutinn hafi lagt áherslu á
undanfarið væm tekin til greina. I
því sambandi sagði Siguijón að
auk unglingaskemmtistaðarins
væri búið að ákveða að kaupa hús-
næði í Hálsaseli þar sem ætlunin
væri að reisa, félagsmiðstöð fyrir
Seljahverfið. I hverfinu hafi verið
tilfinnanleg vöntun á aðstöðu fyrir
unglinga, eins og margoft hafi ver-
ið bent á.
Það verða fleiri hús keypt en
undir unglinga. Ráðgert er að
kaupa hús við Tungnaháls, þar
sem ný slökkvistöð verður starf-
rækt. Áætlað er að húsið fullbúið
muni kosta um 90 miljónir króna.
Þegar þessi nýja slökkvistöð
kemst í gagnið mun slökkvistöðin
á Artúnshöfða verða lögð niður.
Á borgarráðsfundinum kom
fram fyrirspum sem borgarfúlltrú-
ar minnihlutans lögðu fram sam-
an. Spurt var hvaða tilgangi það
þjónaði að reisa nýtilkomnar súlur
við listaverkið Sólfar, eftir Jón
Gunnar Ámason, en það stendur
við Sætúnið.
Einnig kom fram fyrirspum
um listaverk sem verið er að reisa
við Perluna. Óskað var eftir svör-
um um hvar og hvenær þessar
ffamkvæmdir hafi verið ákveðnar,
og hver hafi ákveðið staðsetning-
una. -sþ
Ríkisstjómin á næsta leik
▲ Sveinþór Þórarinsson skrifar
Aðilar vinnumarkaðarins, bæði verka-
lýðshreyfingin og Vinnuveitendasam-
bandið, beina nú spjótum sínum að
ríkisstjórninni. Báðar hreyfingarnar krefjast
þátttöku rikisstjórnarinnar í komandi kjara-
samningum, þott með misjöfnum hætti sé.
Verkalýðshreyfingin vill breytingar á skatt-
kerfinu sem miðast við að jafna kjörin í
landinu og þvertekur fyrir alla skerðingu
velferðarkerfisins. Vinnuveitendasambandið
segir aftur á móti að boðaður niðurskurður
sé ekki nóg og vill draga meira úr útgjöldum
þjóðarbúsins heldur en nú er stefnt að í fjár-
lagafrumvarpinu.
I kjaramalaályktun nýlokins Verkamanna-
sambandsþings vekur athygli að megnið af
kröfum VMSI snýst um aðild ríkisstjómarinnar
að næstu kjarasamningum. Þessi krafa um þátt-
töku ríkisstjómarinnar er kannski ekki skrýtin
þegar haft er í huea hvaða árangri þjóðarsáttar-
samningamir svokölluðu skiluðu. Það er sam-
dóma áíit aðila vinnumarkaðarins að öll jnegin-
atriðin í þeim sarpningum hafi staðist. í kjara-
málaályktun VMSI er einmitt vitnað í þá samn-
inga: „Sú reynsla sem þessi samningsgerð færði
launafólki er dýrmæt. Hún sýnir að hægt er að
halda verðbólgu og kostnaðarþáttum í skefjum
ef um það er samstaða í þjóðfelaginu." í ffetta-
blaði Vinnuveitendasambandsins er viðtal við
Einar Odd Kristjáns-
son, formann VSÍ, ■■■■————................
um næstu kjara-
samninga. Um þjóð-
arsáttina segir hann
að öll meginmark-
mið síðustu samn-
inga hafi náðst utan
eitt. „Það er stjóm
peningamála og rík- —....—...-............
ísfjármála, sem brást
gjörsamlega. Notkun hins opinbera á lánsfé
hefur leitt til hærri raunvaxta en við höfum
nokkum tíma fyrr kynnst í þessu landi og em
þeir hærri en nokkur þáttur íslensks atvinnulffs
getur staðið undir. Þessu verður að breyta og
það mjög fljótt.“
Þegar verðbólgan lék lausum hala fyrir daga
síðustu þjóðarsáttar var áætlanagerð heimila og
fyrirtækja i flestum tilfellum mjög óáreiðanleg.
Fjármagnskostnaður fyrirtækja var að sliga at-
vinnulífið og kaupmáttur launa hríðféll. Þegar
síðasta ríkisstjóm tók af skarið og kom skikki á
efhahagslífið vom margir vantrúaðir á að það
tækist. Núna hefúr annað komið í Ijós og vilja
menn því áframhald þess stöðugleika er hefur
verið á Islandi síðustu mánuði.
Til þess að það megi verða þarf ríkisstjómin
að taka þátt í leiknum af alvöm.
Eiríkur .Jónsson, varaformaður Kennara-
sambands íslands, segir að samninganefnd
sambandsins verði ekki vör við áhuga ríkis-
stjómarinnar á að semja um eitt né neitt. Kenn-
arasambandið hafi haldið tvo fúndi með samn-
inganefþd ríkisins og mátt hlusta þar á fyrirlest-
ur frá Agústi Einarssyni um stefnu ríkisstjóm-
arinnar í efnahagsmálum, þar sem engar launa-
hækkanir eða breytingar á skattkerfinu væm
inni. Einnig hafi Steingrímur Ari Arason, að-
stoðarmaður fjármálaráðherra, fjallað um heim-
spekilegar hliðar fjárlagafrumvarpsins á einum
fundinum. Eiríkur sagði að öllum tilraunum
Kennarasambandsins til að fjalla um kröfúgerð
sína á þessum fúndum
hafi venð hafnað og tal-
inu snúið að efnahags-
stefnu ríkisstjómarinnar.
Önnur félög, sem átt
hafa beinar viðræður við
samninganefnd ríkisins,
hafa lent í svipuðum
hremmingum og era orð
samningsmanns í einu af
Það er ekki nóg fyrir fjármála-
ráðherra að hlusta bara á kröf-
ur atvinnurekenda ef af áfram-
haldandi þjóðarsátt á að verða
„Ég hef á tilfinningunni að
annað hvort hafi þeir engan
áhuga á samningum eða þeir líti
á okkur sem fífl“
minni félögunum kannski
lýsandi fynr áhuga stjóm-
valda á næstu kjarasamn-
ingum: „Samninganefnd-
in hefúr hingað til verið
með einhverja tilbúna fyr-
irlestra á þessum fúndum,
sem þeir flytja sjálfsagt
.... fyrír allar 70 samninga-
nefndimar er þeir ræða
við. Síðan bera þeir því við, þegar óskað er eftir
tíðari viþræðum, að þeir þurfi að tala við svo
marga. Eg hef á tilfinningunni að annað hvort
hafi þeir engan áhuga á samningum eða þeir líti
á ok£ur sem fífl.“
I fjárlagafmmvarpi Friðriks Sophussonar
em tilgreinair ýmsir þættir sem skera þurfi nið-
ur í þjóðfélaginu og er niðurskurður innan heil-
brigðiskerfisins einn veigamesti þátturinn þar.
Einnig er í frumvarpinu gert ráð fyrir gjöldum á
sjúklinga og námsmenn, en gjöld á fjármagns-
eigendur em afltur á móti engin. Ekki er þeldur
gert ráð fyrir breytingum á skattkerfinu. I um-
fjöllun um þróun kaupmáttar á næsta ári segir
að hann muni minnkg vegna almenns samdrátt-
ar í efnahagslífinu. „I forsendum fjárlagafrum-
varps er gengið út frá því að kaupmáttur launa
verði að meðaltali um 2% minni en á þessu ári.
Kaupmáttur ráðstöfunartekna dregst heldur
meira saman, eða nálægt 3% á milli ára, meðal
annars vegna þess að erfiðleikar í efnahagslíf-
inu koma væntanlega fram í lakara atvinnu-
ástandi og samdrætti í atvinnu,“ segir í greinar-
gerðfiárlagafrumvarpsins.
Ábyrgð ríkisstjómarinnar er mikil, ekki síst
í ljósi,þeirrar ályktunar er samþykkt var á þingi
VMSÍ, og má gera ráð fyrir að sú samþykkt
verði samnefnari yfir jcröfugerð annarra samT
taka Alþýðusambands Islands. I ályktun VMSÍ
segir ao verði af þjóðarsátt, muni hún ekki snú-
ast um auknar alögur á launafólk; ekki um
áframhaldandi hávaxtastefnu; ekki um niðurrif
heilbrigðiskerfisins;
ekki um mismunun á
jafnrétti til náms - og
það verði engin þjóð-
arsátt án ömggrar
kaunmáttartryggingar.
Svar fjármalaráð-
herra til verkalýðsfé-
laganna hefur hingað
til verið á þá leið að
hann trúi og treysti á
tillögur samráðherra sinna um niðurskurð ráðu-
neytaima. Ekki sé tímabært að fara út í breyt-
ingar á skattkerfinu og launafólk verði að sætta
sig við minnkandi kaupmátt á þessum samdrátt-
artímum.
Fjármálaráðherra lítur aftur á móti með
mein áhuga til ályktunar Vinnuveitendasam-
bandsins er samþykkt var á fúndi sambands-
stjómar þess á dögunum. „Samdrætti þjóðar-
tekna verður því að mæta nú þegar með minnk-
andi útgjöldum. Það á einkum við um ríkissjóð,
opinbera lánasjóði og sveitarfélög." Friorik
Sophusson sagði, þegar hann mælti fyrir fhim-
varpi til fjárlaga, að nann væri tilbúinn að ræða
við aðila vinnumarkaðarins. „Ríkisvaldið verð-
ur nú eins og endranær mikilvægur aðili að
kjarasamnijngum, bæði með beinum og óbein-
um hætti. Eg vil að það komi skýrt fram hér við
fyrstu umræðu um fjárlagafrumvarpið, að ríkis-
stjómin er reiðubúin að koma til móts við aðila
vinnumarkaðarins um frekari aðgerðir til að
lækka útgjöld ríkisins og draga úr lántökum
þess í því skyni að stuðla að gerð ábyrgra kjara-
samninga.“
Verkalýðsfélögin hafa ekki mótmælt því að
skera þurfi niður í ríkisbúskapnum. Þau hafa
hins vegar mótmælt því hvaða þættir lenda und-
ir hnífnum. Ef niðurskurður verður innan vel-
ferðarkerfisins er hætt við að lítið verði úr
kjarasamningum. Hætt er við að verkalýðs-
hreyfingin reki hnefann í borðið og segi neif
Það er ekki nóg fyrir fjármálaráoheiTa að
hlusta bara á kröfur atvinnurekenda ef af áfram-
haldandi þjóðarsátt á að verða. Til þess að svo
geti orðio verður ríkisvaldið að taka mið af
sjónarmiðum beggja aðila. Ymsir forystumenn
vinnumarkaðarins nafa sagt að ríkisstjómin eigi
næsta leik. Það er hún sem ákveður á hvaða
gmnni næstu kjarasamningar verða byggðir.
Það er hún sem hefur það í hendi sér hvort átök
verða á vinnumarkaðinum eða ekki.
ÞJÓÐVILJINN Þriðjudagur 29. október 1991
Síða 4