Dagblaðið Vísir - DV - 14.04.1997, Qupperneq 15

MÁNUDAGUR 14. APRÍL 1997
15
Tölvuenglar í tísku
„Nú þarf konan, líkt og karlinn, föt sem henta alltaf alls staöar en eru ekki
háö árstíðahverfulum veöurguöum."
kvenna jafnt sem karla. Konur
geta klætt sig upp sem kvenlegar
konur og karlar, eöa bara sem sæ-
borgir (,,cyborg“). Og karlar geta
þetta líka; í þessari tísku gatana
og gegnumstunginna líkamsparta
bera karlmenn ekki síður skart-
gripi en konur. Með hárið í fléttu
og jakkafatalaus gæti maðurinn
verið hvaða kona sem er.
Ef vorboðinn ljúfi hittir fyrir
engil getur hann því alls ekki ver-
ið viss um hvers kyns hann er;
hann ber hringi í eyrum og vörum
og í stað rauðs skúfs pikkar hann
á skærbláa ferðatölvu með silfur-
lituðum nöglum.
Úlfhildur Dagsdóttir
Vorboðinn ljúfi
kom háa vegaleysu en
hann var ekki fugl,
heldur snjór sem boð-
aði haust fremur en
annað. Ekki svo að
skilja að þetta hafi
komið á óvart; en í
þetta sinn fellur vor-
leysið hér vel að
tískusveifiu nútím-
ans. Það er nefnilega
viðar en á íslandi
sem ekki vorar í ár.
Það hefur löngum
verið lenska í tísku-
heiminum að konur
klæði sig upp sem
árstíðir og skipti
þannig um fataskáp
(og ham) tvisvar til
fjórum sinnum á ári
meðan karlmaðurinn
gengur í sömu jakkafótunum ára-
tugum saman. Er þetta í takt við
þá hugsun að konan sé sýnisgrip-
ur, hjúpuð (og afhjúpuö) viðeig-
andi blæjum, karlinum til ánægju
og þæginda (þægilegt þegar vorið
er aðeins sýnilegt í blómakjólum
ókulsælla kvenna).
Þegar konan klæðir sig í árs-
tíðabundinn búning er hún gerð
að einskonar króniskum grímu-
leikara; hennar veruleiki er ein-
ungis sá sem felst í búningnum og
árstíðinni og hlutverk hennar er
eins og stóri vísir á klukku.
Tískuheimurinn segir
stopp
En núna hefur tískuheimurinn
sagt stopp. Nýasta boðorðið er að
nú vorar ekki í fataskápum, vorið
getur komið og farið að vild en
konur nenna ekki að bera það
utan á sér lengur. Nýja vortískan
er eins konar framhald á vetrar-
tískunni þar sem dökkir litir
halda áfram að rikja
og renna síðan rök-
rétta leið inn í næstu
haustlínu.
Ekki svo að skilja að
nú ríki eilífur vetur í
hjörtum kvenna, nei,
hlutverk þeirra eru
ört að breytast í ört
breyttu þjóðfélagi og
það hentar einfald-
lega ekki lengur fyrir
vinnandi konu að
flækja ferðatölvuna í
víðum blómakjól þeg-
ar hún hleypur á eftir
flugvél sem flytur
hana í land þar sem
ennþá ríkir vetur (til
dæmis ísland).
Nú þarf konan, likt
og karlinn, föt sem
henta alltaf alls stað-
ar en eru ekki háð árstíðahverful-
um veðurguðum.
Nú gæti þetta hljómað þannig
að konur séu að verða að jakka-
fataklónum eins og karlmenn hafa
verið alla þessa öld en svo hljóðar
tískuspjallið ekki; „Virtual Rea-
lity“ er blá vorlína Helenu Rubin-
stein í andlitsfarða og meðan fötin
haldast dökk bætast utan á kon-
una alls konar
skemmtilegir lit-
ir í dótaformi;
töskur og skart-
gripir til dæmis,
tölvudisklingar
fást nú í heill-
andi bleiku og
appelsínugulu og
mér sýnist ég sjá
túrkisbláa ferð-
atölvu kíkja fyr-
ir hornið.
Þannig þurfa
konur ekki að klæða sig upp sem
klónaða kalla til að eignast eigið
(en ekki árstíðabundið) líf, heldur
geta breytt veruleika veðurfarsins
í eigin „sýndarveruleika" (sem er
(slæm) þýðing á „virtual reality").
Ytra borö og innri kjarni
Nú á tímum, þegar yfirborð
hluta og útlit skiptir æ meira
máli, er sjálft yfirborðið orðið
merkingarbært. Það er ekki leng-
ur hægt að aðskilja ytra borð
hluta frá innri kjama þeirra og
því má lesa í þessar stílbreytingar
viðurkenningu á breyttu hlutverki
Kjallarinn
Úlfhildur
Dagsdóttir
bókmenntafræöingur
„Þegar konan klæöir sig í árstíöa-
bundinn búning er hún gerð að
eins konar krónískum grímuleik■
ara; hennar veruleiki er einungis
sá sem felst í búningnum og árs■
tíðinni og hlutverk hennar er eins
og stóri vísir á klukku.“
Vitleysunnar uppálapp
Orsakir þess að stjórnvöld vilja
láta veðsetja kvóta eru ekki þær
að afhenda útgerðarmönnum kvó-
tann til eignar, enda þótt það ger-
ist formlega við veðsetningarrétt-
inn. Heldur er kerfið þannig að ef
útgerð stendur illa þá er hægt að
selja aflaheimildir og láta veðhafa
hirða verðlaus skip. Við söluna er
svo hægt að fá meirihluta hluta-
bréfa í hlutafélagi sem kaupir afla-
heimildimar. Þau hlutabréf er
hægt að komast yfir með maka-
skiptum á hlutabréfum í öðru fyr-
irtæki ef nafnverðið er hið sama.
Verðið á veiðiheimildum er svo
aftur frjálst þannig að útgerðarfé-
lagið, sem seldi veiðiheimildir,
leigir þær til baka tímabundið fyr-
ir ekki mikið fé og stendur þannig
órýrt til rekstrar í tvö ár. Þá eru
engin undanskot gagnvart veðhöf-
um almennt, þessutan sem hægt
hefur verið að láta sjómenn taka
þátt í endurkaupum kvótans.
Þannig er hægt að verja aflaheim-
ildir frá því að
vera hluti af
rekstrarhæfni
fyrirtækis og
koma þeim í eigu
skuldlítils hluta-
félags i eigu fjöl-
skyldunnar.
Þetta þýðir að
bankar og sjóðir
em hafðir að fifl-
um.
Heiðursmenn
gátu
í stóru gjaldþroti
hefðu ákveðnir
heiðursmenn getað farið svona að,
og vissu það vel, en horfðu með
tryggð til sinnar byggðar og létu
vera. En allir em ekki eins trygg-
ir. Það er því fyrir veðhafana,
minni hluthafa í fyrirtækjum,
banka og sjóði sem veðsetningin
er æskileg. Hún er ekki sérlega
æskileg útgerðar-
mönnum, getan til
að versla með afla-
heimildir upp á eig-
in hagnað, eins og
verið hefur, er hags-
munalega betra
mál.
Það er ekki þar
með sagt að allir
geri það og í reynd
er það mikill minni-
hluti sem hefur
uppi tilburði sem
ekkert eiga skylt
við fiskveiðar og út-
gerð með sina
kvóta. Það er því
skifjanlegt að út-
gerðarmönnum,
sem telja ekkert
óeðlilegt við að veð-
hafar eigi aögang að veiðiheimild-
um, finnist þetta veðsetningarmál
sæta miklum misskilningi.
En vitleysa samt
Ef afnema á kvótakerfið færi
frjálsa framsalið fyrst, síðan tæki
það tíu ár að afnema sjálft kerfíð,
um tíund á ári. í staðinn fengju út-
gerðir forkaupsrétt á fyrri hlut-
deild í fimm ár en eftir það yrðu
veiðileyfi seld á frjálsum markaði.
Þetta verður að vera
svo, sakir fjárhags-
skuldbindinga útgerð-
arfélaga og veðhafa
þeirra. Samtímis þarf
svo að koma á sölu á
markaði á öllum afla á
næstu tíu árum. Einnig
samtimis verða veiði-
heimildir að vera
affasamsetningarveiði-
heimildir svo að fiski
sé ekki fleygt.
Þetta verður að fara í
þennan farveg af
tvennum orsökum,
annars vegar vegna
þess að verðmyndun
verður að verða eðlileg
markaðsverðmyndum
á öllum stigum í sjáv-
arútvegi. Hins vegar
vegna jöfnunar milli atvinnuvega
með lægra gengi á móti kaupum á
veiðiheimildum fyrir útgerð. í
þriðja lagi þarf slík áætlun að vera
til upp á samstarf i sameiginlegu
myntkerfi Evrópu því sjávarútveg-
urinn greiðir nú miklar upphæðir
í veiðiheimildir í gegnum gengis-
skráninguna sem myndi hætta
þegar kæmi að myntsamstarfi.
Þorsteinn Hákonarson
„Ef afnema á kvótakerfíð færi
frjálsa framsatið fyrst, síðan
tæki það tíu ár að afnema sjálft
kerfíð, um tíund á ári. í staðinn
fengju útgerðir forkaupsrétt á
fyrri hlutdeild í fímm ár en eftir
það yrðu veiðileyfí seld á frjáls■
um markaði. “
Kjallarinn
Þorsteinn
Hákonarson
framkvæmdastjóri
Með og
á móti
Var handboltinn í 1. deild
karla í vetur nógu góður?
Mjög jákvæður
„Já, mér finnst hann hafa að
mörgu leyti verið mjög jákvæð-
ur. Þetta var mikið reynslu-
tímabil í kjölfar þess að margar
hetjur eru farnar af landi brott
og það var
spennandi að
sjá hvernig 1.
deildinni
myndi reiða af
við þessar að-
stæður. Ég hélt
satt að segja til
að byrja með
að þetta yrði
algjör hörm-
ung en það fór
á aðra leið. Það
sannaðist enn
og aftur að það
kemur maður í manns stað.
Deildin byrjaði á því að liðin
voru að skora mikið af mörkum.
Það breyttist fljótlega með stór-
bættum vamarleik liðanna, og
það leiddi af sér þá jákvæðu þró-
un að hver markvörðurinn á fet-
ur öðrum fór að verja af miklum
móð. Afleiðingin varð sú að við
höfum sjaldan eða aldrei átt jafn
marga markmenn sem hafa stað-
ið sig vel.
Markvarslan hefur löngum
verið Akkflesarhællinn í íslensk-
um handbolta en eftir þetta tíma-
bil óttast ég ekki þann þátt þegar
slagurinn byrjar í heimsmeist-
arakeppninni í Japan. Það komu
líka fram í vetur margir ungir og
efnilegir leikmenn og þetta tíma-
bil sýndi að þaö er hægt að horfa
með bjartsýni til framtíðarinn-
ar.“
Þorbjörn Jensson
landsliösþjálfari í
handknattleik.
Flatneskja
„Nei, ég er
ekki nógu
ánægður með
þann hand-
bolta sem liðin
sýndu í vetur.
Mér finnst
vera ákveðin
stöðnun í
gangi hjá lið-
unum og það
eru miklu
færri einstak-
lingar í þeim
sem skara fram úr en áður. Ég
sakna mjög þeirra Dags Sigurðs-
sonar og Ólafs Stefánssonar, sem
voru yfirburðamenn í deildinni í
fyrra og það fyiltu engir þeirra
skörð. Breiddin er ekki nógu góð
og það er slæmt að vera búnir að
missa svona marga af bestu leik-
mönnunum úr landi.
Liðin voru yfirleitt að spila
góðan varnarleik en í sókninni
dreifðust mörkin mikið á milli
manna. Það var bara Duranona
hjá KA sem stóö upp úr. Það eru
fleiri góðir hornamenn og línu-
menn á ferðinni en oft áður en
það vantar skytturnar, sem eitt
sinn voru aðalsmerki íslenska
handboltans. Þær eru hreinlega
ekki til staðar í 1. deildinni í dag.
Þetta er búin að vera voðaleg
flatneskja í allan vetur þegar á
heildina er litið.
Það er ertitt að gera sér grein
fyrir ástæðunum fyrir þessu en
það er kannski búið að múlbinda
leikmenn og liðin einum of í
leikkerfi og þar með koma í veg
fyrir að einstaklingarnir nái að
blómstra sem skyldi."
-VS
Geir Hallsteinsson
handknattleiks-
þjálfari.
Kjallarahöfundar
Athygli kjallarahöfunda er
vakin á því að ekki er tekið við
greinum í blaöiö nema þær ber-
ist á stafrænu formi, þ.e. á tölvu-
diski eöa á netinu.
Netfang ritstjómar er:
dvritst@centrum.is