Dagblaðið Vísir - DV - 19.03.1999, Qupperneq 8

Það eru bara þeir sem aldrei hafa lent í neinu slæmu sem halda að það sé ekki hægt að
fyrirgefa, að sumt sé ófyrirgefanlegt. Þeir sem hafa mátt þola mest hafa sýnt
að það er ekkert hæft í þeirri hugmynd. Þeir sem hafa gengið í gegnum
þyngstu raunirnar hafa lært á sjálfum sér að það er engin önnur leið fær en að fyrirgefa:
Fyrirgefningin er grunnurinn
undir kristinni siðferði sem aftur
er grunnurinn undir þeirri sið-
fræói sem vestræn samfélög byggja
á. Hún liggur þarna dýpst niðri.
Og það er líka djúpt á henni ef
marka má samtöl Fókuss vió fólks
sem lent hafði í ýmsum hremming-
um á lífsleiöinni. Ef búa œtti til
kenningu upp úr þeim samtölum
þá myndi hljóma svo aö smááföll séu
ófyrirgefanleg en því meiri pína sem
lögö er fólk því auðveldara á það
með aö fyrirgefa. Það er eins og fólk
þurfi aö lenda undir þungu fargi til
að sökkva svo djúpt að það finni fyr-
irgefninguna. Og þá kemst þaó aftur
á flot. Hinir mara eftir í hálfu kafi
sem hafa orðiö fyrir minna fargi og
finna aldrei leiöina upp.
En auðvitaö er þetta ekki svona.
Fólk sem oröið hefur fyrir miklum
raunum á ekki auðvelt meö að fyr-
irgefa. Þaö getur verið svo erfitt aó
fólk er nánast dautt úr reiði áður
en það áttar sig á að það er ekki til
önnur leið út en fyrirgefningin. Ef
það áttar sig. Ef ekki, þá lifir þaö í
eins konar helvíti.
Hér á opnunni eru viðtöl við
þrjá þeirra sem Fókus rœddi við
um fyrirgefninguna. Það má lesa
af þeim hún er ekki grafinn horn-
steinn að einhverju musteri heldur
nokkuð sem fólk notar í daglega
lífinu. Og í neyð. Þegar um allt
þrýtur er hún það eina sem virkar
- ekki sem kenning eða boðskapur
heldur eins og hvert annaö eldhús-
áhald.
Kristín Ingvadóttir lenti í mjög
grófri líkamsárás árið 1995, þar sem
hún var nær dauða en lífi. Kristín
segist hafa verið örvingluð af reiði
og hatri í fimm ár. Þetta ástand gerði
hana óvinnufæra og leiddi til þess að
hún missti allar eigur sínar og stóð
uppi slypp og snauð. Hún fékk enga
aðstoð frá opinberum aðilum og það
er kaldhæðnislegt að ný lög um að
ríkið skyldi greiða miskabætur til
kvenna sem lentu í ofbeldisglæpum
tóku gildi daginn eftir að dómur féll
í máli Kristínar.
„Ég var búin að prófa allar leiðir:
Stígamót, sjálfshjálparhópa og ég fór
einnig til sálfræðings, sem sagði við
mig að hann vissi hvernig mér liði,
en þá var mér nóg boðið því að hann
vissi ekki baun og ég stóð upp og
labbaði út. Ég áttaði mig á því fyrir
tveim árum að þetta gæti ekki geng-
ið svona áfram,“ segir Kristín.
„Ég var orðin svo heltekin af reiði
og hatri að ekkert annnað komst að
hjá mér. En ég varð að halda áfram
að lifa og sjálfrar mín vegna varð ég
að finna pláss í hjarta mínu til þess
að fyrirgefa árásarmanninum. Eigin-
maður minn tók illa í það fyrst þeg-
ar ég sagði honum að ég ætlaði að
fyrirgefa. En eftir dágóða umhugsun
fór hann að skilja að þetta var eina
rétta leiðin fyrir alla. Og þegar mér
tókst að fyrirgefa þá var eins og Esj-
unni væri lyft af brjóstkassanum á
mér og þvílíkur léttir. Síðan hef ég
séð hlutina í víðara samhengi. Oft er
einhver undirliggjandi ástæða fyrir
glæpum. Glæpamenn koma oft úr
svo ömurlegum aðstæðum sem gerir
þá sjúka og þeir eiga fyrirgefningu
skilið. Auðvitað finnst mér ekki að
það eigi að sleppa glæpamönnum
frjálsum fyrr en þeir hafa afplánað
sinn dóm. En þeir eiga fyrirgefningu
skilið og við verðum að gefa þeim
annan séns í lífmu.“
Kristín hefur ásamt vini sínum
reynt að stofna félagsskap þar sem
málum fanga yrði sinnt, bæði mann-
réttindamálum og aðstoð við fanga
þegar þeir losna slyppir og snauðir
úr fangavist. Hún gekk á sínum tíma
á fund borgarstjóra og annarra fyrir-
manna kerfisins, þar sem hún
óskaði eftir því að yfirvöld leggðu
fram frítt húsnæði og gamla tölvu til
starfsins, en fékk lítil viðbrögð. Bar-
áttumál Kristínar er því í biðstöðu
þar sem hún segist ekki hafa nægt
bolmagn til þess að útfæra þessa
hugmynd sína að hugsjónarstarfi
hjálparlaust.
Ég var orðin
hettekin af
p^i:Ai hntri
T&iWrn OW>p nd iii I
Er hægt að
SCrilí Cri^
liveijum
sínum?
Riitta Heinamaa
forstjóri stendur í
stórræðum í
Vatnsmýrinni og
endurskoðar
gestalistann sinn:
Yngir
Norræna
husið
Hún vill gera húsið og starfsem-
ina sýnilegri, meira lifandi og ekki
síst laða að ungt fólk sem hefur
vart látið sjá sig i Norræna húsinu
undanfarin ár. Riitta Heinamaa
hefur verið forstjóri Norræna húss-
ins í rúmt ár og hún hefur séð að
gestimir sem heimsækja húsið eru
flestir í eldri kantinum. Auk þess
að breyta dagskrá hússins svo hún
höfði meira til ungs fólks hefur
Riitta forstjóri látið endurskoða
gestalista hússins sem hefur að
mestu verið óbreyttur í fjöimörg ár.
Nýtt fólk mun í framtíðinni fá
boðskort frá Norræna húsinu og
ýmsir eldri hætta líklega að fá þau.
Riitta forstjóri er finnsk og hvers
manns hugljúfi í menningarhúsinu
í Vatnsmýrinni. Áður en hún kom
til starfa f Norræna húsinu var hún
leikhússtjóri nemendaleikhússins í
Helsinki. Hún þykir ákaflega töfr-
andi og þeir sem vilja sannfærast
um það ættu einfaldlega að gera sér
ferð út f Norræna húsið - þar er ein
besta kaffistofan í höfuðborginni og
útsýnið frábært.
Inga Huld Hákonardóttlr.
Steven Tyler.
Það eru gömul sannindi aö aðstæður fólks hafa mikil áhrif á
hvemig hæfileikar þeirra þróast. Þrátt fyrir að ótrúlega margt geti
reynst likt með lífshlaupi tvífara sem alast upp i sitt hvora heims-
hominu þá er fleira sem er ólikt. Það sem er likt er hins vegar
undarlegt og þess vegna tökum við frekar eftir þvi. Eins og sjá má
af myndunum hér að ofan þá em augljóst aö Steven Tyler, söngvari
Aerosmith, og Inga Huld Hákonardóttir, sagnfræðingur og blaða-
maður, em tvíburar. Og við getum leitt getur að því að þau hafi
verið aðskilin eftir fæðinguna. Og við sjáum það líka í hendi okkar
aö ef Steven hefði alist upp hér á Islandi hefðu hæfileikar hans
beinst i átt til sagnfræði og blaöamennsku. Á sama hátt og Inga
Huld hefði örugglega skellt sér i rokkið ef hún hefði verið alin upp
af fósturforeldrum Stevens. En það er sama hvar í veröldinni þau
hefðu alið manninn, smekkur þeirra á hárgreiðslum hefði alltaf
brotist fram. Svona geta aðstæður ráðið miklu um hvernig lífið
þróast þótt upplagið brjótist alltaf fram.
Viðar Eggertsson
var rekinn sem
leikhússtjóri:
Timinn Is&knðr
og græðir
Viðar Eggertsson var ráðinn
leikhússtjóri Borgarleikhússins árið
1995 og tók við starfinu í ársbyrjun
1996. Eftir nokkurra vikna starf í
húsinu var honum sagt upp af stjórn
Leikfélags Reykjavíkur.
Er Viðar búinn að fyrirgefa LR?
„Ég hóf störf þegar enn voru jól en
brottreksturinn bar upp á páskafóstu
og óneitanlega eru páskar drama-
tískari en jólin. Ég segi eins og mað-
urinn sem var einu sinni negldur á
kross: „Faðir, fyrirgef þeim því þeir
vita ekki hvað þeir gjöra“. - Já, ég er
búinn að fyrirgefa LR. Ég var ráðinn
sem leikhússtjóri af LR og i starfinu
fólust miklar skipulagsbreytingar á
leiklistarstarfsemi í húsinu, enda
þótti komin ískyggileg slagsíða á
reksturinn. Þegar ég ætlaði að
hrinda þeim í framkvæmd, þær
voru meðal annars mannaforráðs-
breytingar, þá urðu sumir ekkert
ánægðir. Félagsfundur leikfélagsins
sendi þau tilmæli tiil stjómar leikfé-
lagsins að hún endurskoðaði ráðn-
ingu mína, sem hún gerði og rak
mig skýringalaust. Ég var með
hreina samvisku. í kjölfarið upp-
hófst mikil umræða um málið í fjöl-
miðlum. Fannst mér hinar veiku
varnir leikfélagsins vera atlaga að
æru minni og starfsheiðri og þurfti
ég að verja æru mina i fjölmiðlum í
margar vikur, frá morgni til mið-
nættis. Á endanum var ég gjörsam-
lega úrvinda eftir að hafa starfað
sem „hinn brottrekni leikhússtjóri"
og flýði til vina sem ég átti á Spáni.
Þar dvaldi ég í nokkra mánuði til að
jafna mig og safna kröftum. Þar
naut ég þess að vera óþekktur. En
tíminn læknar og græðir og lífið
heldur áfram. Þetta mál verður æ
fjarlægara. Ég hætti smám saman að
vera maðurinn sem leikur Drakúla
á írlandi eða maðurinn sem setur
upp Bróður minn Ljónshjarta og svo
framvegis og svo framvegis... í dag
hitti ég sjaldan þetta fólk sem réðst
að mér. Nú veit ég meira um það
hvemig það er en ég vissi áður. Ég
hef séð sáran breyskleika þess. Ég
vildi svo sem hafa losnað við þá vit-
neskju. Það er alltaf sárt að þurfa að
horfa upp á fólk þegar það missir
allt niður um sig og hefur gengið erf-
iðlega að hysja upp um sig aftur. Ég
finn alltaf til vorkunnar þegar ég
hitti þau. Þegar upp er staðið er
þetta ótrúleg lífsreynsla, sem hefur
vonandi stælt mig og gert mig hæf-
ari til að takast á við komandi verk-
efni lífsins," segir Viðar.
f Ó k U S 19. mars 1999
8