Dagblaðið Vísir - DV - 29.01.1997, Blaðsíða 4

4
MIÐVIKUDAGUR 29. JANÚAR 1997
Fréttir
Utandagskrárumræður um fyrirhugað álver á Grundartanga:
Landinu verði ekki
spillt fyrir stundargróða
- andstaðan gegn álverinu þungbær áminning til ráðamanna, sagði Kristín Halldórsdóttir
Kristín Halldórsdóttir, þingkona
Kvennalistans, hóf í gær utandag-
skrárumræðu um fyrirhugað álver
á Grundartanga, andstöðuna gegn
því og mengunarhættu af þess völd-
um. Umræðan stóð í tvo klukku-
tíma. Kristín sagði að sú andstaöa
sem myndast hefði gegn álverinu á
Grundartanga gæti markað tíma-
mót í atvinnu- og umhverfismálum
hér á landi.
„Hún er til marks um aukinn
skilning á nauðsyn umhverfis-
verndar og þeim miklu möguleikum
sem felast í náttúru landsins í
hreinu og lítt spilltu umhverfi. Hún
er þungbær áminning til ráða-
manna um hverja ábyrgð þeir bera
á því að þessum möguleikum verði
ekki spillt í skammsýnni sókn eftir
stundargróða,“ sagði Kristín.
Hún sagði meðal annars að enda
þótt fyrirhugað álver á Grundar-
tanga væri í brennidepli umræð-
unnar nú væri málið í raun mun
víðtækara en svo að það
snúist aðeins um eitt álver.
Hún sagði það snúast um
stefnu okkar í atvinnumál-
um, um atvinnukosti og
möguleika til uppbyggingar.
Það snúist einnig um alþjóð-
legar skuldbindingar okkar í
umhverfismálunm. Hún
gagnrýndi það að um ára-
tugaskeið hefði orkufrek
stóriðja verið áhersluatriði í
atvinnustefnu íslenskra
stjómvalda. Miklum tíma og
peningum hefði verið eytt í
að leita að fjárfestum í þvi
skyni. Hún rakti þá sögu og
nefndi dæmið þegar lág laun
hér á landi, lágt orkuverð og
lágmarkskröfur um meng-
unarvamir var notað sem
agn ytra. Síðan rakti hún
hvemig og hvað hefði verið
gagnrýnt við álver á Grund-
artanga og lagði fjölmargar
Kristín Halldórsdóttir og Hjörleifur Guttormsson voru bæöi meö utandagskrárum-
ræöu á Alþingi í gær. DV-mynd BG
Reglugeröin sem stóöst ekki lög:
Grafalvarlegt mál
- sagöi Hjörleifur Guttormsson í utandagskrárumræðu
„Ég hef óskað eftir þessari utan-
dagskrárumræðu vegna máls sem
snertir samskipti löggjafar- og fram-
kvæmdavalds. Ég tel þetta grafal-
varlegt mál sem hér er á ferðinni
sem eru breytingar umhverfisráð-
herra á mengunarvamareglugerð
síðastliðið sumar,“ sagði Hjörleifur
Guttormsson alþingismaður þegar
hann hóf utandagskrárumræðu á
Alþingi í gær.
Reglugerðarbreytingin sem þarna
um ræðir er sú sem sagt var frá í
DV á mánudag og aflagði áfrýjunar-
nefnd mengunarmála. Þegar Hjör-
leifur tók eftir þessu í haust hóf
hann baráttu fyrir því að þetta yröi
leiörétt og tókst það því umhverfis-
ráðherra viðurkenndi mistök sín.
Hjörleifur hélt því fram í umræð-
unum í gær að umhverfisráðherra
hefði ætlað með þessu að ýta frá
óþægilegum atriðum og þrengja rétt
almennings til að láta reyna á at-
hugasemdir í tengslum við af-
greiðslu starfsleyfis fyrir álbræðslu
á Grundartanga. Hann sagðist vilja
að Alþingi tæki þetta mál upp og
rannsakaði hvaða hvatir hefðu legið
þarna aö baki. Hann spurði líka
hvaða áhrif þetta hefði á undirbún-
ing og vinnslu starfsleyfis fyrir ál-
bræðsluna á Grundartanga sem nú
er unnið að.
Guðmundur Bjarnason umhverf-
isráðherra sagðist auðvitað sem
ráðherra vera ábyrgur fyrir þeim
mistökum sem þarna áttu sér stað.
Hann sagði að meiningin með reglu-
gerðarbreytingunni hefði verið sú
að starfsleyfi sem ráðherra gefur út
væri endanlegt og yrði ekki vísað til
úrskurðarnefndarinnar. Það hafi
alls ekki verið ætlan sín að brjóta
lög eða þrengja rétt almennings.
Enda hefði reglugerðinni verið
breytt aftur þegar í ljós kom að hún
stóðst ekki lög.
Þeir Jón Baldvin Hannibalsson
og Svavar Gestsson bentu á að þetta
dæmi sýndi glöggt að Alþingi þyrfti
að vanda sig betur. Það væri oft tal-
að um gallaða löggjöf vegna tíma-
skorts. Réttast væri að reglugerð
fylgdi lagafrumvarpi þegar það færi
í gegnum Alþingi. -S.dór
spurningar fyrir umhverfisráðherra
sem hann svaraði misítarlega en
þær snerust flestar um mengunar-
mál stóriðju.
Guðmundur Bjarnason umhverf-
isráðherra svaraði og sagði að eitt
meginverkefni stjórnvalda á hverj-
um tíma væri að skapa í landinu
traust atvinnulíf, treysta efnahags-
lífið, skapa fjölbreyttari kosti og
setja atvinnulífmu leikreglur sem
hægt væri að fara eftir. Hann sagði
að þegar stóriðju hefði borið á góma
hefði ævinlega verið ágreiningur
um staöarval bæði vegna byggðar-
þróunar, atvinnuþróunar og meng-
unarmála.
Guðmundur sagði varðandi fyrir-
hugað álver á Grundartanga að þá
hefði verið búið að taka það svæði
út og komið í ljós að þaö hentaði vel
fyrir stóriðju samkvæmt umhverfls-
mati og þar væri stóriðja fyrir. Guð-
mundur sagði að hér hefðu menn
talið ásættanlegt að vera ekki með
sömu viðmiðanir varðandi mengun
vegna þess að talið væri að hér
væru aðrar aðstæður meðal annars
vegna veðurfars og náttúrufars.
Farið hefði verið eftir lögum og
reglum varðandi fyrirhugað álver á
Gnmdartanga.
Fjölmargir þingmenn tóku til
máls. Fjórir þingmenn Vesturlands
lýstu allir yflr eindregnum stuðn-
ingi við álver á Grundartanga. Þeir
sögðu það styrkja atvinnulífið í
kjördæminu sunnan Skarðsheiðar
en þar hefði fólki fækkað undanfar-
ið vegna minnkandi atvinnu.
Hjörleifur Guttormsson lýsti sig
andvígan álverinu og var tíðrætt
um mengun sem því mundi fylgja.
Finnur Ingólfsson iðnaðarráðherra
sagði ekkert hafa gerst í stóriðju-
málum í 20 ár fyrr en nú. Taldi
hann álverinu flest til ágætis.
Allir stjómarandstöðuþingmenn
sem töluðu voru á móti álveri á
Grundartanga nema alþýðuflokks-
menn sem eru því hlynntir. -S.dór
Dagfari
Formaður í vitlausum flokki
Alþýðubandalagið hélt aðalfund
miðstjómar um helgina. Það bar
helst til tíðinda að formaður Al-
þýðubandalagsins, Margrét Frí-
mannsdóttir, flutti setningarræðu
sem kom flatt upp á flokksmenn
hennar. Margrét vildi opna um-
ræðu innan flokksins um hugsan-
lega aðild að Evrópusambandinu
og hún taldi alls ekki fráleitt að Al-
þýðuhandalagið tæki þátt í störfum
þingmannaráðs Nató. Hún útilok-
aði heldur ekki konsingabandalag
með öðnun vinstri flokkum og fór
það fyrir brjóstið á mörgum góðum
alþýðubandalagsmanninum sem
hefur eytt sinni pólitísku starfsævi
í að fjandskapast við þá flokka sem
formaðurinn vill nú sameinast.
Það var sem sagt ýmislegt sem
formaðurinn lagði til í þessari
ræðu sinni sem alþýðubandalags-
menn könnuðust ekki við og vildu
ekki heyra minnst á.
Fór svo á endanum að fundurinn
samþykkti ályktun sem hreinsaði
flokkinn af þeim hugmyndum sem
formaðurinn hafði sett fram. Var
Margrét formaður látin skrifa und-
ir tillögumar til að undirstrika að
hún hefði ekki meint það sem hún
sagði.
Um þessa sömu helgi var mið-
stjórnarfundur í Alþýðuflokknum
og þar var Margréti, formanni Al-
þýðubandalagsins, boðið að ávarpa
samkunduna og brá þá svo við að
hún var hyllt af þingheimi og ætl-
aði fagnaðarlátunum aldrei að
linna.
Af þessum atburðum má draga
þær ályktanir að annaöhvort sé
Margrét í vitlausum flokki eða þá
að flokkurinn sem hún er í sé með
vitlausan formann. Það getur auð-
vitað komið sér illa fyrir báða,
enda er erfitt að vera formaður í
flokki sem er í andstöðu við skoð-
anir formannsins eða þá formaður-
inn í andstöðu við flokkinn. Ekki
síst ef fyrir er í landinu einn flokk-
ur sem tileinkar sér algjörlega og
aldeilis skoðanir formanns annars
flokks.
Þessi tilvistarkreppa er því aug-
ljósari þegar flokkurinn sem er
sammála formanninum í hinum
flokknum getur ekki stutt for-
manninn og formaðurinn getur
heldur ekki stutt hinn flokkinn,
sem hún er ekki i, af því að flokk-
urinn sem hún er í viil ekki taka
undir þá pólitík sem hentar for-
manninum og öðrum flokki, sem
ekki er sami flokkurinn og formað-
urinn stýrir.
Sú lausn kemur vissulega til
greina að flokkurinn sem er sam-
mála formanninum í hinum
flokknum sameinist hinum flokkn-
um til að efla formanninn til áhrifa
en þá er sú hætta fyrir hendi að
þeir flokksmenn annars flokksins
sem ekki eru sammála formanni
sínum og hinum flokknum gangi
út og stofni nýjan flokk með nýjum
formanni og eyðileggi sameiningu
þeirra flokka sem eru sammála um
að sameinast.
Ef menn ganga þannig úr flokki
sem þeir eru í, þótt þeir séu sam-
mála flokknum og sameiningunni
en á móti formanninum, eru þeir
raunverulega að yfirgefa þá stefnu
sem þeir eru sammála en geta ekki
fellt sig við af því að hinn flokkur-
inn hefur samþykkt það sem for-
maðurinn vUl að gert sé, sem er í
andstöðu við þeirra eigin stefnu.
Sem betur fer hefur úr þessu
ræst í bili. Margrét formaöm: hefur
samþykkt aö vera á móti sjálfum
sér og hafnað sínum eigin hug-
myndum til að ruglast ekki á flokk-
um og fagnaðarlátum næst þegar
hún tekur til máls í pólitíkinni.
Maður verður að standa sig í for-
mennskunni, jafnvel þótt maður sé
í vitlausum flokki, til að flokkur-
inn sætti sig við vitlausan for-
mann.
Dagfari