Dagblaðið Vísir - DV - 21.12.1999, Blaðsíða 13

ÞRIÐJUDAGUR 21. DESEMBER 1999
13
Heimspekilegar hug-
leiðingar um dómsmál
„Á leið minni til vinnunnar verö ég að treysta á fjölda manns sem skipta
þúsundum á einu ári. Ég á þessu fólki öllu það aö þakka að ég er enn lif-
andi.“
Ég ætla að hefja
þessa hugleiðingu með
því að segja frá upplif-
un minni af kristnihá-
tíð, sem haldin var fyr-
ir skömmu. Það var
mikið sungið og nokkr-
ar ræður haldnar. í
heild sinni fannst mér
athöfnin andlaus og
vantaði alla gleði og
trúarinnlifun. Athöfnin
var sönnun þess að lif-
andi kirkja verður ekki
til sem ríkisstofnun og
athöfnin var ekki fallin
til að kristna nokkra
sál. Söngurinn var góð-
ur en lagaval yfirleitt
leiðinlegt. Karlakórinn
flutti þó afar gott verk
„Mátt kærleikans".
Sama mátti segja um ræður sem
fluttar voru, nema ræða forseta ís-
lands, sem var reyndar svo há-
fleyg og hátíðleg að hún varð um
leið skemmtileg. Hann var sagður
trúlaus kommi í kosningabarátt-
unni, af sumum andstæðinga
sinna, en ræðan gaf til kynna
heimspekilegan þroska manns
sem hefur lært sína eigin guð-
fræði, sem ekki verður kennd í há-
skóla.
Burtséö frá sekt
eöa sýknu ...
Lögfræöi þarf að læra í háskóla
en það er ekki nægilegt. Ef ekki
fylgir lærdómnum persónuþroski
þá geta menn jafnvel snúið faðir-
vorinu upp á andskotann. Ef tekið
er nýlegt dæmi: Segjum svo að ég
sé haldinn gægjuþörf, ég gæti jafn-
vel verið haldinn kvalalosta eða
einhverri annarri
svokallaðri af-
brigðilegri kyn-
hvöt. Þá þyrfti ég
ekki endilega að
vera slæmur mað-
ur. Ég gæti jafnvel
auðgað kynlíf mitt
og gert það tilbreyt-
ingarríkara. Ef ég
hins vegar beitti
hvötum mínum að
bami mínu þá væri
ég siðlaus óþverri,
jafnvel þótt ekkert
líkamlegt samræði
færi fram og bamið
yrði einkis vart þá
væri slíkt framferði
ósiðlegt, ef ekki
glæpsamlegt.
Hvernig geta
hálærðir menn lagt trú á fram-
burð siðleysingja fremur en fram-
burð fleiri vitna? Það er móðgun
við alia foreldra í þessu landi. Ef
það er til að tryggja réttindi sak-
bominga þá mætti spyrja hvar sá
áhugi hafi verið þegar taka átti
upp Geirfínns- og
Guðmundarmál.
Burtséð frá sekt
eða sýknu sak-
bominga þá get-
ur enginn haldið
því fram að með-
ferð þeirra væri
réttarríki sæm-
andi. Hæstarétt-
ur gat ekki vitað
að sakargögn
höfðu verið búin
til með harðræði
en það kostar
stoltið að taka
málin upp að nýju og þá eru ekki
efni til að fylgja háleitum mark-
miðum.
Hins vegar, ef það er á kostnað
bams eða unglings, þá má fylgja
þeim út í hreinan fáránleika. Ekki
er hugsað um tjón þolanda. Ég er
ekki viss um að það sé minna en
það tjón sem hlýst að því að sitja
„saklaus" inni í 3 ár, betra væri þó
að hluti af dómi væri meðferð, að
viðurlagri refsingu ef meðferð yrði
ekki sinnt.
Vitni ber ábyrgö
Á leið minni til vinnunnar verð
ég að treysta á fjölda manns sem
skipta þúsundum á einu ári. Ég á
þessu fólki öllu það að þakka að ég
er enn lifandi. Stundum veröa slys
á veginum en þá gerum við okkar
besta til að huga að þeim slösuðu.
Áhættan er þó hverfandi. Ef við
höfnuðum allri áhættu myndi
þjóðfélagið lamast. Eins er með
réttarkerfíð. Ef aldrei er hægt að
treysta vitni, vegna þess að það
gæti verið að segja ósatt, þá getum
við allt eins sparað okkur fyrir-
höfnina að halda uppi réttarríki.
Vitni ber ábyrgð og sækja verður
vitni til ábyrgðar ef upp kemst um
rangan vitnisburð.
Ef dómskerfið ætlar að taka
ábyrgð vitnis á sig og taka ekki
mark á vitnisburði og jafnvel vitn-
isburði margra, þá getur fólk farið
að segja það sem því sýnist fyrir
dómi. Konur gætu t.d. farið aö
bera upp á fyrrverandi eiginmenn
svívirðingar að ósekju til að gera
stöðu þeirra í forræðismálum enn
verri en hún er nú þegar. Þær
gerðu sig reyndar seka um tvöfald-
an glæp. Annars vegar gegn þol-
anda níðsins og hins vegar gagn-
vart raunverulegum fómarlömb-
um kynferðisglæpa sem yrðu ótrú-
verðug.
Sigurður Gunnarsson
Kjallarinn
Sigurður
Gunnarsson
læknir
„Hverniggeta hálærðir menn lagt
trú á framburð siðleysingja frem-
ur en framburð fíeiri vitna? Það
er móðgun við alla foreldra í
þessu landi. Ef það er til að
tryggja réttindi sakborninga þá
mætti spyrja hvar sá áhugi hefði
verið þegar taka átti upp Geir-
fínns- og Guðmundarmál."
Þjóðarskömm
Vissir þú, lesandi góður, að
rúmlega helmingur allra þeirra
sem hafa neyðst til að sækja sér
aðstoð hjá Hjálparstofnun kirkj-
unnar undanfarin jól hefur verið
öryrkjar á ýmsum aldri sem að-
eins eiga rétt til örorkulífeyris al-
mannatrygginga,
en þar eru há-
marksmánaðar-
greiðslur um
68.000 krónur.
Eða vissir þú hitt
að til eru ungir ís-
lendingar sem
hafa orðið
óvinnufærir
vegna veikinda og
eiga aðeins rétt á
sjúkradagpening-
um frá Trygginga-
stofnun ríkisins
upp á 20.800 krónur á mánuði! Og
ekki krónu umfram það!
Sama hvaö ráöherrar segja
Báðir þessir hópar eru til á ís-
landi í dag. Þetta er íslenskur
veruleiki árið 1999, sama hvað ráð-
herrar segja. En þetta ætti ekkert
að koma okkur á óvart því gallar
velferðarkerfisins hér á landi eru
löngu þekktir. Og framlag okkar
til velferðarkerfisins er hlutfalls-
lega mun minna en hjá þeim þjóð-
um sem við viljum oftast hafa til
samanburðar á öðrum sviðum.
Á meðal þessa fátæka fólks eru
ömmur og afar sem hafa skilað
þjóðarbúinu drjúgu ævistarfi, af-
hent afkomendum sínum grunn-
inn að íslenskri velsæld og síðan
sest í helgan stein - án þess að
eignast sjálf hlutdeild í velferð-
inni. Einnig er þama að finna
unga öryrkja sem hafa verið
dæmdir úr leik frá upphafi, hafa
aldrei fengið tækifæri til að taka
þátt í íslenska hagsældarævintýr-
inu og eru afskiptir
vegna fáránlegra
galla í öryggisneti
velferðarkerfisins.
Hross fremur
en fólk
Þessi hróplega
fátækt er auðvitað
smánarblettur á ís-
lensku þjóðfélagi.
Og reyndar er það
með ólíkindum að
íslenska þjóðin,
sem annars hefur
haft orð á sér fyrir
hjartahlýju og sam-
úð með minni
máttar, skuli um-
bera þetta ástand
sem er að brjóta
niður þessa sam-
landa okkar - bæði á sál og lík-
ama.
Þessa dagana er Alþingi að af-
greiða fjárlög fyrir árið 2000. Þessi
fjárlög eru áberandi fyrir það,
fyrst og fremst, að þar er pening-
um ausið hressilega í málaflokka
á báða bóga. Enda góðæri á ís-
landi.
En forgangsröðunin hjá ríkis-
stjóminni er sérkenni-
leg þvi þarna er til
dæmis að finna stórauk-
ið framlag til hrossa-
ræktar en lækkandi
greiðslur til ellilífeyris-
þega! Og þetta þrátt fyr-
ir það að hátt stemmdu
kosningaloforðin ómi
enn í eyrum kjósenda!
Þingmenn Frjálslynda
flokksins hafa, hins veg-
ar, lagt fram breytingar-
tillögur við áðurnefnt
frumvarp til fjárlaga
ásamt þingsályktunar-
tillögu. Við viljum ná
fram sérstakri 18%
áfangahækkun á há-
marksgreiðslum elli- og
örorkulífeyris. Við vilj-
um að tengingar við
tekjur maka verði afnumdar og
einnig að sjúkradagpeningar þre-
faldist.
Þessar tillögur okkar eru í takt
við kosningastefnumál flokksins
og jafnframt fyrstu nauðsynlegu
skrefin sem verður að taka til að
losa fimmta ríkasta þjóðféiag
heims undan sárri skömm.
Gunnar Ingi Giumarsson
„Á meðal þessa fátæka fólks
eru ömmur ogafar sem hafa skil-
að þjóðarbúinu drjúgu ævistarfí,
afhent afkomendum sínum
grunninn að íslenskri velsæld og
síðan sest í helgan stein - án
þess að eignast sjálf hlutdeild í
velferðinni.u
Kjallarínn
Gunnar Ingi
Gunnarsson
varaformaður
Frjálslynda flokksins
Með og
á móti
Norskar kýr eöa íslenskar
á íslandi?
Talsverð ókyrrö er f hópi kúabænda
landsins vegna fyrirhugaðs innflutn-
ings á norskum kúm. Stjórn Búnaöar-
félags Tjörnesinga hefur lýst yfir van-
trausti á stjórn kúabænda og undrast
„ofsa og yfirgang örfárra fylgismanna
innflutnings fósturvfsa úr norskum
kúm.“ Telur stjórnin aö sumir stjórnar-
menn fari á skjön viö vilja meirihluta
kúabænda.
Þórólfur Svcins-
son, bóndi á Ferju-
bakka, formaður
kúabænda.
Hagstætt fyrir
minni kúabændur
„Við höfum tálað um tilraun til
að leiða það í ljós hvort hægt sé að
ná niður framleiðslukostnaði
mjólkur á ís-
landi með því
að taka í notk-
un afkasta-
meira kúakyn.
Um þetta snýst
málið, flóknara
er það ekki.
Þær norsku
mjólka meira.
Hér á landi eru
vissulega kýr
sem mjólka vel,
en menn verða
að bera saman meðaltöl, og þau
eru ótvírætt norsku kúnum í hag.
Ég held að það sé orðum aukið
að kúabændur neyðist til að hætta
vegna framkvæmda ef þeir fá
norskar kýr. Ég held þvert á móti
að þetta yrði ekki eins hagkvæmt
fyrir neina eins og þá sem eru
með fjós í þokkalegu standi, en
kannski fulllítil, og eru að bæta
við sig mjaltabás eins og margir
gera til að létta sina vinnuað-
stöðu. Þeir gætu í stað afkastalít-
ils stofns fengið afkastamikinn
stofn og komist hjá því að stækka
fjósið. Þetta hefur nú alveg vantað
í umræðuna og ljóst er að fastur
kostnaður vegna véla og bygginga
er vanmetinn kostnaðarliöur í
mjólkurframleiðslunni hér. Ég
man ekki eftir þvi öll þessi ár að
hafa verið ásakaður um ómálefna-
leg vinnubrögð. Oft hef ég veriö
skammaður fyrir skoðanir, en
ekki þetta.“
Gæti lagt sveitir
í auðn
„Ég er fyrst og fremst á móti
því að eyðileggja íslenska kúa-
stofninn. Énnfremur tel ég að jað-
arbyggðir
landsins fari
illa út úr þessu.
Þá er ég meðal
annars að tala
inn sumar
sveitir á Norð-
urlandi. Það er
alveg ljóst að
kúabændur
þurfa að fara út
í gífurlegar
breytingar á
fjósum. Þá er
ekki víst að það verði skynsam-
legt að fara út í slíkar fram-
kvæmdir á jaðarsvæðunum. Það
þýðir að kúabúskapur þjappast
saman á minni svæðum. Maður
hefur nú haldið að sveitir á Is-
landi stæðu ekki það vel að það
megi fækka mikið í þeim, þær
standa nú mjög höllum fæti. Af
viðtölum mínum viö kúabændur
hér á Tjörnesi hef ég heyrt að það
verði sjálfkrafa hætt ef þeir verða
að fara út í breytingar. Hverfi
kúabændur héma í sveitinni þá
er nú lítið eftir og kannski fer allt
í auðn.
Okkur finnst nokkuð mikið
ganga á í félagi kúabænda, okkur
finnst að þeir ætli að reka þetta
mál áfram með offorsi. Svo er eitt,
það er ekkert sannað að norskar
kýr komi betur út en íslenskar.
Mörg bú á Islandi eru með ótrú-
lega framleiðslu og kýrnar mjólka
ekkert síður en norskar. Og menn
mega ekki gleyma að norskar kýr
þurfa meira fóður, enda miklu
stærri gripir.“_________-JBP
Jónas Jónasson,
bóndi á Hoöins-
höföa, formaöur
Tjörnesbænda.