Dagblaðið Vísir - DV - 04.10.2003, Blaðsíða 36

48 DV HELGARBLAÐ LAUGARDAGUR 4. OKTÓBER 2003
A ferð um Srí Lanka
Eyjan Srí Lanka er eins og dropi í laginu
og liggur við sunnanverðan oddann á
Indlandi. Um áratuga skeið geisaði blóð-
ug borgarastyrjöld á eyjunni þar sem
þjóðarbrot singalesa og tamíla tókust á.
Fyrir nokkrum árum var samið um
vopnahlé enda rambaði landið þá á
barmi gjaldþrots vegna stríðsátaka.
Vopnahléið hefur verið haldið vonum
framar og í kjölfar þess hefur ferða-
mannaiðnaður vaxið hratt enda Srí
Lanka geysilega falleg eyja og íbúarnir
vingjarnlegir og brosmildir. Landið hét
áður Ceylon en árið 1972 var nafninu
breytt í Lanka en liðurinn Srí þýðir hið
skínandi fallega.
Telja má víst að ævintýramaðurinn og
heimshornallakkarinn Árni Magnússon frá
Geitastekk hafi orðið fyrsti Islendingurinn til
að koma til Srí Lanka. I ferðasögu sinni segir
Árni frá því er hann siglir með dönsku kaup-
skipi til Kína árið 1760 með viðkomu á Srí
Lanka, eða Ceylon eins og eyjan hét á þeim
tíma. Af lýsingu Árna að dæma er ekki að sjá
að hann hafi mikið álit á eyjarskeggjum;
hann kallar þá heiðingja og telur gestrisni
þeirra lítið annað en tilraun til að hafa fé af
skipsverjum „Þeir voru gulir að lit, höfðu
engin klæði á sínum kropp, hvorki hátt né
lágt, voru með ávexti og bómolíu, er þeir
vildu fá silfurpeninga fyrir. Þeir vildu, að vér
skyldum koma í land og sjá þeirra bústaði og
kvenfólk samt landsins pródúkt og ásig-
komulag."
Brosandi fólk
Þrátt fyrir hörð átök milli þjóðarbrota
tamfla og singalesa eru íbúar Srí Lanka
brosmildir og hjálplegir við gesti sem heim-
sækja landið. Þeir eru skrafhreifir og viljugir
til að segja frá landi og þjóð. Af tali þeirra að
dæma voru átökin aðallega bundin við tak-
markaða hópa manna úr báðum sveitum
sem tókst með undraverðum hætti að setja
landið á annan endann og valda dauða hátt í
Stærstur hluti íbúa á Srí Lanka
aðhyllist búddhatrú, því næst
koma hindúar en múslimar og
kristnir menn eru í minni-
hluta.
fjörutíu þúsund manna.
Einn viðmælandi, sem er tamíli, sagði að
átökin ættu upptök sín í því að singalesar
hefðu ekki virt rétt tamfla til þátttöku í stjórn
landsins og að litið hafi verið á þá sem annars
flokks þegna sem ekki ættu skilin full mann-
réttindi. Tamflar eru sérstök þjóð eða þjóðar-
brot sem býr á norður- og austurhluta eyjar-
innar en singalesar sem ráða lögum og lofum
á Srí Lanka eru rúmlega sjötíu prósent eyjar-
skeggja. Annar viðmælandi sem ég rakst á
uppi á tindi Sigiriya benti mér út yfir regn-
skógana og sagði um leið að í þeim leyndust
kóbraslöngur, pýtonar og tamflar - allt jafn
baneitrað.
Hvað sem líður áliti einstaklinga hvers á
öðrum brosa fbúar Srí Lanka mikið þannig að
skin í tennurnar sem haldið er skjannahvít-
um með steinefnablöndu.
Fótspor guðanna
Sé litið á kort af Srí Lanka er eyjan eins og
dropi í laginu, rúmlega sextíu og fimm þús-
und ferkflómetrar að stærð, mjó nyrst, breið
um miðjuna en ávöl syðst. Á miðri eyjunni er
fjalllendi með láglendi og regnskógar allt um
kring. Hæsta íjall landsins nefnist Pinduruta-
lagala og er tvö þúsund fimm hundruð tutt-
ugu og íjórir metrar á hæð. Helgasta fjall
landsins heitir aftur á móti Srí Pada, eða Ad-
amstindur.
Á tindi Srí Pada er að finna „fótspor" í berg-
inu sem er hundrað og áttatíu sentímetra
metrar á lengd og sjötíu og sex sentímetrar á
breidd. Hindúar segja sporið vera eftir guð-
inn Shiva þegar hann steig sköpunardans
jarðarinnar, daóistar í Kína telja það fótspor
fyrsta forföður manna á jörðinni en búddha-
trúarmenn segja það aftur á móti vera síðasta
fótspor Siddharta Gautama, hins upplýsta,
áður en jarðvist hans lauk fyrir fullt og allt.
Samkvæmt íslamskri goðsögu er það fyrsta
fótspor Adams á jörðinni eftir að hann var
TELAUFATÍNSLA: Konur sjá um að tína laufin og getur dugleg kona tínt um tuttugu og fimm kíló á dag. Launin
eru þó i litlu samræmi við afköstin, um eitt hundrað og sextíu rópíur á dag sem samsvara rúmlega hundrað og
þrjátíu krónum.
Á MARKAÐI: Fátækt er greinilega mikil en ekki að sjá
að fólk svelti því að alls staðar gat að líta marglita
ávexti og grænmeti. DV-myndir V. Hansen
rekinn úr Paradís en kristnir Portúgalar, sem
settust að á Srí Lanka á sextándu öld, kenndu
sporið við himnaför heilags Tómasar.
Stærstur hluti íbúa á Srí Lanka aðhyllist
búddhatrú, því næst koma hindúar en
múslimar og kristnir menn eru í minnihluta.
Af tali fólks að dæma bera allir ómælda virð-
ingu fyrir kenningum Búddha og einn við-
mælandi minn, sem kenndi sig við kaþólsku
kirkjuna, sagði að það gætu allir aðhyllst
Búddha því að slíkt snerist um lífsstfl en ekki
trúarbrögð.
íbúar landsins eru hjátrúarfullir og algengt
að andafælur, sem líkjast fuglafælum, séu
settar utan á nýbyggingar til að koma í veg
fyrir að illir andar taki sér bólfestu í þeim.
ANDAFÆLA: Ibóar Srí Lanka eru hjátrúarfullir og al-
gengt að andafælur séu settar utan á nýbyggingar til
að koma I veg fyrir að illir andar taki sér bólfestu I
þeim.
nákvæm skrá um fjölda ffla í landinu og gefin
út dánarvottorð þegar þeir drepast.
Eftir því sem hærra dregur upp í fjöllin
breytist gróðurinn. Neðst eru pálmatré með
kókoshnetum, síðan ananasakrar og gúmmí-
tré en þegar ofar dregur liggja terunnarnir
eins og grænt teppi yfir fjöllunum. Te er
helsta útflutningsvara landsins auk gúmmís
og ódýrs vinnuafls sem leigt er til landanna
við Persaflóa. Þrátt fyrir að te sé upprunalega
frá Kína segja tefræðingar að besta te í heimi
sé ræktað hátt til fjalla á Srí Lanka. Það verð-
ur að teljast góður árangur því að terækt
hófst ekki í landinu fyrr en eftir miðja
nítjándu öld þegar sjúkdómar og skordýr
lögðu kaffirækt í landinu í rúst.
Konur sjá eingöngu um að tína laufin og
getur dugleg tekona tínt um tuttugu og fimm
kfló á dag. Launin eru þó í litlu samræmi við
afköstin, um eitt hundruð og sextíu rúpíur á
dag sem samsvara rúmlega hundrað og þrjá-
tíu íslenskum krónum. Það var ekki laust við
að ég fyndi til samviskubits þegar ég gekk á
milli kvennanna og tók af þeim myndir við
iðju sína.
Annar vinsæll drykkur í landinu nefnist
arrack og er unninn úr safa kitultrjáa og
kókospálma. Arrack er yfirleitt með um fjöru-
tíu prósenta styrkleika og bragðast ágætlega
með engifergosi.
FORNAR FRESKUR: Meðal undranna á leiðinni upp á tind Sigiriya eru nokkrar hellamyndir af barmmiklum og fal-
legum konum - slðustu freskurnar af fleiri þósundum sem vörðuðu veginn fyrr á tímum.
Endajaxl úr Búddha
Áhugamenn um gróður ættu tvímælalaust
að gera sér ferð til að skoða grasagarðinn í
Kandy sem er svo glæsilegur að það nægir
engan veginn að koma þangað einu sinni til
Fílar og te
Meðalhiti í höfuðborginni Colombo, sem
er við vesturströndina, er tuttugu og sjö gráð-
ur á Celsíus. í Kandy, sem er í fimm hundruð
metra hæð yfir sjávarmáli, er hann tuttugu
gráður og sextán gráður í Nuwara Eliya sem
er í tæplega nítján hundruð metra hæð. Loft-
raki er mikill enda eyjan í regnskógabeltinu
og gróðurfarið og skordýrafánan eftir því.
Sjálfur er ég mjög næmur fyrir stungu
moskítóflugunnar og fékk aldeilis að kenna á
því þegar ég gleymdi að bera á mig varnar-
krem síðasta kvöldið, þegar ég dvaldi á glæsi-
legu strandhóteli í fiskimannaþorpinu
Nogombo, skammt norður af höfúðborginni.
A leiðinni frá Colombo til Kandy er upplagt
að koma við á munaðarleysingjahælinu í
Pinnawela en það er eingöngu ædað fflum.
Ibúar Srí Langa halda mikið upp á fflana sína;
það þarf sérstakt leyfi til að eiga ffl og ströng
viðurlög eru við vanrækslu á þeim. Haldin er
FfLARÁ MUNAÐARLEYSINGJAHÆU: A leiðinni frá
Colombo til Kandy er upplagt að koma við á munaðar-
leysingjahælinu I Pinnawela en það er eingöngu ætlað
filum. Ibóar Srí Langa halda mikið upp á fílana sína.
Sérstakt leyfi þarf til að eiga fíl og ströng viðurlög eru við
vanrækslu á þeim. Haldin er nákvæm skrá um fjölda fíla I
landinu og gefin ót dánarvottorð þegar þeir drepast.