Dagblaðið Vísir - DV - 16.01.1997, Side 15

FIMMTUDAGUR 16. JANÚAR 1997
15
Soðavinnubrogð
og sinnaskipti!
Tæpum tveimur sólarhringum
fyrir lokaumræðu fjárlaga var
fjárlaganefnd, þar sem undirrit-
aður á sæti fyrir hönd þingflokks
jafnaðarmanna, kynnt sú ákvörð-
un ríkisstjómar Davíðs Oddssonar
að í heimildargrein fjárlaga fyrir
árið 1997 skyldi fjármáiaráðherra
heimilað að selja 25% hlut í Sem-
entsverksmiðjunni h/f. Undirrit-
aður telur vinnubrögð þessi vond
og lýsa best þeim sem með völdin
fara.
Þegar ákveðið var að gera Sem-
entsverksmiðjuna að hlutafélagi í
eigu ríkisins lögðust framsóknar-
menn eindregið gegn því. Þeir sem
harðast gengu fram í þeim flokki
gegn breytingu á rekstrarforminu
voru: Páll Pétursson, kenndur við
Höllustaði, Ingibjörg Pálmadóttir
og núverandi iðnaðarráðherra,
Finnur Ingólfsson, á þeirri for-
sendu að um væri að ræða gegnd-
arlaus einkavæðingaráform krata
og fhalds. Fáir mótmæla nú að
rekstrarformið hefur leitt til ein-
fóldunar varðandi ákvarðanatöku
um nauðsynlegar aðgerðir þannig
að fyrirtækið komst af á alvarleg-
um samdráttartímum.
Þegar fyrirtækið var gert að
hlutafélagi í eigu ríkisins var þvi
heitið að ekki yrði af sölu þess
nema að undan-
genginni umræðu
á Alþingi. Það var
skilið á þann veg
að flutt yrði sér-
stakt frumvarp
um slíka aðgerð
vegna sérstöðu
málsins. Hver var
þessi sérstaða?
Hún er sú sama
enn. Einokunar-
staða fyrirtækis-
ins, áhrif sem
verðlagning sem-
ents hefur á verðlag, (hækkun
vísitölu vegna arðkröfú hluthafa)
og það að Akranesbær á kröfu um
bætur vegna lands sem lagt var til
undir verksmiðjuna. Þessi atriði
ásamt ýmsum öðrum eru ástæða
þess að þingmenn töldu að
ffytja yrði sérstakt frum-
varp um málið. Nú leyfír
ríkisstjóm framsóknar og
íhalds sér að keyra þetta
mál í gegn um fylgiheim-
ildagrein fjárlaga, nánast
án umræðu.
Afgreiösla málsins
Einu þingmennirnir
sem ræddu vinnubrögðin í
umræðu um fjárlög var sá
sem þessi orð ritar ásamt
Össuri Skarphéðinssyni.
Aðeins einn stjórnarliði
greiddi atkvæði gegn þess-
ari meðferð mála. Um-
ræddir framsóknarmenn
greiddu allir hiklaust já-
yrði við þessum lið 6.
greinar. Á því sést að það
tekur ekki langan tíma að
skipta um forrit í fram-
sóknarmönnum. Þó ber
skylda til að geta þess að
Stefán Guðmundsson,
þingmaður Norðurlands
vestra, taldi þetta sóða-
vinnubrögð og tók ekki
þátt í afgreiðslu þessa liðar.
Það sem ég leggst eindregið
gegn er meðferð málsins og það að
engin skýring var gefín um hvem-
„Þegar
lögöust
ákveöiö var aö gera Sementsverksmiöjuna aö hiutafélagi í eigu ríkisins
framsóknarmenn eindregiö gegn því,“ segir Gísli í grein sinn
„Þegar fyrírtækiö vargert að hluta-
félagi í eigu ríkisins var því heitiö
að ekki yrði af sölu þess nema að
undangenginni umræðu á Alþingi.
Það var skilið á þann veg að flutt
yrði sérstakt frumvarp um slíka að-
gerð vegna sórstöðu málsins. u
ig á að ráðstafa fjármunum sem
verða til við söluna. Einnig að
verðmætamat fyrirtækisins upp á
kr. 740 milljónir er fráleitt. Ekki er
ljóst hverjar lífeyrisskuldbinding-
ar fyrirtækisins eru en þær nema
a.m.k. 300 milljónum.
Ef verið er að sækja
einhverjar 100 millj-
ónir i ríkissjóð er um
fáránlega aðgerð að
ræða. Meðal annars af
umræddum ástæðum
greiddi ég atkvæði
gegn þessari aðgerð
Finns Ingólfssonar og
félaga hans í stjómar-
herliði Davíðs Odds-
sonar.
Sæmir ekki Al-
þingi
Fjölmargt annað
var sett inn í 6. grein-
ar heimild, svo sem
um breytingu á eign-
arhaldi í Kísilgúr-
verksmiðjunni og
Steinullarverksmiðj-
unni. Auk ákvörðunar um bygg-
ingarframkvæmd bamaspítala
Kjallarinn
Gísli S.
Einarsson
þingmaöur
fyrir 1 milljarð. Sú
framkvæmd hefði átt
að ákvarðast með
sérstöku frumvarpi
þótt hún njóti stuðn-
ings alls Alþingis.
Það sem ég er hér að
rekja er dæmi um
sóðaskap í vinnu-
brögðum sem oft eru
falin í skjóli mikils
annríkis við af-
greiðslu mikils mála-
fjölda við þinglok eða
áramót. Sökin liggur
hjá ráðherrum en
ekki þingmönnum.
Við aðrar aðstæður
færi fram nákvæm
athugun mála sem er
lágmarkskrafa sem
gera verður til al-
þingis íslendinga.
Gísli S. Einarsson
Aritun - þörf eða skrípó
undirritað og helst
vottfest á formlegan
hátt en upphafsstöfum
nafna ekki dritað ein-
hvers staðar á skjalið.
Ég tel víst að ég tali
fyrir munn margra
þegar ég segi að við
skiljum ekki þessa
nýjung né þörfina fyr-
ir hana. Ýmsir, sem
undirritaður hefur
rætt við um málið,
vilja gjaman vita
hvort þessi gerð hefur
sama gildi og undirrit-
aður og vottfestur
samningur. Sé svo
vilja menn fá að vita
hver þörfm fyrir þessa
breytingu er og hvers —
vegna ekki má þá gera
venjulegan samning
um það sem samið var um.
Kjallarinn
Sigurjón
Valdimarsson
blaöamaöur
allt sé pottþétt og
klárt í verkum þessa
ráðuneytis við samn-
ingaborðið. Er það ef
til vill svo að áritað
plagg gefi loðin fyrir-
heit um að eitthvað
verði kannski greitt
einhvem tíma „ef að
sé og ef að mundi
átján lappir á einum
hundi“? Eða er ef til
vill búið að semja
við bandarísku spek-
úlantana um bygg-
ingu álvers á Gmnd-
artanga og leikurinn
með áritunina bið-
leikur til þess að
blekkja okkur þang-
að til henta þykir að
segja okkur frá þeim
samningi?
Fyrir nokkm barst okkur
fákunnandi neytendum fréttafrá-
sögn af því í fjölmiðlum að sam-
komulag hefði verið „áritað" í
ráðuneyti Finns Ingólfssonar.
Samkomulagið var gert milli ís-
lenska ríkisins og kaupsýslu-
manna frá USA sem vilja fram-
leiða ál á Grundartanga. Að
minnsta kosti einum fréttamanni,
sem sagði fréttina, þótti við hæfi
að skýra þessa nýjung ögn betur
út fyrir okkur fákunnandi. Þegar
menn árita samkomulag er í raun
enginn samning-
ur undirritaður
heldur setja aðil-
ar stafina sína
(væntanlega upp-
hafsstafi skímar-
nafns og fóður-
eða ættarnafns)
einhvers staðar á
blað með þeim
texta sem er ver-
ið að árita. Síðar
sást í sjónvarpi
athöfnin þegar
annað skjal um samkomulag milli
sömu aðila var áritað í sama ráðu-
neyti. Þá skrifuðu menn stafina
sína á tvist og bast í neðri hom
skjalsins. Þjóðinni er gefið til
kynna að viö áritanir þessara
plagga taki gildi trygging fyrir
greiðslu bandarísku spekúlant-
anna á fyrirfram útlögðum kostn-
aði stofnana íslenska ríkisins
vegna samnings sem ef til vill
verður gerður siðar milli þeirra og
ráðuneytisins.
Að drita stöfunum sínum
einhvers staðar
Við fákunnandi áttum okkur
ekki vel á því hvers vegna ekki er
gerður samningar um jafnvel tuga
milljóna króna tryggingu til handa
stofnunum eða fyrirtækjum í eigu
þjóöarinnar. Við höfum vanist þvi
að samkomulag sem menn ná og
þykir ástæða til að skjalfesta sé
Hver er þörfin?
Sé hins vegar svo að áritað
plagg hafi ekki samningsgildi vilj-
um við fá að vita hvort ráðuneytið
hefur þarna í frammi einhvem
skrípaleik, upp fundinn í fyrr-
nefndu ráðuneyti, til þess gerðan
að blekkja þjóðina til að trúa að
Það má öllum vera ljóst að nýj-
ung af þessu tagi vekur tortryggni
og því er ekki óeðlilegt að við ósk-
um eftir skiljanlegri skýringu á
hvort þama er á ferðinni einhver
raunveruleg þörf eða aðeins
skrípaleikur til að sýnast, í ótil-
greindum tilgangi.
Sigurjón Valdimarsson
Með og
á móti
Hámark á aflahlutdeild
fiskiskipa
Kvótinn safnist
ekki á fárra
manna hendur
„Ég er hlynntur því að há-
mark aflahlutdeildar á fiskiskip
sé skoðað. Verði ákveðið að tak-
marka það er ekki sama hvem-
ig það er firam-
kvæmt. Þetta
væri hins veg-
ar eitt af úræð-
tmum til að
koma í veg fyr-
ir að kvótinn
safnist á fárra
manna hend-
ur. Núverandi
kerfi við stjóm
fiskveiða býð-
ur upp á þá
hættu að kvótinn safnist til
fárra aðila. Þróunin um nokkurt
skeiö hefur verið i þá átt. Ég lít
svo á að ástæðan fyrir því að
sjávarútvegsráðherra ætlar nú
að skoða þetta mál er að hann er
kominn á undanhald i kvóta-
málinu. Hann viðurkennir með
þessu að andstæðingar kvóta-
kerfisins hafa haft margt til síns
máls. En verði af þessari tak-
mörkun á kvótaeign útgeröar-
fyrirtækja hvaða áhrif mun það
hafa á hinn margumrædda
markað? Hvað segja menn þar
nú þegar sjávarútvegsráðherra
boðar verulegar breytingar á að-
stöðu útgerðarfyrirtækja. Ég tel
að það hljóti að verða alger
óvissa á markaðnum. Ég er aft-
ur á móti alveg samþykkur því
að skoða þessa leið til þess að
koma í veg fyrir að kvótinn
safnist á fárra manna hendur.
En ég endurtek að útfærslan
skiptir miklu máli.“
Útgerðin sé sem
hagkvæmust
„Þáð hefur verið sóst eftir því
að nýta hvert fiskiskip sem mest
og veiða eins mikið á það og
hægt er. Eitt af markiniðunum
með kvótakerf-
inu var
einmitt að út-
gerðin yrði
sem hag-
kvæmust og að
fiskiskipin
væru eins fá
og unnt er við
að veiða þann
fisk sem má
veiða. Sú þró-
un hefur verið að eiga sér stað
en þaö hefur verið gagnrýnt
hversu hægt hún gengi og að
flotinn væri enn of stór. Ef þetta
markmiö á að nást má ekki setja
hámark á aflahlutdeild skip-
anna. Við sjáum að um þessar
mundir eru mörg skip á sölu-
skrá. Ástæðan er sú að útgerðar-
menn vilja sameina veiðiheim-
ildimar meira en verið hefur og
fækka um leið skipunum. Menn
hafa sagt ákveðna hættu vera
fólgna í því að kvótinn færist á
fárra hendur. Ég tel svo ekki
vera og einnig tel ég núverandi
ástand tímabundið. Það sem er
að gerast er að rekstraraðilun-
um fækkar en eigendum í út-
gerðarfyrirtækjum fjölgar. Þetta
gerist með samruna fyrirtækja
og þvi að eignaraðilum í sjáv-
arútvegi fjölgar stöðugt og þeir
eru nú fleiri en nokkru sinni
fyrr í íslandssögunni. Þetta tel
ég vera æskilega þróun. -S.dór
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaðið nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eða á netinu.
Netfang ritstjóraar er:
dvritst@centrum.is
„Er það ef til vill svo að áritað
piagg gefí loðin loforð um fyrir■
heit um að eitthvað verði kannski
greitt einhvern tíma „ef að sé og
ef að mundi átján lappir á einum
hundi“?u