Dagblaðið Vísir - DV - 14.04.1997, Blaðsíða 14

14
MÁNUDAGUR 14. APRÍL 1997
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON
Ritstjóri: JÓNAS KRISTJÁNSSON
Aöstoöarritstjóri: EUAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI11,105 RVlK,
SÍMI: 550 5000
FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RiTSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIDJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverö á mánuöi 1700 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., Helgarblaö 200 kr. m. vsk.
DV áskiiur sér rétt til aö birta aösent efni blaðsins i stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgialds.
Kúgunin heldur áfram
Góðu heilli vakti nefnd á vegum norska Stórþingsins
athygli umheimsins á hemámi Indónesa á eyjunni Aust-
ur-Tímor með því að veita tveimur helstu leiðtogum íbú-
anna friðarverðlaun Nóbels fyrr í vetur. Það vom þeir
Dom Ximenes Belo, biskup, og Ramos-Horta, sem var ut-
anríkisráðherra landstjómarinnar á eyjunni þegar
indónesíski herinn gerði innrásina árið 1975.
Ramos-Horta, sem hefur verið óþreytandi að berjast
fyrir frelsi og sjálfstæði landa sinna síðustu áratugina,
er kærkominn gestur hér á landi þessa dagana. Hann
var atkvæðamikill í frelsishreyfingu Austur-Tímorbúa
síðustu árin sem eyjan var hluti af nýlenduveldi Portúg-
ala. Þegar ný stjómvöld í Lissabon ákváðu skyndilega að
yfirgefa eyjuna og gefa henni þar með sjálfstæði hlaut
hann sæti í ríkisstjóm Austur-Tímors og var sem utan-
ríkisráðherra landsins á ferðalagi erlendis þegar Indó-
nesar nýttu sér brotthvarf Portúgala til að senda fjöl-
mennt herlið inn yfir landamærin.
Hemámið á Austur-Tímor var blóðugt og framganga
innrásarhersins hefur verið miskunnarlaus allar götur
síðan. Talið er að á milli tvö og þrjú hundmð þúsund
manns hafi týnt lífi - ýmist í bardögum við Indónesa, af
völdum pyntinga og misþyrminga af hálfu hernámsliðs-
ins eða vegna hungursneyðar - þau 22 ár sem liðin eru
frá innrásinni. Að íjölda til jafnast mannfallið því á við
að öllum íslendingum hefði verið útrýmt.
Hryðjuverk indónesískra stjómvalda á Austur-Tímor
hafa lengst af vakið litla athygli vestrænna ríkisstjórna.
Þeim hefur verið miklu meira í mun að tryggja gróða-
vænleg samskipti við einræðisstjórn Suhartos í Jakarta
en gæta mannréttinda átta hundmð og fimmtíu þúsund
eyjaskeggja. Gróðinn hefur einkum falist í vopnasölu, en
Bretar, Frakkar og Bandaríkjamenn hafa á undanfórn-
um áratugum selt Suharto gífurlegt magn vopna sem
sum hver hafa beinlínis verið notuð til að murka lífið úr
Austur-Tímorbúum.
Skömmu áður en Ramos-Horta kom til íslands sýndi
hann mannréttindanefnd Sameinuðu þjóðanna í Genf ný
sönnunargögn um pyntingar og morð Indónesa í Austur-
Tímor. Þar á meðal var myndband sem sagt er sýna her-
menn pynta og drepa unga Austur-Tímorbúa. Litið er á
þessi nýju gögn sem enn eina sönnun þess að ofbeldið og
kúgunin heldur áfram, enda hafa Indónesar tuttugu þús-
und manna hemámslið í landinu til að halda íbúunum í
skefjum. En þrátt fyrir næg sönnunargögn hafa stórveld-
in séð til þess að alþjóðleg samtök á borð við Sameinuðu
þjóðimar skipti sér sem minnst af málinu.
Frá náttúrunnar hendi býr Austur-Tímor yfir ævin-
týralegri fegurð, sem svipar um margt til nágrannaeyj-
unnar Balí, en hún er einn vinsælasti ferðamannastað-
urinn í allri Austur-Asíu. En það koma nánast engir
ferðamenn til Austur-Tímor, enda ekki við því að búast
í landi þar sem óttinn við ofbeldi herraþjóðar ræður ríkj-
um. Atvinnuleysi er mikið meðal íbúanna og iðnaðar-
uppbygging nánast engin.
Ramos-Horta hefur hvað eftir annað sett fram þá
kröfu til umheimsins að íbúunum á Austur-Tímor verði
tryggð þau grundvallar mannréttindi að fá að greiða at-
kvæði um framtíð sína í þjóðaratkvæðagreiðslu undir al-
þjóðlegu eftirliti. En jafnvel svo sjálfsögð krafa virðist
flækjast fyrir stjómmálamönnum vestrænna stórvelda
sem vilja fyrir alla muni komast hjá því að styggja ein-
ræðisherrann vellauðuga í Jakarta.
Elías Snæland Jónsson
Áberandi er hve margir þingmenn bera kápuna á báöum öxlum í kvótamálinu, segir m.a. í greininni.
Samningsveð
og kvótinn
fengi ekki staðist að í
einni og sömu laga-
grein stæði að bann-
að væri að veðsetja
aflahlutdeild og í
næstu málsgrein
sömu lagagreinar, að
það mætti veðsetja
fjárverðmæti sem
fiskveiðiréttindi
væru og þá mætti
ekki skilja aflahlut-
deildina frá. Var
þetta orðalag kallað
„hundalógik." Til-
gangurinn með þessu
lymskulega orðalagi
var að dylja fyrir
fólki að kvótinn
skyldi samt veðsett-
ur.
„Sem betur fer hefur svo merki-
lega tekist til að nokkrir þing-
manna hafa áttað sig á tilgangi
frumvarpsins og á það sinn þátt í
því að frumvarpið hefur ekki
hlotið það fylgi sem vænst hafði
verið.u
Kjallarinn
Dr. Gunnlaugur
Þórðarson
hæstaréttarlögmaður
Frumvarp um
samningsveð er eitt af
furðulegri frumvörp-
um sem lögð hafa ver-
ið fyrir alþingi á síð-
ustu árum. Það hefur
í þrígang verið lagt
fram sem stjómarfr-
umvarp. Ein ástæðan
fyrir flutningi frum-
varpsins er að lögin
frá 1887 um veðrétt-
indi eru talin að
nokkru leyti úrelt og
þvf þurfi að færa sum
ákvæði þeirra til nú-
tímahorfs.
Slæm heima-
vinna
Megintilgangur
frumvarpsins er
samt greinilega sá
að lögfesta veð á
kvóta með fiskiskipi
sem um eign væri
að ræða og með því
móti tryggja jafn-
framt betur tök út-
gerðarinnar á kvót-
anum og bankaveld-
isins á útgerðinni.
Það er ótrúlegt að
lesa umræðurnar
um frumvarpið í 10.
hefti Alþingistíðinda 1996-’97 og
veita því athygli hve þingmenn,
jafnt stjórnarliðar sem andstæð-
ingar hennar, fundu fmmvarpinu
margt til foráttu. Gamalreyndur
þingmaður taldi að þeir sem hefðu
samið frumvarpið hefðu skilað
slæmri heimavinnu. Annar þing-
maður taldi að lögleiðsla veðsetn-
ingar á kvótanum væri slys sem
stjómarflokkarnir ætluðu að leiða
yfir þjóðina.
Sameign þjóðarinnar
Margir þingmanna töldu frum-
varpið á ýmsa lund gallað. Þannig
Þá bentu fleiri þingmenn á að
með lögfestingu þessara ákvæða
væri grafið undan því þýðingar-
mikla ákvæði laganna um stjórn
fiskveiða að fiskimiðin væra sam-
eign þjóðarinnar. Slikt væri bæöi
óæskilegt og varhugavert. Alþing-
ismaður i stjómarliðinu hélt því
fram að fyrrgreind ákvæði negldu
niður eignarrétt útgerðanna að
kvótanum. Sami þingmaður hafði
eftir lögfræðingum, sem látið
höfðu í té álit á málinu, að um-
rædd ákvæði myndu draga úr
vægi orða um sameign þjóðarinn-
ar að fiskimiðunum.
Formaður Alþýðuflokksins
gerði sér hvað best grein fyrir
innihaldi framvarpsins og varaði
við þvi. Til áhersluauka rifjaði
hann upp álit Guðna Ágústssonar
á frumvarpinu við fyrri umræður
með eftirfarandi orðum: „Við
verðum einnig að spyma við fót-
um og koma í veg fyrir að eignir
landsmanna og auðlindir til sjávar
falli fáum í skaut. Alræöi markað-
arins og þeirra riku má aldrei
hirða afraksturinn úr höndum
fjöldans. Þá er friðurinn úti.“
Ekki allir jafnsljóir
Sem betur fer hefur svo merki-
lega tekist til að nokkrir þing-
manna hafa áttað sig á tilgangi
frumvarpsins og á það sinn þátt í
að framvarpið hefur ekki hlotið
það fylgi sem vænst hafði verið.
Andstaðan gegn framvarpinu, á
þremur þingum í röð, sýnir að
ekki eru allir þingmenn jafn sljó-
ir.
Áberandi er hve ráðherranum,
sem fylgdi frumvarpinu úr hlaði,
tókst illa, í þau 24 skipti sem
hann steig í pontuna, að gera
þingheimi grein fyrir kostum
þess. Eins og hitt hve margir
þingmenn bera kápuna á báðum
öxlum í kvótamálinu.
Ekki má gleyma þingkonu
einni, sem mér hefur því miður
orðið á að kalla „stertilega“, en
harma ber; hún tók 7 sinnum til
máls í umræðunni, aðallega til
þess að endurtaka að ekki mætti
veðsetja kvótann þótt veðsetja
mætti hann. Hún virtist alls utan
gátta í málinu, þrátt fyrir stór orð
um kvótann i kosningabaráttunni
hér um árið. v
Umræðumar um samningsveðs-
frumvarpið tala sínu dapurlega
máli um þann þátt í störfum al-
þingis og vísast til 10. bindis Alþt.
1997 þvi til staðfestingar.
Gunnlaugur Þórðarson
Skoðanir annarra
Flugvöllur á Alftanesi
„í þeirri umræðu sem á sér stað um Reykjavíkur-
flugvöll langar mig til að benda á staðsetningu fyrir
nýjan flugvöll ... Er ég þá að tala um flugvöll sem
staðsettur yrði á grynningunum við Álftanes ... Að
fara út í mikið viðhald á Reykjavíkurflugvelli sem á
að miða að því að gera hann „öruggari" tel ég mikla
skammsýni. Slíkar aðgerðir miða eingöngu að því að
mönnum hlýni aðeins stundarkom en er ekki lausn
til langframa."
Þorbergur Ólafsson í Mbl. 11. apríl.
Siöferöileg skuld
„Saga Hanes-hjónanna er saga ótrúlega dapurra
örlaga, þar sem hið raunverulega fórnarlamb sem
flækist í vef örlaganornanna er lítið og saklaust bam
... Framkoman gagnvart Hanes-hjónunum gerir það
hins vegar að verkum, að íslensk stjómvöld standa
að minnsta kosti í mikilli siðferðilegri skuld gagn-
vart þeim. Okkur, hinu íslenska samfélagi, ber því
djúp skylda til að bregða skildi til vamar þeim, og
aðstoða þau eftir mætti við að koma lífi sínu í eins
bærilegt horf, og kostur er.“
Úr forystugrein Alþbl. 11. apríl.
Dagskrárbrenglun Sjónvarps
„Sjónvarpsáhorfendur virðast þreyttir á að gengið
sé yfir þá og dagskránni breytt vegna íþróttaútsend-
inga ... Gamla fólkið hringir vegna þess að þetta er
kannski eitt að því fáa sem það bíður eftir og hlakk-
ar til í vikunni. Fastur dagskrárliður sem það hefur
gaman af. Mér finnst eðlilegt að dágskráin haldi sér
til að friða alla. Hún er hvort eð er ekki það löng ...
Ég skil fólkið mjög vel, hvort sem ég má segja það
eða ekki. Það var sjálfsagt að sýna kvennaboltann en
dagskráin verður bara að halda sér.“
Ragnheiður Clausen í Degi-Tímanum 11. apríl.