Dagblaðið Vísir - DV - 26.06.2000, Qupperneq 17

I
16
Útgáfufélag: Frjáls fjölmiölun hf.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: Svelnn R. Eyjólfsson
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: Eyjólfur Svelnsson
Ritstjórar: Jónas Krlstjánsson og Óll Björn Kárason
Aðstoöarritstjóri: Jónas Haraldsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorstelnsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Vfsir, netútgáfa Frjálsrar fjölmiölunár: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 4611605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiðlun hf.
Filmu- og plötugerð: isafoldarprensmiöja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverö á mánuöi 1950 kr. m. vsk. Lausasöluverö 180 kr. m. vsk., Helgarblaö 250 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aðsent efni blaösins i stafrænu formi og i gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiöir ekki viðmælendum fyrir viðtöl viö þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Allir eiga rétt til lífs
Allir menn eiga rétt til lífs, frelsis og mannhelgi. Þannig
hljóðar upphaf mannréttindayfirlýsingar Sameinuðu þjóð-
anna og á þeim grimni byggja mannréttindásamtökin Am-
nesty International baráttu sína. Þau sanitök, auk fjölda
annarra hópa og einstaklinga víða um heim, beina enn og
aftur sjónum sínum að dauðarefsingum í Bandaríkjunum,
villimannslegum refsingum sem fullnægt er af yfirvöldum
í þessu forysturíki vestrænna lýðræðisþjóða.
Ástæðan að þessu sinni er aftaka Garys Grahams í
Texas en í því ríki Bandaríkjanna eru flestir fangar tekn-
ir af lífi. Á þriðja hundrað fanga hafa verið líflátnir í rík-
inu frá því að dauðarefsingar voru teknar þar upp að nýju
fyrir átján árum. Meira en helmingur þessara fanga hafa
mætt örlögum sínum með þessum ógeðfellda hætti undan-
farin fimm ár á valdatíma George W. Bush ríkisstjóra.
Bush keppir við A1 Gore, varaforseta Bandaríkjanna, í for-
setakosningunum sem fram fara í nóvember.
Ekkert réttlætir dráp fólks með þessum hætti. Nauðsyn-
legt er að ríki refsi fyrir afbrot og leggi sitt af mörkum til
þess að vemda þegnana fyrir glæpamönnum. Lífstíðar-
fangelsi á rétt á sér fyrir alvarlegustu brot og þegar menn
eru sannanlega hættulegir umhverfi sínu. Þau ríki sem
fremst standa í mannréttindamálum hafa bannað dauða-
refsingar. Bandaríkjamenn tóku hins vegar upp dauða-
refsingar að nýju á áttunda áratugnum og kjósa að vera í
hópi 34 ríkja sem slíkt heimila. Það er vondur félagsskap-
ur en meðal ríkja í þeim hópi eru Kína, Sádi-Arabía, Kól-
umbía, Tyrkland og Rússland. í þessum ríkjum eru mann-
réttindi ekki hátt skrifuð og þvi sérkennilegt, svo ekki sé
meira sagt, að forysturíki vestrænna þjóða kjósi það
kompaní.
Gráu var síðan bætt ofan á svart þegar sýnt var fram á
það í nýlegri skýrslu að dómsmorð væru tíð í Bandaríkj-
unum. Margt bendir til þess að fjöldi saklausra manna
hafi verið líflátinn. Víða, einkum í Suðurríkjunum, fá
fangar sem sakaðir eru um alvarlega glæpi lélega lög-
fræðiaðstoð. Það á ekki síst við ef um er að ræða fátæka
blökkumenn. í hinu refsiglaða Texas, undir forystu for-
setaframbjóðandans, hefur áreiðanleiki réttarfarsins ver-
ið dreginn í efa. Svo var í máli fyrrgreinds Garys Gra-
hams. Hann átti sér sögu ofbeldis og glæpa á unglingsár-
um en dauðadómurinn yfir honum þótti vafasamur og var
byggður á vitnisburði eins manns sem benti á hann í sak-
bendingu. Engar áþreifanlegar sannanir fundust nokkurn
tíma fyrir því að hann væri sekur um það morð sem hann
var sakaður um og dæmdur fyrir. Önnur vitni, sem vakið
höfðu efasemdir um sekt mannsins, voru ekki kölluð fyr-
ir. -á.
Dauðarefsing er endanleg og þárí.vefður e%i bætt fyrir
mistök. Fælingarmáttur þessarar "villiinami^fegu refsing-
ar virðist heldur ekki réttlæta hana því alvárlegir glæpir
í þeim ríkjum sem hana leyfa eru ekki færri en annars
staðar, nema síður sé.
Þeim ríkjum í heiminum sem heimila dauðarefsingar
fækkar smátt og smátt. Því er það öfugsnúið að Hæstirétt-
ur Bandaríkjanna skyldi leyfa þær á ný eftir bann við
þeim fyrr á öldinni. Gegn þessari villimennsku þjóðar,
sem vill vera í forystu mannréttindamála og gagrýnir aðr-
ar fyrir mannréttindabrot, á að berjast með öllum tiltæk-
um ráðum. í þeirri baráttu fara fyrir alþjóðleg samtök
eins og Amnesty.
Þá baráttu geta einstaklingar, hvarvetna í heiminum,
stutt með samstöðu gegn hinu grimmdarlega háttalagi.
Jónas Haraldsson
MÁNUDAGUR 26. JÚNÍ 2000 MÁNUDAGUR 26. JÚNÍ 2000
DV
______33
Skoðun
Illt gert verra
„Hverjum eru þeir, sem neyta fíkniefna, að gera mein
öðrum en sjálfum sér? Ef menn mega ékki gera sjálfum
sér mein, þá ber auðvitað að setja lög gegn offitu og of-
drykkju. “ - Beðið eftir brjóstbirtunni.
Fyrir kemur, að hinn
gamli Jónas Kristjánsson,
sem var á sinni tíð beitt-
asti penni í íslenskri rit-
stjórastétt ásamt Indriða
G. Þorsteinssyni, birtist
aftur á síðum DV. Þá þor-
ir hann að hafa aðra
skoðun en þá sem viðtek-
in er. Þá leiðir hann ein-
föld rök að óvæntri niður-
stöðu.
Þetta gerðist laugar-
daginn 27. maí síðastlið-
inn þegar hann skrifar í
leiðara gegn banni ríkis-
ins við sölu og neyslu vægra fikni-
efna eins og hass og maríjúana.
Jónas tekur þar undir með breska
tímaritinu Economist, George
Shultz, fyrrverandi utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, og Milton
Friedman, nóbelsverðlaunahafa í
hagfræði 1976.
Verra aö banna en leyfa
Rök Jónasar eru hin sömu og
Friedmans: Þótt hann sé andvígur
sölu og neyslu slíkra fikniefna eru
afleiðingarnar af því að banna þetta
miklu verri en af því að leyfa
það. Með slíku banni hverfur
þörfin sem sumir finna hjá
sér alls ekki úr sögunni held-
ur verða til glæpafélög sem
fullnægja þörfinni.
Efni eins og hass og
maríjúana eru samkvæmt vís-
indalegum rannsóknum ekki
hættulegri lífi manna og
heilsu en til dæmis nikótín,
alkóhól eða prozak, sem allt
er leyfilegt á íslandi. Það
gerði einmitt illt verra að
banna sölu áfengis, eins og
gert var á íslandi og í Banda-
ríkjunum á sínum tima.
Geta ekki einbeitt sér
Hið algera bann, sem er við sölu
og neyslu vægra fíkniefna eins og
hass og marijúana og jafnvel e-taflna,
veldur því líka, að laganna verðir fá
ekki einbeitt sér að baráttu gegn sölu
og neyslu miklu hættulegri efna eins
og heróíns. í hugum áhrifagjarnra
unglinga renna þessi efni öll saman í
eitt.
Fólk, sem hefur af rælni verið að
prófa tiltölulega meinlítið efni eða
fyrir einfeldni sakir eða hugsunar-
leysis flutt slíkt efni til landsins, er
skyndilega orðið að glæpalýð i aug-
um laganna. Skrefið styttist úr
neyslu vægs fikniefnis í hættulegt:
Hvort tveggja varðar við lög.
Hver eru fórnarlömbin?
Við nytjarök þeirra Jónasar Krist-
jánssonar, Miltons Friedmans og fleiri
má síðan bæta réttlætisrökum: Hverj-
um eru þeir, sem neyta fikniefna, að
gera mein öðrum en sjálfum sér?
Ef menn mega ekki gera sjálfum
sér mein, þá ber auðvitað að setja lög
gegn offitu og ofdrykkju. Ef menn
mega ekki gera neitt það, sem er
hættulegt, þá verður vitaskuld að
Dr. Hannes
Hólmsteinn
Gissurarson
prófessor
banna fólki að aka um á bílum. En
eru þetta ekki afbrot án fórnar-
lamba?
Niður með glæpafélögin
í hugum upplýstra og siðaðra
manna er sala og neysla fíkniefna,
jafnvel hinna vægu, síður en svo
æskileg. Að mínum dómi jafngildir
fíkniefnaneysla raunar hægu andlegu
og líkamlegu sjálfsmorði. En eins og
Jónas skrifar: „Markmiðið er að ná
tökum á mafíum heimsins og hindra
þær í að grafa undan lögum og rétti
með mútum og ógnunum, sem hafa
áhrif á lögreglumenn, saksóknara,
dómara, fréttamenn, stjórnmálamenn
og aðra þá sem koma einna mest að
rekstri þjóðskipulagsins."
Jónas bendir á það, að hugleiðing-
ar um að leyfa fikniefni hafa jafnan
verið hrópaðar niður án nokkurra
rökræðna. Það þarf því nokkurt hug-
rekki til að skrifa eins og hann gerir
í þessum leiðara, þar sem lokaorðin
eru: „Því fyrr sem þjóðfélagið tekur
lifibrauðið af mafiunum, þeim mun
traustari verða homsteinar laga og
réttar í landinu."
Dr. Hannes Hóhnsteinn Gissurarson
Fjárhættuspil með framtíðina
Viðskiptahalli ársins vex miklu
meira en spáð var, verðbólgan verð-
ur 5,5% milli ára, skuldsetning þjóð-
arinnar erlendis vex, vaxtagreiðslur
af erlendum lánum aukast, fjárfest-
ingar dragast saman, hagvöxtur
snarminnkar, atvinnuleysi fer senn
að skríða upp á við og forsendur ný-
gerðra kjarasamninga eru i upp-
námi. Þessar upplýsingar má lesa úr
endurskoðaðri þjóðhagsspá sem unn-
in var af sérfræðingum rikisstjórn-
arinnar og birt 15. júni.
Tveimur dögum síðar hélt svo for-
sætisráðherrann sína hefðbundnu
ræðu undir styttu Jóns forseta á
Austurvelli. Meðal annars gerði
hann efnahagsmál að umræðuefni.
Þar tjáði leiötoginn sinni blessuðu
þjóð að hún þyrfti vitaskuld ekki að
hafa áhyggjur af neinu því efnahags-
málin hefðu aldrei verið í
betra lagi. Þetta var snyrti-
leg útför á nýju þjóðhags-
spánni. Hún lifði í tvo daga.
Hegðun strútsins
í þessum viðbrögðum birt-
ist helsti veikleiki ríkis-
stjðrnar Davíðs Oddssonar í
efnahagsmálum. Hún neitar
að trúa því sem vont er. Þeg-
ar hennar eigin sérfræðing-
ar birta vísbendingar um
neikvæðar horfur býr hún
sér til sinn gerviheim þar
sem allt er alltaf í himna-
lagi. En ríkisstjórn, sem gerir strút-
inn að fyrirmynd sinni og stingur
höfðinu í næsta sandpytt um leið og
eitthvað bjátar á, er ekki hæf til að
veita farsæla leiðsögn.
Ossur
Skarphéðinsson
formaóur
Samfylkingarinnar
Þess vegna er ríkisstjórn
Davíðs Oddssonar óhæf til
að tryggja stöðugleikann i
efnahagslífinu. Hún neitar
að horfast í augu við veru-
leikann. Þegar Seðlabank-
inn, Þjóðhagsstofnun,
OECD og hagdeildir ASÍ og
Samtaka atvinnulífsins
skjóta hverju viðvörunar-
skotinu á fætur öðru troða
ráðherrarnir bómull í eyr-
un og dásama kyrrðina.
Fullkomin afneitun ríkis-
stjórnar Davíðs Oddssonar
á augljósum vísbendingum
um misvægi í efnahagsmálum, eins
og hárri verðbólgu og vaxandi við-
skiptahalla, er í dag orðin alvarleg
ógnun við stöðugleikann í efnahags-
málum og þar með áframhaldandi
„Rikisstjóm Davíðs Oddssonar neitar að horfast í augu við veruleikann. - Þegar
Seðlabankinn, Þjóðhagsstofnun, OECD og hagdeildir ASÍ og Samtaka atvinnulífsins
skjóta hverju viðvörunarskotinu á fœtur öðru troða ráðherramir bómull
í eyrun og dásama kyrrðina. “
velsæld.
Áhættuspil - segir
Þjóðhagsstofnun
Þær aðgerðir, sem í dag eru nauð-
synlegar til að leiðrétta alvarlega
kompásskekkju ríkisstjómarinnar,
eru miklu sársaukafyllri en þær sem
hefðu dugað fyrir 2-3 misserum. í
því felst herkostnaðurinn við mistök
hennar í efnahagsmálum. Ríkis-
stjórnin hefur ekki kjark í þessar að-
gerðir. Hún þorir ekki, heldur ætlar
að taka sjensinn í þeirri von að allt
reddist. Það er þvi engu líkara en
ríkisstjórnin sé meðvitað að spila
fjárhættuspil með framtíð okkar.
í nýlegu riti um horfur i þjóðarbú-
skapnum segir Þjóðhagsstofnun efn-
islega að með þessari háttsemi sé
ríkisstjórnin í reynd að leggja nán-
ustu framtíð okkar undir í fjárhættu-
spili þar sem sérfræðingar sjá ekki
vinningsleið: „Það er ef til vill freist-
andi að hugsa sem svo að fyrst þensl-
an, sem grafið hefur um sig í hag-
kerfinu, hafi hingað til ekki leitt af
sér meiri erfiðleika en raun ber
vitni, hafi efnahagssérfræðingar
hugsanlega gert of mikið úr hætt-
unni. Þetta gæti auðvitað verið rétt,
en ef svo er ekki gætu aíleiðingarnar
orðið alvarlegar. Ef þenslan og
misvægið ágerist frekar verður ólík-
legra að markmiðið um „mjúka lend-
ingu“ náist og að sama skapi aukast
líkurnar á „harkalegri lendingu““.
Dómgreindarleysi ríkisstjómar-
innar er því líklegt til að kalla mikl-
ar, óþarfa þrengingar fyrir þjóðina.
Þurfum við slíka ríkisstjóm?
Össur Skarphéðinsson
Meö og á móti
að gera kjötbollur úr Keikó?
Best geymdur sem kjötbollur Hroki og kímnigáfa
j „Eg hugsa að
, í.. Keikó væri best
|í geyindur sem
kjötbollur - lík-
legast væri það
best fyrir alla. Þó kæmi það
mér ekki á óvart að þeir
væru búnir að eitra hann
með einhverjum lyfjagjöfum
og drasli. Ef Keikó verður
sleppt er ég tilbúinn til þess
að gera það sem ég get til
þess að koma honum í nið-
ursuðudós - ef til min væri
leitað.
Ég er að vísu ekki kokkur eða
matreiðslumaður en ég gæti auð-
veldlega gert að honum. Ég myndi
Konráð
Eggertsson
Vill gera kjötbollur
úr Keikó.
líka leggja á mig siglinguna
til Eyja af mikilli gleði. Ég
væri tilbúinn til þess að
smakka á Keikó.
Ég er tilbúinn til þess að
prófa allt einu sinni - og aft-
ur ef mér þykir það gott. Það
er fáránlegt að þessir menn
skulu vera að ausa milljón-
um í þennan bölvaða hval á
meðan fólk úti um allan
heim drepst úr hor og
hungri."
á ■', tu.s „Vaölinum úr
g tapsárum hval-
veiðimönnum eru
r lítil takmörk sett.
Að selja Keikó í
kjötbollur er hroki og kímni-
gáfa sem fáir kunna að meta.
I það minnsta enginn sem
kemur nálægt ferðamanna-
iðnaði eða gjaldeyrisöflun
þjóðarinnar. Menn, sem
koma með tillögur á borð við
þessa, eru búnir áð vera þjóð-
arbúinu og gjaldeyrisöflun íslendinga
dýrkeyptir í langan tíma. Að draga
fram þessa fáránlegu „hvalveiðiþjóð-
emisrembu" hér á landi í áratugi er
öllum til stórtjóns, nema ef vera
Magnús
Skarphéðinsson
Vill ekki gera kjöt-
bollur úr Keikó.
skyldi hluthöfum Hvals hf.
Að hóta því i hinum glóru-
lausa hrunadansi hvalaslátr-
unarsinna að skjóta lang-
þekktasta ibúa landsins, hval-
inn Keikó og selja í kjötboll-
ur, er hótfyndni og dónaskap-
ur sem fáum er trúandi til.
Enda ber allur málflutningur
hvalveiðisinna merki þess-
arra hortugheita og nei-
kvæðni út í allt og alla. Þess-
ir menn vilja bara lifa á því
að drepa allt kvikt sem þeir koma
auga á. Með vaðlinum í sér skjóta
þeir sjálfa sig og þjóðarbúiö í löppina.
Auðvitað á ekki að gera kjötbollur úr
Keikó.“ -ÓRV
Það eru skiptar skoðanir á hvalnum og eru sumfr þeirrar skoðunar að hvalurinn væri best geymdur soðinn niður í dós.
leiða hvalveiðar á þessu ári fengum við tvo þjóðkunna menn til þess að spá í hvort gera ætti kjötbollur úr Keikó. |
tilefni þess að Alþingi hyggst lög-
f
Ráðleggur ekki
Þingvallaferð
„Mér finnst það mjög
mikill ábyrgðarhluti að
stefna fólki á einn staö á
jarðskjálftasvæði þegar
vissa er um að það verði
fleiri skjálftar á næstu
dögum eða vikum. Sjálf
er ég ein af þeim sem mun neyðast til
að vera á staðnum en ég mun ekki ráð-
leggja neinum úr minni fiölskyldu að
fylgja mér til Þingvalla ... Ég tel skyn-
samlegast að fresta þessari hátíð.“
Margrét Frimannsdóttir alþm.
í Degi 23. júní
Refsing fyrir úrkast
Ekki er ólíklegt, að opinberar umræður
í kjölfar þeirra upplýsinga, sem nú liggja
fyrir verði til þess að eitthvað dragi úr
brottkasti á nýjan leik. Alla vega fer ekki
á miili mála, að skipstjórar og útgerðir
þeirra skipa, sem um er að ræða hijóta að
leggja fram skýringar á þeim sérkenni-
lega mun, sem er á aflasamsetningu eftir
því, hvort eftirlitsmaður er um borð eða
ekki... Það má vel vera, að það sé ekki
hægt að koma í veg fyrir brottkast á fiski
nema með hörðum refsingum á borð við
þær, að svipta þá, sem að því eru staðnir
leyfi til að veiða.“
Úr forystugrein Mbl. 23. júní
Ferðaþ j ónustan
„Menn eru að afpanta
vegna hræðslu, fréttaflutn-
ingur af náttúruhamforum
er afar slæmur fyrir öll
lönd, það segir sig sjálft.
Fólk hefur litla þekkingu
á íslandi og alhæfir
kannski um landið frá einhverjum örfá-
um fréttamyndum. Þessi fréttaflutningur
sjónvarpsstöðvar í Bandaríkjunum, þar
sem sýnd var mynd frá Vestmannaeyja-
gosinu með jarðskjálftafréttinni, veröur
auövitað til þess að stórskaða íslenska
ferðaþjónustu og það er mjög erfitt að
leiðrétta svona frétt. Skaðinn er skeður."
Erna Hauksdóttir, framkvstj. Samtaka
ferðaþjónustunnar, í Degi 23. júní
Rislág ákvörðun
„Tillaga Hafró ber með
sér að stofnunin heldur
enn þá í trú sína á að-
ferðafræðina, sem beitt
hefur verið, en htlum og
mestan part neikvæðum
árangri hefur skilað nær
tvo áratugi. Æðimargir, a.m.k. utan
stofnunarinnar, hafa misst þá trú. Mbl.
hefur haldið í hana lengur en margir.
Nú hefur Hafró jafnvel gefið hana upp
með nýgefinni blessun yfir þá ákvörðun
sjávarútvegsráðherra að taka ekki mark
á Hafró. Sú ákvörðun ráðherra er
rislág, hvorki hrá né soðin.“
Jón Sigurðsson, fyrrv. framkvstj.,
i Mbl. 23. júní
Betra að veifa
röngu tré en öngu?
Sjálfkjörinn postuli
Miltons Friedmans á ís-
landi og réttkjörinn hug-
myndafræðingur Sjálf-
stæðisflokksins, Hannes
Hólmsteinn Gissurarson,
tók sér fyrir hendur í
kjallaragrein fyrir þremur
vikum að leiða lesendur á
allan sannleikann um inn-
tak og blessun græðginnar
vegna þeirra orða Karls
Sigurbjörnssonar biskups,
að enginn græði nema
annar tapi. Þótti honum
sú kenning bersýnilega röng, taldi
enda að rekja mætti aukna velmegun
alls almennings síðustu tvær aldir til
þeirrar staðreyndar, að menn hefðu
grætt hver á öðrum.
Robbi rangskilinn
Síðan tók postulinn „einfalt
dæmi“ máli sínu til áréttingar og
kaus að láta samskipti skipbrots-
mannsins Róbinsons Krúsós og Frjá-
dags (sem hann nefndi raunar Föstu-
dag) skýra muninn á jöfnuði, sem
leiddi til stöðnunar, og misrétti, sem
leiddi til auðsældar. Gallinn á rök-
færslunni var bara sá, að hann rang-
túlkaði efni og erindi hinnar frægu
og vinsælu skáldsögu Daniels Defoes
(1660-1731). Árangurinn af skynsam-
legri verkaskiptingu þeirra félaga
varð ekki rakinn til samkeppni,
heldur samvinnu. Hefðu þeir farið
að bítast eða berjast um takmörkuð
hlunnindi eyðieyjarinnar, má alveg
sjá fyrir sér hvernig farið
hefði.
Það eru ævagömul sann-
indi, miklu eldri en Adam
Smith, að afköst manna auk-
ist, þegar þeir skipta með sér
verkum, og heildarútkoman
verði meiri afrakstur. Og
væntanlega neitar enginn því
að frjáls viðskipti geti verið
hagkvæm. Það skildu Föník-
ar og Grikkir til forna, og það
höfðu framkvöðlar sam-
vinnuhugsjónarinnar að leið-
arljósi á 18du og 19du öld,
þeir Claude Henri Saint-Simon (1760-
1825), Charles Fourier (1772-1837) og
Robert Owen (1771-1858). Hjá Saint-
Simon snerist allt um tvö skaut,
vinnuna og samstöðuna. Vinnan
veitti manninum mesta hamingu.
Samstaðan væri öllu öðru dýrmæt-
ari, meðþví enginn fengi lifað einn,
án liðsinnis bræðra sinna og systra.
Fourier vildi efla skilning á því, að
eftir tímaskeið villimennskunnar og
samkeppninnar, sem iðnbyltingin
leiddi af sér, hlyti að renna upp tími
öryggis og trygginga, sem ala mundi
af sér nýtt framfaraskeið í mannlegu
samfélagi, þegar tími samstillingar
og samstöðu rynni upp.
Róttækar skoðanir Öwens í félags-
og uppeldismálum gengu þvert á
hagsmuni kapítalista, verksmiðju-
eigenda og annarra máttarstólpa
bresks samfélags, en hann hefur ver-
iö kallaður fyrsti talsmaður algers
lýðræðis á Vesturlöndum, enda var
hann frumherji verkalýðshreyfingar
og samvinnuhreyfingar. Samvinnu-
hreyfingin gegndi í öndverðu stór- ^
merku og afarmikilvægu hlutverki í
þróun islensks atvinnu- og efnahags-
lífs, alit þartil hún tók að semja sig
að háttum hins hersskáa og mann-
fjandsamlega auðvaldsskipulags.
Glýja gullsins
Biskupinn benti réttilega á að
gæðum jarðar væri misskipt, og þar
verður Guði almáttugum ekki um
kennt, heldur því að rándýrseöli
mannsins hefur verið gefið æ meira
svigrúm með afleiðingum sem eng-
inn sér fyrir. Sú staðreynd segir
hrikalega sögu, að 250 einstaklingar
eiga helminginn af öllum auðæfum
jarðarinnar og gætu, með því að láta
1% af auði sínum ganga til mennta-
mála, tryggt öllum börnum veraldar ♦
skólagöngu og skárri lífskjör, en láta
það ógert.
Flestar ef ekki allar þjóðir heims
eiga sér arfsagnir um bölvun
gullsins, allt frá gullkálfi Arons í
Biblíunni, gullreyfi Jasons í grískum
goðsögnum til gullsins á Gnitaheiði í
sögnunum um Sigurð Fáfnisbana.
Frá alda öðli hefur það verið bölvun
mannsins að láta glepjast af glýju
gullsins, og verður ekki lát á, saman-
ber verðbréfabraskið nú um stundir.
Sértrúarsöfnuður Friedmans getur
því haldið áfram að hlakka yfir væn-
legum horfum misréttis í mannlegu
samfélagi.
Sigurður A. Magnússon
„Frá alda öðli hefur það verið bölvun mannsins að láta glepjast afglýju gullsins, og
verður ékki lát á, samanber verðbréfabraskið nú um stundir. “ - Vasast í verðbréfunum. r