Dagblaðið Vísir - DV - 22.10.1999, Blaðsíða 7

Hann hefur ekkí setið auðum höndum í sumar, fór til Englands og skrifaðí þar sína fyrstu
skáldsögu sem hann er að leggja lokahönd á þessa dagana með tilheyrandi taugaspennu.
plottið. Bragi Ólafsson segir Fókusi öriítið frá nýju bókinni sinni og ýmsu fleiru,
þó honum finnist að menn eiai alls ekki að segja frá verkum sem ekki eru tilbúín.

' - : '
•v íi1 '*■ v- ■ •

| . ^ r;t

Hf—1 ( i 11
I V
-I f 1
M í PfS^i
sjálfstraust
aur hrokl
„Ég hef ekki skrifað svona langa
sögu áður og ekki dvalið svona
lengi við sama karakterinn, ég er
búinn að vera með hann í hausn-
um í eitt og hálft ár, þó að ég hafi
ekki verið svo lengi að skrifa um
hann,“ segir Bragi Ólafsson sem
sendir frá sér sína fyrstu skáldsögu
í væntanlegt jólabókaflóð.
Veröur maóur meira skáld af því
að skrifa sk&ldsögu en Ijóðabók?
„Nei, maður verður minna
skáld. Ég tók þá ákvörðun þegar
ég ákvað að skrifa sögu að ýta
ljóðskáldinu aðeins í burtu. Ann-
ars fer það eftir því hvernig skiln-
ing maður leggur í orðið skáld.
Sumir hafa ekki karakter i aö
skrifa skáldsögu, þetta er bara
spurning um vinnuaðferð. Fólk
lítur oft á, eins og ljóðskáld séu
bara að dúlla sér allan daginn og
stingi niður penna af og til en það
er náttúrlega misskilningur. Ljóð-
in koma ekkert allt i einu, það er
vinna líka. En það þarf kannski
meira úthald fyrir svona sögu.
Þetta er stór pakki og stærri
mekanismi en líka mjög skemmti-
legt þar sem maður býr svo lengi
í sama heiminum."
Snobb og fyndni
Maður verður ekki ríkur af því
að skrifa sögur á íslandi, skáld-
skapurinn einn nægir ekki fyrir
saltinu í grautinn hjá flestum rit-
höfundum. Þegar hann er ekki að
skrifa bækur vinnur Bragi við
textagerð á auglýsingastofu.
„Auglýsingatextagerðin hefur
þjálfað mig í að skrifa hnitmiðaðan
texta en sú textagerð snertir ekki
það sem ég er að skrifa sem skáld-
skap. Það er skýr munur þarna á
milli, að minnsta kosti í mínu til-
felli. í auglýsingatextagerð reynir
maður að vera sniðugur og gagn-
orður en maður reynir í lengstu
lög að forðast sniðugheit í skáld-
skap.“
Mega rithöfundar nokkuð vera of
fyndnir, hœttir fólk þá ekki bara aö
taka mark á þeim og bera virðingu
fyrir þeim sem slíkum?
„Maður þreytist mjög fLjótt á
fólki sem reynir að vera fyndið og
hresst í hvert skipti sem það kem-
ur fram í fjölmiðlum og það sama
gildir reyndar um allar stéttir.
Annars hefur verið mikil krafa á
rithöfunda að vera fyndnir og
skemmtilegir í bókum og menn
eru jafnvel að tala um það i viðtöl-
um hvað bækurnar þeirra séu
fyndnar. Það er hræðilega dapur-
legt. Ég held að í þessari bók sem
ég er að gefa út núna geti e.t.v. ver-
ið eitthvað kómískt við fígúruna
sem ég er að lýsa en það er ekki
markmiðið með bókinni að reyna
að vera fýndinn. Það fer fólki líka
svo misvel að vera fyndið. Sumir
eru natural skemmtikraftar en
húmor er nokkuð sem maður ætti
ekki að reyna að kreista upp úr
sér. Mér liður til dæmis aldrei verr
en þegar ég horfi á svokallað uppi-
stand, það er alveg agalegt. Það er
eins og að horfa á dansara í klass-
ískum ballet hoppa á tánum.“
Er þetta ekki bara snobb? Er ekki
snobbað fyrir listafólki, aö þér meö-
töldum?
„Fólk kallar það kannski snobb
þegar það heyrir einhver gáfu-
menni, vísindamenn eða rithöf-
unda tala saman í sjónvarpi á ein-
hverju tungumáli sem það skilur
ekki. Þetta er bara eins og ef raf-
virkjar kæmu saman i sjónvarp-
inu og ræddu sín á milli, þá tala
þeir eitthvað tunguméil sem er
okkur hinum að mestu óskiljan-
legt. Annars veit ég ekki almenni-
lega hvað snobb er og hvort það er
snobbað fyrir rithöfundum.
Ástæðan fyrir því að ég segist ekki
vita hvað snobb er, er líklega sú að
ég gruna sjálfan mig ansi oft um
að vera snobbaður. Það er bara
þannig að listamenn og rithöfund-
ar rotta sig alltaf saman á endan-
um, alveg sama hvað er að gerast,
hvort það er einhver viðburður í
Þjóðleikhúsinu eða á listasafni,
þar eru alltaf komin saman sömu
andlitin og þú sérð þau gapandi
upp í hvert annað í fjölmiðlum. En
það er lika fint að hafa þetta fólk á
vísum stað, þannig geta hinir forð-
ast það.“
Tapar þræðinum og
fattar ekki plottið
Einhvern veginn finnst manni að
rithöfundar hljóti aö lesa mikiö, að
þeir séu meö stórar, þungar og tor-
skildar bœkur á náttborðinu sem
er ekki á fœri allra aö skilja.
Kannski eru þeir ekkert ööruvísi en
viö hin, laumast í Séö og Heyrt í
rööinni í Hagkaup til aö lesa um
húsvöröinn sem brotnaði illa á
hægri fœti en er á bataleiö ... og
frelsaöist í leiðinni. Hvernig bœkur
lestu sjálfur?
„Hmm... ég veit það ekki, ég
reyni bara að leita mikið á Netinu
og í blöðum. Ég get ekki sagt að ég
lesi neina ákveðna tegund af bók-
um, það eru kannski einna helst
skáldsögur og svo les ég svolítið af
leikritum. Smásögur finnast mér
líka mjög skemmtilegt form. Ég
held mikið upp á Rússa, bæði í
skáldsögum og ljóðum, sérstaklega
á síðustu öld og fram á þessa. Það
er einhver geggjun í þeim sem ég
kann afskaplega vel við og finnst
hvergi annars staðar. Af og til þarf
ég líka að kíkja i ljóðabók og rifja
upp hvað ljóð eru, en það vill
stundum gleymast á íslandi. Fyrir
utan þetta hef ég mjög gaman af að
lesa um fjallaklifur og svaðilfarir á
sjó.“
Ertu þá ekkert aö stelast til aö
kíkja á afþreyingarmenningu
þegar enginn sér til?
„Nei, eins og með bíómyndir, þá
hef ég aldrei skilið hvað er afþrey-
ing og hvað ekki, ég veit hver
flokkunin er en mér finnst öll list
sem maður nýtur á einhvern hátt
vera afþreying. Ég hef heldur
aldrei haft gaman af því að lesa
sakamálasögur því ég skil þær
ekki, tapa alltaf þræðinum og fatta
ekki plottið. Það sama gildir um
bíómyndir um Bandaríkjaforseta
eða konu sem finnst myrt og eng-
inn veit hver myrti. Ég á voðalega
erfitt með að fylgja einhveijum
ráðgátum, fer alltaf að hugsa um
eitthvað annað.“
Hörmungar jólabóka-
flóðsins
Hvíldardagar koma út um miðj-
an nóvember og á sama tíma kem-
ur einnig út ijóðaúrval úr ljóðum
Braga sem eru samin á árunum
1986-96, en fyrsta ljóðabók hans,
Dragsúgur, hefur verið ófáanleg
lengi. Þessar bækur munu því
keppa um hylli lesenda í hinum
árlegu hamförum jólabókaflóðsins
þegar þjóðin æðir út í brim bóka-
útgáfunnar og drukknar í auglýs-
ingum og vinsældalistum kjöt-
borðanna.
Er jólabókafióðiö ekki alveg
hrikalega pirrandi fyrir rithöf-
unda? Ég meina, íslendingar
kaupa bara bœkur nokkra daga
fyrir jól, er þetta ekki alveg út
íhött?
„Þetta er beinlínis satanískt,
eins og maður sem ég kannast við
myndi orða það. Það er náttúrlega
erfitt að koma með lausnir á
þessu, en ég held að fyrsta skrefið
væri að hætt yrði að auglýsa bæk-
ur, að það væru ekki allar þessar
heilsíðuauglýsingar. Menn ættu
að hætta að keppa svona mikið um
þennan markað sem á sér stað á
einum mánuði og gefa út ódýrari
útgáfur. Útgefendurnir geta í
sjálfu sér stjómað þessu, þeir geta
dreift útgáfunni yfir árið. Það yrði
kannski erfitt fyrir þá fyrstu árin,
en þannig er þetta nú alls staðar,
það eru gefnar út bækur allan árs-
ins hring og það er stöðugt verið
að uppgötva nýja höfunda allt
árið. Ég kann ekki skýringuna á
þessu fyrirbæri. En þetta er alveg
agalegt því það em svo margar
bækur sem hreinlega týnast og
eiga aldrei möguleika á að finnast
aftur eftir jól þegar fennt hefur
yfir þær og fólk er búið að missa
áhugann. Það eru svo margir titlar
sem eru keyptir í miklu magni.
Þessir vinsælda- og sölulistar
stjórna sölunni að mestu leyti,
sem er alveg hræðilegt.“
Það á ekki af íslenskri menn-
ingu að ganga, fyrst hættum við að
éta lambakjöt og þegar íslenskir
rithöfundar af öllum kaupa varla
íslenskar bækur lengur, spyr mað-
ur sig hvert stefni. Hversu sterkt
samhengi er á milli lambakjötáts
og sölu íslenskra bóka er ekki gott
að segja, en til að viðhalda ís-
lenskri menningu skorar Fókus á
landsmenn að hafa hangikjöt og
húslestur í hávegum á hvíldardög-
um.
-ubk
22. október 1999 f ÓkUS
7