Dagblaðið Vísir - DV - 15.12.2000, Qupperneq 16

plötudómur
____________ Buttercup - Buttercup.is
Með eindæmum lit- og andlaust
Buttercup.is hefst á laginu
Hvað er satt? og óhætt er að
fullyrða að þar sé með eindæm-
um lit- og andlaust lag. Enn
fremur kemur það síðan skýrt í
ljós að þetta lit- og andleysi ein-
kennir reyndar plötuna í heild
sinni. Sérhver titill ber einung-
is af hinum fyrri hvað tilgerð
og fyrirsjáanleika varðar. Hvað
er satt? skartar einkar yfir-
borðslegum texta sem virðist
vera að bera sig eftir einhvers
konar tilvistarspeki; predikað
er um gegndarlaust og þrúg-
andi upplýsingaflæði nútímans,
svo og þá óhjákvæmilegu firr-
ingu mannsins sem slíku flæði
fylgir. Vissulega göfugt við-
fangsefni en sökum slakrar
framsetningar springur lagið í
höndum hljómsveitarinnar en
ekki í vitund hlustandans, likt
og ákjósanlegra væri. Predikan-
ir í dægurlagatónlist eru ákaf-
lega vandmeðfarið fyrirbæri -
Live er prýðilegt dæmi um
hljómsveit sem ferst það vel úr
hendi en Buttercup ætti að láta
það með öllu eiga sig.
íris Kristinsdóttir er snjöll og
hrífandi söngkona sem bjargar
því sem bjargað verður á ann-
ars afleitri plötu. í öðru lagi
Buttercup.is, sem nefnist
Aldrei! (annars ekki litríkari
tónsmíð en annað það sem
finna má á plötunni), sýnir íris
prýðilegan söng og helst myndi
maður vilja sjá hana starfa á
einhverjum áhugaverðari
grundvelli en raunin er í dag.
Aftur er síðan tekið til við pré-
dikanir í Hvenær? og maður
hlýtur að spyrja sem svo, ef ætl-
unin er á annað borð að gagn-
rýna ofnotkun lyfja í nútíma-
samfélagi, hvort geðlyfjamóðir-
in prozac og sýklabaninn
penísillín sé ekki fremur und-
arlegur kokkteill í ljósi til-
gangsins.
Inn! er verulega slakt lag sem
tekst þó að ljúka upp nýjum
víddum í þeim efnum með fá-
dæma ósniðugum semi-
rapptexta. Quarashi ferst rapp-
ið vel úr hendi en Buttercup
ætti að láta það með öllu eiga
sig. Endalausar nætur er ein af
★
skárri tónsmíðum plötunnar en
er þó ekki eftirtektarverð að
öðru leyti en því. Frjáls! nær
þvi kannski á góðum degi að
hljóma líkt og óhörðnuð Cardig-
ans og þá einungis að því gefnu
að maður geti skellt skolleyrum
við afleitum textanum.
Lokalag plötunnar, Draumar,
er sæmilega sett saman og
textagerðin þolanleg en þessi
viðleitni tíunda titilsins á loka-
sprettinum kemst þó ekki ná-
lægt því að bjarga Buttercup.is
upp úr þeirri gryfju sem platan
eyddi hinum níu í að grafa.
Þegar allt kemur til alls - og þá
jafnvel á mælikvarða þess
froðukennda sveitaballapopps
sem sveitin tilheyrir - þá er
Buttercup.is alls ekki merkilegt
framlagt til íslenskrar tónlist-
ar. Hilmar Örn Óskarsson
„Þegar allt kemur til alls
- og þá jafnvel á mæli-
kvarða þess froðukennda
sveitaballapopps sem
sveitin tilheyrir - þá er
Buttercup.is alls ekki
merkilegt framlagt til ís-
lenskrar tónlistar.“
plötudómur
____________ Bubbi - Sögur 1990-2000
Kærkomin fýrir hörðustu aðdáendur
Á síðasta ári kom út safnplatan
Sögur 1980-1990 með Bubba og
vakti sú útgáfa athygli fyrir þaö
hversu vel hún var unnin. Laga-
val, niðurröðun og allur frágangur
var til fyrirmyndar. Síðasta sumar
kom út tvöfaidur safndiskur með
efni Utangarðsmanna, Fuglinn er
floginn, sem einnig var ágætlega
úr garði gerður og nú er svo kom-
inn seinni hlutinn af sólósafninu,
Sögur 1990-2000.
Fyrir utan Egóið og samstarf
Bubba með ýmsum listamönnum,
sem hvort tveggja gæti verið
spennandi verkefni fyrir útgáfu,
þá er safnið af bestu lögum Bubba
sem sagt komið í hentugar neyt-
endapakkningar.
t Sögur 1990-2000 eru tvöföld plata
sem inniheldur 31 lag. Flest eru
lögin af plötunni Trúir þú á engla
(7), fimm lög eru af plötunum Von,
Lífíð er ljúft og Arfur, þrjú af 3
heimar og Allar áttir, eitt af Sögur
af landi og tvö áður óútgefín.
Sögur 1990-2000 stendur fyrri
hlutanum nokkuð að baki. Fyrir
því eru að mínu mati aðallega
Það er enginn smápakki sem
Megas færir oss fyrir jólin þetta
herrans ár 2000, hvorki meira né
minna en 18 ný íslensk einsöngslög
sem taka tæpa 71 mínútu í flutn-
ingi. Ekki er þó jólagleði í titlinum
né hátíðarbirta yfir umbúðunum:
Svanasöngur á leiði nefnist geisla-
diskur þessi og á svarthvítri for- og
baksíðu meðfylgjandi bæklings er
dimmleit mynd af Megasi við slag-
hörpu í alvarlegum, islenskum,
klassískum og menningarlegum
sönglagastíl. Og áfram heldur
„konseptið": Meistari Megas syngur
öll þessi nýju einsöngslög með sínu
sérstaka nefi við glimrandi píanó-
undirleik Jóns Ólafssonar en þessa
góðu hugmynd að formi og sam-
plötudómur
tvær ástæður. Annars vegar sú
staðreynd að útgefendur hafa ekki
haft fyrir því að leita uppi áður
óútgefnar upptökur frá þessu tíma-
bili. Lögin eru öll tekin af stóru
plötunum hans (sem ansi margir
eiga), utan tvö ný lög. Það vantar
týndu perluna sem ekki var pláss
fyrir á sínum tíma, lagið af safn-
plötunni sem er löngu horfin úr
öllum búðum eða b-hliðina sem all-
ir höfðu gleymt.
Aðalástæöan, sem manni verður
klárlega ljós þegar maður hlustar
á þessar tvær útgáfur hverja á eft-
ir annarri, er samt að verk Bubba
frá tíunda áratugnum standa verk-
um hans frá þeim níunda töluvert
að baki.
Á níunda áratugnum óð Bubbi
eld og brennistein; hann spilaði
pönk, nýbylgju, gæðapopp, reggí,
trúbadoratónlist og blús, svo nokk-
ur dæmi séu tekin, hann var hátt
uppi, langt niðri, fullur og allsgáð-
ur, ruglaður og skýr, pólitískur og
ástfanginn, en í gegnum það allt
tókst honum að búa til flotta tón-
list.
staríi á Eggert Þorleifsson, leikari
og tónlistarmaður, sem einnig var
upptökustjóri og aðstoðaði Megas
við útsetningar með Jóni.
Eins og nafn disksins gefur til
kynna er Megas samur við sig í
textagerð, vitnar í allar áttir i
menningararfínn, íslenskan sem út-
lendan, snýr út úr honum og not-
færir sér á ýmsan hátt og tengir for-
tíð, nútíð... og framtíð. Það er held-
ur ekki heiglum hent að fylgjast
alltaf með... nú týndi ég þræðinum -
hvar er frumlagið?... þama! - helvíti
er karlinn sniðugur... En á stöku
stað skilur hann mann eftir eins og
rata, sem ég hef grun um að sé gert
af ásettu ráði, með skáldaleyfi, og
kannski til að gera grín að alvar-
Á tíunda áratugnum var hann jú
eitthvað svolítiö að dufla við suöur-
ameríska tónlist (með ágætum ár-
angri á plötunni Von frá 1992) og
hélt áfram að vinna með sumar af
þeim tónlistarstefnum sem hann
hafði verið að vinna með áður. En ef
marka má lagavalið á Sögum
1990-2000 þá þróaðist hann sífellt
meira út í einhvers konar staðlað
poppsöngvaform. Það eru öll þessi
rólegu og oft á tíðum angurværu lög
eins og t.d. „Með þér“, „Þú ert ekki
lengur", „Með vindinum kemur
kvíðinn" og „Syndir feðranna" sem
ég á erfitt með að sætta mig við.
Textalega séð hefur mér alltaf
fundist Bubbi bestur þegar honum
liggur eitthvað á hjarta. Hann nýtur
sín í textum sem eru frekar einfald-
ir og beint út. Textarnir á smásögu-
plötunum hans (3 heimar frá 1994,
Allar áttir frá 1996 og Trúir þú á
engla frá 1997) eru hins vegar ein-
hvers konar samfélagsmyndir sem
bæði eru misáhugaverðar og eins
misvel skrifaðar. Það er stundum
mikið haft fyrir litlu og stutt í
klaufalega alþýðuháfleygu.
legu sönglagahefðinni; nema maður
verði að kannast við að manns eig-
ið vit er ekki meira en guð gaf...?
Efnislega eru textarnir flestir um
heldur kuldaleg samskipti eða sam-
skiptaleysi í sambandi við kynferð-
ismál, dóp, kerfið, barnæsku... lífs-
baráttuna, sumir sennilega
sjálfsævisögulegir og líklega hægt
að þekkja fólk af lýsingum. Hins
vegar er málnotkun Megasar slík að
hið nöturlega verður kaldhæðnis-
legt og jafnvel fyndið, sem dregur
úr ónotum umhverfísins í textan-
um.
Ekki hef ég pláss hér til að vitna
mikið í Svanasöng (vonandi öfug-
mæli) Megasar á leiði, langar bara
að sýna hér hendingar úr sönglag-
1-91 árs
Hann er þannig prýðilegur uppalandi
sem getur nálgast börnin út frá
þeirra eigin grundvallarforsendu: að
allt sé fyrst og fremst gaman í tætlur.
Það er þó vissulega áhugavert að
spá dálítið í „Palla“ svo og Algjörum
sveppi með hliðsjón af heimi hinna
fullorðnu: Hvers vegna hættir dreng-
urinn aldrei að tala um sveppi? Það
er eins og hann sé haldinn einhverri
sveppafixasjón sem nær síðan algjöru
hámarki sínu i Pappírstungli, einu
skemmtilegasta lagi plötunnar en
engu að síður nokkurs konar Lucy in
the Sky with Diamonds fyrir börnin,
þar sem sveppirnir beinlínis vaxa á
trjánum. I framhaldi af þessu hlýtur
maður síðan óhjákvæmilega að
★★★
Það er auðvitað alveg á hreinu að
þegar það er verið að gefa út safn
laga jafn afkastamikils listamanns
og Bubbi er, frá heilum áratug þá er
fullt af flottum lögum inn á milli.
Lögin af Von (t.d. „Kossar án vara“,
„Þingmannagæla" og „Þínir löngu
grönnu fingur") eru frábær og lögin
af ástarplötunni hans Lífíð er ljúft
(„Það er gott að elska“, „Afkvæmi
hugsana minna“ og „Sem aldrei
fyrr“) eru á meðal þess allra besta
sem Bubbi hefur sent frá sér.
Nýju lögin tvö, „Pollýanna" og „7
daga víma“, eru þokkaleg. Þetta er
fint sánd, flottur hljóðfæraleikur og
lagasmíðar sem sleppa alveg en það
er samt ekkert að gerast í þessum
lögum.
Á heildina litið er Sögur 1990-2000
ágæt safnplata. Góðu lögin eru
vissulega fleiri en þau slæmu. Plat-
an er örugglega kærkomin fyrir
hörðustu aðdáendur kappans. Aðrir
ættu fyrst að kynna sér Sögur
1980-1990 og safnplötu Utangarðs-
manna. Ég verð að viðurkenna að ég
átti von á skemmtilegri pakka en
kannski gerir maður bara svona
miklar kröfur þegar kóngurinn
sjálfur á í hlut.
Trausti Júlíusson
★★★★
inu Klappað í stiginn, þar sem Meg-
as notar málvillur í skáldskapnum:
„ég er á leiðinni heim með heiminn
innan klæða/í hellirinn gamlasta
minn“....ég vakna á blá-morgnana
á mæðralaunum/og mjólka jafn-
skjótt kýrina Berglindi“... „það er
sjálfhættast þegar hæstast stend-
ur“... og hér fer ég að hætta, en
gaman væri að heyra íslenskan
klassískt skólaðan söngvara í
sönglögum flytja þetta efni. Ég er
viss um að lögin mundu falla slíkri
manneskju eins og flís við rass en
textarnir gætu sumum fundist
óvenjulegir í munni. Hins vegar er
ég sammála undirleikaranum um
að þessi plata Megasar eigi eftir að
þykja merkt innlegg í vora menn-
ingu, ef ekki fyrr, þá að minnsta
kosti síðar. Andrea Jónsdóttir
spyrja sjálfan sig hvar Gísli Rúnar
hafi fengið sveppinn sem hann býður
manni saklaus og vinalegur framan á
plötunni.
Algjör sveppur er þó, þegar allt
kemur til alls, eiguleg plata fyrir
börn „á aldrinum 1-91 árs“ líkt og
Svavar Gests fullyrðir. „Palli" er
einkar hress og hrífandi persóna sem
getur auðveldlega staðið, gengið og
hlaupið á eigin fótum - með öllu
óstuddur af Sjónvarpi þessa ríkis.
Ríleited línks: Dr. Gunni og félagar -
Abbababb, Hrekkjusvín - Lög unga
fólksins og svo síðast en ekki síst
Eniga meniga. Fleira mætti vafalaust
tína til en fyrrgreindir titlar eru allir
nánast ómissandi, hvort sem maður
er fullorðinn, krakki, eða fullorðinn
krakki. Hilmar örn Óskarsson
Gísli Rúnar Jónsson - Algjör sveppur ★★★
Eiguleg plata fyrir börn
„Gísli Rúnar Jónsson kom öllum
íslenskum börnum á aldrinum 1-91
árs í gott skap þegar hann lagði sjón-
varpsdúkkunni Palla til rödd sína.
Þessa sömu rödd heyrum við á þess-
ari plötu þar sem Gísli Rúnar flytur
efni eftir sjálfan sig.“ Þetta ritar
Svavar Gests árið 1976 og fer gletti-
lega undir eða yfir staðreyndir máls-
ins. Ég var svo heppinn að vera við-
staddur núna nýverið þegar endurút-
gáfustjóri verksins, Eiður Amarsson,
fór gróflega í gegnum sköpunarsögu
þess. Raunin er nefnilega sú að nokk-
urs konar forræðisdeila átti sér stað
milli Gisla Rúnars og Sjónvarpsins
sem endaði með þessum hætti - Gísli
Rúnar gaf út „Palla-plötu" án þess þó
að gera það. Röddin er slík að ekki
nokkurt mannsbarn hefur verið í
vafa um hver væri þar á ferð - vegg-
spjaldið á framhlið plötunnar hefur
síðan tekið af öfl tvímæli.
Ég hló þá og ég hlæ enn. Algjör
sveppur Gísla Rúnars á ótvírætt er-
indi til islenskra barna enn þann dag
í dag. „Palli" er fyndinn, forríkur af
persónutöfrum, hæfilega villtur en
samt góður strákur. Ekki spillir síðan
fyrir að hann veit að vatnið úr kran-
anum er gott og ókeypis, þekkir gildi
námsins, tannburstunar, fegurðar ís-
lenskrar sveitar, kann að nota stræt-
isvagna og getur um fram allt sýnt
manni skilning þegar maður annað
hvort vill eða getur ekki farið að sofa.
f Ó k U S 15. desember 2000
plötudómur
____________ Megas - Svanasöngur á leiði
Svanasöngur af heiði á leiði
„Platan er örugglega kær-
komin fyrir hörðustu að-
dáendur kappans. Aðrir
ættu fyrst að kynna sér
Sögur 1980-1990 og safn-
plötu Utangarðsmanna.
Eg verð að viðurkenna að
ég átti von á skemmtilegri
pakka en kannski gerir
maður bara svona miklar
kröfur þegar kóngurinn
sjálfur á í hlut.“
„Hins vegar er ég sam-
mála undirleikaranum um
að þessi plata Megasar
eigi eftir að þykja merkt
innlegg í vora menningu,
ef ekki fyrr, þá að
minnsta kosti síðar.“
„Ég hló þá og ég hlæ enn.
Algjör sveppur Gísla Rún-
ars á ótvírætt erindi til ís-
lenskra barna enn þann
dag í dag.“