Dagblaðið Vísir - DV - 25.05.2001, Blaðsíða 15

14
FÖSTUDAGUR 25. MAÍ 2001
FÖSTUDAGUR 25. MAÍ 2001
19
Útgáfufélag: Útgáfufélagiö DV ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjórar: Jónas Kristjánsson og Óli Björn Kárason
Aóstoóarritstjórar: Jónas Haraidsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Auglýsingastjóri: Páll Þorsteinsson
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaöaafgreiösla, áskrift:
Þverholti 11,105 Rvík, sími: 550 5000
Fax: Auglýsingar: 550 5727 - Ritstjórn: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999
Græn númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Fréttaþjónusta á Netinu: http://www.visir.is
Ritstjórn: dvritst@ff.is - Auglýsingar: auglysingar@ff.is. - Dreifing: dvdreif@ff.is
Akureyri: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaöam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning og umbrot: Frjáls fjölmiölun hf.
Plötugeró: ísafoldarprensmiðja hf. Prentun: Árvakur hf.
Áskriftarverð á mánuöi 2050 kr. m. vsk. Lausasöluverð 190 kr. m. vsk., Helgarblað 280 kr. m. vsk.
DV áskilur sér rétt til aö birta aösent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
DV greiðir ekki viðmælendum fyrir viðtöi við þá eða fyrir myndbirtingar af þeim.
Ólíðandi ofsóknir
Langvarandi klögumál, endurteknar bréfaskriftir og at-
hugasemdir Heilbrigðisnefndar Suðurlands kallar Birgir
Þórðarson, heilbrigðisfulltrúi Heilbrigðiseftirlits Suður-
lands, stöðugt áreiti í starfi. í DV í fyrradag kom fram að
fulltrúinn hefur leitað til stéttarfélags síns og lögmanns
um aðstoð vegna áreitisins. Réttara væri að segja að Heil-
brigðisnefnd Suðurlands hafi lengi hundelt og ofsótt hann
og framkvæmdastjóra heilbrigðiseftirlitsins.
Forsaga deilna Heilbrigðisnefndar Suðurlands við heil-
brigðisfulltrúana er kunn og komst í hámæli í fyrra, eftir
eftirlitsferð fulltrúanna að kjúklingabúinu að Ásmundar-
stöðum. Þá mældist um 80 prósent campylobactermengun
i kjúklingum búsins. Neytendum var seld sýkt vara sem
gat leitt til alvarlegrar matareitrunar. í greinargerð heil-
brigðisfulltrúanna, sem send var þeim stofnunum sem
málið snerti, kom fram að umhverfi búsins var með ólík-
indum með tilliti til matvælaframleiðslu þar sem skapað-
ar voru kjöraðstæður og gróðrarstíur fyrir sjúkdómavald-
andi bakteríur.
í stað þess að snúa sér að sóðabúinu eyddi Heilbrigðis-
nefnd Suðurlands tíma sínum í það finna þá sem komu
upplýsingum um viðbjóðinn til fjölmiðla og þar með til
hins almenna neytanda. Nefndin vildi rannsókn á starfs-
háttum heilbrigðisfulltrúanna, þeirra sem bentu réttilega
á þá hættu sem neytendum var búin í greinargerð sinni.
Þess vegna leitaði hún bæði til lögreglu og umhverfisráðu-
neytis. Sú rannsókn leiddi í ljós að heilbrigðisfulltrúarnir
höfðu farið rétt að í samskiptum við fjölmiðla.
Niðurstaðan hefði átt að duga Heilbrigðisnefnd Suður-
lands svo heilbrigðisfulltrúarnir fengju starfsfrið. Svo
varð ekki. Mánuðum saman hefur nefndin sótt að Birgi
Þórðarsyni vegna viðtals við hann í DV i júní i fyrra um
slæma umgengni á Suðurlandi. Með viðtalinu birtust
myndir af dýrahræjum á víðavangi. í stað þess að styrkja
fulltrúann í ötulu starfi til þess að bæta umgengni og
koma í veg fyrir sýkingar hefur heilbrigðisnefndin bókað
um málið á hverjum fundi og staðið í bréfaskriftum við
fulltrúann í nærfellt ár.
Þótt formaður Heilbrigðisnefndar Suðurlands viður-
kenni i DV að það sem Birgir Þórðarson sér um innan
heilbrigðiseftirlitsins sé í mjög góðu lagi segir hann að
fulltrúinn pirri fólk. Hvaða fólk pirrar hann? Ekki eru það
almennir neytendur matvæla. Framtak heilbrigðisfulltrú-
anna varð til þess að matvælafyrirtæki bættu framleiðslu
sína og tök náðust á campylobactermenguninni. Getur
það verið að hinir pirruðu séu yfirmenn fulltrúanna sem
þola ekki að sannleikurinn komi í ljós og flett sé ofan af
sóðaskapnum? Getur það verið að þeir meti meira hag ein-
stakra fyrirtækja í héraði en heilsufar almennings? Yfir-
dýralæknir blandaði sér í málið og sagði heilbrigðisfull-
trúana hafa bakað sér óvild landbúnaðarráðuneytisins,
Hollustuverndar ríkisins, dýralækna og títtnefndrar heil-
brigðisnefndar. Samansúrrað kerfið þoldi ekki þá sem
stungu gat á kýlið svo gröfturinn vall út.
Þess vegna hefur verið gefið veiðileyfi á heilbrigðisfull-
trúana. Kerfiskarlar virðast með ofsóknum ætla að af-
nema málfrelsi þeirra. Sífelldar athugasemdir þreyta og
fæla jafnvel hæfustu starfsmenn frá. Leitað er með log-
andi ljósi eftir brotum í starfi svo áminna megi sem und-
anfara uppsagnar. Þá hentar það og varðhundum kerfis-
ins að koma á þrælsótta svo aðrir hafi hægt um sig.
Hin augljósu bolabrögð gegn heilbrigðisfulltrúunum má
ekki líða.
Jónas Haraldsson
DV
Árangurslaus byggðastefna
Iðnaðarráðherra hefur
lagt fyrir Alþingi skýrslu
sína um framkvæmd þings-
ályktunar um stefnu í
byggðamálum 1999-2001.
Skrifað markmið þeirrar
byggðaáætlunar er að
treysta búsetu á lands-
byggðinni. Það hefur ekki
gengið eftir. Þvert á móti er
það skoðun flestra að
byggðin sé víða enn að
veikjast og kemur margt til.
Þó svo að í áætluninni séu
listuð upp 21 atriði, almenn-
um orðum, þá hafa þau ekki
öll gengið eftir og sum eru þess eðlis
að ekki er sýnt að þau hafi neitt með
styrkingu byggðar um landið að
gera.
Á sama tíma er svo ríkisvaldið
jafnvel að vinna í þveröfuga átt með
ákvörðunum sínum, eða ákvarðana-
leysi, og stundum virðist sem
byggðaáætlanir og Byggðastofnun
séu fyrst og fremst afsökun fyrir
stjórnvöld, fjarvistarsönnun frá þvi
að taka pólitískar ákvarðanir um
það hvert skuli stefnt, eða frá því að
grípa til alvöru aðgerða sem byggðar
væru á þeim veruleika að lands-
byggðin er afar ólík inn-
byrðis. Þess vegna þarf skýr
markmið og ólíka aðkomu
eftir svæðum.
Arfur frá liðinni öld
Tími stofnana eins og
Byggðastofnunar, sem tók
við af Framkvæmdastofnun
ríkisins og byggir á hug-
myndafræði miðstýrðra
áætlana, er liðinn. Hvað þá
byggðaáætlana sem inni-
halda eitthvað sem hljómar
vel en passar e.t.v. hvergi.
Almennt orðaðar miðstýrð-
ar áætlanir sem þýða allt og ekkert
en gefa svigrúm fyrir æflngar og geð-
þóttaákvarðanir stjórnmálamanna
sem vakið hafa upp spurningar um
faglega vinnu og spillingu. Nýjasta
dæmið um ísrúss hlýtur að skerpa
spurninguna um gildi Byggðastofn-
unar. Slíkar æfmgar eiga að vera
hluti af sögu 20. aldar. Þetta fyrir-
komulag hefur líka sett blett á flest
sem byrjar á orðinu byggða.
Það sem metið er að vel hafi tekist
í gildandi byggðaáætlun hefur líka
minnst með Byggðastofnun að gera.
Miðstýringarstofnanir, í byggðamál-
Svanfríður
Jónasdöttir,
þingmaöur
Samfylkingar
„Stundum virðist sem byggðaáœtlanir og Byggðastofnun séu fyrst ogfremst afsökun
fyrir stjórnvöld, fjarvistarsönnun frá því að taka pólitískar ákvarðanir um það
hvert skuli stefnt.“ - Stjórnarfundur íByggðastofnun.
um sem og annars staðar, eru arfur
liðinnar aldar
Úreltur farvegur byggðamála
Það kerfi sem við búum við í dag
veitir fólkinu, sem er að takast á við
stórfelldar atvinnuháttabreytingar og
horfir á ævisparnað sinn hverfa með
lækkandi fasteignaverði, hvorki
öryggiskennd né kjark. Hefur ekki
reynsla og árangur annarra þjóða
kennt að ef raunverulegur vilji er til
að jafna aðstöðu fólks, nýta landsins
gæði og viðhalda menningarlegum
Qölbreytileik þá duga önnur meðul
betur? Stjórnskipulag byggðamála er
í röngum og úreltum farvegi, hefur
enda litlu skilað. Stjómvöld eiga ekki
að hafa svigrúm til að fela sig á bak
við almennt orðaðar byggðaáætlanir.
Ákvarðanir eiga að taka mið af að-
stæðum og fjölbreytileik byggðarinn-
ar. Þannig næst árangur og þannig
varðveitum við líka hina menningar-
legu fjölbreytni sem gerir ísland að
því landi sem við viljum byggja.
Svanfríður Jónasdóttir
Matið á Kárahnjúkavirkjun
I matsskýrslu Landsvirkjunar
vegna Kárahnjúkavirkjunar segir:
„Landsvirkjun lítur svo á að þær
niðurstöður sem fengist hafa við
undirbúning virkjunarinnar, eins og
þær eru settar fram í þessari mats-
skýrslu, haldi gildi sínu ÓHÁÐ
MARKAÐSSETNINGU ORKUNN-
AR og því hvort áform þessa tiltekna
orkukaupanda um byggingu álvers á
Reyðarfirði ganga eftir“ (bls. 18, let-
urbr. HG). Víðar er hnykkt á þessu í
skýrslunni og má öllum vera ljóst að
Landsvirkjun ætlar með yfirstand-
andi mati að fá grænt Ijós fyrir Kára-
hnjúkavirkjun óháð því hvað verður
um NORAL-verkefnið í heild.
Umhverfisáhrif Kárahnjúkavirkj-
unar yrðu gífurleg og snerta mikla
verndarhagsmuni á landsmælikvarða
og á alþjóðavísu. Það er sama hvar
gripið er niður í framkvæmdaáform-
in, alls staðar blasa við stórfelld nei-
kvæð umhverfisáhrif á gróður, dýra-
líf, ótal jarðmyndanir, yfir 100 fossa
og þau víðerni í heild sem virkjunin
mun raska. Samveita tveggja stór-
fljóta er fordæmalaus og hefði áhrif á
nær allt Fljótsdalshérað.
Aðferöafræðin gengur ekki upp
Þá stórfelldu neikvæðu röskun
sem felast myndi í byggingu Kára-
hnjúkavirkjunar reynir Landsvirkj-
un að réttlæta með meintum félags-
legum og efnahagslegum ávinningi
„Þvert á móti kvað umhverfisráðherra 20. júní 1996 upp sérstak-
an úrskurð af tilefni kœru út af álverksmiðju Norðuráls í
Hvalfirði, þar sem því var hafnað að álver og orkufram-
kvœmdir væru tengdar saman í mati. “
af orkusölu frá virkjuninni
til stórnotenda. Á bls. 141 í
matsskýrslunni segir: „Það
er því eðlilegt að þjóðhags-
leg áhrif framkvæmda og
reksturs virkjunarinnar og
væntanlegs orkukaupanda
séu metin saman. Áætlanir
um orkunotanda miðast
NÚ við Noral-verkefnið og
því eru þjóðhagsleg saman-
lögð áhrif miðuð við að
orkan sé notuð til álfram-
leiðslu."
Þessi aðferðafræði geng-
ur augljóslega ekki upp, hvað sem
mönnum kann að fmnast um hugs-
anlega álverksmiðju. Kárahnjúka-
virkjun er lögð fyrir til mats
sem óháð afmörkuð fram-
kvæmd og hana ber þar af
leiðandi að meta lögum sam-
kvæmt sér á parti, óháð
hugsanlegum orkukaup-
anda, eins og Landsvirkjun
biður um. Það er því út í
hött að flétta inn í mats-
skýrslu um Kárahnjúka-
virkjun ritgerð frá Þjóðhags-
stofnun til ráðherra um
„áhrif Noralverkefnisins á
íslenskt efnahagslíf‘.
Úrskurður umhverfis-
ráðherra
Noral-þátttakendur áttu
þess kost að leggja allar sín-
ar hugmyndir um álverk-
smiðju, virkjun og raflínur
fram í einu samþættu er-
indi til mats á umhverfis-
áhrifum og standa eða falla
með niðurstöðunni. Það
gerðu þeir hins vegar EKKI
Hjörieifur
Guttormsson
fyrrv. alþingismaöur
og birtist aðferðafræði
þeirra m.a. í fyrra þegar raf-
linur milli Fljótsdals og
Reyðarfjarðar voru settar í
mat einar og sér sem og
virkjunarvegur og brúar-
gerð í Fljótsdal. Þessi vinnu-
brögð hafa margir gagnrýnt
en ekkert verið á hlustað af
stjómvöldum.
Þvert á móti kvað um-
hverfisráðherra 20. júní 1996
upp sérstakan úrskurð af til-
efni kæru út af álverksmiðju
Norðuráls í Hvalfirði, þar
sem því var hafnað að álver og orku-
framkvæmdir væru tengdar saman í
mati. Hefur oft verið til þess úr-
skurðar vitnað síðan, bæði af ráðu-
neytum og Skipulagsstofnun.
Áhrif Kárahnjúkavirkjunar
Landsvirkjun bendir réttilega á að
áhrif af rekstri hugsanlegrar Kára-
hnjúkavirkjunar á vinnumarkað á
Austurlandi yrðu ekki meiri en af lít-
Uli prjónastofu, „innan við 20 fost
störf við viðhald og rekstur ...“ (bls.
140). Fómarkostnaður af virkjuninni
yrði hins vegar slíkur að orð fá vart
lýst og þær fórnir myndu blasa við og
reynast óafturkræfar um framtíð sem
mæla verður í öldum og árþúsund-
um. Fljótsdalshérað yrði aldrei samt
eftir slika framkvæmd þar sem ráð-
gert er að beina til virkjunarinnar og
ofan í Fljótsdal öllu vatni sem til næst
frá Hraunum í austri og vestur að
vatnaskilum við Jökulsá á Fjöllum.
Þessi áform snerta alla fslendinga
og þau verður að meta eins og um er
beðið á forsendum virkjunarinnar
sjálfrar.
Hjörleifur Guttormsson
Ummæli
erum ferðataska
„Eitt af því sem ein-
kennir samfélagið okkar í
dag er hvað margt er orðið
ópersðnulegt. Við erum ein-
hver kennitala, aldurshóp-
ur, kyn og svo framvegis,
númer í hinum íslenska
genabanka. Oft vill það gleymast að við
erum hvert og eitt svo miklu meira en
það sem talan, númerið og stimpillinn
gefur til kynna. Við erum nefnilega á
vissan hátt eins og ferðataska á leið frá
einum áfangastað yfir á þann næsta.“
Sr. Þórhallur Heimisson í pistli
á Netdoktor.is.
Menning er atvinnugrein
„Tal um menningu hefur oft verið
sparidagsumræða og einkennst af prjáli,
vanmáttarkennd og þekkingarleysi. Snú-
um af þeirri braut. Menningin er alvöru
atvinnugrein og það er engin ástæða til
minnimáttarkenndar. Það er mjög brýnt
í ljósi alþjóöavæðingarinnar að sækja
fram af sjálfstrausti á menningarsvið-
inu. Menningin bindur okkur saman í
einni þjóð og hún stendur undir
drjúgum hluta af lífskjörum okkar.“
Ágúst Einarsson á vefsíðu sinni.
Bandamannaréttindi
„Um síðustu áramót tóku gildi ný
lög um Samkeppnisstofnun. Þau gefa
stofnuninni víðtækari heimildir en áður
til að grípa til allskonar aðgerða gegn
fyrirtækjum, telur hún að athafnir
þeirra brjóti gegn einhverjum óljósum
hugmyndum um samkeppni. Einnig
fékk stofnunin víðtækari heimildir til
að refsa mönnum ... Er eðlilegt að sami
aðilinn sem ekki lýtur stjórn neins ann-
ars geti ruðst inn í húsakynni fólks án
dómsúrskurðar, rannsakað, kært, dæmt,
refsað og framfylgt refsingunni. Hvers-
konar bandamannaréttindi eru þetta?“
Pistill á Frelsi.is
Við
Spurt og svarað_____Er nógu langt gengið í baráttunni gegn reykingum?
Dagbjört Bjamadóttir,
hjúkrunarfr. hjá Ráðgjöf:
Reyklausir munu
vísast fagna
„Margt jákvætt er í þessum
nýju lögum og þar nefni ég fyrst
þann skilyrðislausa rétt barna
sem áréttaður er í lögunum, að
þau eigi skýran rétt á reyklausu umhverfi. Einnig
er stórgott atriði í lögum að tóbak verði ekki sýni-
legt í verslunum. Ég fagna því að meirihluti rýmis
á veitingahúsum eigi að verða reyklaus en öll eig-
um við rétt á hreinu og reyklausu lofti hvar sem
við erum. í mínum huga er ekki spurning um að
þjóðin þarf nokkurn tíma til þess að aölagast þess-
um nýju reglum en vísast munu þeir sem reykja,
sem eru um 20% þjóðarinnar, jafnvel fagna þessum
lögum enda geta þau ábyggilega hjálpað mörgum að
losna við tókbaksfiknina."
Haukur Tryggvason,
veitingamaður á Við Pollinn:
Lögin eru algjör
markleysa
„Það er staðreynd sem aldrei
mun ganga upp að meirihluti
rýmis á vínveitingahúsum eigi
að vera reyklaus. Þegar fólk er
að skemmta sér með víni fylgja reykingar mjög
oft - og þótt reykingafólkið sé í minnihluta þá
ræður það ferðinni. Hér á Akureyri hefur verið
gerð tilraun með rekstur reyklauss pöbbs en hún
gekk ekki upp enda þótt margir fógnuðu frum-
kvæðinu. Þessi lög eru dæmd til að verða algjör
markleysa, eins og til dæmis það fróma markmið
um eiturlyQalaust ísland árið 2000. Aldrei hefur
verið meira af flkniefnum og eiturlyfjum á ís-
landi en einmitt nú þannig að við sjáum að mark-
mið og árangur fara ekki alltaf saman.“
Jakob Bjömsson,
bœjarfulltrúi á Akureyri:
Mun síast inn í
þjóðarsálina
„Er nokkurn tímann nógu
langt gengið í þessum efnum? Ef
til vill fmnst einhverjum það
vera tvískinnungsháttur af mér,
reykingamanninum, að segja þetta en okkur ber
af fremsta megni að reyna að sporna gegn þess-
um óþverra sem svo miklu tjóni veldur á heilsu
fólks. Ég hef engar neikvæðar athugasemdir við
þessi nýju lög og hvergi á að draga úr áróðrinum.
Honum á ekki síst að beina gegn ungu fólki
vegna þess að best er að byrja aldrei. Almenn-
ingsálitið hefur mjög snúist gegn reykingum á
síðustu árum og þvi trúi ég því að markmið þess-
ara laga náist fyrirhafnarlítið fram og boðskapur
þeirra síist inn í þjóðarsálina."
Hrannar B. Amarsson,
borgarfulltrúi í Reykjavík:
Markmiðin skýrð
og skerpt
„Þessi lög eru mjög til bóta
og ég er sérstaklega ánægður
með að réttur manna til
reyklauss andrúmslofts, á til
dæmis kaffihúsum, sé styrktur enda heyrir það
í dag til algjörra undantekninga að menn'geti
gengið að þeim sjálfsagða rétti sínum vísum.
Samfara þessum lagabreytirigum eykst mjög
ábyrgð og eftirlitsskylda sveitarfélaganna og í
sjátfu sér er það fagnaðarefni að markmið í
stjórnvalda í tóbaksvörnum séu þannig skýrð og
skerpt. Ég held að ekki muni líða langur timi
þar til öllum mun þykja þessi lagasetning vera
sjálfsögð og kröfur um enn hertari reglur gegn
tóbaksvömum verði komnar á kreik.“
Meirihluti rvmis á veitingahúsum barf aö vera revklaus. levfi barf til aö selia tóbak og bannaö verður að stilla tóbaki upd í hlllur. Þetta er meðal ákvæöa í nvium tóbaksvarnalögum.
Skoðun
Lagasetningar á skjön
Enn á að takmarka frelsi öku-
manna til að lifa og leika af hjartans
lyst i bílum sínum. Alþingi er dug-
legt að bæta boðum og bönnum í um-
ferðarlögin en bilstjórar eru enn
duglegri við að virða þau að engu og
aka hver eftir sinum geðþótta. Síð-
asta lagaklásúlan sem þrengir að
sjálfsákvörðunarrétti ökumanna er
að banna þeim að tala í farsíma við
akstur. Lögin taka gildi að hausti.
Fer nú hver að verða síðastur til
að taka sig út í fjórhjólastöðutákni
með farsíma í annarri hendi og
stjórntæki bílsins i hinni. Það er að
segja þeir sem hafa vanið sig á að
fara að lögum í umferðinni. En þeir
eru varla svo margir að það breyti
miklu þegar bannið gengur í gildi.
Bílstjórar aðlaga nefnilega akstur
sinn að þeim reglum sem þeir setja
sjálfir, hver um sig. Aksturslagið
einkennist af því hvernig hverjum
og einum finnst að umferðarlögin
eigi að vera. Ökumenn ákveða sjálf-
ir hver á að vera lágmarks- og há-
markshraði og kæra sig kollótta um
hvað landslög og ákvarðanir sveitar-
stjórna segja um þau mál.
Svipað er að segja um flest önnur
ákvæði umferðarreglna. Þau eru
dauður bókstafur í augum ærið
margra bílstjóra og umferðarmerki
hafa álíka þýðingu og stjömumerkin
sem sæfarar kunna þó að stýra eftir.
Með það í huga hve fjölmargir bíl-
stjórar fara ekki eftir öðrum umferð-
arreglum en þeim sem þeir setja sér
sjálfir er borin von að þeir láti af
þeim vana að rabba í farsímann sinn
samtímis því að þeir hafa græjurnar
á útopnu og stýra með annarri og
hálfum huga.
1 viðbótinni við umferðarlögin er
ekki gert ráð fyrir framlögum til
aukinnar löggæslu. Miðað við hve
slælegt umferðareftirlit er er engin
hætta á að farsimadýrkendur þurfi
að setja tól sín í vasann þegar þeir
eru úti að aka. Eða hver á að hafa
eftirlitið og ganga eftir að lögum um
bann við farsímanotkun í akstri sé
framfylgt, fremur en öðrum ákvæð-
um umferðarlaga.
Felum áfengiö líka
Alþingi samþykki önnur friðþæg-
ingarlög í ruglinu rétt fyrir frestun
þingfunda. Eftirleiðis má ekki hafa
tóbak sýnilegt í verslunum og öðrum
sölustöðum. Veraldarfyrrt tóbaks-
varnarnefnd taldi þingheimi trú um
að með svona pukri væri hægt að
draga úr löngun reykingarmanna í
tóhak.
Þetta er í algjörri andstæðu við
aðrar klásúlur að söluvarningur
skuli vera sýnilegur og uppfylli kröf-
ur um vörulýsingu og verð. Hér
verða ærin verkefni fyrir Samkeppn-
isstofnun og Neytendasam-
tökin um að gæta þess að
upplýsingaskylda sölu-
manna sé i heiðri höfð og
hagsmuna neytenda gætt.
Tvískinnungurinn í þess-
ari lagasetningu er auð-
sær. Þeir sem kaupa tóbak
eiga heimtingu á að þeir
hafi jafnan aðgang að
þeirri vörutegund og öðr-
um vörum sem eru á
boðstólum. En þeir sem
setja lögin um feluleikinn
álíta greinilega að betra sé
illt að gera en ekki neitt. Þetta er
sýndarmennskan helber og helgast
af því að þeir sem eru á kaupi við að
berjast gegn tóbaksfikn annarra hafa
ekki hugmynd um hvemig þeir eiga
að fara að því. Ekki fremur en Olíu-
félagið þegar það sendir riddara sinn
að berjast við vindmyllur og reyna
að hafa áhrif á lífsstíl unglinga.
Ríkið hefur einkasölu á tóbaki og
græðir á henni. Því er lítil kurteisi
við viðskiptavinina að fela fyrir
þeim varninginn og selja þeim undir
borðið eins og ótíndir sprúttsalar.
Áfengi er ekki síður fíkniefni og
bölvaldur þeirra sem ánetjast þvf
heldur en tóbak. En ríkisverslunin
innréttar glæsilegar sölubúðir þar
sem alkóhólið fær að njóta sín í
girnilegum og vel merktum umbúð-
um. Ef ástæða er til að fara í feluleik
með tóbaksviðskipti er ekki síður
réttlætanlegt að fela áfengiö fyrir
augum kaupenda.
Leynivínsalar geyma sitt áfengi í
skottinu á bílum sínum, þar sem það
er vafið í brúna poka.
Þannig ætlar ríkið nú að
selja tóbak. Ef Alþingi væri
sjálfu sér samkvæmt ætti
það líka að setja lög um að
eftirleiðis verði aðeins um
leynivínsölu að ræða og að
enginn fái að sjá vínflösk-
urnar fyrr en kaupin eru
gerð og þær dregnar úr pok-
unum.
Óöguð löggjöf
Svona lög renna gegnum
þingið í írafárinu fyrir langt
og gott sumarfrí. Enginn tími vinnst
til að setja lög um mikilsverð mál-
efni eins og að leyfa box eða fram-
lengja veiðileyfi trillukarla. En með-
ferð slíkra mála er þeim annmörk-
um háð að þau eru vegin og metin í
umræðum utan þings sem innan
enda eru um þau skiptar skoðanir.
Hins vegar er ekkert því til fyrir-
stöðu að samþykkja lög sem samin
eru af misvitrum þrýstihópum úti í
bæ. Það er sama hve rugluð og
gagnslaus þau eru og stinga jafnvel í
stúf við önnur lagafyrirmæli. Þau
eru samþykkt umræðu- og möglun-
arlaust og eru jafnvel andstæð öllum
hefðum í eðlilegum viðskiptum
manna á meðal. Verst er samt hve
gagnslaus þau eru og heimskuleg,
eins og felideikurinn með tóbakið.
Oft er haft á orði að íslendingar
séu illa agaðir. Það má satt vera
enda gengur löggjafinn þar á undan
með vondu fordæmi og samþykkir
lög sem eru illa grunduð og ófram-
kvæmanleg.
Vœri eitthvert vit í kollinum á bilstjórum þyrfti ekki
að setja lög um bann við notkun farsíma undir stýri.
En þeir símaóðu kalla yfir sig lagasetningu sem þó
mun ekki koma að notum þar sem erfitt verður að
framfylgja lögunum. - Leynisala á tóbaki mun heldur
ekki draga úr reykingum og sýnir djúpa fyrirlitningu á
viðskiptavinum ríkisins.