Dagblaðið Vísir - DV - 29.09.2003, Qupperneq 15

MÁNUDAGUR 29. SEPTEMBER 2003 MENNING 15
Óperublaðið
TÍMARIT: Nýtt Óperublað er
komið út. Meðal efnis er um-
fjöllun um það helsta sem er
á dagskrá Óperunnar á haust-
misseri ásamt viðtölum við
söngvara, Bjarna Daníelsson
óperustjóra, Friðrik Sophus-
son, forstjóra Landsvirkjunar,
og fleiri. Einnig er í blaðinu
grein um Wagnerhátíðina í
Bayreuth og viðtöl við for-
sprakka Óp-
erustúdíós
Austurlands
og Sumar-
óperu
Reykjavíkur.
Ritstjóri er
Margrét
Svein-
björnsdótt-
ir.
Gestaíbúð
HÚSNÆÐI: Klaustrið, gestaíbúð
fyrir lista- og fræðimenn að
Skriðuklaustri í Fljótsdal, er nú
auglýst til umsóknar fyrir árið
2004. Þeir sem vinna að verkefn-
um er tengjast Gunnari Gunnars-
syni eða Austurlandi hafa ákveð-
inn forgang en öllum er heimilt
að sækja um. Fresturtil 17. októ-
ber. Uppl. á www.skriduklaust-
ur.is eða í síma 471 2990.
Afmælisrit landlæknis
AFMÆLI: 11. nóvember nk.
verður Ólafur Ólafsson, fyrrver-
andi landlæknir og núverandi
forystumaður í samtökum eldri
borgara, 75 ára. Af því tilefni
verður efnt til útgáfu, honum
til heiðurs, á völdu efni úr
handraða afmælisbarnsins. Þar
erfjallað um heilbrigðismál í
víðum skilningi, margs konar
þjóðfélags- og réttindamál, al-
þjóðamálefni
og málefni eldri
borgara. Frá-
sagnirnar eru
fjölbreyttar og
fróðlegar og
allar í anda
Ólafs, hnitmið-
aðarog hisp-
urslausar og
bráðskemmti-
legar þar sem það
á við. Hólar gefa
út í maí í vor. Þeir
sem vilja vera
með á heillaóska-
skrá hafi samband
í síma 557
9310/557 9215
eða sendi rafpóst
á netfangið
holar@simnet.is.
Himnaríki lokað í
LEIKLISTARGAGNRÝNI
Silja Aðalsteinsdóttir
Ég gleymi aldrei hvað það var gaman að
fylgjast með dóttur minni læra nýtt tungumál
þegar við fluttum hana milli landa þriggja ára
gamla. í leikskólanum þagði hún bara og hlust-
aði á þetta framandi tungumál en þegar hún
kom heim settist hún út í hom og hermdi eftir
því sem hún hafði heyrt. Þó að hún kynni eng-
in orð náði hún réttum setningaáherslum
þannig að maður „vissi" hvað hún var að segja
þó að hún „segði“ það ekki.
Gamla Línan í sjónvarpinu kenndi manni
fyrir löngu að ekki þarf endilega að kveða vel að
hverju atkvæði í orði tíl að meiningin skiljist.
Og þetta á ekki aðeins við um talað mál. Nú
gengur á Netinu klausa sem segir að við getum
vel lesið texta þó að stafaröðinni í orðunum sé
ruglað gersamlega. Þetta er enn ein sönnun
þess hvað mannsheilinn er mikið undur.
Ekki aðeins gerir þetta bull-
mál sýninguna flytjanlega
milli málsvæða heldur er það
rosalega fyndið í sjálfu sér.
í nýrri leiksýningu Möguleikhússins, Tveir
menn og kassi eftir danska leikarann og leik-
stjórann Torkild Lindebjerg sem heimsffum-
sýnd Var við Hlemm á föstudaginn, er spilað á
þennan hæfileika okkar. Þar em tveir flutninga-
menn, annar greinilega verkstjóri (Pétur
Eggerz) en hinn með Chaplinhatt (Bjami Ingv-
arsson) að bjástra með kassa sem þeim gengur
FÁUM VIÐ EKKI LÍKA KÖKU? Pétur, Stefán Örn og Bjarni í hlutverkum sínum.
DV-myndir ÞÖK
AÐAVH ÐÓJLH RAV ATTEÞ? Afturábakmál skilja allir.
illa að koma tíl
rétts eiganda, og
þeir tala eins kon-
ar „afturábakmál11.
En þó að orðin
skiljist ekki leynir
merkingin sér
aldrei. Þar kemur
einkum til tónn-
inn í röddunum,
setningaáherslan
og svo auðvitað
svipbrigði og ann-
að fas leikaranna.
Ekki aðeins ger-
ir þetta bullmál
sýninguna flytjan-
lega milli mál-
svæða heldur er
það rosalega fynd-
ið í sjálfu sér. Af
einhverjum
ástæðum miklu fyndnara en ef karlamir segðu
skýrt og greinilega það sem þeir em að segja.
Karlarnir koma með kassann inn á svart tómt
svið með þrennum dymm sem lokaðar em
með hvítmáluðum hurðum. Á miðhurðinni
stendur IKIRANMIH, á henni er bréfalúga og
bjalla til hliðar. Karlamir prófa bjölluna og
reyna líka að koma tilkynningu um sendingu
inn um bréfalúguna en tilkynningin kemur
jafnharðan út um lúguna aftur. Sá sem þar er
inni fyrir vill ekki taka á mótí. Karlamir missa
kassann ofan á tæmar á sér, þeir brölta upp á
kassann, sofna ofan á honum, detta af honum
og velta kassanum á allar hliðar tíl að reyna að
hlýða misvísandi örvunum utan á honum.
Manni verður því um og ó þegar hljóð fara að
berast innan úr kassanum og út úr honum
kemur þriðji aðilinn, virðulegur karlmaður
með selló (Stefán Öm Arnarson). Ekki aðeins
leikur hann fyrir karlana tvo heldur töfrar hann
upp úr kassa í kassanum alls konar dót sem
þeir bregðast við á sinn hátt.
Þetta er á yfirborðinu einfaldur og bráðfynd-
inn trúðleikur en skilaboð verksins em marg-
slungin. Fyrst og fremst er það óður til lífsins og
sköpunarverksins, og minnir okkur á sinn yfir-
lætislausa hátt á hvað okkur er margt gefið. Við
fömm ekki alltaf vel með þær gjafir, við emm
öfundsjúk og afbrýðisöm, viljum meira en okk-
ar skerf þó að nóg sé handa öllum, en við get-
um líka látíð okkur líða vel ef við erum sáttfús
og lífsglöð.
Tveir menn og kassi Iáta ekki mikið yfir sér,
en þetta er upplögð sýning fyrir fólk frá fimm
ára og upp úr, fólk sem hefur gaman af að ráða
í hluti sem ekki liggja alveg á yfirborðinu og
„þýða" nýtt tungumál.
Möguleikhúslð sýnin Tveir menn og kassi eftir
Torkild Lindebjerg. Tónlist Stefán Örn Arnarson.
Módelsmíði: Justin Wallace. Leikmynd og leik-
stjóm:Torkild Lindebjerg.
Einar Már Guðmundsson.
ánægður með allt sem sýnt er á safni hans, en
svona er þetta: Skáld eiga sig ekki sjálf, þau
em þjóðnýtt af sögunni - og allt í lagi með
það!“
Dagskrá málþingsins
Málþingið ber titilinn „Rithöfunda- og tón-
skáldasöfn - Hvers vegna og hvernig?" og
verður sett kl. 9.30 föstudaginn 3. okt. Kl. 10
hefst opnunarerindi Einars Más en á eftir
honum verða flutt nokkur hagnýt erindi um
uppbyggingu safna, sýningar, vefsfður,
markaðssetningu og nýsköpun í rekstri safna
og stofnana sem helguð em rithöfundum og
tónskáldum.
Þeir sem flytja erindi og sitja í pallborði em
Erling Dahl, forstöðumaður Edvard Grieg
Museum í Noregi og forseti ICLM
(International Commitee of Literary Muse-
um), Marketta Tamminen, forstöðumaður
Borgá museum, sem sér um safn Runebergs í
Finnlandi, Marianne Landqvist frá Strind-
H.C. Andersen.
bergsmuseet f Stokkhólmi, Anders Ole
Hauglid frá rithöfundasöfnunum Aulestad og
Bjerkebæk í Noregi, Bente Forberg, safnasér-
fræðingur hjá Aulestad, Karoline og heimili
Bjornstjerne Bjornsons í Noregi, Ejnar Ask-
gaard, safnasérfræðingur H.C. Andersen-
safnins í Danmörku, Monica Jangaard frá Ed-
vard Grieg Museum í Björgvin og Skúli Björn
Gunnarsson, forstöðumaður Stofnunar
Gunnars Gunnarssonar á Skriðuklaustri.
Áætluð fundarlok em kl. 14.
Málþingið fer fram á skandinavísku.
Skráningar skulu sendar á netfangið
gudny@stadurogstund.is eigi síðar en 1.
október.
í undirbúningsnefnd vegna ráðstefnunnar
og málþingsins eiga sæti Skúli Björn
Gunnarsson, Bergur Þorgeirsson,
forstöðumaður Snorrastofu í Reykholti, og
Guðný Dóra Gestsdóttir ferðamálafræðingur.
Dagskrá ráðstefnunnar í heild sinni er á
slóðinni www.skriduklaustur.is/konferanse.
Safn um mig
Ráðstefna og málþing um einstaklingssöfn
rithöfunda og tónskálda.
Norrænt rithöfunda- og tónskáldasafnaþing fer
fram í fyrsta sinn á fslandi2.-5. október. hema
þess er „bókmenntir og þjóðernishyggja" og í
tengslum við það er haldið máiþing ÍNorræna
húsinu 3. okt., þarsem sérstaklega verður fjall-
að um hagnýta þætti í rekstri slíkra safna.
Málþingið er hvalreki fyrir íslenskt safna-
fólk því þarna munu flytja erindi fulltrúar frá
einstaklingssöfnum rithöfunda og tónskálda
á Norðurlöndunum sem hafa langa reynslu
að baki. Málþingið hefst á fyrirlestri Einars
Más Guðmundssonar sem ber yfirskriftina
„Safn um mig“.
Um þrjátíu erlendir gestir verða á þinginu,
þar á meðal fulltrúar frá safni Astrid Lindgren
og Augusts Strindberg í Svíþjóð, safni Ed-
vards Grieg í Noregi og H.C. Andersenssafn-
inu í Danmörku. Á málþinginu í Norræna
húsinu verður sérstaklega fjallað um hagnýta
þætti í rekstri safna af þessu tagi.
Skáld eiga sig ekki sjálf
Einar Már segist hafa gaman af að velta því
fyrir sér hvernig safn um hann sjálfan gæti lit-
ið út í framtíðinni og er strax farinn að grafa
upp gömul hasarblöð til að sýna. Óneitan-
lega sé þó viss dauðasvipur á söfnum - þau
gefi í skyn að tími listamannsins sé liðinn.
Hver höfundur á sinn hug-
arheim - og sinn heim - og
sá heimur hverfur að vissu
leyti með manninum.
„Samt kveikja fi'n söfn
vissulega áhuga á skáldinu
og tíma þess," segir hann.
„Til dæmis er merkilegt að
ganga um Skriðuklaustur
og rifja upp sögu Gunnars Astrld Lindgren.
Gunnarssonar, enda var
ævi hans auðvitað afar viðburðarík. Maður á
heldur ekki að vera hræddur við fortíðina."
Einar Már bendir á að svona einstaklings-
söfn leggi ýmist áherslu á sköpunarverk höf-
undarins eða líf hans - kaffibollann sem
„77/ dæmis er merkilegt að
ganga um Skriðuklaustur og
rifja upp sögu Gunnars Gunn-
arssonar, enda varævi hans
auðvitað afar viðburðarík."
hann drakk úr og pípuna sem hann tottaði.
Bestu söfnin geri þó hvort tveggja, flétti sam-
an persónulegum minjum og úrvinnslu úr
æviverkinu.
„Ég var nýlega í Stavanger, þar sem mikið
er látið með Alexander Kielland," segir Einar
Már. „Ekki er ég viss um að hann hefði verið